W I M I E N I U
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 listopada 2020 roku
Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym - Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: Sędzia SO Małgorzata Ziołecka
Protokolant: prot. sąd Katarzyna Szymanek
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu Marii Jagielskiej - Kranc
po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2020 roku
sprawy P. M. (M.) oskarżonego z art. 24 4 k.k.
z powodu apelacji, wniesionej przez Prokuratora Rejonowego w Gnieźnie
od wyroku Sądu Rejonowego w Gnieźnie z dnia 29 maj 2020 roku sygnatura akt II K 1185/19
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę niniejszą przekazuje Sądowi Rejonowemu w Gnieźnie do ponownego rozpoznania
/Małgorzata Ziołecka/
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
IV Ka 748/20 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Gnieźnie z dnia 29 maja 2020 roku, sygn. akt II K 1185/19 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
Zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
XX |
XXXXXXXXXX |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
XXXXXXX |
XXXXXXX |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
XX |
XXXXXX |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
XXXXXX |
XXXXXX |
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
XXXXXXX |
XXXXXXXXXXXXXXXXX |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
XXXXXXXX |
XXXXXXXXXXXXXXXXXX |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
Obraza prawa materialnego w postaci art. 42 § 1 a pkt 2 k.k. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Zarzut jest w pełni zasadny. Z opisu i kwalifikacji przypisanego oskarżonemu czynu wynika, iż prowadził samochód osobowy pomimo prawomocnie orzeczonego wobec niego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. W takiej sytuacji podstawą orzeczenia obligatoryjnego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych jest przepis art. 42 § 1 a pkt 2 k.k. Przepis ten nie przewiduje możliwości ograniczenia kategorii pojazdów, których dotyczy zakaz Tymczasem w zaskarżonym wyroku, w ślad zresztą za wnioskiem prokuratora o wydanie wyroku bez przeprowadzenia rozprawy, pomimo wskazania jako podstawy wymiaru środka karnego przepisu art. 42 § 1 a pkt 2 k.k., ograniczono orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów do mechanicznych jednośladów (punkt 2 zaskarżonego wyroku). Sporządzając pisemne uzasadnienie swojego wyroku, Sąd I instancji dostrzegł swój błąd, stwierdzając iż „nie dostrzegł, że wnioskowany przez oskarżyciela środek karny ukształtowany został w sposób naruszający przepisy prawa materialnego” (karta 46 akt). |
||
Wniosek |
||
Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego na podstawie przepisu art. 42 § 1 a pkt 2 k.k. środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Zarzut jest zasadny, ale z uwagi na fakt wydania wyroku w trybie art. 335 k.p.k., jego zmiana bez zgody oskarżonego nie jest możliwa, gdyż jest to sprzeczne z zawartym przez strony konsensusem. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
Konsensualny charakter zaskarżonego wyroku, wykluczający zmiany w nim bez zgody obu stron. |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy przypomina, iż skazanie bez przeprowadzania rozprawy, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie, poprzedza zawarcie swoistego porozumienia pomiędzy sprawcą czynu, a prokuratorem, w efekcie którego ten ostatni, występuje do sądu z wnioskiem o wydanie wyroku skazującego na uzgodnioną wcześniej karę bez przeprowadzenia rozprawy. Uwzględnienie wniosku prokuratora o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kary lub środków karnych (art. 335 § 1 k.p.k.), obliguje sąd do wydania orzeczenia zgodnego z tym wnioskiem, co do wszystkich zawartych w nim rozstrzygnięć, a więc zarówno w zakresie kar (rodzaj, wymiar, sposób wykonania), jak i środków karnych – tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 października 2007 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt IV KK 334/07. Jeżeli sąd uzna, iż nie zachodzą warunki do uwzględnienia wniosku złożonego w trybie art. 335 k.p.k., to sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych. Sąd nie jest władny skazać oskarżonego na posiedzeniu w trybie art. 343 k.p.k. na innych warunkach niż te, które zostały przedstawione we wniosku lub wynegocjowane na posiedzeniu. Jeżeli zatem sąd uznaje że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku, to - zgodnie z art. 343 § 7 k.p.k. - musi skierować sprawę do rozpoznania na zasadach ogólnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2005 roku, IV KK 43/05, LEX nr 147126). W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy, uznając, iż zachodzą warunki pozwalające na wydanie wyroku na posiedzeniu i uwzględnienie wniosku oskarżyciela publicznego o wydanie wyroku bez przeprowadzenia rozprawy, wydał wyrok skazujący zgodny wprawdzie z treścią wniosku prokuratora, niemniej naruszający przepisy prawa materialnego. Podkreślić w tym miejscu należy, że sąd zawsze zobligowany jest do zbadania wniosku prokuratora pod względem zarówno formalnym, jak i merytorycznym. Kontrola ta powinna, między innymi, objąć także zagadnienie zgodności propozycji zawartych we wniosku z regułami obowiązującego prawa materialnego. Zaakceptowanie wniosku, który zawiera propozycje wymierzenia kary czy środka karnego naruszających granice sankcji przewidzianej w stosownych przepisach, oznacza, że do wydania wyroku na posiedzeniu doszło pomimo braku spełnienia warunków określających dopuszczalność orzekania w tym trybie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2011 roku, sygn. akt. II KK 45/11). W niniejszej sprawie Sąd I instancji nie dostrzegł, iż wniosek prokuratora zawiera błąd merytoryczny polegający na uzgodnieniu z oskarżonym orzeczenia środka karnego zakazu prowadzenia jednośladowych pojazdów mechanicznych w sytuacji, gdy przepis art. 42 § 1 a pkt 2 k.k. nie przewiduje możliwości ograniczenia kategorii pojazdów, których dotyczy zakaz. Dostrzeżone w porę powyższe uchybienie powinno w konsekwencji skutkować zwrotem sprawy prokuratorowi i rozpoznaniem sprawy na zasadach ogólnych, bowiem tylko wówczas istniałaby możliwość orzeczenia wobec oskarżonego P. M. obowiązkowego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Nie jest bowiem dopuszczalne uwzględnienie wniosku, o którym mowa w art. 335 k.p.k., jeżeli wniosek zawiera propozycje niezgodnych z prawem rozstrzygnięć. W takim wypadku powinnością sądu jest rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych albo doprowadzenie do stawiennictwa na posiedzeniu prokuratora i oskarżonego, i spowodowanie uzgodnienia przez nich wniosku we wszystkich elementach zgodnego z prawem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2011 roku, sygnatura akt. III KK 41/11). Zatem Sąd Rejonowy w Gnieźnie, akceptując wniosek prokuratora w zaproponowanym przez niego kształcie, nie dokonał prawidłowej jego kontroli i wydał wyrok naruszający przepis art. 42 § 1 a pkt 2 k.k. Z istoty wyroku wydanego w trybie art. 343 § 6 k.p.k. i konsensusu zawartego między oskarżycielem publicznym a oskarżonym wynika zakaz samodzielnego dokonywania zmian w treści wniosku przez sądy każdej instancji. Naruszałoby to bowiem warunki zawartej między stronami postępowania ugody (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2012 roku, sygn. akt. II KK 202/12). Dlatego również Sąd Odwoławczy nie jest uprawniony do zmiany zaskarżonego orzeczenia w ramach kontroli instancyjnej i ukształtowania wyroku w sposób zgodny z przepisami prawa materialnego. Stanowiłoby to bowiem nie tylko naruszenie wspomnianego wyżej konsensusu, ale również pozbawiałoby oskarżonego możliwości odwołania się od nowo ukształtowanego wyroku. |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Z istoty wyroku wydanego w trybie art. 335 k.p.k. i konsensusu zawartego między oskarżycielem publicznym a oskarżonym wynika zakaz samodzielnego dokonywania zmian w treści wniosku przez sądy każdej instancji. Naruszałoby to bowiem warunki zawartej między stronami postępowania ugody. Dlatego również Sąd Odwoławczy nie jest uprawniony do zmiany zaskarżonego orzeczenia w ramach kontroli instancyjnej i ukształtowania wyroku w sposób zgodny z przepisami prawa materialnego. Z uwagi na powyższe Sąd Odwoławczy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Gnieźnie do ponownego rozpoznania. |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
|||
4.1. |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
Sąd Rejonowy, ponownie rozpoznający sprawę, powinien zatem dążyć do zmodyfikowania na posiedzeniu konsensusu zawartego między oskarżycielem publiczny a oskarżonym P. M. i wydania wyroku bez przeprowadzenia rozprawy na podstawie nowo zawartego porozumienia, bądź też – jeżeli nie uda się ustalić nowego porozumienia – zwrócić sprawę oskarżycielowi publicznemu celem sporządzenia aktu oskarżenia i, po wpłynięciu sprawy z aktem oskarżenia, po przeprowadzeniu rozprawy, wydać wyrok w sposób zgodny z przepisami prawa procesowego, jak i materialnego. |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
|||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX |
7. PODPIS |
/Małgorzata Ziołecka/ |