I A Cz 107/13
Dnia 24 stycznia 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSA Jan Futro
po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa S. O.
przeciwko Z. R.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności
na skutek zażalenia powódki
na zarządzenie Przewodniczącej w Sądzie Okręgowym w Poznaniu z dnia 23 listopada 2012 r.
sygn. akt XII C 2471/12
oddala zażalenie.
Jan Futro
Zaskarżonym zarządzeniem Przewodnicząca wezwała powódkę o opłatę od pozwu w kwocie po 7119 zł.
W uzasadnieniu wskazała, że Sąd Rejonowy Poznań-Grunwald i Jeżyce ustalił wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie, uwzględniając wartość egzekwowanego roszczenia (z uwzględnieniem odsetek i kosztów postępowania). Przyjmując tę wartość, wysokość opłaty należało wyliczyć w oparciu o przepis art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2010 r. nr 90 poz.594 ze zm.).
Na zarządzenie to zażalenie wniosła powódka zarzucając mu naruszenie art. 13 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 1 ustawy o koszach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 20 k.p.c. w zw. z art. 25 § 1 k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c. poprzez wezwanie powódki do uiszczenia opłaty od pozwu ustalonej w oparciu o wartość przedmiotu sporu, którą w sposób błędny Sąd Rejonowy Poznań - Grunwald i Jeżyce w Poznaniu, Wydział II Cywilny na mocy postanowienia z dnia 20 listopada 2012 roku ustalił na kwotę 148 725,73 zł;
W konsekwencji wniosła o zmianę zaskarżonego zarządzenia i ustalenie wymiaru opłaty od pozwu na kwotę 318 zł i przekazanie sprawy do rozpoznania przez Sąd Rejonowy Poznań - Grunwald i Jeżyce w Poznaniu, Wydział II Cywilny jako właściwy miejscowo i rzeczowo ewentualnie o uchylenie zaskarżonego zarządzenia Przewodniczącej i przekazanie niniejszej sprawy ponownie do rozpoznania przez Sąd Rejonowy Poznań - Grunwald i Jeżyce w Poznaniu, Wydział II Cywilny, celem zweryfikowania ustalonej przez ten sąd wartości przedmiotu sporu i ponownego ustalenia wymiaru opłaty od pozwu na kwotę 318 zł.
W uzasadnieniu wskazał, że wysokość wartości przedmiotu sporu została przez powódkę określona na kwotę 6 356 zł. Zarzucając, że Sąd Rejonowy wadliwie określił wartość przedmiotu sporu wskazał, iż stosownie do treści art. 20 k.p.c. do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Roszczenia te o charakterze ubocznym nie są wliczane do wartości przedmiotu sporu, jeżeli są dochodzone razem z roszczeniem głównym.
Rozpoznając zażalenie Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Zażalenie jest niezasadne.
Niewątpliwie podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia wniesionego zażalenia ma treść postanowienia Sądu Rejonowego Poznań - Grunwald i Jeżyce w Poznaniu z dnia 20 listopada 2012 r. ustalającego wartość przedmiotu sporu. Ta wartość bowiem wyznacza wysokość opłaty od pozwu. Kontrolując w trybie art. 380 k.p.c. w zw. z art. 398 k.p.c. i art. 397 § 2 k.p.c. wskazać trzeba, że wartość przedmiotu sporu, którą co do zasady określają strony, powinna odpowiadać obiektywnym kryteriom wskazanym w przepisach k.p.c., a przede wszystkim uwzględniać, co jest przedmiotem roszczenia i jak, w odniesieniu do tego roszczenia, powinna być określona ta wartość. Sąd jest związany jedynie obiektywnie prawidłowo określoną wartością przedmiotu sporu wyliczoną według wskazanych wyżej zasad. Oczywistym jest też, że zgodnie z art. 20 k.p.c. do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.
Jednakże powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego (art. 840 k.p.c.) jest sposobem obrony merytorycznej przed prowadzoną egzekucją, pozwalającym na pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, jeżeli prowadzenie egzekucji na podstawie tego tytułu narusza prawa podmiotowe dłużnika wynikające z prawa materialnego. Zmierza ono do odmiennego, niż to wynika z tytułu wykonawczego, ukształtowania prawa. Jest to zatem powództwo niezależne od podstawy roszczenia i rozstrzygnięcia objętego tytułem wykonawczym, zmierza, bowiem do pozbawienia wykonalności tego tytułu nie dlatego, że tytuł egzekucyjny nie odpowiadał prawu w dacie jego powstania (wydania orzeczenia), lecz dlatego, że bądź nie było podstaw do nadania klauzuli wykonalności, bądź też nastąpiły - po powstaniu tytułu - zdarzenia, które wyłączają dopuszczalność egzekucji. W związku z tym wysokość opłaty od pozwu w przypadku powództwa z art. 840 k.p.c. określa nie wartość przedmiotu sporu, którego rozstrzygnięcie znalazło wyraz w danym tytule wykonawczym, lecz ta wartość przedmiotu sporu, którą stosownie do art. 19 § 2 k.p.c. poda dłużnik i która będzie przez to podstawą do określenia wysokości opłaty stosunkowej względnie, którą sąd mając na względzie powyższe skoryguje w trybie art. 25 k.p.c. Dokonując tej korekty sąd bada rzeczywistą wartość roszczenia powódki, na która – w niniejszym przypadku - składają się egzekwowane na podstawie zakwestionowanego tytułu wykonawczego kwoty.
Tak więc stwierdzić trzeba, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił w niniejszej sprawie wartość przedmiotu sporu a Sąd Okręgowy konsekwentnie zgodnie z art. 13 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 1 ustawy o koszach sądowych w sprawach cywilnych ustalił wartość opłaty na kwotę 7 437 zł i uwzględniając uiszczoną kwotę 318 zł, wezwał powódkę o uiszczenie pozostałej części opłaty.
Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 398 k.p.c. i art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.
Jan Futro