UZASADNIENIE

Narodowy Fundusz Zdrowia z siedzibą w W., pozwem wniesionym w dniu 19.10.2012 r. w ramach postępowania karnego, domagał się od A. C.zapłaty kwoty 206.889,47 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia, w którym wypłacono refundację do dnia jej zwrotu oraz zasądzenie od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podano, iż pozwana była oskarżona, o to, iż w okresie od 13 lutego 2009 r. do dnia 12 sierpnia 2011 r. w G., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w krótkich odstępach czasu, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 206.889,47 zł, za pomocą wprowadzenia w błąd co do zaistnienia okoliczności uzasadniających refundację produktów leczniczych poprzez wypełnienie recept na dane Z. T., M. B., H. S., E. H., M. S.,A. C., M. T. i E. T. (1) mimo braku wskazania lekarskiego, czym działała na szkodę powoda. W toku postępowania karnego zabezpieczono 149 oryginałów recept i 1 kserokopię recepty, wystawionych łącznie dla 8 pacjentek i zrealizowanych w Aptece(...)W oparciu o opinię biegłych ustalono, iż E. T. (1) wystawiła łącznie 4 recepty natomiast pozostałe 146 recept wypełniła pozwana A. C.nie będąc osobą do tego uprawnioną. Poprzez swoje działanie pozwana doprowadziła do przekazania przez powoda kwoty 206.889,47 zł tytułem refundacji leków przepisanych na dane: H. S. w kwocie 18.034,30 zł, Z. T. – 23.899,83 zł, M. S. – 12.984,80 zł, E. T. (1) – 69.878,33 zł, E. H. – 32.876,78 zł, A. C.– 6.258,11 zł, M. T. – 38.104,82 zł i M. B. – 4.852,50 zł. Wskazano, iż roszczenie to wynikało bezpośrednio z przestępstwa popełnionego na jego szkodę przez pozwaną. W odniesieniu do daty naliczenia odsetek powołano się na art. 43 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, zgodnie z którym odsetki należą się od dnia, w którym wypłacono refundację do dnia jej zwrotu.

A. C.wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniosła, iż w związku z wniesieniem pozwu w postępowaniu karnym koniecznym, było wykazanie zasadności powództwa cywilnego. Natomiast podstawową zasadą przy odpowiedzialności cywilnej stanowiło, iż poszkodowany nie może uzyskać naprawienia szkody ponad jej faktyczną wysokość – wartość dokonanej refundacji. Nadto bezspornym jest, że druga z oskarżonych w procesie karnym E. T. (1) w znacznej części spłaciła – po zawarciu ugody – równowartość dokonanej refundacji. Powód uzyskał już wpłaty gotówkowe od E. T. (1) oraz zawierając ugodę powód ma wymagalny tytuł i obecnie uzyskuje prawdopodobnie comiesięczne płatności od E. T. (1). Zaś w procesie cywilnym, to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia także wysokości poniesionej szkody. Natomiast NFZ uzyskał już wpłaty gotówkowe od E. T. (1) i zawierając ugodę z nią, miał wymagany tytuł do zapłaty. Wobec powyższego żądanie zapłaty kwoty dochodzonej pozwem jest pozbawione racji prawnych, a powód zmierzał do uzyskania kwot przewyższających znacznie wysokość poniesionej szkody. W dalszej części pozwana wskazała, iż były przeprowadzane kontrole w prowadzonej przez nią aptece. Kontrolerzy dopatrzyli się uchybień w receptach i pozwana została zobowiązana do zwrotu całości lub części refundacji dokonanej przez powoda w wysokości 31.390,03 zł z czego kwota 27.261,14 zł dotyczyła spornych faktur. NFZ miał zatem otrzymać w tym zakresie od pozwanej zwrot dokonanej refundacji, co zmniejszało wysokość faktycznie poniesionej szkody. Twierdzono, że powód w tym procesie żądał naprawienia szkody w sytuacji, gdy albo szkody nie poniósł, tj. nastąpił zwrot refundacji na innej podstawie prawnej albo też szkoda została naprawiona poprzez zawartą i realizowaną ugodę z E. T. (1).

W piśmie procesowym z 10 stycznia 2013 r. powód cofnął pozew roszczenia co do kwoty 24.520,27 zł i ograniczył żądanie pozwu do pozostałej należności głównej w kwocie 182.369,20 zł.

W wyroku z dnia 7.03.2013 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku w pkt V na mocy art.415§1 k.p.k. uwzględnił w całości powództwo cywilne i zasądził odA. C.na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia w W., (...)kwotę 182.369,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 października 2012 r. do dnia zapłaty. Na mocy art.415§3 k.p.k. powództwo cywilnej w części dotyczącej zapłaty odsetek ustawowych od dnia wypłaty danej kwoty refundacji pozostawił bez rozpoznania. Jednocześnie w ostatnim punkcie tegoż wyroku, zasądzono od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 9.118,46 zł tytułem kosztów procesu wynikłych z powództwa cywilnego.

W uzasadnieniu orzeczenia podano, że powództwo cywilne było zasadne na podstawie art.415 k.c., bowiem podstawy zobowiązań każdej z oskarżonych wobec powoda były różne. Wskazano, iż Sąd zasądził odsetki ustawowe od nienależnie wypłaconych refundacji od dnia doręczenia pozwu A.C.. Powód nie wskazał bowiem w pozwie konkretnych dat wypłacenia danych kwot refundacji, zaś ustalenie powyższego spowodowałoby znaczną przewlekłość postępowania. Ponadto brak było dostatecznych dokumentów pozwalających na stwierdzenie kiedy wypłacono daną kwotę tytułem refundacji, a poszukiwanie takich dowodów, przekraczało zakres postępowania karnego.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 11 lipca 2013 r. na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 7 marca 2013 r. wydanego w sprawie o sygnaturze akt IV K 162/12 w punkcie pierwszym uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia o powództwie cywilnym (punkty V i VII) i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gdańsku (Wydział Cywilny). W pozostałym zakresie wyrok karny został utrzymany w mocy. Sąd II instancji nie zgodził się z tym, że okoliczność spłacenia przez E. T. (1) kwoty wynikającej z ugody, zawartej z NFZ, nie miała wpływu na ocenę zasadności roszczenia odszkodowawczego. Brak było umowy, która pozwoliłaby na precyzyjne określenie zdarzenia rodzącego odpowiedzialność E. T. (1). Z treści pism procesowych wynikało, że kara umowna została nałożona na tą oskarżoną z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone w trakcie przeprowadzonych kontroli ordynacji lekarskiej. Wątpliwości budziła wysokość kary umownej – równa kwocie szkody, jaką poniósł NFZ. Jak również kwestia- czy w istocie źródłem zobowiązania ciążącego na E. T. (1) było nieprawidłowe prowadzenie dokumentacji lekarskiej czy też wystawianie recept osobom nieuprawnionym bądź w przypadkach nieuzasadnionych. Według Sądu Apelacyjnego były sprzeczności, bowiem kara umowna w wysokości nienależnie pobranej refundacji miała zostać nałożona wbrew postanowieniem ogólnych warunków umów – za nieprawidłowości związane z prowadzeniem dokumentacji medycznej. Zaś z treści wystąpień pokontrolnych E. T. (1) wynikało, że kwoty 64.057,95 zł i 127.964,06 zł, stanowią równowartość nienależnej refundacji cen leków.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd pierwszej instancji miał przeanalizować treść umowy łączącej E. T. (1) z NFZ ze szczególnym uwzględnieniem treści postanowień odnoszących się do odpowiedzialności odszkodowawczej i kary umownej. W świetle przepisu art.361§2 k.c., odszkodowanie nie może przewyższać rzeczywistej wysokości uszczerbku majątkowego poniesionego przez poszkodowanego, co odnosi się również do odpowiedzialności deliktowej. Zatem miało znaczenie dla rozstrzygnięcia, czy szkoda została naprawiona przez E. T. (1). Ustalenie postaw odpowiedzialności tej oskarżonej, miało pozwolić na poczynienie wyjaśnień co do tożsamości roszczeń przeciwko obu oskarżonym. Sąd I instancji miał też zwrócić uwagę na §29ust.7 ogólnych warunków umów, zgodnie z którym Fundusz uprawniony był do dochodzenia odszkodowania przewyższającego wysokość kary umownej i rozważyć, czy może on wpływać na ocenę zasadności żądania odszkodowania w przypadku, gdy ustalona kara umowna w pełni rekompensowała wyrządzoną szkodę.

Sąd przy ponownym rozpoznaniu sprawy miał przede wszystkim podjąć czynności zmierzające do poczynienia pełnych ustaleń faktycznych dotyczących źródeł zobowiązań ciążących na każdej z oskarżonej, co miało pozwolić na jednoznaczne stwierdzenie, czy i w jakim rozmiarze została naprawiona szkoda wyrządzona przezA. C.. Nadto szczególną uwagę należało zwrócić na uzupełnienie materiału dowodowego o umowę łączącą oskarżoną E. T. (1) z Narodowym Funduszem Zdrowia o uzyskanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Precyzując żądanie pozwu powód wskazał, iż wnosi o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty roszczenia od dnia wniesienia powództwa cywilnego o zapłatę w postępowaniu karnym do dnia zapłaty powyższej kwoty (k.45).

Następnie NFZ ograniczył swoje żądanie do zapłaty kwoty 94.798,09 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa adhezyjnego do dnia zapłaty oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa w wysokości 7.200 zł (k.125).

Na rozprawie uściślił, że w pozostałym zakresie cofa pozew (k.146), na co pozwana wyraziła zgodę.

Powód podał, że wysokość poniesionej szkody to jest kwota nienależnie wypłaconych refundacji leków w oparciu o recepty wystawiane zarówno przez E. T., jak i podrabiane przez A. C. wyniosła łącznie 224.030,73 zł (k.126).

Na kwotę tę składały się – nienależnie wypłacone refundacje w kwocie 192.022,01 zł (z czego kwota 64.057,95 zł była zakwestionowana w postępowaniu kontrolnym nr (...), a kwota 127.964,06 zł w postępowaniu kontrolnym nr (...)oraz odsetki od wypłaconych poszczególnych refundacji w wysokości 32.008,72 zł w wysokości ustawowej naliczane od dnia wypłacenia każdej kolejnej nienależnej refundacji do dnia sporządzenia wystąpień pokontrolnych tj.17.10.2011 r. (9.581,80 zł +22.426,92 zł). Powód zawarł z E. T. (1) ugodę na spłatę kwoty 224.030,73 zł w 30 ratach oraz odsetki ustawowe (liczone z tytułu spłaty w ratach za cały okres spłaty zobowiązania) wyliczone na skapitalizowaną kwotę 39.594,13 zł. E. T. (1) w ramach tej ugody zapłaciła do dnia 29.11.2013 r. łącznie: 168.826,77 zł, w tym w I racie kwotę 39.594,13 zł tytułem odsetek i kwotę 129.232,91 zł tytułem zwrotu nienależnej refundacji. Oznaczało to według NFZ, że pozostała do naprawienia szkoda w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą 224.030,73 zł, a wypłaconą należnością na poczet odszkodowania – 129.232,91zł. Zatem ostateczna wysokość szkody pozostałej do naprawienia wynosiła więc - 94.798,09 zł. Według powoda, odpowiedzialność obu oskarżonych opierała się na innej podstawie prawnej – E. T. na umowie (ex contractu art.471 k.c.), a A.C.na delikcie (art.415 k.c.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Aneksem nr (...). z 21 grudnia 2004 r. do umowy nr (...) zawartej pomiędzy (...) z siedzibą w G. a E. T. (1) – strony postanowiły, iż dniem 1 stycznia 2005 r. nadają nowe brzmienie łączącej ich umowie, której treść zawiera załącznik nr (...)do aneksu.

Załącznik ten dotyczył umowy nr(...)o upoważnieniu do wystawiania recept na leki i wyroby medyczne podlegające refundacji. Oddział Funduszu upoważnił E. T. (1) do wystawiania recept na refundowane przez NFZ leki i wyroby medyczne, na rzecz:

-lekarza, ubezpieczonych członków rodziny lekarza: współmałżonka, wstępnych i zstępnych w linii prostej,

- świadczeniobiorców oraz osób uprawnionych do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji, objętych opieką lekarza.

E. T. (1) zobowiązała się do zwrotu Oddziałowi Funduszu kosztów refundacji leków i wyrobów medycznych realizowanych na podstawie recept zawierających dane lekarza w przypadku: braku pełnych danych odnośnie wystawionej recepty w dokumentacji medycznej pacjenta, na rzecz którego wystawiona została recepta, wystawienie recepty niezgodnie z przepisami zawartymi w § 4 umowy, wystawienia recepty na rzecz osób nie objętych ubezpieczeniem zdrowotnym.

Umowa została zawarta na czas nieokreślony i obowiązywała od dnia jej podpisania przez obie strony.

( dowód: aneks nr(...)- k. 46, umowa nr(...)- k. 47–50)

NFZ zawarł w dniu 30 kwietnia 2008 r. z E. T. (1) umowę nr (...) o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej ambulatoryjnej świadczenia specjalistyczne. W ust. 2 § 1 strony określiły, iż świadczeniodawca zobowiązany jest wykonywać umowę zgodnie z zasadami i na warunkach określonych w Zarządzeniu nr (...) Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 20 września 2007 r., zmienionych Zarządzeniem nr (...) Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 17 października 2007 r., zmienionych Zarządzeniem nr (...) Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 23 stycznia 2008 w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne, zwanych dalej „Warunki zawierania umów”.

W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, z przyczyn leżących po stronie Świadczeniodawcy, Dyrektor Oddziału Funduszu mógł nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną. W przypadku wystawienia recept osobom nieuprawnionym lub w przypadkach nieuzasadnionych, Oddział Funduszu mógł nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość nienależytej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji. Kary umowne nakładane miały zostać nałożone w trybie i na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 października 2005 r. w sprawie ogólnych warunków umów i udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej.

Umowa została zawarta na okres od dnia 1 maja 2008 r. do dnia 31 grudnia 2009 r.

( dowód: umowa nr(...) k. 64–73)

A. C.w okresie od dnia 23 stycznia 2009 r. do dnia 20 września 2011 r. w G., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w krótkich odstępach czasu, doprowadziła Narodowy Fundusz Zdrowia (...)w G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 206 889, 47 zł wypłaconej tytułem zwrotu refundacji leków zakupionych w aptece (...) prowadzonej przez pozwaną, co stanowi mienie znacznej wartości, za pomocą wprowadzenia w błąd pracownicy Działu Księgowości tejże instytucji I. K. – odpowiedzialnej za rozliczenia refundacji, co do zaistnienia okoliczności uzasadniających refundacje produktów leczniczych poprzez wypełnienie recept na dane Z. T., M. B., H. S., E. H., M. S., A. C., M. T. i E. T. (1), pomimo braku wskazania lekarskiego bądź podstawy refundacji danego leku, czym działała na szkodę Narodowego Funduszu Zdrowia.

( dowód: wyrok z dnia 7.03.2013 r. – k.9-10; wyrok Sądu Apelacyjnego – k.13-14)

E. T. (1) w okresie od 17.05.2011 r. do 11.07.2011 r.w G., w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu korzyści majątkowej, poświadczyła nieprawdę w dokumentacji lekarskiej Z. T., M. B., H. S., E. H. i M. S., co do okoliczności mających istotne znaczenie prawne dotyczących wizyt i przepisania leków tymże pacjentom.

( dowód: wyrok z dnia 7.03.2013 r. – k.9-10; wyrok Sądu Apelacyjnego – k.13-14)

Za powyższe przestępstwo, zakwalifikowane jako czyn z art.286§1 kk w zw.z art.294§1 kk w zw. z art.12 kk, A. C.została skazana prawomocnym wyrokiem z dnia 7.03.2013 r. na karę dwóch lat pozbawienia wolności zawieszonej na okres próby 5 lat i grzywnę w wysokości 100 stawek dziennych o wartości stawki dziennej 400 zł.

Zaś czyn E. T. (1) zakwalifikowano jako przestępstwo z art.271§1,3 kk w zw. z art.12 kk i w tym samym wyroku skazano ją na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres 4 lat i grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych, przy stawce dziennej ustalonej na 400 zł.

Wyrok w powyższym zakresie został utrzymany w mocy przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku.

( dowód: wyrok z dnia 7.03.2013 r. – k.9-10; wyrok Sądu Apelacyjnego – k.13-14)

A. C.zapłaciła NFZ w czasie kontroli u niej kwotę 24.520,27 zł.

(okoliczność przyznana przez powoda, a nadto dowód: protokół rozprawy karnej – k.31)

W dniu 2.03.2009 r. NFZ i E. T. (1) podpisali kolejny aneks do umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej – ambulatoryjna opieka specjalistyczna, wprowadzając nowe brzmienie umowy zgodnie z załącznikiem nr 1. Zgodnie z nim, w przypadku wystawienia recept osobom nieuprawnionym lub w przypadkach nieuzasadnionych, powód mógł nałożyć na świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji. Kary umowne miały być nakładane na zasadach określonych w Ogólnych warunkach umów. Umowę zawarto na okres do końca 2009 r.

( dowód: aneks nr(...)do umowy wraz z załącznikiem – k.74-77)

NFZ w dniu 6 czerwca 2011 r. przeprowadził kontrolę Indywidualnej Specjalistycznej Praktyki Lekarskiej lek. med. E. T. (1) z realizacji umowy, (...), (...) w zakresie sposobu prowadzenia dokumentacji medycznej oraz wystawiania recept refundowanych stosownie do obowiązujących w okresie kontrolowanym rozporządzeń Ministra Zdrowia.

Kontroli poddano dokumentację medyczną 6 pacjentek. Zakres kontroli dotyczył sprawdzenia poprawności prowadzenia dokumentacji medycznej oraz obejmował całość ordynacji leków refundowanych w okresie czasu od 1 stycznia 2010 r. do 31.12.2010r.

Wszystkie recepty poddane kontroli zostały zrealizowane w aptece (...) ul.(...) (...)-(...) G..

Na podstawie § 31 ust. 1 załącznika do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2008 r., Nr 81, poz. 484) (...)Narodowego Funduszu Zdrowia w G. nałożył na Indywidualną Specjalistyczną Praktykę Lekarską lek. med. E. T. (1) karę umowną w kwocie 63.057,95 zł, stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości 9.581,80 zł, które miały być naliczane od dnia dokonania refundacji.

( dowód: wystąpienie pokontrolne z 17.10.2011 r. – k.138-140)

NFZ w dniu 11 lipca 2011 r. przeprowadził kontrolę Indywidualnej Specjalistycznej Praktyki Lekarskiej lek. med. E. T. (1) z realizacji umowy (...)z (...) NFZ w zakresie sposobu prowadzenia dokumentacji medycznej oraz wystawiania recept refundowanych stosownie do obowiązujących w okresie kontrolowanym rozporządzeń Ministra Zdrowia.

Kontroli poddano dokumentację medyczną 7 pacjentek. Zakres kontroli dotyczył sprawdzenia poprawności prowadzenia dokumentacji medycznej oraz obejmował całość ordynacji leków refundowanych w okresie czasu od 1 stycznia 2009 r. do 15 czerwca 2011 r.

W oparciu o ustalony zakres kontroli dokonano analizy danych elektronicznych, która wykazała, że w kontrolowanym okresie E. T. (1), w ramach prowadzonej przez siebie Indywidualnej Specjalistycznej Praktyki Lekarskiej, wystawiła powyższym 7 pacjentom łącznie 136 recept na leki refundowane, na łączną kwotę refundacji 139.898,75 zł. Wszystkie powyższe recepty zostały zrealizowane w aptece (...) ul.(...) (...)-(...) G..

Na podstawie § 31 ust. 1 załącznika do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2008 r., Nr 81, poz. 484) (...)Narodowego Funduszu Zdrowia w G. nałożył na Indywidualną Specjalistyczną Praktykę Lekarską lek. med. E. T. (1) karę umowną w kwocie 127.964,06 zł, stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości 22.426,92 zł, które miały być naliczane od dnia dokonania refundacji.

( dowód: wystąpienie pokontrolne – k. 132-137)

W dniu 14.12.2011 r. została podpisana ugoda między E. T. (1) a NFZ, w której dłużniczka potwierdziła, że na dzień 3.11.2011 r. przypadał ostatni dzień spłaty kwoty 73.639,75 zł, a na dzień 7.11.2011 r. ostatni dzień spłaty kwoty 150.390,98 zł tytułem kar umownych. E. T. (1) uznała w całości to zobowiązanie wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 4.11.2011 r. od kwoty 73.639,75 zł i od dnia 8.11.2011 r. od kwoty 150.390,98 zł – do dnia wpłaty ostatniej raty. Strony zgodziły się na rozłożenie spłaty długu w ratach miesięcznych, przy czym pierwszą ratę stanowiły skapitalizowane odsetki obliczone do dni zapłaty poszczególnych rat w kwocie 39.594,13 r. i kwota 7400,73 zł tytułem kwoty głównej. Pozostałe miesięczne raty wynosiły po 7.470 zł, ostatnia z nich miała być spłacona do dnia 30.05.2014 r.

E. T. (1) wyrażała zgodę, by wszystkie należności z poszczególnych rat zostały zapłacone na rzecz wierzyciela w drodze potrącenia z wzajemnych wierzytelności stron w dniu dokonywania przez Wierzyciela płatności z tytułu zapłaty za realizację zawartych z wierzycielem umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, w przypadku opóźnienia w zapłacie raty przez dłużnika. Odsetki z tytułu rozłożenia na raty, były płatne z góry w pełnej kwocie.

( dowód: ugoda – k.140-141, k.143-144)

W dniu 30.12.2011 r. NFZ i E. T. (1) podpisali kolejny aneks do umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej – ambulatoryjna opieka specjalistyczna, wprowadzając nowe brzmienie umowy zgodnie z załącznikiem nr 1. Zgodnie z nim, w przypadku wystawienia recept osobom nieuprawnionym lub w przypadkach nieuzasadnionych, powód mógł nałożyć na świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji. Kary umowne miały być nakładane na zasadach określonych w Ogólnych warunkach umów. Umowę zawarto na okres do końca 2012r.

Identyczna regulacja znalazła się w aneksie, który wszedł w życie z dniem 1.01.2013 r. między NFZ a E. T. (1). Jak również w umowie z dnia 28.06.2013 r. o udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej między tymi samymi stronami.

( dowód: aneks nr(...)do umowy wraz z załącznikiem – k.97-99; aneks nr(...)wraz z załącznikiem – k.105-107; umowa z 28.06.2013r. – k.112-113)

Tytułem spłaty ugody z dnia 14.12.2011r. E. T. (1) zapłaciła NFZ co najmniej kwotę 129.232,91 zł jako zwrot nienależnej refundacji i kwotę 39.594,13 zł tytułem odsetek z tytułu spłaty należności w ratach.

Do dnia 19.10.2012 r. E. T. (1) zapłaciła powodowi łącznie kwotę 74.630,73 zł tytułem spłaty należności głównej.

(okoliczność przyznana – k.127, k.152, nadto dowód: pismo z 8.07.2013 r. – k.153)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo częściowo zasługiwało na uwzględnienie.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd co do zasady dał wiarę dokumentom zarówno prywatnym jak i urzędowym, bowiem ich autentyczność ani prawdziwość w skuteczny sposób nie została podważona przez strony. W myśl art.245 k.p.c. stanowiły one dowód tego, iż osoba która je podpisała złożyła oświadczenie woli zawarte w dokumencie, zaś dokumenty urzędowe, w tym też prawomocne wyroki Sądu, iż dokonano określonych w nich czynności i ustaleń w toku postępowania karnego.

Jednocześnie strony wezwane, na termin rozprawy nie stawiły się, co uprawniało Sąd do pominięcia dowodu z przesłuchania stron na mocy art.302§1 k.p.c.

Zgodnie z art.11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą Sąd w postępowaniu cywilnym. Przy czym przyjmuje się, że odnośnie wysokości szkody, to ustalenie takie zawarte w wyroku karnym nie wiąże w sprawie cywilnej, gdy stanowi ustalenie posiłkowe, nie wchodzące skład znamienia popełnionego przestępstwa (Por. Komentarz do k.p.c. pod red. T.Erecińskiego – Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, Warszawa 2002, s. 91 i n. i przywołane tam orzecznictwo).

Jeżeli natomiast ustalenie wysokości szkody przez Sąd karny wynikało bezpośrednio z ustalenia przedmiotu przestępstwa i jeśli tym samym ustalenie to stanowiło jeden z elementów stanu faktycznego czynu przestępnego, przypisanego oskarżonemu – w szczególności, gdy przedmiotem tym była określona kwota pieniężna, to ustalenie takie było dla sądu cywilnego wiążące (Por. SN z 7.03.1967, ICR 464/66, niepub., SN z 1.07.1968, I CR 588/68, Biul. SN 1968/9/171, SN z 7.04.1970, I PR 209/69, niepub.; SN z 10.04.1981, IV CR 101/81).

Zwłaszcza ustalenie szkody wyrządzonej zaborem w celu oszukania i wyłudzenia sumy pieniężnej określone w sprawie karnej, w tym określona w wyroku suma pieniędzy, stawała się elementem istoty przypisanego sprawcy przestępstwa i jako taka kwota niekorzystnego rozporządzenia mieniem wiązała sąd cywilny (Por.H.Pietrzykowski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2006, s. 59; SN z 17.04.1961, I CR 467/60, OSNCP 1963/1/13; SN z 7.04.1937, OSP XVI , poz.552; Komentarz do k.p.c. pod red. K.Piaseckiego do art.11 k.p.c., System Legalis - Wydawnictwo C.H.Beck i cytowane tam piśmiennictwo; SA w Katowicach z dnia 27.04.1995r. II AKr 59/95, OSA 1996/9/35; Por. uzasadnienie wyroku SN z 17.06.2005 r., III CK 642/04, Lex nr 177207; SN z 5.12.2008r., III CSK 191/08, ). Istota związania sądu cywilnego skazującym wyrokiem karnym wyrażała się w tym, że w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądu cywilnego wchodził czyn opisany w sentencji karnego wyroku skazującego, a sąd ten pozbawiony był możliwości dokonywania ustaleń w tym zakresie, w tym w szczególności ustaleń odmiennych niż przeniesione na podstawie tego wyroku z procesu karnego. Wyłączona jest tym samym możliwość dowodzenia w postępowaniu cywilnym, że prawomocny wyrok skazujący karny, był z jakichkolwiek przyczyn wadliwy (Por. SA w Gdańsku z dnia 5.09.2013 r.,IACa 385/13). Zaś wysokość szkody w sprawie karnej z art.286§1 kk w zw. z art.294§1 kk i art.12 kk, stanowiła element stanu faktycznego objętego przestępstwem (Por. SN z 10.07.2013 r., V CSK 393/12, lex nr 1330594).

Natomiast jak wynikało z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego, A. C.została skazana za oszustwo odnośnie mienia znacznej wartości – czyli kwoty 206.889,47 zł. Stanowiło to element opisu czynu oraz jego kwalifikacji prawnej, w której odwołano się do treści art.294 k.k. Sąd cywilny zatem w toku dalszego procesu był związany ustaleniem, że pozwana doprowadziła NFZ do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie co najmniej 206.889,47 zł, która to kwota stanowiła wartość wypłaconej tytułem zwrotu refundacji leków zakupionych w aptece prowadzonej przezA. C.. Zaś zgodnie z art.294 k.k. w zw. art.115§5 kk mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekraczała 200.000 zł. W konsekwencji w tejże sprawie wyłączona była możliwość obrony pozwanego sprzecznej z ustaleniami wyroku karnego co do tego, że A. C.doprowadziła powoda do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie nie mniejszej niż 206.889,47 zł.

To ustalone przez Sąd karny niekorzystne rozporządzenie stanowiło o uszczerbku poszkodowanego na chwilę dokonywania rozporządzenia, czy czym nie pokrywało się automatycznie ze szkodą poniesioną przez powoda w chwili zamknięcia rozprawy, albowiem jak wynikało z samych oświadczeń powoda, cześć tej należności została zapłacona. Już po przeprowadzonej kontroli A. C.zapłaciła powodowi kwotę 24.520,27 zł tytułem zwrotu nienależnie pobranych refundacji. O należność tę NFZ cofnął pozew jeszcze w postepowaniu karnym (k.31). Zatem w wyroku Sąd Okręgowy w ramach powództwa adhezyjnego rozstrzygał co do pozostałej części nienależnie wypłaconej refundacji czyli co do kwoty 182.369,20 zł.

Następnie uszczerbek w postaci nienależnie wypłaconych refundacji kompensowały na rzecz powoda wpłaty dokonane przez E. T. (1) w łącznej wysokości 129.232,91 zł wskazanej przez samego powoda (k.152). Zatem do zapłaty pozostawała kwota 53.136,29 zł (206.889,47-24.520,27-129.232,91zł=53.136,29 zł).

A. C.nie wykazała by E. T. (1) spłaciła wartość nienależnie wypłaconej refundacji w większym zakresie (art.6 k.c.). Sam bowiem fakt podpisania ugody, w której owa oskarżona zobowiązała się do spłaty, jak również nawet wymagalność roszczenia, nie skutkowała automatycznie wygaśnięciem zobowiązania i naprawieniem szkody. Dopiero bowiem zapłata spornej należności lub też jej potrącenie – czyli spełnienie świadczenia, powodowałoby zaspokojenie wierzyciela, a co za tym idzie kompensatę poniesionej szkody. Pozwana jednak nie przedstawiła żadnych środków dowodowych w postaci dokumentów (np. przelewy, potrącenia etc) czy zeznań świadków, z których wynikałoby, że E. T. (1) pokryła wartość nienależnie wpłaconych refundacji w większym stopniu niż kwota 129.232,91 zł. Niewątpliwie ciężar dowodu spoczywał na pozwanej, skoro twierdziła, że szkoda została przez drugą oskarżoną wyrównana (art.6 k.c.).

A. C.nie udowodniła także, by ugoda z 14.12.2011 r. NFZ z E. T. stanowiła odnowienie w rozumieniu art.506 k.c. Zgodnie z tą przepisem, jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa. Przy czym w razie wątpliwości poczytuje się, że zmiana treści dotychczasowego zobowiązania nie stanowi odnowienia. Zawarcie umowy odnowienia, a więc wykazanie istnienia wszystkich niezbędnych przesłanek odnowienia, musi udowodnić osoba, która z tego faktu wywodzi skutki prawne (Por. SN z 10.03.2004r., IV CK 95/03, Lex nr 84431).

Jak natomiast wynikało z treści tego porozumienia, strony zgodziły się w nim jedynie na rozłożenie na raty spłaty nałożonej kary umownej. Nie doszło więc ani do zmiany świadczenia ani też do zmiany podstawy prawnej świadczenia, a jedynie modyfikacji terminów płatności na korzyść dłużnika. Z treści umowy, nie wynikało, by zgodnym zamiarem stron, było odnowienie, taki zamiar (animus novandi) nie został on dostatecznie uzewnętrzniony, a w myśl art.506§2 k.c. nie można go domniemywać. Ugoda nie powodowała powstania nowego stosunku prawnego, a jedynie go korygowała odnośnie terminów płatności.

Jeśli więc nie doszło do odnowienia, to nie miał żądnego zastosowania przepis art.374§1 k.c. zwalniający współdłużników solidarnych z zobowiązań. Niezależnie od powyższego, trudno przyjąć, by przepis ten miał zastosowanie również w sytuacji, gdy obie pozwane nie odpowiadały solidarnie, a in solidum (z innych tytułów). Stosowanie w takim przypadku tej regulacji w drodze analogii, niewątpliwie uszczuplałoby interesy wierzyciela w braku ku temu wyraźniej, jednoznacznej podstawy prawnej.

Z treści podpisanej ugody wynikało, że dotyczy ona kar umownych, do których odwoływały się wystąpienia pokontrolne z 17.10.2011 r. Te natomiast nakładały na E. T. (1) kary umowne na podstawie §31 ust.1 załącznika do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6.05.2008r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 81, poz.484). Według tej normatywnej regulacji, umowa mogła zawierać zastrzeżenie, że w przypadku wystawienia recept osobom nieuprawnionym lub w przypadkach nieuzasadnionych oddział wojewódzki Funduszu może nałożyć na świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość nienależnych refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji. Wysokość i termin zapłaty kary umownej, o której mowa w ust. 1 i 2, oddział wojewódzki Funduszu określał w pisemnym wezwaniu do zapłaty. Wyznaczony przez oddział wojewódzki Funduszu termin zapłaty kary nie może być krótszy niż 14 dni od dnia wezwania. Zaś z treści przedstawionych umów o udzielanie świadczeń z E. T. (1), wynikało, że wprowadzono tam standardowe i powielane przez lata zapisy o karach umownych, iż w przypadku wystawienia recept osobom nieuprawnionym lub w przypadkach nieuzasadnionych, Oddział Funduszu może nałożyć na świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji. Treść owych wystąpień pokontrolnych potwierdzała, że dotyczyły one zapłaty kar umownych za nienależnie wypłacone refundacje, które otrzymała pozwana, co zresztą potwierdził sam powód. Zatem świadczenie płacone przez E. T. (1) miało pokrywać ten sam uszczerbek majątkowy spowodowany wpłatą pieniędzy za refundowane leki (a nie z powodu innych nieprawidłowości dokumentacji medycznej), za który w ramach bezpodstawnie zapłaconych świadczeń odpowiadała też pozwana. Ta ostatnia bowiem z tytułu czynu niedozwolonego (art.415 k.c.) ponosiła odpowiedzialność za przestępstwo, za które została prawomocne skazana.

W myśl wytycznych Sądu Apelacyjnego, którymi Sąd był związany, w świetle art.361§2 k.c., odszkodowanie nie mogło przewyższać rzeczywistej wysokości uszczerbku majątkowego poniesionego przez NFZ. Zasada ta dotyczyła też odpowiedzialności deliktowej. Skoro więc należności płacone przez E. T. (1) bezspornie dotyczyły zwrotu refundacji leków, które to refundacje otrzymała pozwana i za co została skazana, to niewątpliwie zmniejszało to wysokość uszczerbku poniesionego przez NFZ z tytułu tego czynu, zgodnie z argumentację wskazaną przez Sąd Apelacyjny. Albowiem wysokość otrzymanego odszkodowania, nie mogła być wyższa od faktycznie poniesionej szkody i nie powinna prowadzić do wzbogacenia wierzyciela. Zaś zasądzenie odszkodowania pieniężnego obejmowało wyłączenie tę część szkody, która do chwili wyrokowania została udowodniona i nie została naprawiona.

Nie było też podstaw do uwzględnienia przy rozliczeniu zapłaconej przez E. T. kwoty 39.594,13 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych z uwagi na treść ugody. Stanowiło to bowiem indywidualny sposób rozliczenia wpłat (art.451 k.c.), z tytułu opóźnienia w płatności – drugiej z oskarżonych, co nie rzutowało samoczynnie na odpowiedzialność za opóźnienie w zapłacie A. C.. Każda z dłużniczek miała bowiem własny dług, który podlegał wobec nich odrębnej wymagalności, z czym również wiązały się kwestie opóźnienia w płatności.

Powód natomiast w toku procesu cywilnego, nie udowodnił, by odpowiedzialność pozwanej była szersza, choć z tego tytułu wywodził korzystne dla siebie skutki prawne (art.6 k.c.), a zatem na nim spoczywał ciężar udowodnienia poniesienia szkody w wyższej wysokości. A. C.zakwestionowała zaś kwotę skapitalizowanych odsetek żądanych w ramach kwoty 94.798,09 zł (k.165). Aktualizowało to obowiązek powoda udowodnienia wysokości poniesionej szkody w zakresie szerszym niż objęta treścią wyroku karnego, który dotyczył tylko i wyłączenie szkody w postaci stricte nienależnie wypłaconej refundacji leków zakupionych w aptece (kwota 206.889,47 zł – jako „wypłacona tytułem zwrotu refundacji”). W wyroku karnym natomiast nie było mowy o skapitalizowanych odsetkach, czy ich wliczeniu do kwoty 206.889,47 zł a następnie 182.369,20 zł. Wręcz w treści wyroku wskazano, że na mocy art.415§3 k.p.k. powództwo cywilne w części dotyczącej zapłaty odsetek od danej kwoty refundacji do dnia 19.10.2012 r., pozostawiono bez rozpoznania. Rozstrzygnięcie takie mogło być przedmiotem zaskarżenie przez Prokuratora lub oskarżyciela posiłkowego czy powoda cywilnego (Por.uchwała SN z 8.12.1978, VII KZP 38/78), jednakże Narodowy Fundusz Zdrowia, nie wniósł od niego środka zaskarżenia. Ponadto jak wynikało wprost z treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego: „Brak nadto dostatecznych dokumentów pozwalających na stwierdzenie kiedy wypłacono daną kwotę tytułem refudacji, a poszukiwanie takich dowodów przekracza zakres postępowania karnego” (k.1091 – akta karne). Ocenę tę Sąd przy ponownym rozpoznaniu sprawy podziela. W aktach karnych znajdował się materiał dowodowy w postaci spornych recept, były znane daty ich wystawienia, jednakże nie przedstawiono żadnych wiarygodnych dowodów, w jakich konkretnych datachA. C.owe pieniądze otrzymała. Na etapie sprawy karnej, nie przedstawiono żadnych wydruków z rachunków bankowych, czy pokwitowań, które pozwalałby ustalić datę wypłaty świadczeń. Pozwana kwestionowała wyliczenie skapitalizowanych odsetek w ramach kwoty 94.798,09 zł (k.165), co skutkowało nałożeniem na powoda ciężaru dowodu co do udowodnienia wysokości tychże należności. W tym zakresie, wyrok karny skazujący nie zawierał też żadnych wiążących ustaleń. Zaś stanowisko strony powodowej świadczyło, że na obecnym etapie postępowania żądanie pozwu wyliczano, już nie od kwoty 206.889,47 zł – jak wpłaconej refundacji, a od kwoty 224.030,73 zł, gdzie 32.008,72 zł stanowiły skapitalizowane odsetki naliczane od dat wypłat refundacji (k.126). W tym zakresie, co do tej części żądania pozwu, doszło do rozszerzenia powództwa, bowiem na etapie sprawy karnej, strona pozwana nie kapitalizowała odsetek, ani nie doliczała ich do wartości przedmiotu sporu, mimo już podpisanej ugody z E. T. (1) w chwili składania powództwa cywilnego.

Trzeba jednak podkreślić, iż również na etapie rozpoznania sprawy przez sąd cywilny, powód nie przedstawił żadnych wiarygodnych dokumentów „źródłowych” potwierdzających, w jakim dniu doszło do wypłaty poszczególnych refundacji, podobnie jak podczas postępowania karnego, co podkreślił już Sąd Okręgowy przy pierwszym rozpoznaniu sprawy. Dopiero w odpowiedzi na zobowiązanie strony przeciwnej, NFZ przedstawił tabele, zawierające sposób wyliczenia należności, w tym rubrykę „data przekazania refundacji” (k.171-202). Jednakże stanowiło to jedynie stanowisko strony powodowej, jej wyliczenie. Owe tabele nie zostały przez nikogo podpisane z ramienia NFZ, na niektórych znajdowały się tylko parafy pełnomocnika powoda. Tabelki i wyliczenia w tym zakresie, nie były żadnym wiarygodnym dowodem, iż w określonych datach wypłacone określone konkretne pieniądze. Pozwana wyliczenie odsetek kwestionowała, zatem rolą powoda było przedstawienie przelewów, pokwitowań, wyciągów bankowych czy innych obiektywnych dowodów, pozwalających na ustalenie w jakich datach A. C., refundacje otrzymała. Takich środków dowodowych oraz inicjatywy ze strony NFZ zabrakło, co musiało skutkować oddaleniem powództwa w zakresie żądania zapłaty ich skapitalizowanych odsetek od dnia ich refundacji do 19.10.2012r. Samo uznanie roszczenia przez E. T. (1) w ramach ugody, czy wystąpienie pokontrolne, nie było wystarczające, gdyż również te dokumenty były sporządzane z ramienia powoda, a E. T. (1) nie będąc bezpośrednim beneficjentem kwot refundacji, nie miała wiedzy kiedy były one pozwanej wypłacane. Druga z oskarżonych dobrowolnie zgodziła się w ugodzie na takie określenie wysokości świadczenia, co jednak czyniła na własne ryzyko, które nie mogło automatycznie obciążać pozwanej. Również do wystąpień pokontrolnych nie dołączono żadnych dokumentów świadczących o tym, kiedy refundacje wypłacono. Zresztą tym samym materiałem dowodowym dysponował Sąd Okręgowy rozpoznając powództwo adhezyjne i ocenił go jako niewystarczający do stwierdzenia kiedy do wpłat doszło. Stanowisko to nie zostało zakwestionowane przez Sąd Apelacyjny, a Sąd przy ponownym rozpoznawaniu sprawy, w pełni je podziela.

Natomiast obie strony były reprezentowane przez zawodowych pełnomocników, prowadziły profesjonalną działalność, nie było więc żadnych podstaw do podejmowania czynności dowodowych przez Sąd z urzędu, co prowadziłoby w takiej sytuacji do naruszenia prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron (Por.wyrok SN z 12.12.2000 r., V CKN 175/2000, OSP 2001/7-8 poz. 116). Takie szczególne okoliczności uprawniające do dopuszczenia dowodu z urzędu, w niniejszej sprawie nie występowały – strony nie były rażąco nieporadne, proces nie był fikcyjny.

Trzeba podkreślić, iż ciężar dostarczania w postępowaniu materiału procesowego spoczywa zasadniczo na stronach procesu, w których gestii leży zarówno przedstawienie wszelkich istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności, jak i służących ich wykazaniu dowodów. W wyniku dokonanych zmian procedury cywilnej, wydatnie zwiększono kontradyktoryjność postępowania cywilnego. Tym samym ciężar dowodzenia spoczywający na stronach, choć nadal jest ciężarem procesowym, to jednak w razie nieuzasadnionej bierności strony, w zakresie w jakim spoczywał na niej ciężar dowodu, będzie prowadził do sankcji w postaci przegrania przez nią procesu w tej części.

Kierując się powyższym tokiem rozumowania na mocy art.415 k.c. w zw. z art.481 k.c. i art.455 k.c. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 53.136,29 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 października 2012 r. do dnia zapłaty, jako różnicę między udowodnioną pozwanej szkodą (206.889,47) a spłaconym świadczeniem z tego tytułu przez A. C.(24.520,27 zł) i E. T. (1) (129.232,19 zł), przyjmując, iż od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu (19.10.2012r.), jako swoistego wezwania do zapłaty, powód udowodnił, że należą mu się odsetki ustawowe za opóźnienie w płatności. Przyjmuje się bowiem w doktrynie oraz orzecznictwie, iż zobowiązania powstające z czynów niedozwolonych, są co do zasady zobowiązaniami bezterminowymi.

Na mocy tejże samej regulacji art.415 k.c. w zw. z art.481 k.c. i art.455 k.c. przy interpretacji – a contario, Sąd oddalił powództwo co do zapłaty skapitalizowanych odsetek wliczonych do kwoty 94.798,09 zł (94.798,09-53.136,29=41.661,80 zł), jako nieudowodnione, a co do odsetek za dzień 19.10.2012 r. od kwoty 53.136,29 zł jako przedwczesne. Powód nie wykazał bowiem w jakiej dacie doszło do wypłaty refundacji pozwanej. Przy czym Sąd musiał określić precyzyjnie zakres oddalenia powództwa, gdyż w innym razie w wyroku trudno byłoby ustalić w jakim zakresie powództwo zostało umorzone, a w jakim oddalone.

Jednocześnie na mocy art.355 k.c. Sąd umorzył postępowanie w pozostałym zakresie w pkt IV wyroku, w jakim powód cofnął pozew, a pozwany wyraził na to zgodę.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 108 k.p.c. i art.100 k.p.c uwzględniając zasadę stosunkowego ich rozdzielenia, gdyż powód wygrał niniejszą sprawę w 52%, zaś pozwany w 48%.

Nie budzi bowiem w doktrynie ani orzecznictwie wątpliwości, iż w przypadku umorzenia postępowania co do zasady powód w tym zakresie traktowany jest jako strona przegrywająca procesu (Por. Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, Część pierwsza, Postępowanie rozpoznawcze pod red. T.Erecińskiego, Warszawa 2002, s.255 i przywołane tam orzecznictwo). Wyłom od tej reguły stanowił sytuacja, jeżeli pozwany, pomimo wcześniejszych wezwań go do spełnienia świadczenia, spełnia je dopiero po wytoczeniu powództwa (Por. post.SA w Białymstoku z 1995.11.30, I ACz 366/95, OSA 1996/7-8/34), co miało miejsce w niniejszej sprawie co do płatności dokonanych przez E. T. (1) po dniu 19.10.2012 r.

Uznając wobec tego, iż pozwany dał powód do wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie, zaspokojenie przez niego roszczenia w toku procesu należało traktować jako równoznaczne z przegraniem procesu (Por. H.Pietrzykowski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2006, s. 158 i powołane tam orzecznictwo; Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, Część pierwsza, Postępowanie rozpoznawcze pod red. T.Erecińskiego, Warszawa 2002, s.255 i przywołane tam orzecznictwo), co skutkowało obciążeniem pozwanego kosztami zastępstwa procesowego, w zakresie części roszenia spłaconego po dniu wytoczenia powództwa. Natomiast co do należności spłaconych przed dniem 19.10.2012 r. czyli łącznie 99151 zł (24.520,27 zł spłacone w toku kontroli przez A. C.+74.630,73 zł zapłacone przez E. T. do dnia 19.10.2012 r. – k.153), NFZ musiał być traktowany jako przegrywający sprawę (99.151: 206889,47 zł czyli początkowego żądania tj.48%) . Powód bowiem nie udowodnił by A.C.kwotę 24.520,27 zł zapłaciła po wytoczeniu powództwa, a treści protokołu rozprawy wynikało, że zapłaciła ją w czasie kontroli czyli jeszcze w 2011 r.(k.31).

Na koszty procesu poniesione przez obie strony składały się koszty zastępstwa procesowego. Przy czym zgodnie z art.642 k.p.k. jeśli nie było regulacji szczególnej, w kwestii kosztów procesu wynikłych z powództwa cywilnego, stosuje się przepisy obowiązujące w postępowaniu cywilnym.

Koszty zastępstwa procesowego ustalono przy zastosowaniu §6 ust.4 i §2ust.1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. nr 163, poz.1348 ze zm.) oraz analogicznej regulacji dotyczącej radców prawnych, mając na względzie konieczność kompleksowego rozliczenia kosztów całego postępowania cywilnego. Biorąc zatem pod uwagę nakład pracy, stopień skomplikowania sprawy, czas trwania procesu, Sąd uznał za zasadne przyjęcie do rozliczeń za postępowanie przed Sądem Okręgowym stawkę łącznie 7200 zł, przy podkreśleniu, bowiem sprawa po raz drugi toczyła się przed sądem I instancji. Zatem za każdy okres rozpoznania sprawy (przed i po uchyleniu wyroku przez Sąd Apelacyjny), należało przyjąć stawkę po 3600 zł. Ustalając stawkę Sąd musiał też mieć na względzie, wartość przedmiotu sporu – pierwotnie sprecyzowanego, która przekraczała 200.000 zł. Do tych kosztów należało doliczyć koszty zastępstwa procesowego w ramach powództwa cywilnego, przed Sądem Apelacyjnym, które wynosiły 2700 zł zgodnie z §13 ust.1pkt2 cytowanego Rozporządzenia.

Przyjmując więc, iż koszty zastępstwa procesowego wyniosły razem 9.900 zł za obie instancje, a powód sprawę wygrał w 52% to należał mu się zwrot 5.148 zł (52%x9900zł), a pozwany sprawę wygrał w 48%, to należał mu się zwrot kwoty 4752 zł (48%x9900 zł). Po wzajemnej kompensacie, zasądzono od A. C. na rzecz NFZ kwotę 396 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Z uwagi na to, że powód był tymczasowo zwolniony od wniesienia opłaty (art.642 k.p.k.), konieczne stało się jej ustalenie i ściągnięcie w orzeczeniu kończącym sprawę. Sąd przyjął, iż opłata ta wynosiła kwotę 4.740 zł (5%94.798,09 zł), zatem art.113ust.1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nakazał ściągnąć od pozwanej kwotę 2464,80 zł (52%x4740 zł) i kwotę 2275,20 zł od powoda (49%x4740 zł), w dwóch ostatnich punkach wyroku, w części w jakiej opłata ich obciążała wobec częściowego przegrania sprawy.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE