Sygn. akt V Ka 1454/13
Prokuratura Okręgowa w Łodzi oskarżyła E. K. o to, że:
w okresie od 5 stycznia 2005 roku do maja 2007 roku, będąc osadzonym w Zakładzie Karnym w Ł., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wbrew przepisom ustawy wprowadził do obrotu znaczne ilości substancji psychotropowych i środków odurzających w postaci siarczanu amfetaminy w ilości nie mniejszej niż 100 gramów, marihuany nie mniejszej niż 100 gramów w ten sposób, iż odsprzedał narkotyki współosadzonemu na terenie tej samej jednostki penitencjarnej D. W., czyniąc sobie z tytułu opisanej wyżej działalności przestępczej stałe źródło dochodu,
tj. o przestępstwo z art. 56 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 179, poz. 1485 z 2005 r. ) i art. 65 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
Sąd Rejonowy w Łowiczu wyrokiem z dnia 30 sierpnia 2013 roku wydanym w sprawie sygn. akt II K 10/11:
1. oskarżonego E. K. w miejsce zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że od sierpnia 2006 r. do maja 2007 r. działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wbrew przepisom ustawy, udzielał współosadzonym w Zakładzie Karnym w Ł. środki odurzające oraz psychotropowe w bliżej nieustalonej ilości lecz nie mniej niż 100 gram marihuany i 100 gram siarczanu amfetaminy, które sprzedał ustalonemu co do tożsamości osadzonemu i dotychczas nieustalonym co do tożsamości współosadzonym i za tak przypisany czyn na podstawie art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. skazał go na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności;
2. na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. wymierzył oskarżonemu E. K. karę grzywny w wymiarze 200 stawek dziennych przy określeniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 zł;
3. na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł od oskarżonego E. K. nawiązkę na cele zapobiegania i zwalczania narkomanii w wysokości 1000 złotych na rzecz Stowarzyszenia (...). J. B. w H.;
4. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. B. Z. kwotę 1343,16 złotych tytułem wynagrodzenia, w tym 23 % podatku VAT za nieopłaconą pomoc prawną świadczoną oskarżonemu z urzędu;
5. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych przejmując wydatki postępowania na rachunek Skarbu Państwa.
Apelacje od powyższego wyroku wnieśli obrońca oskarżonego i oskarżony E. K..
Obrońca oskarżonego E. K. zaskarżył powyższy wyrok w całości w stosunku do oskarżonego.
Na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:
1. obrazę przepisów postępowania, mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności art. 4, art. 5 i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., polegającą na dowolnej a nie swobodnej ocenie dowodów przyjętych za podstawę orzeczenia, co w konsekwencji doprowadziło do wyroku skazującego, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego zebranego i ujawnionego w sprawie nie pozwala na uznanie oskarżonego za winnego dokonania przypisanego mu czynu,
2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu oskarżonego E. K. za winnego przypisanego mu czynu, mimo że nie pozwala na to zebrany i ujawniony w sprawie materiał dowodowy.
Zarzucając powyższe, obrońca oskarżonego E. K. na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. wniósł o:
1. zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego E. K.,
ewentualnie o
2. uchylenie wyroku i i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Oskarżony E. K. zaskarżył powyższy wyrok w całości.
Zaskarżonemu wyrokowi oskarżony zarzucił nieobiektywne orzeczenie Sądu Rejonowego w Łowiczu w zakresie uznania jego sprawstwa i brak uwzględnienia dowodów przemawiających na korzyść oskarżonego.
Podnosząc powyższe oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie go od popełnienia zarzuconego czynu.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Wniesiona apelacja obrońcy oskarżonego E. K. (obecnie R.) okazała się zasadna w zakresie podniesionego w niej zarzutu naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść wyroku. Apelacja ta była we wskazanym zakresie słuszna o tyle, że jej wniesienie skutkowało uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania. Pomimo bowiem ponownego rozpoznania sprawa niniejsza nie została przez Sąd Rejonowy wyjaśniona w stopniu, który pozwalałby na wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia w zakresie postawionego oskarżonemu zarzutu.
Za zasadny należy uznać zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji zasady swobodnej oceny dowodów. Ustalenia faktyczne, poczynione przez Sąd pierwszej instancji, które legły u podstaw przypisania oskarżonemu E. K. (obecnie R.) zarzutu udzielania współosadzonym w Zakładzie Karnym w Ł. środków odurzających oraz psychotropowych zostały poczynione w oparciu o zeznania świadków Ł. W., Ś. K. (1) i D. G.. Z treści pisemnego uzasadnienia wyroku wynika, że na zeznaniach tych świadków, w przypadku Ł. W. poczynionych w toku postępowania przygotowawczego, Sąd pierwszej instancji oparł ustalenia faktyczne nie tylko dotyczące samego udziału E. K. w obrocie narkotykami na terenie Zakładu Karnego w Ł., ale także ustalenia, co do rodzaju i ilości udzielonych współosadzonym w Zakładzie Karnym w Ł. środków odurzających oraz psychotropowych. Świadkowie ci zeznali, że oskarżony E. K., pseudonim (...), handlował amfetaminą i marihuaną, kupowana była od niego amfetamina, która była dalej odsprzedawana – jak zeznał w postępowaniu przygotowawczym Ł. W., który na rozprawie potwierdził takie wyjaśnienia, ale odmówił udzielenia odpowiedzi na pytanie czy były zgodne z prawdą oraz nie ustosunkował się do ich treści (k.450, 450 verte). Świadek Ś. K. (2) zeznał, że oskarżonego kojarzy, wie, ze zajmował się on handlem narkotykami, „rozprowadzał” narkotyki (k.500 verte), zeznał też, że widział jak oskarżony podawał narkotyki na celach zamkniętych, widział podawane koperty, zawiniątka (k. 500 verte-502). Także w zeznaniach D. G. złożonych w toku postępowania przygotowawczego pojawiły się informacje, iż od kolegów z pawilonu wiedział, że brali od oskarżonego narkotyki (k.303 verte akt II K 188/08), on sam widział, jak oskarżony na boisku przekazywał narkotyki, świadek ten wskazywał także, iż wiadomym było mu, ze K. sprzedawał dużo razy narkotyki, był dilerem, takie wyjaśnienia świadek podtrzymał na rozprawie, podczas przesłuchania w charakterze świadka (k.309). W zeznaniach tych świadków nie znalazły się natomiast precyzyjne informacje dotyczące ilości narkotyków, co do których mieli wiedzę, iż miały zostać udzielone innym współosadzonym przez E. K.. Dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena w tym zakresie nie może zostać uznana za wnikliwą. Zauważyć należy, iż jedynie Ł. W. w postępowaniu przygotowawczym wskazał, że D. W. kupił od M. (E. K.) co najmniej 100 gram amfetaminy i 100 gram marihuany, którą potem odsprzedał innym (k. 40 teczki osobowej). Jednakże Sąd pierwszej instancji, czyniąc ustalenia w zakresie ilości narkotyków, których miał udzielić oskarżony, nie przywołał tych konkretnych wyjaśnień złożonych przez świadka w charakterze podejrzanego, a wskazał je jako jedno ze źródeł poczynionych ustaleń, w których przyjął, że nie sposób precyzyjnie wskazać łącznej ilości udzielonych przez oskarżonego środków odurzających, tym niemniej mając na względzie aktywność oskarżonego i mnogość jego klientów zasadnym jest przyjęcie, iż udzielił ustalonej w toku postępowania osobie (której dotyczyły wyjaśnienia Ł. W.) oraz nieustalonym dotychczas osobom co najmniej 100 gram siarczanu amfetaminy oraz 100 gram marihuany. Zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen, których nie daje się prawidłowo skontrolować w toku postępowania odwoławczego. Ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych i wykazanych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej i logicznej oraz jest logicznie i wyczerpująco, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowana w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). W świetle przeprowadzonych przez Sąd pierwszej instancji w sprawie niniejszej dowodów i przedstawionej w uzasadnieniu argumentacji należy ocenę dowodów w zakresie rodzaju i ilości środków odurzających i psychotropowych, które miały zostać przez oskarżonego udzielone w celu osiągnięcia korzyści majątkowej innym współosadzonym, uznać na dowolną, a jako taka nie pozostaje ona pod ochroną prawa procesowego. Powyższe uchybienie miało istotny wpływ na treść wyroku. W tej sytuacji orzeczenie w zakresie skazującym E. K. (obecnie R.) za udzielanie współosadzonym w Zakładzie Karnym w Ł. środków odurzających oraz psychotropowych w bliżej nieustalonej ilości lecz nie mniej niż 100 gram marihuany i 100 gram siarczanu amfetaminy, które sprzedał ustalonemu co do tożsamości osadzonemu i dotychczas nieustalonym co do tożsamości współosadzonym, to jest za czyn art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k., należy uznać za przedwczesne.
Poczynienie ustaleń we wskazanym zakresie wymaga zatem uzupełnienia.
W szczególności ustalić należy, kiedy świadek Ś. K. (2) widział, jak oskarżony E. R. (uprzednio K.) miał podawać narkotyki innym osadzonym, ile razy i w jakich ilościach, dążąc do ustalenia takich danych, które pozwolą na uzasadnione ustalenia w tym zakresie, mając przy na uwadze, że Ś. K. (2) miał przebywać, według podawanych przez niego danych, w oddziale półotwartym w okresie od stycznia 2006 roku do sierpnia 2006 roku, zaś w oddziale zamkniętym od sierpnia 2006 roku do stycznia 2007 roku. Należy zatem dążyć do doprecyzowania, kiedy przebywał wspólnie z oskarżonym i czy oraz kiedy miał możliwość zaobserwowania zachowania oskarżonego oraz w jakich okolicznościach, niezbędne jest bowiem dążenie do uzupełnienia zeznań w tym zakresie i w przypadku ich wykorzystania, poczynienie tego także przy ustaleniach faktycznych dotyczących ewentualnego czasookresu działania, który może zostać przypisany oskarżonemu E. R. (uprzednio K.).
Zasadnym wydaje się przy tym pogłębienie ustaleń Sądu również w zakresie dotyczącym tego, jakie działki, o jakiej ilości, zarówno amfetaminy, jak i marihuany funkcjonowały w obrocie w Zakładzie Karnym w Ł., jak były pakowane, czy opisywane koperty i zawiniątka zawierały takie właśnie porcje i jakich środków. Ustalenia dotyczące tych okoliczności pozwolą na ewentualne uzasadnione wnioskowanie, co do ilości narkotyków, o których zeznawali świadkowie. Uzasadnione wydaje się także ponowne przesłuchanie świadka D. G. na okoliczności dotyczące tego, ile razy zachowania dotyczące ewentualnego przekazywania narkotyków, miał widzieć świadek D. G., który potwierdził zeznania w tym zakresie (k. 309) i dążenie do możliwego doprecyzowania zeznań tego świadka, także przy ewentualnym zastosowaniu przepisu art. 390 § 2 k.p.k., jak to podnosił świadek przed sądem w toku rozprawy w dniu 2.10.2012 roku. Niezbędnym wydaje się również przesłuchanie w charakterze świadka Ł. W., w toku którego Sąd powinien uwzględnić także zeznania złożone przez Ł. W. podczas rozprawy w sprawie sygn. akt II K 613/10, które powinny być odczytane w trybie art. 391 § 1k.p.k., a świadek wezwany do wypowiedzenia się co do ich treści i ewentualnego wyjaśnienia rozbieżności lub sprzeczności, jeżeli będą istniały. Sąd powinien także podjąć próbę spowodowania stawiennictwa i dążyć do przesłuchania w charakterze świadka D. W.. Co prawda, Sąd uprzednio podejmował czynności zmierzające do zapewnienia jego obecności na rozprawie, lecz nie zostały wyczerpane w tym zakresie wszystkie możliwości – z pisma KPP w W. wynikało bowiem, że istniała możliwość realizacji nakazu doprowadzenia świadka (k. 479). Zauważyć przy tym należy, że zmianie uległa aktualna sytuacja procesowa świadka D. W., albowiem wyrok dotyczący D. W. wydany w sprawie sygn. akt II K 613/10 jest już obecnie prawomocny.
Mając na względzie wskazane powyżej okoliczności, należało na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. i art. 438 pkt 2 k.p.k. zaskarżony wyrok uchylić i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy, mając na względzie wymogi przewidziane w przepisach prawa procesowego oraz szczegółowe uwagi poczynione w niniejszym uzasadnieniu, a w pozostałym zakresie art. 442 § 2 k.p.k., winien wydanie merytorycznego orzeczenia co do sprawstwa i winy oskarżonego oraz zakwalifikowania przypisanego mu działania poprzedzić dokonaniem wnikliwej analizy i wszechstronnej oceny całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału, uwzględniających wszystkie okoliczności sprawy istotne dla rozstrzygnięcia, kwestii natury zarówno faktycznej, jak i prawnej. W razie zaś potrzeby sporządzenia pisemnego uzasadnienia swojego orzeczenia, dołożyć starań, by odpowiadało ono wymogom prawa procesowego określonym w art. 424 k.p.k.