UZASADNIENIE

Powód M. K. (1) domagał się uchylenia obowiązku alimentacyjnego ustalonego na rzecz małoletniej pozwanej M. K. (2).

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z 20 sierpnia 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. II RC 1278/14, powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi W. K. i M. K. matce M. P. oraz zasądzono od powoda na rzecz małoletniej pozwanej kwotę 1.000 zł złotych miesięcznie tytułem alimentów. Wskazał, że nastąpiła istotna zmiana okoliczności po ustaleniu obowiązku alimentacyjnego, polegająca na przyznaniu władzy rodzicielskiej nad małoletnim W. K. wyłącznie powodowi, ograniczając władzę rodzicielską matki M. P. do współdecydowania o istotnych sprawach małoletniego. Zatem każde z rodziców powinno utrzymywać dziecko we własnym zakresie.

Matka małoletniej pozwanej w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że kwota przyznanych alimentów w wysokości 1.000 zł pozwoli miesięczne utrzymanie pozwanej na poziomie 1.400 – 1.600 zł.

Pismem z 22 listopada 2019 roku (k. 140 – 141) powód zgłosił roszczenie ewentualne domagając się obniżenia alimentów do kwoty po 100 zł miesięcznie, w razie nieuwzględnienia żądania uchylenia alimentów.

W uzasadnieniu wskazał, że małoletnia pozwana przebywa u powoda większość czasu, co skutkuje ponoszeniem w tym okresie pełnej wysokości kosztów jej utrzymania.

Pismem z 10 grudnia 2019 roku pozwana wniosła o oddalenie powództwa ewentualnego i zasądzenie kosztów procesu (k. 195 - 196). W uzasadnieniu stanowiska zakwestionowała wskazaną w „grafikach” częstotliwość przebywania małoletniej pozwanej u ojca.

Sąd ustalił:

Bezsporne w sprawie są okoliczności:

- małoletnia pozwana M. K. (2) urodzona (...) jest córką M. K. (1) i M. P.,

- uprawniona pozostaje pod opieką matki, zgodnie z orzeczeniem sądu opiekuńczego,

- ostatnie alimenty na rzecz małoletniej pozwanej ustalono wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 20 sierpnia 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. II RC 1278/14, na kwotę po 1.000 zł miesięcznie.

W dacie ustalenia poprzednich alimentów pozwana miała 8 lat. Mieszkała wraz z matką w wynajmowanym mieszkaniu. Matka pozwanej pracowała jako pomoc dentystyczna i zarabiała średnio około 1.216 zł netto miesięcznie. W wyniku podziału majątku otrzymała od byłego męża 150.000 zł, samochód o wartości 40.000 zł oraz 50.000 zł, które powód miał spłacić w ciągu trzech lat. Koszt utrzymania pozwanej wynosił 2.000 zł miesięcznie, na co składały się czynsz 1.300 zł, media, opłaty za telefon, Internet, wywóz śmieci.

Powód był zatrudniony w przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o. jako technik dentystyczny, a jego średnie miesięczne wynagrodzenie netto wynosiło 5.941,60 zł. Prowadził ponadto działalność gospodarczą – protetyka – a jego średni miesięczny dochód z tego tytułu wynosił około 1.500 do 2.000 zł. Jego miesięczne koszty utrzymania wynosiły około 4.000 zł.

Dowód: zaświadczenie o wynagrodzeniu matki pozwanej k. - 127, zaświadczenie o wynagrodzeniu powoda k. - 128, , zeznania M. P. k. 191-193, zeznania powoda k. - 131, zestawienie kosztów utrzymania k. - 49 – 51 w aktach II RC 1278/14.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Rybniku z 8 grudnia 2017 roku, o sygn. IV Nsm 748/16, zmieniono punkt 2 wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R. z 20 sierpnia 2015 roku, w sprawie o sygn. II RC 1278/14 w ten sposób, że wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim W. K. powierzono ojcu M. K. (1), ograniczając władzę rodzicielską matki M. P. do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka.

Dowód: akta IV Nsm 748/16

Obecnie małoletnia pozwana ma 13 lat i mieszka wraz ze swoją matką.

Miesięczne koszty utrzymania małoletniej pozwanej przedstawiają się następująco:

- korepetycje około 300 zł;

-  zajęcia z koszykówki – 70 zł;

-  wyżywienie 400 zł;

-  ubezpieczenie – 50 zł;

-  rada rodziców 120 zł;

-  art. szkolne – 50 zł;

- mieszkanie (czynsz, gaz, prąd, telewizja, ogrzewanie) – 665 zł;

Łącznie koszty utrzymania małoletniej wynoszą 1665 zł.

Matka małoletniej pozwanej jest asystentką stomatologiczną, której miesięczny dochód wynosi około 1.670 zł. Dorabia sprzątając, jest to nieregularny dochód wynoszący około 300 – 500 zł miesięcznie. Podczas wizyt syna W. kupuje mu prezenty oraz przekazuje drobne kwoty. Swojej córce M. K. (2) w ramach możliwości finansowych również finansuje drobne upominki oraz organizuje wyjazdy sportowo – rekreacyjne we własnym zakresie. Finansuje również jej wyjazdy szkolne.

Miesięczne koszty utrzymania matki małoletniej pozwanej to:

- wynajem mieszkania 1500 zł;

- wywóz śmieci 44 zł;

-  woda 100 zł;

-  prąd 100 zł;

-  ogrzewanie 90 zł;

-  wyżywienie 500 zł.

Łącznie koszty utrzymania matki małoletniej pozwanej 2.334 zł.

Matka małoletniej pozwanej po raz drugi wyszła za mąż i w kwietniu 2019r. po raz drugi się rozwiodła Pieniądze otrzymane od powoda z tytułu podziału majątku przeznaczyła na bieżące potrzeby oraz na zakup domu, w którym obecnie mieszka jej drugi były mąż. Ponadto na zakup domu matka pozwanej z drugim mężem zaciągnęła kredyt hipoteczny. Rata wynosi 1.450 zł, uiszcza ją obecnie w całości były mąż matki pozwanej, albowiem tej na wystarcza pieniędzy na partycypowanie w spłacie kredytu.

Dowód: zeznania M. P. k. 41, 191-193, 227v-228, zeznania powoda k. 65,190-191, zaświadczenie k. 224;, przesłuchanie M. P. k. 41, 191-193; zaświadczenie o wynagrodzeniu powoda k. - 226,

Obecnie powód nadal jest zatrudniony w tym samym przedsiębiorstwie co podczas sprawy rozwodowej. Jego średnie miesięczne wynagrodzenie netto wynosi 5.815,95 zł. Nadal prowadzi również działalność gospodarczą, z której otrzymuje miesięczny dochód w granicach około 1.500-2.000 zł. Jest wyłącznym właścicielem domu wybudowanego w 2007 roku. Zapłacił byłej żonie 200.000 zł z tytułu podziału majątku wspólnego (150.000. zł jednorazowo i 50.000 zł w ratach).

Miesięczne koszty utrzymania domu przedstawiają się następująco:

- 600 zł – ogrzewanie;

- 250 zł – energia elektryczna;

- 180 zł – woda;

- 22 zł – wywóz nie czystości;

- 100 zł – podatek od nieruchomości.

Łącznie stanowi to kwotę 1.152 zł.

Ponadto w związku z utrzymaniem domu powód ponosi wydatki na remonty.

Powód ponosi następujące miesięczne koszty utrzymania małoletniego W.:

- 400 zł – wyżywienie;

- 350 zł – korepetycje i kieszonkowe;

- 200 zł – odzież i obuwie.

Łącznie stanowi to kwotę 950 zł.

Małoletnia pozwana przebywa w powoda średnio co drugi weekend, a nawet częściej. Małoletni W. mógłby w tym czasie przebywać u matki, ale częściej zostaje pod opieką ojca. Od kilku lat to powód ponosi całkowite koszty utrzymania i wyjazdów z obojgiem dziećmi na ferie i wakacje.

Powód kupuje dla małoletniej pozwanej ubrania (np. dwie bluzy każda po 150 zł), buty, zakupił dla córki kombinezon narciarski za około 600 – 700 zł.

Dowód: zaświadczenie o wynagrodzeniu k. - 169, zeznania powoda k. 65,190-191, zeznania M. P. k. 41, 191-193, 227v-228, zaświadczenie k. 42 – 43, aneks k. 44, faktury k. 45-47, potwierdzenie k. 48, polisa k. 49-50, potwierdzenie przelewu k. 52-54, wniosek k. 55, odcinki k. 56, potwierdzenia rezerwacji k. 57-59, rachunki k. 60, zestawienie pobytu k. 61-63, 142-143.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody przeprowadzone w sprawie, powyżej opisane. Zgromadzony materiał dowodowy oceniono jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Większość twierdzeń stron zasadniczo odnajdowała swoje potwierdzenie w dokumentach przedłożonych do akt sprawy, których autentyczności nie kwestionowano. Sąd oddalił wnioski dowodowe strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z dokumentacji księgowej powoda celem ustalenia zasadności wysokości kosztów uzyskania przychodów jako nieprzydatny w tym postępowaniu oraz z uzupełniającego przesłuchania powoda dla ustalenia dla jakich podmiotów świadczy usługi, albowiem powód nie ukrywał swoich możliwości majątkowych i zarobkowych, a treść jego zeznań w tym zakresie pokrywa się z przedłożonymi kilkakrotnie zaświadczeniami o dochodach (zaświadczenia o wynagrodzeniu, zeznania podatkowe, dokumenty księgowe).

Sąd zważył.

Powództwo główne – żądanie uchylenia alimentów – należało oddalić.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 k.r.o. każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Art. 138 k.r.o. stanowi z kolei, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków, o których mowa
w art. 138 k.r.o. następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi wcześniej, podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów.

Zgodnie z treścią przepisu art. 135 § 1 k.r.io., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez potrzeby w zakresie utrzymania rozumie się zwłaszcza potrzeby materialne uprawnionego, tj. potrzeby w zakresie nauki, wyżywienia, ubrania, mieszkania. Do potrzeb w zakresie utrzymania zalicza się jednak nie tylko potrzeby materialne, ale również potrzeby niematerialne człowieka. Sąd Najwyższy zauważył, iż potrzeby te są zróżnicowane i kształtują się w zależności od indywidualnych cech uprawnionego, tj. od wieku, stanu zdrowia, zawodu, pozycji społecznej itd. (uzasadnienie tezy III uchwały SN z dnia 16 grudnia 1987 r.).

Przedmiotem ustaleń Sądu w niniejszej sprawie był zatem fakt, czy po wyroku rozwodowym wydanym przez Sąd Okręgowy w Gliwicach z dnia 20 sierpnia 2015 roku, o sygn. II RC 1278/14, określającym wysokość świadczenia alimentacyjnego na rzecz pozwanej w kwocie po 1.000 zł miesięcznie nastąpiła istotna zmiana okoliczności usprawiedliwiająca żądanie uchylenia lub obniżenia alimentów.

W uchwale pełnego składu Izby Cywilnej SN z 9.06.1976 r., III CZP 46/75, OSNCP 1976/9, poz. 184, wskazano, że małoletnie dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, rodzice „muszą więc podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami”.

Tym samym podkreślając wskazaną przez Sąd Najwyższy zasadę równej stopy życiowej, nie sposób podzielić argumentacji powoda, że skoro utrzymuje jedno dziecko, to powinien być zwolniony od kosztów utrzymania drugiego dziecka. Ponadto, to, że małoletnia pozwana często przebywa u ojca nie zwalnia go z obowiązku alimentacyjnego (wyrok SN z 14.01.2000 r., I CKN 1177/99). Bacząc na dużą dysproporcję w możliwościach majątkowych i zarobkowych powoda i matki pozwanej (która występowała również w czasie poprzedniej sprawy alimentacyjnej) nie sposób przyjąć, że matka pozwanej może w całości ponieść koszty utrzymania córki. Podział taki spowodowałby, że małoletnia pozwana żyłaby na nieporównanie niższej stopie życiowej niż ojciec i będący w podobnym wieku brat, co w świetle przepisów o obowiązku alimentacyjnym i w świetle powołanej uchwały SN jest niedopuszczalne. Mając powyższe na uwadze, Sąd w zakresie roszczenia głównego na mocy powołanych wyżej przepisów oddalił powództwo.

Wobec oddalenia powództwa głównego, Sąd przeszedł do procedowania nad roszczeniem ewentualnym. Sąd porównał usprawiedliwione potrzeby małoletniej pozwanej w dacie poprzedniego ustalenia obowiązku alimentacyjnego i w czasie orzekania w niniejszej sprawie, po wtóre zaś - porównał możliwości zarobkowe i majątkowe powoda i matki pozwanej w dacie orzeczenia w przedmiocie alimentów i w chwili obecnej.

Roszczenie ewentualne należało uwzględnić, ale w mniejszym zakresie niż domagał się powód. Wskazać należy, że małoletnia pozwana mieszka z matką, możliwości majtkowe i zarobkowe matki powódki są znacznie niższe od możliwości powoda. Pomimo tego, że małoletnia pozwana spędza sporo czasu pod pieczą ojca – głownie weekendy czy wakacje – to na co dzień jej bieżące i usprawiedliwione potrzeby zaspokaja matka – koszt utrzymania mieszkania, wyżywanie, ubranie; są to koszty stałe niezależne od tego, że małoletnia spędza również czas pod opieką ojca. Potrzeby te muszą zostać zaspokojone na takiej stopie życiowej, na jakiej żyje powód i brat pozwanej. Tym samym biorąc pod uwagę z jednej strony ilość czasu, którą małoletnia pozwana spędza pod pieczą ojca, a z drugiej strony prawo do równiej stopy życiowej, sąd obniżył ratę alimentacyjną o 200 zł począwszy od daty doręczenia stronie pozwanej pisma procesowego zawierającego żądanie ewentualne. Sąd zauważa, że powód obecnie ponosi koszt utrzymania małoletniego syna, gości i utrzymuje córkę podczas weekendów i wakacji, ale biorąc pod uwagę wysokość miesięcznych dochodów netto powoda - około 8.000 zł, łożenie na małoletnią miesięcznie alimentów w kwocie po 800 zł, nie czyni uszczerbku w kosztach utrzymania samego powoda czy małoletniego W.. Podkreślić należy, że ponoszenie kosztów utrzymania nieusamodzielnianego dziecka nie może w tej sprawie polegać na podziale – każdy z rodziców ponosi koszt utrzymania dziecka, nad którym na co dzień sprawuje pieczę, albowiem zachodzi bardzo duża dysproporcja w ich dochodach.

Mając na uwadze powyższe na mocy art. 138 krio orzeczono jak w punkcie 2 i 3 wyroku.

W pkt 4 wyroku sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Rybniku - kwotę 481 zł tytułem części opłaty od powództwa ewentualnego, ze względu na oddalenie powództwa głównego i utrzymanie się w żądaniu ewentualnym w 11 %.

W pkt 5 wyroku sąd orzekł o kosztach na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i obciążył powoda kosztami procesu w wysokości 3.219,13 zł. Koszty te stanowią wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej i ustalone zostały na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie – bacząc na to, że powód utrzymał się w 11% swego żądania.

W pkt 6 wyroku, Sąd odstąpił od obciążenia strony pozwanej kosztami procesu na zasadzie art. 102 k.p.c. mając na uwadze sytuację osobistą i majątkową pozwanej.

O rygorze natychmiastowej wykonalności w pkt 7 wyroku orzeczono na podstawie art. 333 k.p.c.

R., 13 października 2020 roku

SSR Katarzyna Rybczyńska