UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: Prezes URE, pozwany) decyzją z dnia 16 listopada 2017 r. nr (...) umorzył postępowanie administracyjne wszczęte na wniosek Grupy (...) sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości L. (Przedsiębiorca, Spółka, powód) z dnia 13 lipca 2017 r. w sprawie zmiany koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Grupa (...) sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości L. w złożonym odwołaniu zaskarżyła decyzję Prezesa URE w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił:

1. naruszenie art. 105 §1k.p.a. poprzez błędne uznanie, iż postępowanie administracyjne w przedmiocie zmiany koncesji na obrót paliwami ciekłymi staje się bezprzedmiotowe w rozumieniu w/w przepisu już z momentem pozostawienia bez rozpoznania wniosku o aktualizację tejże koncesji w trybie art.16 ust.2 ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo energetycznie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 1165, dalej: Nowelizacja Pe) pomimo, iż w/w czynność (pozostawienie wniosku strony bez rozpoznania) została zaskarżona przewidzianymi prawem środkami odwoławczymi (skargą do WSA), a postępowanie skargowe nie zostało zakończone. Konsekwencją wadliwej wykładni w/w przepisu było jego błędne zastosowanie w sprawie, albowiem wyrażone na gruncie zaskarżonej decyzji stanowisko o bezprzedmiotowości kwalifikować należy jako przedwczesne.

2. naruszenie art.10 § 1 k.p.a. poprzez niezastosowanie tego przepisu, które wyrażało się w tym, że przed wydaniem zaskarżonej decyzji organ nie wyznaczył stronie terminu, w którym mogłaby zająć stanowisko w sprawie, czym uchybił zasadzie zapewnienia stronie czynnego udziału w postępowaniu.

Na podstawie postawionych zarzuty powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

W ocenie powoda przyjęte w zaskarżonej decyzji stanowisko, iż posiadana przez powoda koncesja wygasła i nie może podlegać zmianie, a postępowanie administracyjne w sprawie zmiany tej koncesji stało się bezprzedmiotowe, było przedwczesne. Wobec tego zaskarżona decyzja jest wadliwa i nadaje się do uchylenia. Powód wskazał, że w związku z pozostawieniem przez Prezesa URE jego wniosku o aktualizację koncesji, złożonego w ramach wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 16 ust. 2 ustawy nowelizującej Pe, w trybie art. 52 § 2 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi złożył na powyższą czynność Prezesa URE skargę do WSA. Postępowanie skargowe nie zostało jeszcze zakończone. Zdaniem powoda po jego stronie nie wystąpiły przesłanki z art. 16 ust. 4 ustawy o nowelizacji Pe. W przypadku pozytywnego wyniku postępowania skargowego powód utrzyma prawa i obowiązki wynikające z koncesji. Wobec tego przed zakończeniem postępowania skargowego Prezes URE nie mógł stwierdzić, że postępowanie o zmianę posiadanej przez powoda koncesji stało się bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a. Powód zarzucił, iż przy wydawaniu zaskarżonej decyzji Prezes URE, wbrew zasadzie wynikającej z art. 10 § 1 k.p.a. nie umożliwił Przedsiębiorcy wypowiedzenia się w sprawie zebranych dowodów. Zaskarżona decyzja została wydania w dniu 16 listopada 2017 r., a więc przed upływem przysługującego powodowi terminu do wniesienia skargi do WSA na pozostawienie jego wniosku aktualizacyjnego bez rozpoznania. Powód złożył skargę do WSA w dniu 7 grudnia 2017 r. Gdyby powód miał możliwość powiadomienia Prezesa URE o zamiarze wniesienia skargi do WSA, to może nie doszłoby do wydania zaskarżonej decyzji.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Nie zgodził się z oceną powoda, iż umorzenie postępowania w sprawie było przedwczesne. Stwierdził, że okoliczność zakończenia postępowania skargowego nie ma znaczenia, ponieważ pozostaje ono bez wpływu na postępowanie administracyjne. Wskazał, że mimo wezwania powód nie uzupełnił złożonego w dniu 16 stycznia 2017 r. wniosku aktualizacyjnego. W zw. z tym koncesja przyznana powodowi, której zmiany dotyczyło postępowanie zakończone wydaniem zaskarżonej decyzji, wygasła z mocy prawa z dniem 23 października 2017 r. Powód wniósł skargę na bezczynność Prezesa URE w związku z pozostawieniem jego wniosku aktualizacyjnego bez rozpoznania. Pozwany zauważył, że pozostawienie wniosku Przedsiębiorcy bez rozpoznania jest czynnością materialno-techniczną, na którą nie przysługują środki zaskarżenia. Z tego względu złożona przez powoda skarga do WSA nie skutkuje wstrzymaniem wygaśnięcia koncesji. Wskazał, że zgodnie z informacją zawartą w zawiadomieniu z dnia 6 listopada 2017 r. nr (...), na mocy art. 16 ust 4 i 5 ustawy o nowelizacji Pe koncesja powoda wygasła z mocy prawa. Wobec tego zmiana udzielonej powodowi koncesji po jej wygaśnięciu nie była możliwa i stała się bezprzedmiotowa. Z uwagi na wygaśnięcie z dniem 23 października 2017 r. z mocy prawa posiadanej przez Przedsiębiorcę koncesji zarzuty powoda dotyczące naruszenia przepisów postępowania administracyjnego uznał pozwany za niezasadne.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 10 kwietnia 2014 r. nr (...) (zmienioną decyzją z dnia 29 lutego 2016 r. nr (...) oraz decyzją z dnia l lipca 2016 r. nr (...) Prezes URE udzielił przedsiębiorcy: (...) sp. z o. o. (następnie (...) sp. z o.o., obecnie Grupa (...) sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości L.) koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres od 10 kwietnia 2014 r. do 10 kwietnia 2024 r.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (ustawa o nowelizacji Pe) Przedsiębiorca wnioskiem z dnia 16 stycznia 2017 r. wystąpił do Prezesa URE o zmianę koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Wniosek Przedsiębiorcy nie zawierał wszystkich danych niezbędnych do rozpoznania sprawy o zmianę koncesji. Pismem z dnia 15 września 2017 r. Prezes URE wezwał Przedsiębiorcę do uzupełnienia wniosku z dnia 16 stycznia 2017 r. Termin na uzupełnienie wniosku ustalony został na dzień 23 października 2017 r. W piśmie pouczono Przedsiębiorcę, że zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o nowelizacji Pe, nieuzupełniony w wyznaczonym terminie wniosek pozostawia się bez rozpoznania. Do dnia 23 października 2017 r. wniosek Przedsiębiorcy o zmianę koncesji zgodnie z przepisami ustawy o nowelizacji Pe nie został uzupełniony w sposób spełniający wszystkie wymagane ustawą warunki. W zw. z tym Prezes URE pozostawił wniosek Przedsiębiorcy z dnia 16 stycznia 2017 r. bez rozpoznania.

Pismem z dnia 6 listopada 2017 r. Prezes URE zawiadomił powoda, że z uwagi na nieuzupełnienie w terminie wniosku z dnia 16 stycznia 2017 r. jego wniosek o zmianę koncesji na obrót paliwami ciekłymi pozostawił bez rozpoznania. (k.36-37akt sąd.) W pouczeniu do zawiadomienia Prezes URE wskazał, że w związku z nieuzupełnieniem wniosku z 16 stycznia 2017 r. o zmianę udzielonej Przedsiębiorcy koncesji na obrót paliwami ciekłymi, zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy o nowelizacji Pe, z upływem ostatniego dnia terminu do uzupełnienia wniosku, tj. z dniem 23 października 2017 r. udzielona Przedsiębiorcy koncesja wygasła, przy czym zgodnie z art. 16 ust. 5 ustawy o nowelizacji Pe wygaśniecie koncesji na mocy art. 16 ust. 4 tej ustawy nie wymaga stwierdzenia wygaśnięcia koncesji w trybie określonym w art. 162 k.p.a.

Pismem z dnia 7 grudnia 2017 r. powód wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. skargę na czynność Prezesa URE w postaci pozostawienia bez rozpoznania wniosku o zmianę koncesji. (k.10-18 akt sąd.) Do dnia wydania zaskarżonej decyzji i złożenia przedmiotowego odwołania postępowanie skargowe nie zostało zakończone.

W dniu 18 lipca 2017 r. wpłynął do Prezesa URE wniosek Grupy (...) sp. z o.o. z dnia 13 lipca 2017 r. o zmianę koncesji na obrót paliwami ciekłymi w sposób wskazany we wniosku.( k.1- 9 akt adm.)

Pismem z dnia 15 września 2017 r. Prezes URE wezwał powoda do nadesłania w terminie 14 dni od otrzymania wezwania, wskazanych w wezwaniu dokumentów i wyjaśnień. (k.124 -125 akt adm.) Pismo powyższe powód otrzymał w dniu 21 września 2017 r. (k.126 v akt adm.)

Pismem z dnia 5 października 2017 r., które wpłynęło do URE w dniu 9 października 2017 r. , powód przedstawił część żądanych informacji oraz wniósł o przedłużenie terminu do wykonania zobowiązania z pkt. 8 wezwania z dnia 15 września 2017r. o 30 dni. (k.126-131 akt adm.)

Pismem z dnia 25 października, które wpłynęło do URE w dniu 7 listopada 2017r. powód przesłał uzupełnienie odpowiedzi na wezwania z dnia 15 września 2017r. (k.223 akt adm.)

Prezes URE, mając na uwadze, że z dniem 23 października 2017 r. udzielona Przedsiębiorcy koncesja wygasła, wydał w dniu 16 listopada 2017 r. decyzję o umorzeniu postępowania administracyjnego wszczętego z wniosku Przedsiębiorcy z dnia 13 lipca 2017 r. o zmianę koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Na podstawie dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art.16 ust. 1 ustawy o nowelizacji Pe, w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych, wydanych na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy zmienianej przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność polegającą na wytwarzaniu, magazynowaniu, przesyłaniu lub dystrybucji oraz obrocie paliwami ciekłymi, w tym obrocie tymi paliwami z zagranicą, na podstawie koncesji wydanych przed dniem wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy Prawo energetyczne, składają wniosek o zmianę posiadanych koncesji w celu dostosowania ich treści do definicji paliw ciekłych, o której mowa w art. 3 pkt 3b ustawy Prawo energetyczne w brzmieniu nadanym ustawą o nowelizacji Pe.

W myśl z art. 16 ust. 2 ustawy o nowelizacji Pe wniosek, o którym mowa w ust. 1, nieuzupełniony w wyznaczonym przez Prezesa URE terminie w sposób spełniający wszystkie wymagane ustawą Prawo energetyczne warunki, pozostawia się bez rozpoznania.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 4 ustawy o nowelizacji Pe w przypadku niezłożenia przez przedsiębiorstwo energetyczne wniosku o zmianę koncesji w terminie, o którym mowa w ust. 1, albo nieuzupełnienia go zgodnie z ust. 2, koncesje na wytwarzanie paliw ciekłych, magazynowanie paliw ciekłych, przesyłanie lub dystrybucję paliw ciekłych oraz obrót paliwami ciekłymi, w tym obrót tymi paliwami z zagranicą, wydane przed dniem wejścia w życie ustawy wygasają z upływem ostatniego dnia terminu do złożenia albo uzupełnienia wniosku.

W wezwaniu z dnia 15 września 2017 r. Prezes URE zobowiązał Przedsiębiorcę do uzupełnienia jego wniosku z dnia 16 stycznia 2017 r. w terminie do dnia 23 października 2917 r. Skoro więc do dnia 23 października 2017 r. Przedsiębiorca nie uzupełnił wniosku z dnia 16 stycznia 2017 r. o zmianę koncesji w sposób spełniający wszystkie warunki wymagane ustawą o nowelizacji Pe, zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy o nowelizacji Pe, z upływem ostatniego dnia terminu na uzupełnienie wniosku wydana Przedsiębiorcy decyzją z dnia 10 kwietnia 2014 r. koncesja na obrót paliwami ciekłymi wygasła z mocy prawa.

W ocenie Sądu zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie ma fakt wygaśnięcia z mocy samego prawa, z końcem dnia 23 października 2017 r. udzielonej powodowi 10 kwietnia 2014 r. koncesji na obrót paliwami ciekłymi w wyniku bezskutecznego upływu terminu na uzupełnienie wniosku Przedsiębiorcy o zmianę koncesji w sposób spełniający warunki ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o nowelizacji Pe. Do wygaśnięcia udzielonej Przedsiębiorcy w dniu 10 kwietnia 2014 r. koncesji doszło z dniem 23 października 2017 r., kiedy nie został jeszcze rozpoznany przez Prezesa URE wniosek powoda z dnia 13 lipca 2017 r. o zmianę koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Wobec stwierdzenia, że z dniem 23 października 2017 r. udzielona Przedsiębiorcy koncesja wygasła z mocy prawa, Prezes URE był w pełni uprawniony do uznania, że dalsze prowadzenie na podstawie wniosku powoda z dnia 13 lipca 2017 r. postępowania w sprawie zmiany udzielonej Przedsiębiorcy koncesji stało się bezprzedmiotowe.

W myśl art. 105 § 1 k.p.a., gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. W zaistniałej sytuacji Prezes URE nie mógł dalej prowadzić postępowania w sprawie wniosku Spółki o zmianę koncesji i obowiązany był umorzyć prowadzone w sprawie postępowanie w oparciu o przepis art. 105 § 1 k.p.a. W ocenie Sądu ustalony w art. 16 ust. 2 ustawy o nowelizacji Pe termin, jaki został udzielony Przedsiębiorcy na uzupełnienie wniosku o zmianę koncesji, miał charakter terminu materialnego, ponieważ zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy o nowelizacji Pe, po upływie tego terminu udzielona Przedsiębiorcy koncesja wygasła z mocy prawa. W okresie obowiązywania koncesji koncesjonariusz posiadał prawa i obowiązki przyznane mu na podstawie prawa materialnego decydującego o prawach i obowiązkach podmiotu tego prawa. Upływ terminu wyznaczonego na uzupełnienie wniosku o zmianę koncesji wywołuje skutek w postaci jej wygaśnięcia z powodu utraty z mocy samego prawa uprawnień i obowiązków koncesjonariusza, przyznanych w decyzji o udzieleniu koncesji. Utrata bytu prawnego koncesji w wyniku jej wygaśnięcia wywołuje skutek polegający na tym, że w sprawie z wniosku zmianę koncesji przedmiot wszczętego postępowania administracyjnego odpada. Wygaśnięcie koncesji na mocy przepisów ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o nowelizacji Pe nie może być w żaden sposób sanowane w tym rozumieniu, iż jej byt nie może już zostać przywrócony.

Z uwagi na to, że wygaśnięcie koncesji jest jedną z przyczyn, które skutkują bezprzedmiotowością trwającego postępowania administracyjnego o zmianę koncesji, prowadzone przez Prezesa URE postępowanie musiało zostać umorzone.

Po analizie działań podejmowanych przez powoda w postępowaniu administracyjnym, wskazać należało, iż do wydania decyzji o umorzeniu postępowania z wniosku Spółki z dnia 13 lipca 2017 r. o zmianę koncesji udzielonej w dniu 10 kwietnia 2014 r. doszło wyłącznie na skutek działania samego powoda, który nie przedłożył Prezesowi URE w wyznaczonym terminie dokumentów i informacji koniecznych do zmiany koncesji na obrót paliwami ciekłymi w sposób spełniający warunki wymagane ustawą z dnia 22 lipca 2016 r. o nowelizacji Pe.

W tej sytuacji podnoszony w odwołaniu zarzut naruszenia art. 105 § 1 k.p.a. poprzez jego błędną wykładnię i przedwczesne uznanie, że prowadzone w sprawie postępowanie stało się bezprzedmiotowe a w konsekwencji jego błędne zastosowanie i umorzenie postępowania, należało uznać za nietrafny.

Odnosząc się do podnoszonego w odwołaniu zarzutu, iż przed wydaniem zaskarżonej decyzji Prezes URE nie wyznaczył powodowi terminu na wypowiedzenie się i przedstawienie stanowiska, czym naruszył określoną w art. 10 § 1 k.p.a. zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu wskazać należało, iż zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego. W prowadzonym postępowaniu odwoławczym SOKiK nie ogranicza się wyłącznie do badania legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. SOKiK zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu obowiązujących w postępowaniu cywilnym zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązków stron w postępowaniu dowodowym. W świetle powyższego nawet gdyby przyjąć, iż w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to, o ile nie stanowią one podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji, nie mogą prowadzić do uchylenia decyzji i nie mogą być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 roku sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 roku sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 roku sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 roku sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 52708; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312).

W tym stanie również zarzut powoda dotyczący naruszenia art. 10 k.p.a. nie zasługiwał na uwzględnienie i nie mógł stanowić podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do jego uwzględnienia, oddalił odwołanie jako bezzasadne - art. 479⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym po 27 października 2016 r.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Przewodniczący: Sędzia SO Witold Rękosiewicz	SSO Witold Rękosiewicz
Protokolant: protokolant sądowy Magdalena Żabińska