Sygn. akt I Ns 230/18
Dnia 12 maja 2021 r.
Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
|
Przewodniczący: |
SSR Marek Makowczenko |
|
Protokolant: |
sekretarka Oksana Bida |
po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2021 r. w Giżycku na rozprawie
sprawy z wniosku M. W. (1)
z udziałem A. W. (1), G. W., M. W. (2), A. W. (2)
o dział spadku, podział majątku i zniesienie współwłasności
postanawia:
1. Dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni M. W. (1) oraz A. W. (1), działu spadku po A. W. (1) oraz zniesienia współwłasności w ten sposób, że z wchodzących do majątku wspólnego, spadkowego oraz współwłasności składników w postaci:
a) stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...) zapisanego w księdze wieczystej (...) wraz z udziałem do ¼ części w nieruchomości wspólnej wartości 170210,00 zł
b) papierów wartościowych w postaci (...) akcji pracowniczych (...) S.A. wartości 128115,00 zł
c) kanapy amerykańskiej bez wartości
d) biblioteczki bez wartości
e) telewizora 32 cale z tunerem (...) wartości 50,00 zł
f) telewizora 24 cale z tunerem (...) wartości 50,00 zł
g) wieży Hi-Fi bez wartości
h) dwóch tapczanopółek bez wartości
i) szafy bez wartości
j) segmentu (...) wartości 500,00 zł
k) ławy wartości 100,00 zł
l) czterech dużych foteli bez wartości
ł) szafy trzydrzwiowej bez wartości
m) wersalki bez wartości
n) segmentu z kuchni wartości 100,00 zł
o) lodówki (...) wartości 100,00 zł
p) kuchenki gazowej bez wartości
r) pralki automatycznej wartości 100,00 zł
s) samochodu osobowego F. (...) wartości 1800,00 zł
t) garażu blaszanego zlokalizowanego w G. przy ul. (...) wartości 400,00 zł
u) laptopa F. wartości 600,00 zł
przyznać:
- na własność na prawie wspólności ustawowej małżeńskiej A. W. (2) i M. W. (2) składnik opisany w podpunkcie a wartości 170210,00 zł
- na wyłączną własność wnioskodawczyni M. W. (1) (...) akcji pracowniczych (...) S.A. wartości 80062,02 zł oraz uczestnikom A. W. (1) , G. W. i M. W. (3) po (...) akcji wartości po 16017,66 zł
- na wyłączną własność wnioskodawczyni M. W. (1) składniki opisane w podpunktach c, d, h, i, j, k, l, ł, m, n, o, p, r, t, u wartości łącznej 1900,00 zł
- na wyłączną własność uczestnika A. W. (1) składniki opisane w podpunktach e, f, g wartości łącznej 100,00 zł
- na wyłączną własność uczestnika M. W. (2) składnik opisany w podpunkcie s wartości 1800,00 zł
2. tytułem dopłaty zasądzić solidarnie od uczestników A. W. (2) oraz M. W. (2) na rzecz uczestników A. W. (1) i G. W. kwoty po (...),25 (dwadzieścia jeden tysięcy dwieście siedemdziesiąt sześć 25/100) zł płatne w terminie 60 dni od uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminu płatności
3. tytułem dopłaty zasądzić od uczestnika M. W. (2) na rzecz wnioskodawczyni M. W. (1) kwotę 475,00 (czterysta siedemdziesiąt pięć 00/100) zł, na rzecz uczestnika A. W. (1) kwotę 375,00 (trzysta siedemdziesiąt pięć00/100 ) zł, na rzecz uczestnika G. W. kwotę 475,00 (czterysta siedemdziesiąt pięć 00/100) zł płatne w terminie 60 dni od uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminu płatności
4. Zasądzić od uczestników A. W. (1) , G. W. i solidarnie od A. W. (2) oraz M. W. (2) na rzecz wnioskodawczyni kwoty po 250,00 (dwieście pięćdziesiąt 00/100) zł tytułem zwrotu części opłaty
5. Nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Giżycku) od wnioskodawczyni oraz uczestników A. W. (1) , G. W. i solidarnie od A. W. (2) oraz M. W. (2) kwoty po 694,77 (sześćset dziewięćdziesiąt cztery 77/100 ) zł tytułem zwrotu poniesionych przez Skarb Państwa kosztów postępowania
6. Pozostałe koszty postępowania wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą we własnym zakresie
SSR Marek Makowczenko
Sygn. akt I Ns 230/18
Wnioskodawczyni M. W. (1) po sprecyzowaniu wnosiła o dokonanie podziału majątku wspólnego A. W. (1) i M. W. (1) oraz o dokonanie działu spadku po A. W. (1). Podała ona, że do majątku wspólnego wchodzi własność lokalu mieszkalnego, papiery wartościowe w postaci akcji pracowniczych (...) S.A. oraz jednostki uczestnictwa zgromadzone w ramach funduszu (...). Majątek spadkowy natomiast stanowią udziały w wymienionych składnikach majątku wspólnego.
Następnie wobec przeniesienia udziału w lokalu mieszkalnym na syna M. W. (2) i synową A. W. (2) wniosła o zniesienie współwłasności tej nieruchomości.
Uczestnik M. W. (2) poparł wniosek.
Uczestnik A. W. (1) nie kwestionował zasadności dokonania podziału majątku wspólnego oraz działu spadku. Wskazał także inne składniki majątku wspólnego oraz spadkowego.
Uczestnik G. W. poparł stanowisko A. W. (1) co do składu majątku oraz sposobu podziału.
Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2020r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestniczki A. W. (2).
Uczestniczka A. W. (2) zgodziła się z wnioskiem.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
A. W. (1) oraz wnioskodawczyni M. W. (1) pozostawali w związku małżeńskim. Ze związku tego mieli troje synów A. W. (1), G. W. i M. W. (2).
W czasie trwania związku małżeńskiego małżonkowie nabyli stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...) zapisany w księdze wieczystej (...) wraz z udziałem do ¼ części w nieruchomości wspólnej. W mieszkaniu tym mieszkali.
Nadto z tytułu pracy spadkodawca w czasie trwania związku małżeńskiego otrzymał papiery wartościowe w postaci (...) akcji pracowniczych (...) S.A.
Oprócz tego spadkodawca posiadał jednostki uczestnictwa zgromadzone w ramach funduszu (...). Spadkodawca w dniu 18 kwietnia 2013r. złożył w Banku (...) oświadczenie, że na podstawie art. 56 ust. 1 ustawy Prawo Bankowe wskazane wyżej środki przeznacza w całości na wypadek swojej śmierci swojej żonie M. W. (1).
A. W. (1) zmarł dnia 9 lutego 2017r. Postanowieniem z dnia 9 lutego 2018r. Sąd Rejonowy w Giżycku w sprawie I Ns 549/17 stwierdził, że spadek po nim na podstawie ustawy nabyła żona M. W. (1) oraz dzieci A. W. (1), G. W. i M. W. (2) po ¼ części.
W piśmie z dnia 23 listopada 2017r. (...) poinformowała wnioskodawczynie, że z uwagi na śmierć uczestnika Funduszy (...) jest osobą upoważnioną do odbioru 100% zgromadzonych środków.
W dniu 29 lipca 2020r. wnioskodawczyni zawarła z uczestnikiem M. W. (2) oraz z jego żoną uczestniczką A. W. (2) umowę zgodnie z którą przeniosła na syna i synową do ich majątku wspólnego posiadany przez nią udział do 5/8 części we współwłasności stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) położony w G. przy ul. (...) zapisanego w księdze wieczystej (...) wraz z udziałem do ¼ części w nieruchomości wspólnej w zamian za jej dożywotnie utrzymanie.
( dowód: przesłuchanie stron k. 152v – 153, zaświadczenie k. 27, złożenie dyspozycji k. 28, pismo (...) k. 29- 33, odpis księgi wieczystej k. 53 – 54, 191 – 195, oświadczenie k. 55, umowa kupna sprzedaży k. 84 – 85, pismo (...) k. 163, pismo Banku (...) k. 172 – 173, akt notarialny k. 188 – 190, z akt sprawy I Ns 549/17 akty USC k. 3, postanowienie k. 35 ).
Sąd zważył, co następuje:
Sprawa dotyczy podziału majątku wspólnego A. W. (1) i M. W. (1) oraz działu spadku po A. W. (1) i jednocześnie zniesienia współwłasności w zakresie lokalu mieszkalnego. W sytuacji gdy w skład spadku wchodzi udział spadkodawcy w majątku objętym małżeńską wspólnością ustawową niezbędne jest uprzednie lub równoczesne z działem spadku , w tym samym postępowaniu, przeprowadzenie podziału majątku wspólnego ( por. uchwała SN z dnia 2 marca 1972r. w sprawie III CZP 100/71). W tej sytuacji należało przede wszystkim dokonać podziału majątku wspólnego.
Sprawy o podział majątku wspólnego uregulowane zostały przez przepisy art. 566 i 567 kpc. Artykuł 567 § 3 kpc odsyła do przepisów o dziale spadków ( art. 680 i następne kpc ) te natomiast odsyłają do przepisów o zniesieniu współwłasności (art. 688 kpc w zw. z art. 617 i następne kpc). Jednym z zasadniczych obowiązków Sądu w tego rodzaju postępowaniu jest ustalenie składu majątku wspólnego małżonków ( art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc ). Punktem wyjścia do poczynienia tych ustaleń jest art. 31 krio stanowiący, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca ich dorobek ( wspólność ustawowa ) oraz art. 32§ 1 krio, który podaje, iż dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. W odniesieniu do postępowania o dział spadku, którego przepisy mają również zastosowanie w niniejszej sprawie, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że stan spadku ustala się według chwili otwarcia spadku, zaś jego wartość według cen z chwili dokonania działu ( Uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1968r , III CZP 12/69 zawierająca wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w sprawach o dział spadku obejmującego gospodarstwo rolne, OSNCP 1970, poz. 39, część III, orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 1974r. III CZP 58/74, OSNCP 1975, poz. 90 ).
Opisana zasada „ znajduje pełne zastosowanie w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków ( art. 1035 i nast. k . c. w zw. z art. 46 kro )” ( A. Zieliński Postępowanie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1992r. , str. 44 ).
W przedmiotowej sprawie należało przede wszystkim wskazać składniki wchodzące w skład majątku wspólnego oraz do masy spadkowej.
Nie ma wątpliwości, że z uwagi na nabycie w czasie trwania wspólności ustawowej do majątku wspólnego wchodził stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...) zapisany w księdze wieczystej (...) wraz z udziałem do ¼ części w nieruchomości wspólnej wartości 170210,00 zł . Oczywiście z uwagi na dokonane przez wnioskodawczynie w dniu 29 lipca 2020r. przeniesienie własności posiadanych udziałów w tej nieruchomości w tym zakresie nastąpiło zniesienie współwłasności. Nieruchomość w chwili orzekania bowiem stanowiła współwłasność M. W. (2) do 1/8 części, G. W. do 1/8 części, A. W. (1) do 1/8 części oraz A. W. (2) i M. W. (2) na prawie wspólności majątkowej do 5/8 części.
Do majątku wspólnego wchodziły również nabyte w czasie trwania małżeństwa papiery wartościowe w postaci (...) akcji pracowniczych (...) S.A. wartości 128115,00 zł. Wartość tego składnika została ustalona na podstawie pisemnej informacji Banku (...) z dnia 14 lutego 2020r. (k. 173). ). Przypomnieć należy, że art. 31 krio stanowi, iż z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca ich dorobek ( wspólność ustawowa ) oraz art. 32§ 1 krio, który podaje, iż dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.
Natomiast przedmiotem postępowania nie mogły być jednostki uczestnictwa zgromadzone w ramach funduszu (...) przeznaczone przez spadkodawcę w całości na wypadek śmierci swojej żonie albowiem na podstawie art. 56 ust. 1 oraz 5 ustawy Prawo Bankowe nie wchodzą do spadku po posiadaczu rachunku.
Przedmiotem postępowania nie mogły być również środki finansowe wskazane przez uczestnika G. W. odnalezione w domu spadkodawcy ( art. 922 § 3 kc). Wnioskodawczyni w tym zakresie potwierdziła, że znaleziono w mieszkaniu po śmierci męża kwotę 6.000 zł oraz 1.200 zł. Wskazała, że środki te zostały przeznaczone na wydatki na pochówek i pomnik zmarłego (k. 152). Okoliczności tej nie kwestionowali uczestnicy ( k. 152).
Natomiast według zgodnego stanowiska stron (k. 151 – 153) do majątku wspólnego spadkodawcy i uczestniczki M. W. (1) wchodziły ruchomości w postaci kanapy amerykańskiej bez wartości, biblioteczki bez wartości, telewizora 32 cale z tunerem (...) wartości 50,00 zł, telewizora 24 cale z tunerem (...) wartości 50,00 zł, wieży Hi-Fi bez wartości, dwóch tapczanopółek bez wartości, szafy bez wartości,
segmentu (...) wartości 500,00 zł, ławy wartości 100,00 zł,
czterech dużych foteli bez wartości, szafy trzydrzwiowej bez wartości, wersalki bez wartości, segmentu z kuchni wartości 100,00 z lodówki (...) wartości 100,00 zł, kuchenki gazowej bez wartości, pralki automatycznej wartości 100,00 zł, samochodu osobowego F. (...) wartości 1800,00 zł, garażu blaszanego zlokalizowanego w G. przy ul. (...) wartości 400,00 zł, laptopa F. wartości 600,00 zł.
W zakresie ustalenia wartości nieruchomości wypowiadał się biegły z zakresu szacowania wartości nieruchomości. W opinii wskazał wartość opisanego lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...) zapisanego w księdze wieczystej (...) wraz z udziałem do ¼ części w nieruchomości wspólnej na kwotę 170210,00 zł (k. 95 – 135, 217 0 - 228).
Opinia nie była przez wnioskodawczynie oraz uczestników kwestionowana. Biegły w sposób jasny, logiczny i przejrzysty oraz wyczerpujący uzasadnia swoje wyliczenia. Wskazane przez biegłego wartości nie były podważane i zostały przez Sąd podzielone w całości.
Wartość pozostałych ruchomości została przyjęta przez Sąd na podstawie stanowiska stron wyrażonego na rozprawie dnia 27 listopada 2019r.
Sposób podziału majątku wspólnego regulowany jest zgodnie z art. 46 krio przez przepisy o dziale spadku, które na podstawie art. 1035 kc odsyłają do przepisów o współwłasności. Oczywiści mając na uwadze, że sprawa dotyczyła także działu spadku należało mieć na uwadze wynikające z art.43 § 1 krio równe udziały stron w majątku wspólnym. Do masy spadkowej będącej przedmiotem działu wchodziły zatem udziały do ½ części w składnikach majątku wspólnego.
Sposób podziału w zasadzie był zgodny.
Papiery wartościowe w postaci (...) akcji pracowniczych (...) S.A. wartości 128115,00 zł należało przyznać zgodnie z posiadanymi udziałami wnioskodawczyni M. W. (1) (...) akcji pracowniczych (...) S.A. wartości 80062,02 zł oraz każdemu z uczestników ( oprócz A. W. (2)) po (...) akcji wartości po 16017,66 zł.
Uwzględniając stanowisko stron oraz oczywiście dotychczasowy sposób korzystania w zakresie ruchomości należało na wyłączną własność wnioskodawczyni M. W. (1) przyznać składniki o łącznej wartości 1900,00 zł w postaci kanapy amerykańskiej bez wartości, biblioteczki bez wartości, dwóch tapczanopółek bez wartości, szafy bez wartości, segmentu (...) wartości 500,00 zł, ławy wartości 100,00 zł, czterech dużych foteli bez wartości, szafy trzydrzwiowej bez wartości, wersalki bez wartości , segmentu z kuchni wartości 100,00 zł, lodówki (...) wartości 100,00 zł, kuchenki gazowej bez wartości, pralki automatycznej wartości 100,00 zł, garażu blaszanego zlokalizowanego w G. przy ul. (...) wartości 400,00 zł, laptopa F. wartości 600,00 zł.
Na wyłączną własność uczestnika A. W. (1) należało przyznać składniki wartości łącznej 100,00 zł w postaci telewizora 32 cale z tunerem (...) wartości 50,00 zł , telewizora 24 cale z tunerem (...) wartości 50,00 zł, wieży Hi-Fi bez wartości.
Na własność uczestnika M. W. (2) należało przyznać samochód osobowy F. (...) wartości 1800,00 zł.
Natomiast stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...) zapisany w księdze wieczystej (...) wraz z udziałem do ¼ części w nieruchomości wspólnej wartości 170210,00 zł należało przyznać na własność na prawie wspólności ustawowej małżeńskiej A. W. (2) i M. W. (2).
Taki sposób podziału powodował konieczność zasądzenia dopłat ( art. 212 § 2 kc).
Oczywiście w przypadku papierów wartościowych z uwagi na przyznanie stosownie do posiadanych udziałów nie wystąpiły dopłaty.
Osobno również należy policzyć dopłaty w przypadku lokalu mieszkalnego.
Wartość majątku wspólnego w zakresie ruchomości wynosiła kwotę 3.800 zł z czego ½ części stanowiła majątek spadkowy. Wskazać należy, że udział wnioskodawczyni wynosił w całości 5/8 części zaś pozostałych spadkobierców po 1/8 części. Wartość jednego udziału zamykała się kwotą 475 zł ( 3800 zł : 8). Udział wnioskodawczyni miał wartość 2375 zł.
Wnioskodawczyni otrzymała z ruchomości składniki wartości 1900 zł, uczestnik M. W. (2) wartości 1800,00 zł, uczestnik A. W. (1) wartości 100,00 zł.
W tej sytuacji należało zasądzić od uczestnika M. W. (2) na rzecz wnioskodawczyni M. W. (1) kwotę 475,00 zł, na rzecz uczestnika A. W. (1) kwotę 375,00 zł, na rzecz uczestnika G. W. kwotę 475,00 zł.
Natomiast w przypadku lokalu mieszkalnego należało tytułem dopłaty zasądzić solidarnie od uczestników A. W. (2) oraz M. W. (2) na rzecz uczestników A. W. (1) i G. W. kwoty po (...),25.
„ W myśl utrwalonego orzecznictwa oznaczenie sposobu i terminu uiszczenia spłat powinno być dokonane przez sąd z urzędu, przy czym należy zbadać i rozważyć sytuacje uczestników obciążonych spłatami i uprawnionych do spłat „ ( Stanisław Rudnicki Komentarz do Kodeksu Cywilnego … str. 234 ).
W sprawie wskazane kwoty spłaty nie są szczególnie wysokie. Bez wątpienia w tej sytuacji wskazany termin 60 od uprawomocnienia się orzeczenia jest wystarczający na zebranie potrzebnych środków, chociażby w drodze kredytu zważywszy, że sprawa trwa już jakiś czas i uczestnicy musieli liczyć się z taką koniecznością. Z drugiej natomiast strony wnioskodawczyni i pozostali uczestnicy mogą liczyć na spłatę w nieodległym dla nich terminie.
O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520§1 i 2 kpc.
Od uczestników należało zasądzić na rzecz wnioskodawczyni kwoty po 250 zł tytułem zwrotu części opłaty sądowej.
Natomiast z uwagi na poniesione tymczasowo koszty opinii biegłego należało nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawczyni oraz uczestników A. W. (1) , G. W. i solidarnie od A. W. (2) oraz M. W. (2) kwoty po 694,77 zł tytułem zwrotu.
Pozostałe koszty natomiast strony powinny ponieść we własnym zakresie.
Z uwagi na powyższe orzeczono jak w postanowieniu.