UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 czerwca 2020 r.

Pozwem z dnia 13 lipca 2018 r. (data złożenia w Biurze Podawczym tut. Sądu) wniesiono o orzeczenie nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla, że pozwani (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z., I. J. oraz A. J. mają zapłacić solidarnie powodowi Syndykowi masy upadłości (...) Banku (...) w upadłości likwidacyjnej kwotę 135.603,65 zł wraz z dalszymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty należności głównej w wysokości 61.384,07 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty liczonymi jako czterokrotność stopy procentowej kredytu lombardowego NBP, wynoszącym na dzień wniesienia pozwu 10% w stosunku rocznym, z tym, że nie więcej niż dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie oraz koszty procesu w tym koszty zastępstwa procesowego oraz o doręczenie powodowi nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności niezwłocznie po upływie terminu do spełnienia świadczenia (pozew k.4-6).

Postanowieniem z 17 października 2018 r. postępowanie w stosunku do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. zostało zawieszone na podstawie art. 174 § 1 pkt 2 k.p.c., z uwagi na fakt, iż w składzie organu pozwanej spółki zachodziły braki uniemożliwiające pozwanej działanie. W tym samym dniu, tj. 17 października 2018 r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 193/18 wydano nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym tut. Sąd nakazał pozwanym I. J. i A. J., aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 135.603,65 zł wraz z dalszymi odsetkami za opóźnienie od kwoty należności głównej 61.384,07 zł od dnia 14 lipca 2018 r. do dnia zapłaty liczonymi jako czterokrotność stopy procentowej kredytu lombardowego NBP, wynoszącymi na dzień wniesienia pozwu 10% w stosunku rocznym, z tym, że nie więcej niż dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie oraz kwotę 5.313,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu, albo wnieśli w tymże terminie zarzuty (nakaz zapłaty w aktach sprawy).

W dniu 20 grudnia 2018 r. złożono zarzuty od powyższego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości i wniesiono o:

1. wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty;

2. uchylenie nakazu zapłaty jako tytułu zabezpieczającego, ewentualnie ograniczenie zabezpieczenia poprzez określenie przez Sąd, że nakaz jako tytuł zabezpieczający nie będzie wykonywany do chwili prawomocnego zakończenia postępowania;

3. zwrot pozwu (wraz z uchyleniem nakazu zapłaty) z uwagi na to, że zawiera on brak formalny w postaci niewskazania daty wymagalności roszczeń dochodzonych pozwem;

4. ewentualnie umorzenie postępowania wraz z uchyleniem nakaz zapłaty z uwagi na to, że wydanie wyroku jest zbędne i niedopuszczalne, ponieważ dochodzone w sprawie roszczenie objęte jest Bankowym Tytułem Egzekucyjnym z dnia 19 stycznia 2015 r. wystawionym przez (...) Bank (...) w W. i zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego (...)z dnia 16 czerwca 2015 r., sygn. akt II Co 1459/15;

5. ewentualnie uchylenie nakazu zapłaty w całości i oddalenie powództwa w całości;

6. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu zarzutów od nakazu zapłaty przedstawiono następującą argumentację:

a) roszczenia dochodzone pozwem objęte są bankowym tytułem egzekucyjnym zaopatrzonym w klauzulę wykonalności, który jest przedmiotem egzekucji komorniczej;

b) roszczenia dochodzone pozwem zostały zaspokojone, w szczególności w ramach wciąż toczącego się postępowania egzekucyjnego bądź też nigdy nie powstały;

c) podniesiono zarzut przedawnienia roszczeń;

d) powód jest w stanie upadłości, wobec czego odmowa wstrzymania nakazu zapłaty prowadząca do egzekucji nienależnych kwot, stwarzałaby ryzyko niepowetowanej szkody dla pozwanych, ponieważ odzyskanie nienależnie wyegzekwowanej kwoty wobec upadłości powoda prawdopodobnie byłoby niemożliwe (zarzuty k.63-68v).

W dniu 27 czerwca 2019 r. (data złożenia w Biurze Podawczym tut. Sądu) strona powodowa w odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty podtrzymała stanowisko przedstawione w sprawie oraz zaprzeczyła zarzutom pozwanych wobec nakazu zapłaty. W uzasadnieniu wskazano, iż kapitał kredytu na dzień wystawienia (...) wynosił 608.695,64 zł i został następnie pomniejszony przez wypłatę gwarancji dokonaną przez (...), spłaty pochodzące z egzekucji oraz dobrowolne spłaty pozwanych. Podkreślono, że z uwagi na fakt, iż umowa kredytu objęta była gwarancją de minimis, część spłat pochodzących z egzekucji prowadzonej przeciwko pozwanym była przekazywana przez powoda na pokrycie kwoty wypłaconej przez (...) gwarancji. Wyjaśniono, iż powód dochodzi kwoty wekslowej, na którą składają się kapitał kredytu w kwocie 61.384,07 zł, odsetki za opóźnienie nieobjęte (...) w kwocie 64.969,58 zł oraz prowizje za administrowanie kredytem nieobjęte (...) w kwocie 9.250,00 zł. Powód zaprzeczył, jakoby kwota dochodzona pozwem i kwota objęta w (...) są tożsame. Wskazano, że w (...) i w złożonym pozwie dochodzona jest pozostała kwota kapitału kredytu, jednak pozwem nie są objęte odsetki i prowizje uwzględnione w (...).

Wobec skutecznego wniesienia zarzutów przez I. J. i W. J. roszczenie przeciwko tym pozwanym zostało wyłączone ze sprawy I Nc 193/18 (w dalszym ciągu zawieszonej) i zarejestrowane w Rep C pod sygnaturą I C 258/19)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy Nr (...) z dnia 12 grudnia 2013 r. o kredyt obrotowy średnioterminowy (...) Bank (...) z siedzibą w W. (SK Bank) udzielił kredytobiorcy (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. i I. J. oraz A. J. na okres od dnia 12 grudnia 2013 r. do dnia 31 października 2015 kredytu w kwocie 1.000.000,00 zł. (§1 umowy). Dnia 13 grudnia 2013 r. nastąpiła wypłata kredytu na rachunek kredytobiorcy (polecenie przelewu k. 23).

Kredyt przeznaczony był na sfinansowanie przez kredytobiorcę bieżącej działalności gospodarczej, zakup materiałów i usług związanych z przedmiotem działalności (§3 umowy).

Kredytobiorca zobowiązał się zapłacić SK bankowi prowizję i opłaty od zawarcia powyższej umowy w wysokości określonej „taryfą prowizji i opłat za czynności i usługi bankowe” obowiązującą w SK banku, prowizję równą odsetkom od kwoty kredytu postawionego do dyspozycji kredytobiorcy, a przez nie go nie wykorzystanego w wysokości 0% w stosunku miesięcznym oraz prowizję za administrowanie kredytem w wysokości 250 złotych miesięcznie począwszy od miesiąca grudnia 2013 r. (§5 umowy).

Kredyt był oprocentowany na rzecz SK banku wg zmiennej stopy procentowej, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 10,90% w stosunku rocznym i która mogła być korygowana w przypadku zmiany wysokości oprocentowania kredytów określonych postanowieniem Zarządu SK banku (§7 umowy).

Kredytobiorca zobowiązany był dokonać całkowitej spłaty kredytu wraz z odsetkami do dnia 31 października 2015 r. Kredyt wraz z odsetkami kredytobiorca zobowiązał się spłacić w następujących terminach i ratach: terminarz spłaty kapitału – 23 raty miesięcznie płatne począwszy od 31 grudnia 2013 r., przy czym pierwsza rata w wysokości 43.478,28 zł, kolejne 22 raty po 43.478,26 zł, terminarz spłaty odsetek – płatne do ostatniego dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 31 grudnia 2013 r. aż do całkowitego uregulowania wszelkich zobowiązań między stronami z tytułu udzielonego kredytu (§8 umowy).

Wypowiedzenie umowy powodowało, że kredytobiorca zobowiązany był do jednorazowej spłaty pozostałych do spłacenia zobowiązań wraz z odsetkami, odsetkami skapitalizowanymi oraz należnymi SK Bankowi kosztami, w terminie wyznaczonym przez SK Bank w oświadczeniu o wypowiedzeniu, jednak nie krótszym niż 14 dni od daty doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy. W okresie liczonym od dnia wypowiedzenia umowy do dnia poprzedzającego spłatę zobowiązań włącznie odsetki są liczone według natychmiastowej wymagalności, obowiązujących w SK Banku, w okresie, za który się je zalicza (§13 ust. 3 umowy)

Kwoty zadłużenia kredytobiorcy powstałe w wyniku niespłacenia całości lub części kredytu w terminach określonych umową podlegały oprocentowaniu na rzecz SK Banku, według stopy procentowej kredytów przeterminowanych i postawionych w stan natychmiastowej wymagalności, obowiązującej w SK Banku w okresie, za który się je nalicza. W dniu podpisania umowy kredytowej odsetki te wynosiły 16% w stosunku rocznym. (§14 ust. 1-2 umowy).

Prawne zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu stanowiło:

- pełnomocnictwo do dysponowania środkami na rachunku bankowym w SK Banku

- weksel płatny in blanco z awalem

- zastaw rejestrowy na koparce kołowej marki N. (...) N08, rok prod. 2008, nr fabryczny (...) o wartości netto 329.863,75 zł wraz z cesją polisy ubezpieczeniowej

- zastaw rejestrowy na samochodzie ciężarowym marki R. o nr rej. (...) o wartości 177.000,00 zł wraz z cesją polisy AC

- przewłaszczenie środków obrotowych o wartości 462.017,23 (rzeczy wymienionych w ewidencji środków trwałych) zł wraz z cesją polisy ubezpieczeniowej

- przystąpienie do długu 2 osób fizycznych, tj. A. J. i I. J.

- gwarancja Banku (...) ( (...)), która stanowiła 60% kredytu, w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis (§15 umowy).

Kredytobiorca korzystał z gwarancji (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis ( (...)). Z tytułu udzielonej gwarancji kredytobiorca zapłacił (...) za pośrednictwem SK Banku opłatę prowizyjną w wysokości 0,5% kwoty gwarancji, z zastrzeżeniem dla gwarancji udzielonych do dnia 31 grudnia 2013 r., stawka opłaty prowizyjnej za pierwszy okres roczny gwarancji wynosiła 0%. Opłata prowizyjna naliczana była od kwoty objętej gwarancją i płatna w okresach rocznych, przy czym pierwsza opłata prowizyjna była płatna w dniu zawarcia umowy kredytowej, a kolejny w następnym dniu po upływie poprzedniego rocznego okresu gwarancji, naliczane od kwoty aktualnej gwarancji. Opłata prowizyjna należna (...) nie podlegała zwrotowi. (§17 umowy) ( umowa kredytu wraz z aneksami k.17-22).

Dnia 9 stycznia 2015 r. powód wysłał ostateczne przedegzekucyjne wezwanie do zapłaty, w którym wezwał pozwanych do uregulowania w nieprzekraczalnym terminie 14 dni od daty doręczenia pisma pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego wymagalnego zadłużenia powstałego z tytułu umowy Nr (...) z 12 grudnia 2013 roku o kredyt obrotowy-średnioterminowy wynoszącego na dzień wezwania: kapitał wymagalny w kwocie 173.913,03 zł, odsetki od dnia 8 stycznia 2015 r. w kwocie 22.568,26 zł oraz dalsze liczone od dnia 9 stycznia 2015 r. do całkowitej spłaty zadłużenia, od kwoty kapitału wymagalnego pozostającego do spłaty w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, która na dzień wezwania wynosiła 12%, prowizja za administrowanie kredytem w kwocie 1.000,00 zł oraz dalsza w wysokości 250,00 zł miesięcznie płatna miesięcznie począwszy od stycznia 2015 r. od dnia całkowitej spłaty zadłużenia, koszty windykacji w kwocie 260,00 zł (wezwanie do zapłaty k.24v). Wezwanie powyższe zostało doręczone kredytobiorcom w styczniu 2015 r., przy czym przesyłka skierowana do I. J. była awizowana (k, 26 – 27).

Dnia 16 stycznia 2015 r. powód wypowiedział pozwanym umowę o nr (...) z dnia 12 grudnia 2013r. o kredyt obrotowy - średnioterminowy, decyzję uzasadniając nieterminową spłatą zobowiązań oraz toczące się postępowanie egzekucyjne na rzecz innych wierzycieli z przedmiotów zastawu rejestrowego stanowiącego zabezpieczenie umów kredytowych zawartych z SK Bankiem. Jednocześnie wezwano do spłaty całego zadłużenia wynikającego z ww. umowy kredytowej które na dzień 18 stycznia 2015 roku wynosiły: niespłacona należność główna w kwocie 608.695,64 zł, odsetki od dnia 15 stycznia 2015 r. w wysokości 24.438,42 zł, dalsze odsetki obciążające dłużnika od dnia 19 stycznia 2015 roku, liczone od aktualnej kwoty należności głównej w wysokości równej czterokrotności stopy procentowej kredytu lombardowego NBP wynoszącej na dzień sporządzenia tytułu egzekucyjnego 12% w stosunku rocznym, do dnia całkowitej spłaty zadłużenia, zaległa prowizja w kwocie 1.250,00 zł oraz dalsza w wysokości 250 zł miesięcznie, począwszy od lutego 2015 r. do dnia całkowitej spłaty zadłużenia i koszty w kwocie 260 zł oraz dalsze do całkowitej spłaty zadłużenia (wypowiedzenie umowy k. 27).

Dnia 19 stycznia 2015 r. wydano Bankowy Tytuł Egzekucyjny Nr (...) Banku (...) z siedzibą w W. ( (...)), w którym na podstawie ksiąg Banku stwierdzono, że figuruje w nich zadłużenie kredytobiorców z tytułu zaciągniętego kredytu na podstawie umowy kredytowej nr (...) z dnia 12 grudnia 2013 r. o kredyt obrotowy - średnioterminowy. Na płatne i wymagalne roszczenie składały się: niespłacona należność główna w kwocie 608.695,44 zł, odsetki za okres 27 września 2014 r. do dnia 18 stycznia 2015 r. w wysokości 24.438,42 zł, dalsze odsetki, które obciążają dłużnika od dnia 19 stycznia 2015 r. liczone od aktualnej kwoty należności głównej wg zmiennej stopy procentowej obowiązującej w danym okresie w (...) Banku (...), która na dzień sporządzenia tytułu egzekucyjnego wynosiła 12% w stosunku rocznym, nie wyżej jednak niż czterokrotność kredytu lombardowego NBP, do dnia całkowitej spłaty zadłużenia, prowizja za administrowanie kredytem w wysokości 1.250,00 zł oraz prowizja naliczana zgodnie z umową w wysokości 250 zł za każdy miesiąc, począwszy od lutego 2015 r. do dnia całkowitej spłaty zadłużenia, a także koszty monitów na dzień 19 stycznia 2015 r. w kwocie 260 zł oraz dalsze do dnia spłaty zadłużenia (bankowy tytuł egzekucyjny k.42).

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2015 r. w sprawie o sygn.. akt II Co 1459/15 Sąd Rejonowy w (...) nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (...) Nr (...) z dnia 19 stycznia 2015 r. obejmującemu roszczenie z tytułu umowy kredytu Nr (...) z dnia 12 grudnia 2013 roku na rzecz wierzyciela (...) Banku (...) z siedzibą w W. przeciwko dłużnikom solidarnym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z., I. J. i A. J. w zakresie niespłaconej należności głównej w kwocie 608.695,64 zł, odsetek za okres od 27 września 2014 r. do 18 stycznia 2015 r. w kwocie 24.438,42 zł oraz prowizji za administrowanie kredytem w kwocie 1.250,00 zł z ograniczeniem możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie powyższego tytułu egzekucyjnego do kwoty 3.000.000,00 zł, wniosek w pozostałej części oddalono. (postanowienie z uzasadnieniem k.38-41, akta sprawy SR w (...)II Co 1459/15 – k. 60 o n.).

Dnia 9 lipca 2015 r. (...) Bank (...) z siedzibą w W. wystosował wniosek adresowany do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) M. G., w którym przedkładając Bankowy Tytuł Egzekucyjny nr (...) wraz z nadaną klauzulą wykonalności, wniósł o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w stosunku do pozwanych, w celu wyegzekwowania wymaganej należności banku, zgodnie z tytułem wykonawczym (wniosek k. 1 sygn. akt KM 5044/15).

Dnia 16 lipca 2015 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym z Z. M. G. w sprawie o sygn. akt Km 5044/15 wystosował do pozwanych zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci Bankowego Tytułu Egzekucyjnego z dnia 19 stycznia 2012 r. sygn. akt NR 1/2015 z klauzulą wykonalności nadaną w dniu 16 czerwca 2015 r. w celu wyegzekwowania należności wymienionych w postanowieniu Sądu Rejonowego w (...) z dnia 16 czerwca 2015 r., sygn. akt II Co 1459/15. Wezwano do zapłaty zadłużenia oraz kosztów egzekucji, razem kwotę w wysokości 729.794,16 zł brutto (zawiadomienie k.19-27 akta KM 5044/15

Pismem z dnia 11 grudnia 2015 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...) M. G. w sprawie o sygn. akt KM 5044/15 z wniosku wierzyciela (...) Banku (...) z siedzibą w W. poinformował, w postępowaniu egzekucyjnym łącznie wyegzekwowano kwotę 259.970,95 zł. Wierzycielowi tytułem zadłużenia przekazano kwotę 122.987,50 zł. Poinformowano różnie, iż wierzyciel wnioskiem z dnia 22 września 2015 r. ograniczył postępowanie egzekucyjne na dzień 8 września 2015 r. do łącznej kwoty 274.873,83 zł W związku z powyższym, uwzględniając wpłaty przekazane przez komornika oraz ograniczenie wierzyciela poinformowano, że na dzień 11 grudnia 2015 r. łączny stan zadłużenia na rzecz wierzyciela w powyższej sprawie wynosił 161.540,96 zł (zawiadomienie k. 94, akta KM 5044/15 k.166, wniosek k. 105 sygn. akt KM 5044/15).

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy (...) ogłosił upadłość (...) Banku (...) w upadłości układowej z siedzibą w W. z możliwością zawarcia układu oraz wyznaczył zarządcę A. W., a także kuratora do reprezentowania upadłego w postępowaniu upadłościowym w osobie L. K.. Postanowienie k. 10-11, KRS powoda k.7-9v)

Postanowieniem wydanym w dniu 22 lutego 2016 r. w sprawie o sygn. akt X GUp 656/15 Sąd Rejonowy(...)X Wydział Gospodarczy zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego (...) Banku (...) w upadłości układowej z siedzibą w W. wpisanego do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru S. pod numerem (...) w ten sposób, że postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu zmieniono na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego. Na syndyka masy upadłości wyznaczono A. W. (postanowienie k. 10-11, KRS powoda k. 7-9v).

Dnia 19 lipca 2017 r. Bank (...) wystosował do pozwanych wezwanie do zapłaty, w którym w związku z realizacją gwarancji wynikającej z umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...) z dnia 4 marca 2013 r. za zobowiązanie spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. z tytułu udzielonego przez (...) Bank (...) na podstawie umowy nr (...) o kredyt obrotowy średnioterminowy z dnia 12 grudnia 2013 r. poinformował, że na podstawie umowy przystąpienia do długu z dnia 12 grudnia 2013 r. są oni dłużnikami Banku (...). Wskazano ponadto, iż poręczenie zostało zrealizowane na rzecz (...) Banku (...) w dniu 7 września 2015 r. w kwocie 365.217,39 zł. Zadłużenie na dzień 19 lipca 2017 r. wynosiło łącznie 433.307,93 zł, w tym: kapitał w kwocie 365.217,39 zł, odsetki karne w kwocie 68.040,54 zł (naliczone do dnia 18 lipca 2017 r. włącznie) oraz koszty windykacji w kwocie 50 zł. Nadmieniono, że do dnia całkowitej spłaty kwota zadłużenia wzrasta o dalsze należne odsetki naliczane o kapitału wymagalnego według zmiennej stopy procentowej, w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, która na dzień sporządzenia wezwania wynosiła 10,00% w stosunku rocznym (wezwanie k. 93).

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2017 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...) M. G. w sprawie o sygn. akt 5044/15 stwierdził umorzenie postępowania egzekucyjnego z mocy samego prawa. W uzasadnieniu wskazano, iż ponieważ wierzyciel w terminie 1 roku od doręczenia postanowienia o zawieszeniu postępowania nie zwrócił się o jego podjęcie, postępowanie egzekucyjne umorzyło się z samego prawa. Koszty egzekucyjne wyniosły kwotę 99.302,46 zł. Koszty egzekucyjne do wysokości 91.198,67 zł wyegzekwowano od dłużnika. Wierzycielowi przekazano na poczet zadłużenia sumę 125.447,50 zł, w tym zwrot zaliczki w kwocie 2.460,00 zł (postanowienie k. 95, akta KM 4140/17 k.56).

Dnia 21 sierpnia 2017 r. Syndyk Masy Upadłości (...) Banku (...) w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego skierowany do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w(...) M. G., w którym wniesiono o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie Bankowego Tytułu Egzekucyjnego z dnia 19 stycznia 2015 r., sygn. akt II Co 1459/15 wraz z nadaną klauzulą wykonalności przeciwko dłużnikom (...) sp. z o.o., I. J. i A. J., w celu wyegzekwowania należności: kapitału w kwocie 186.537,53 zł, odsetek wymagalnych w kwocie 1.170,78 zł, kosztów procesu w kwocie 197,60 zł oraz dalszych kosztów egzekucyjnych, w tym kosztów zastępstwa procesowego na etapie postępowania egzekucyjnego (wniosek k. 91, KM 4140/17 k. 1).

W dniu 5 września 2017 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...) M. G. w sprawie o sygnaturze KM 4140/17 na wniosek wierzyciela Syndyka Masy Upadłości (...) Banku (...) w (...) wystosował do pozwanych zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego i wezwanie do zapłaty zadłużenia w postaci następujących należności: należność główna w kwocie 186.537,53 zł, odsetki wyliczone na dzień 5 września 2017 r. w kwocie 1.170,78 zł, koszty sądowe w kwocie 197,60 zł oraz koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym w kwocie 1.350,00 zł (zawiadomienie k.90 KM 4140/17 k. 9-19).

W dniu 27 kwietnia 2018 r. pozwany A. J. wniósł powództwo przeciwegzekucyjne, wnosząc o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego – Bankowego Tytułu Egzekucyjnego z dnia 19 stycznia 2015 r., nr (...) wystawionego przez (...) Bank (...) w W. i zaopatrzonego w klauzulę wykonalności Postanowieniem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 16 czerwca 2015 r. , sygn. akt II Co 1459/15. A. J. w uzasadnieniu powództwa wskazał, iż wierzyciel-bank domaga się egzekucji co do kwoty przekraczającej niezaspokojoną należność (powództwo przeciwegzekucyjne k. 72-78)

Powód wypełnił weksel wystawiony przez (...) Sp. z o.o. w Z., w której imieniu weksel podpisali Prezes Zarządu P. G. i Prokurent Samoistny I. J., poręczenia udzieliły nadto osoby fizyczne: I. J. i A. J..

W dniu 20 czerwca 2018 r. powód skierował do pozwanych wezwanie do wykupu weksla, w którym poinformował, że weksel in blanco, stanowiący prawne zabezpieczenie zobowiązań wynikających z kredytu udzielonego na podstawie umowy o kredyt z dnia 12 grudnia 2013 r. został wypełniony zgodnie z Deklaracją do weksla in blanco z dnia 12 grudnia 2013 r. na kwotę 135.603,65 zł. W związku z powyższym wezwano pozwanych do wykupienia weksla w terminie do 12 lipca 2018 r. (wezwanie do wykupu weksla k. 30, k. 32 i n. poświadczenia doręczenia, weksel k.43, deklaracja k.44). Zasadność wypełnienia weksla zakwestionował A. J. (k. 35 – 37 korespondencja z lipca 2018 r.).

W W. z Ksiąg Banku (...)/2018 (...) Banku (...) w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. z dnia 20 czerwca 2018 r. stwierdzono, iż na płatne i wymagalne zadłużenie pozwanych względem powoda składa się: kapitał wymagalny na dzień 19 czerwca 2018 r. w kwocie 61.384,07 zł, odsetki od rat wymagalnych za okres od dnia 15 czerwca 2015 r. (zapadłe od dnia 30 lipca 2015 r.) do 19 czerwca 2018 r. w kwocie 64.969,58 zł, dalsze należne odsetki, które obciążają dłużników od dnia 20 czerwca 2018 r. liczone od aktualnej kapitału w wysokości równej czterokrotności stopy procentowej kredytu lombardowego NBP, która na dzień sporządzenia powyższego wyciągu wynosiła 10,00% w stosunku rocznych, do dnia całkowitej spłaty zadłużenia, prowizja za administrowanie kredytem na dzień 19 czerwca 2018 r. w kwocie 9.250,00 zł oraz dalsza prowizja za administrowanie kredytem w wysokości 250 zł miesięcznie płatna do ostatniego dnia miesiąca począwszy od lipca 2018 r. do dnia całkowitej spłaty zadłużenia (wyciąg k. 45, wyliczenie odsetek od rat wymagalnych do umowy kredytowej k.46-46v, wyliczenie zaległych prowizji za administrowanie kredytem k. 47).

Dnia 6 maja 2018 r. A. J. oświadczył przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w (...) M. G., że uznaje dług w wysokości 134.261,84 zł. Powyższa kwota, wraz z uwzględnieniem kosztów egzekucyjnych w wysokości 5.738,16 zł została wpłacona na rachunek bankowy komornika dnia 9 maja 2018 r. (protokół k.102, przelew k. 103).

W dniu 30 lipca 2018 r. A. J. w sprawie I C 353/18 prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...)dokonał modyfikacji powództwa w ten sposób, że wniósł w całości o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego – Bankowego Tytułu Egzekucyjnego z dnia 19 stycznia 2015 r. wystawionego przez (...) Bank (...) w W. i zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 16 czerwca 2015 r., sygn. akt II Co 1459/15. A. J. w uzasadnieniu pisma wskazał, iż dnia 9 maja 2018 r. po wniesieniu pozwu uiścił w całości niewyegzekwowaną do tej pory część roszczenia, dokonując przelewu na kwotę 140.000 zł na rachunek komornika. Kwota ta obejmowała niezaspokojoną do tej pory kwotę wynikającą z tytułu wykonawczego w wysokości 134.261,84 zł oraz kwotę 5.738,16 zł tytułem kosztów egzekucji. Wysokość kosztów egzekucji została uzgodniona z komornikiem w protokole poprzedzającym płatność z dnia 6 maja 2018 r. ( pismo k.98-101, akta Km 4140/17 – informacja Komornika z 02/04/2019 r. skierowana do wierzyciela - k. 286).

W okresie od wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego powód otrzymał od pozwanych następujące spłaty:

- 22.00,00 zł w dniu 9 marca 2015 r. jako wpłatę dobrowolną dokonaną poza egzekucją. Powyższa kwota została zaliczona przez powoda na odsetki za okres od wystawienia Bankowego Tytułu Egzekucyjnego, czyli od 19 stycznia 2015 r. do 8 marca 2015 r. w kwocie 9.208,58 zł oraz na odsetki objęte Bankowym Tytułem Egzekucyjnym w kwocie 12.791,42.

- 12.114,63 zł w dniu 31 sierpnia 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji. Kwota została zaliczona na spłatę kapitału;

- 35.172,05 zł w dniu 21 września 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji. Kwota ta została zaliczona na spłatę kapitału w wysokości 40%, resztę kwoty, tj. 60% przekazano do (...) po realizacji wypłaty gwarancji, zgodnie z umową gwarancji pomiędzy powodem a (...). Z uwagi na powyższe powód na poczet spłaty kapitału zaliczył kwotę 14.068,82 zł (przelew k. 122-123).

- 71.191,57 zł w dniu 25 września 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji. Dokonano rozdziału spłaty na środki dla (...) (60%) i powoda (40% w kwocie 28.476,62), które zostały zaliczone przez powoda na spłatę kapitału (przelew k.124-125).

- 1.169,94 zł w dniu 25 września 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji. Kwota została zaliczona przez powoda na spłatę odsetek z klauzuli wykonalności

- 4.300,00 zł w dniu 2 października 2015 r., wpłata przez komornika w ramach egzekucji. Dokonano rozdziału spłaty na środki dla (...) (60%) i powodowego banku (40% w kwocie 560,65 zł) i zaliczona na spłatę kapitału (przelew k.126-127)

- 97,70 zł w dniu 2 października 2015, wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji. Kwota została zaliczona przez powoda na spłatę odsetek objętych klauzulą wykonalności

- 1.401,61 zł w dniu 23 października 2015, wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji. Kwota ta została rozdzielona na spłatę dla (...) (60%) i powodowego banku (40% w kwocie 560,65 zł) i zaliczona na spłatę kapitału (przelew k.128-129).

- 134.261,94 zł w dniu 16 maja 2018 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji, z czego 1.170,78 zł zaliczono na spłatę odsetek, 6.390,00 zł jako zwrot zaliczki dla komornika M. G., 1.350,00 zł jako zwrot kosztów zastępstwa prawnego, 197,60 zł jako zwrot kosztów z pkt 3 postanowienia z dnia 16 czerwca 2015 r. oraz 125.153, 46 zł na spłatę kapitału.

Całkowita spłata należności objętych tytułem wykonawczym oraz należności subsydiarnych wynikających z orzeczenia sądu i postanowień Komornika wyniosła 205.261,62 zł oraz kwotę w wysokości 365.217,39 zł wypłaconą przez (...) z tytułu gwarancji. (pismo k.104-106, odpowiedź na zarzuty k.119-121).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów oraz niekwestionowanych twierdzeń stron. Sąd dał wiarę dokumentom urzędowym i prywatnym na okoliczności określone dyspozycjami art. 244 i 245 k.p.c., w szczególności dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Gliwicach o sygnaturze II Co 1459/15, Bankowego Tytułu Egzekucyjnego nr (...) oraz orzeczenia w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności (...) wraz z uzasadnieniem, dokumentów znajdujących się w aktach postępowań egzekucyjnych Km 5044/15 i Km 4140/17 oraz dokumentów złożonych do akt sprawy na okoliczność faktu rozliczeń pomiędzy stronami, wynikających z umowy o kredyt obrotowy średnioterminowy z dnia 12 grudnia 2013 r., istnienia lub nieistnienia zadłużenia pozwanych wobec Banku na datę wypełnienia weksla będącego podstawą roszczenia w niniejszej sprawie, przy czym podkreślić należy, iż żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości i autentyczności, ani nie wzbudziły one wątpliwości Sądu co do czasu i miejsca ich powstania. Dokumenty te w przeważającej mierze nie zostały złożone w oryginale, lecz kserokopiach, natomiast w ocenie Sądu brak jest podstaw by uznać, że nie stanowią wiernego odzwierciedlenia ich treści.

Dodatkowo sąd postanowił pominąć dowód z opinii biegłego zawnioskowany w zarzutach wobec nieuiszczenia zaliczki na poczet kosztów opinii (stosownie do brzmienia art. 130⁴ § 5 k.p.c.), pominął dowód z przesłuchania stron wobec ich nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na terminie rozprawy w dniu 10 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Roszczenie powoda należało uwzględnić w części.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1469) sprawy wszczęte przed dniem wejścia w życie powyższej ustawy rozpoznawane w postępowaniu nakazowym do czasu zakończenia postępowania w danej instancji podlegają rozpoznaniu zgodnie z przepisami, w brzmieniu nieobjętym zmianami wprowadzanymi w ustawie. W związku z przytoczoną regulacją oraz mając na względzie fakt, iż pozew o zapłatę w postępowaniu nakazowym z weksla został wniesiony do tutejszego Sądu dnia 13 lipca 2018 r., rozstrzygnięcie niniejszego postępowania należało oprzeć na stanie prawnym w brzmieniu sprzed nowelizacji wprowadzonej ustawą z 4 lipca 2019 r.

Mając na względzie powyższe, zgodnie z art. 492 § 1 k.p.c. nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Kwota zasądzona nakazem wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę, której złożenie przez dłużnika na rachunek depozytowy Ministra Finansów w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, wystarczy do zabezpieczenia. Jeżeli nakaz zobowiązuje do wydania rzeczy zamiennych, do zabezpieczenia wystarczy złożenie sumy równej wartości przedmiotu sporu.

Zgodnie z art. 493 k.p.c. Pismo zawierające zarzuty wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w zarzutach bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności (§1). Jeżeli pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie zarzutów wymaga również zachowania tej formy (§2). Do potrącenia mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami, o których mowa w art. 485 (§3). Powództwo wzajemne jest niedopuszczalne (§4).

Natomiast art. 496 k.p.c. stanowi, iż po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Jak wskazuje się w orzecznictwie, w treści art. 496 k.p.c. nie wspomina się obecnie o możliwości uchylenia nakazu zapłaty w części, w przeciwieństwie do utrzymania go w części w mocy. Nie ulega zaś wątpliwości, że przy częściowym uwzględnieniu zarzutów utrzymanie w mocy części nakazu zapłaty nakazywałoby jednocześnie uchylenie pozostałej części nakazu zapłaty, do czego treść art. 496 wyraźnie nie daje podstaw. Należy zauważyć, że wówczas uchylenie nakazu zapłaty zawsze dotyczyłoby tej jego części, w której powództwo podlega oddaleniu. Gdyby dopuszczenie takiej formy wyrokowania było zamiarem ustawodawcy, to zamiast zapisu "albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu" poprawniejsze byłoby użycie zwrotu "albo go uchyla i powództwo oddala", jak w poprzednim brzmieniu art. 496. Zatem zapis, że sąd nakaz "uchyla i orzeka o żądaniu pozwu", powinien być rozumiany w ten sposób, że skuteczne zakwestionowanie nakazu zapłaty nawet w części, powoduje konieczność uchylenia - zależnie od zakresu zaskarżenia - bądź całego nakazu zapłaty, bądź też nakazu jedynie w zaskarżonej części i orzeczenia o żądaniu pozwu stosownie do oceny jego zasadności w granicach zaskarżenia ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 26 czerwca 2014 r., sygn.. akt I ACa 157/14, LEX nr 1527153).

Z uwagi na skuteczne zakwestionowanie przez stronę pozwaną nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym dnia 17 października 2019 r. w sprawie I Nc 193/18 przez Sąd Okręgowy (...), na podstawie art. 496 k.p.c. należało powyższy nakaz uchylić i orzec o żądaniu pozwu, zgodnie z pkt I sentencji.

W niniejszej sprawie powód w żądaniu pozwu dochodził kwoty wekslowej, na którą miały składać się należność główna w postaci niespłaconego kapitału wymagalnego kredytu dochodzonego na podstawie Bankowego Tytułu Egzekucyjnego ( (...)) Nr (...) wydanego dnia 19 stycznia 2015 w kwocie 61.384,07 zł, odsetki za opóźnienie nieobjęte w (...) w kwocie 64.969,58 zł, tj. od dnia 1 czerwca 2015 r. do dnia 1 czerwca 2018 r., oraz prowizje za administrowanie kredytem nieobjęte w (...) w kwocie 9.250,00 zł, naliczone za okres od miesiąca czerwca 2015 r. do miesiąca czerwca 2018 r. (k.45-47). Łącznie powód dochodził kwoty 135.603,65 zł wraz z dalszymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty należności głównej od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty liczonymi jako czterokrotność stopy procentowej kredytu lombardowego NBP, wynoszącym na dzień wniesienia pozwu 10% w stosunku rocznym, z tym, że nie więcej niż dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie oraz koszy procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego.

Instytucję Bankowego Tytułu Egzekucyjnego przed zmianami wprowadzonymi dnia 1 sierpnia 2016 r. regulowały przepisy art. 96-98 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939 ze zm.). Rozważając problematykę niniejszego postępowania uwadze Sądu nie mógł ujść fakt, iż Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 14 kwietnia 2015 r. w sprawie o sygnaturze P 45/12 orzekł, że art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe są niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś wymienione przepisy tracą moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 r. Trybunał Konstytucyjny pozostawił czasowo w systemie prawa art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 Prawa Bankowego, gdyż natychmiastowe ich wyeliminowanie mogłoby spowodować stan wtórnej niekonstytucyjności, większej niż wywoływana przez te przepisy. Z tych względów Trybunał Konstytucyjny uznał za konieczne pozostawienie w systemie art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 prawa bankowego argumentując, iż odmowa stosowania tych przepisów w okresie odroczenia, dopóki ustawodawca na nowo nie określi relacji między bankiem i klientem będącym dłużnikiem, mogłaby prowadzić do naruszenia praw konstytucyjnych samych banków, jak i tych pozostałych klientów banku, którzy powierzyli mu depozyty. Nadto należy wskazać na stanowisko Sądu Najwyższego, który orzekł, iż po utracie z dniem 1 sierpnia 2016 r. mocy obowiązującej przez przepisy art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 p.b., bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony przed tą datą, w stosunku do którego przed 1 sierpnia 2016 r. wystąpiono o nadanie klauzuli wykonalności, zachowuje skuteczność i po zaopatrzeniu w klauzulę wykonalności może stanowić podstawę egzekucji (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2017 r. , sygn. akt II CSK 440/16, Lex nr 2333028).

Mając na względzie powyższy stan prawny oraz fakt, iż Bankowy Tytuł Egzekucyjny Nr (...) Banku (...) z siedzibą w W., będący istotną częścią poniższych rozważań został wydany w dniu 19 stycznia 2015 r., zaś wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu został wniesiony do Sądu Okręgowego w (...) w dniu 26 stycznia 2015 r., należało przyjąć, iż w niniejszej sprawie zastosowanie znajdą przytoczone we wcześniejszych rozważaniach art. 96 i 97 Prawa Bankowego (p.b.). Zgodnie z art. 96 ust. 1 p.b. na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych banki mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne. Zgodnie zaś z treścią art. 97 ust. 1 p.b. bankowy tytuł egzekucyjny może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia.

Jak już wcześniej wskazano, Sąd Rejonowy w (...)postanowieniem z dnia 16 czerwca 2015 r. nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) z dnia 19 stycznia 2015 r. w zakresie niespłaconej należności głównej w kwocie 608.695,64, odsetek od 27 września 2014 r. do 18 stycznia 2015 r. w kwocie 24.438,42 zł oraz prowizji za administrowanie kredytem w kwocie 1.250,00 z ograniczeniem możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego z powyższego tytułu egzekucyjnego do kwoty 3.000.000,00 zł, wniosek w pozostałej części oddalono (k.38). Nie budzi wątpliwości, iż w oparciu o przedmiotowy tytuł prowadzona była egzekucja w sprawie Km 5044/15 i jest nadal w sprawie: Km 4110/17. Na datę zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie nie zapadło żadne rozstrzygnięcie, na mocy którego przedmiotowy tytuł wykonawczy zostałby pozbawiony wykonalności w całości lub w części.

Strona pozwana w zarzutach do nakazu zapłaty wskazała, iż przedstawiony weksel został wypełniony na kwotę objętą już egzekucją. Zarzut ten jedynie w części należało uznać za słuszny.

Analiza akt sprawy oraz akt komorniczych z postępowań egzekucyjnych o sygnaturze Km 5044/15 i Km 4140/17 prowadzonych przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) M. G. jednoznacznie wykazała, iż suma wekslowa, którą został uzupełniony weksel in blanco obejmuje: odsetki nieobjęte (...) w kwocie 64.969,58 zł, prowizje za administrowanie kredytem nieobjęte w (...) w kwocie 9.250,00 zł, oraz niespłacony na datę uzupełnienia weksla kapitał główny w kwocie 61.384,07 zł, objęty w/w (...), na podstawie którego toczy się przeciwko dłużnikom postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt Km 4140/17, wszczęte w dniu 5 września 2017 r. Oznacza to, iż weksel in blanco został wypełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym, bowiem należność ta objęta została już tytułem wykonawczym, na podstawie którego przeciwko poręczycielom i wystawcy weksla toczyło się postępowanie egzekucyjne, bowiem podmioty te są kredytobiorcami i dłużnikami na podstawie opatrzonego klauzulą wykonalności (...).

W powszechnie przyjętej linii orzeczniczej wskazuje się, iż w razie wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z zawartym porozumieniem osoba, która wręczyła weksel in blanco odpowiada wekslowo w takich granicach, w jakich odpowiadałby w razie prawidłowego wypełnienia weksla, a w wyniku wypełnienia weksla in blanco częściowo niezgodnie z porozumieniem na niekorzyść osoby na nim podpisanej, osoba ta może stać się zobowiązana wekslowo w granicach, w których tekst weksla odpowiada porozumieniu ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 11 lutego 2016 r., sygn. akt V ACa 568/15, LEX nr 1997487). Powód w odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty z dnia 25 czerwca 2019 r. potwierdził, iż w niniejszej sprawie dochodzi kwoty wekslowej, na którą składają się kapitał kredytu w kwocie 61.384,07zł, odsetki za opóźnienie nieobjęte w (...) w kwocie 64.969,58 zł oraz prowizje za administrowanie kredytem nieobjęte w (...) w kwocie 9.250,00 zł. W związku z powyższym za niewiarygodne należało uznać twierdzenie strony powodowej, iż kwoty dochodzona pozwem i objęta (...) nie są tożsame. Wobec tak przedstawionego stanowiska, za bezsporną uznano okoliczność wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem. Z ustaleń poczynionych przez Sąd na podstawie wnikliwej analizy akt Km 5044/15 oraz Km 4140/17 jednoznacznie wynika, iż do dnia wypełnienia weksla powód otrzymał od strony pozwanej następujące spłaty: 22.000,00 zł w dniu 9 marca 2015 r., wpłata dobrowolna dokonana przez stronę pozwaną, poza egzekucją, kwota ta została naliczona na odsetki za okres wystawienia (...) czyli od 19 stycznia 2015 r. do 8 marca 2015 r. w kwocie 9.208,58 zł oraz na odsetki objęte (...) w kwocie 12.791,42 zł; 12.114,63 zł w dniu 31 sierpnia 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji, kwota ta została zaliczona na spłatę kapitału; 35.172,05 zł w dniu 21 września 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji, kwota ta została zaliczona na spłatę kapitału tylko w wysokości 40%, gdyż resztę kwoty, tj. 60% przekazano do Banku (...) po realizacji wypłaty gwarancji, zgodnie z umową gwarancji de minimis zawartej pomiędzy (...) Bankiem (...) a Bankiem (...), zatem na poczet spłaty kapitału zaliczono kwotę 14.068,82 zł; 71.191,57 zł w dniu 25 września 2015 r., wpłata przez komornika w ramach egzekucji, 60% wpłaty przekazano na środki dla (...), pozostałe 40% w kwocie 28.476,62 zł zaliczono na spłatę kapitału; 1.169,94 zł w dniu 25 września 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji, kwota została zaliczona na spłatę odsetek z klauzuli wykonalności; 4.300,00 zł w dniu 2 października 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji, kwota ta została rozdzielona na spłatę dla (...) w wysokości 60%, zaś 40% w kwocie 1.720,00 zł została zaliczona na spłatę kapitału; 97,70 zł w dniu 2 października 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji, kwota została zaliczona na spłatę odsetek objętych klauzulą wykonalności (...); 1.401,61 zł w dniu 23 października 2015 r., wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji, kwota ta została rozdzielona na spłatę dla (...) w wysokości 60%, zaś 40% w kwocie 560,65 zł zostało zaliczone na spłatę kapitału; 134.261,84 zł, wpłata dokonana przez komornika w ramach egzekucji, z czego 1.170,78 zł zaliczono na spłatę odsetek, 6.390 zł zaksięgowano jako zwrot zaliczki dla komornika, 1.350,00 zł jako zwrot kosztów zastępstwa prawnego, 197,60 zł jako zwrot kosztów powstałych tytułem zwrotu kosztów postępowania w sprawie II Co 1459/15 oraz 125.153,46 zł na spłatę kapitału. Z powyższego wynika, iż ze wszystkich spłat pozwanych I. J. i A. J. uzyskanych w toku postępowania egzekucyjnego w sprawach Km 5044/15 oraz Km 4140/17 na spłatę kapitału głównego objętego (...) przekazano kwotę 182.094,18 zł. Na poczet spłaty kapitału zaliczono również kwotę wypłaconą w ramach gwarancji de minimis udzielonej przez (...) w wysokości 365.217,39 zł. Wobec powyższego ustalono, iż na dzień wypełnienia przez powoda weksla niespłacony kapitał z umowy kredytu wyniósł kwotę 61.384,07 zł, która następnie została zaliczona do kwoty wekslowej. Za słuszny należy zatem uznać argument strony pozwanej, iż uwzględnienie kwoty niespłaconego kapitału kredytu w wysokości 61.384,07 zł, dochodzonej postępowaniem egzekucyjnym za kwotę wymagalną wekslem prowadziłoby do podwójnej egzekucji z majątku pozwanych kwoty, która została już objęta prawomocnym tytułem wykonawczym, mając zatem na względzie powyższe, kwota ta nie powinna zostać uwzględniona przy ustaleniu wysokości sumy wekslowej.

Odnosząc się do żądanych odsetek za opóźnienie nieobjętych w (...) w kwocie 64.969,58 zł, należało uznać, iż roszczenie to przysługuje stronie powodowej na podstawie umowy nr (...) o kredyt obrotowy średnioterminowy z dnia 12 grudnia 2013 r. Zgodnie z § 13 ust. 3 powyższej umowy wypowiedzenie umowy powoduje, że kredytobiorca jest zobowiązany do jednorazowej spłaty pozostałych do spłacenia zobowiązań wraz z odsetkami, odsetkami skapitalizowanymi oraz należnymi SK bankowi kosztami, w terminie oznaczonym przez SK bank w oświadczeniu o wypowiedzeniu, jednak nie krótszym niż 14 dni od daty doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy. W okresie liczonym od dnia wypowiedzenia umowy do dnia poprzedzającego spłatę zobowiązań włącznie odsetki są liczone według stopy procentowej jak dla kredytów przeterminowanych i postawionych w stan natychmiastowej wymagalności, obowiązujących w SK banku, zaś § 14 ust. 1 powyższej umowy stanowi, iż kwoty zadłużenia kredytobiorcy powstałe w wyniku niespłacenia całości lub części kredytu w terminach określonych umową podlegają oprocentowaniu na rzecz SK banku według stopy procentowej kredytów przeterminowanych i postawionych w stan natychmiastowej wymagalności, obowiązującej w SK banku w okresie, za który się je nalicza.

Zgodnie z dyspozycją art. 359 § 2 k.c. w brzmieniu obowiązującym na datę zapadalności odsetek objętych wekslem, jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe. Stosownie zaś do treści §2¹ tegoż artykułu, maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne), natomiast zgodnie z art. §2² jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. W/w przepis został znowelizowany z dniem 1 stycznia 2016 r., przy czym stosownie do art. 56 ustawy z 09 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1830) – do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie noweli stosuje się przepisy dotychczasowe.

Od 1 stycznia 2016 r, zgodnie zaś z treścią §2¹ artykułu 359, maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne), natomiast zgodnie z art. §2² jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. Odsetki ustawowe natomiast, w § 2 cytowanego przepisu po nowelizacji są równe sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.

Przedstawione przez stronę powodową wyliczenie odsetek związanych z niewykonaniem zobowiązania przez kredytobiorców, liczone od wysokości salda kapitału według rocznej stopy procentowej 10,00%, za okres od 15 czerwca 2015 r. do 19 czerwca 2018 r. (k.46), jest zgodne z w/w normą prawną i pokrywa się z wyliczeniami poczynionymi przez Sąd w oparciu o archiwalne wykazy podstawowych stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego w okresie od dnia 15 czerwca 2015 r. do dnia 19 czerwca 2018 r. Nadto, podkreślenia wymaga, iż strona pozwana nie zakwestionowała skutecznie prawidłowości wyliczeń, kontestując jedynie ich zasadność, bowiem zdaniem pozwanych były to należności objęte (...) mimo, iż przeciwny fakt wynikał z uzasadnienia postanowienia Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym w (...)z 16 czerwca 2015 r w sprawie II Co 1459/15. Wobec powyższego należało stwierdzić, iż wyliczona suma odsetek od rat wymagalnych za okres od 15 czerwca 2015 r., zapadłych od dnia 30 czerwca 2015 r., do dnia 19 czerwca 2018 r. w kwocie 64.969,58 zł została wyliczona prawidłowo i jako nieobjęta (...) z dnia 19 stycznia 2015 r. podlegała uwzględnieniu w kwocie wekslowej. Pozwem w niniejszej sprawie powód nie domagał się dalszych odsetek od w/w kwoty. Wnosił natomiast o zasądzenie odsetek umownych od kwoty kapitału 61.384,07 zł, co do której powództwo zostało oddalone. Roszczenie to również zostało oddalone. Podkreślenia wymaga, iż Sąd jest związany roszczeniem w sprawie i nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem lub zasądzać ponad żądanie. Zważywszy, iż sumą wekslową objęte zostało roszczenie z tytułu kapitału, które jednocześnie objęte zostało (...) Nr (...) i co do której to kwoty powództwo zostało oddalone, skutkowało to brakiem możliwości uwzględnienia żądania zasądzenia odsetek za opóźnienie od przedmiotowej kwoty od daty wniesienia pozwu do daty zapłaty. Na marginesie jedynie wskazać należy, iż w przypadku zwłoki w zapłacie weksla można dochodzić zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie (nie zaś umownych, o które wnosił powód).

Odnosząc się do żądania zasądzenia od strony pozwanej na rzecz powoda prowizji za administrowanie kredytem po dacie wystawienia (...), w pierwszej kolejności należy wskazać, iż art. 69 ust. 2 pkt 9) prawa bankowego stanowi, iż umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje. Z powyższego wynika, że prowizja dla banku może stanowić element dodatkowy tejże umowy. Co do zasady można więc uznać ją za czynność bankową w rozumieniu art. 96 i 97 prawa bankowego. Katalog czynności bankowych enumeratywnie wymienia art. 5 prawa bankowego. Prowizja za administrowanie kredytem przewidziana została w § 5 lit. c) umowy Nr (...) o kredyt średnioterminowy. Zgodnie z § 13 ust. 3 umowy kredytu powód wskutek wypowiedzenia umowy kredytu uprawniony był jedynie żądać zwrotu kapitału z odsetkami. Sąd podziela pogląd wyrażony uzasadnieniu postanowienia Referendarza Sądowego z dnia 16 czerwca 2015 r. w sprawie II Co 1459/15, iż zasadnicze wątpliwości budzi, dlaczego bank miałby pobierać opłaty za administrowanie długiem dłużnika, skoro umowa zawarta pomiędzy bankiem a dłużnikiem została zakończona, w związku z tym nie stanowi to czynności bankowej w rozumieniu art. 5 prawa bankowego, gdyż prowizja za udzielenie kredytu jest elementem dodatkowego wynagrodzenia dla banku za ciężar udzielania kredytu oraz za ryzyko z tym związane. Po dniu rozwiązania umowy kredytu opłata za administrowanie kredytem nie stanowi już wynagrodzenia banku za udzielenie kredytobiorcy danej sumy pieniężnej a raczej jest wynagrodzeniem banku za to, że dłużnik nie zwrócił wierzycielowi swojego całego długu. Uznanie takiej praktyki za dopuszczalną oznaczałoby, że bank, będący sędzią we własnej sprawie, mógłby w sposób dowolny kształtować wysokość dochodzonego świadczenia. Wobec odpadnięcia podstawy faktycznej do pobierania przez Bank prowizji za administrowanie kredytem z chwilą skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej, również odpadła podstawa do ujęcia kwoty 9.250 zł jako należności wekslowe, gdyby weksel został wypełniony zgodnie z porozumieniem łączącym strony.

Odnosząc się do podnoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczeń wywiedzionych z umowy kredytowej, na zabezpieczenie których został wystawiony weksel, należy jednoznacznie stwierdzić, iż powyższy zarzut jest bezpodstawny. Art. 118 k.c. w brzmieniu na dzień wydania (...) nr (...) stanowił, iż jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Nadto, art. 120 k.c. stanowi, iż bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Umowa nr (...) o kredyt obrotowy średnioterminowy z dnia 12 grudnia 2013 r. została wypowiedziana dnia 16 stycznia 2015 r., w dniu 26 stycznia 2015 r. (...) Bank (...) z siedzibą w W. wystąpił z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) do Sądu Okręgowego w (...) Wniosek został rozpoznany 16 czerwca 2015 r., zaś postanowienie uprawomocniło się 30 czerwca 2015 r. Pozwani zostali wezwani do wykupu weksla pismem z 20 czerwca 2018 r, w terminie do 12 lipca 2018 r. Zgodnie z art. 70 ustawy z dnia 26 stycznia 2016 r. – prawo wekslowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 160) roszczenia wekslowe przeciw akceptantowi ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech, licząc od dnia płatności wekslu. Pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla w sprawie o sygn. akt I Nc 193/18 został wniesiony dnia 13 lipca 2018 r., zaś weksel został wypełniony datą płatności 12 lipca 2018 r., kwota uwzględniona rozstrzygnięciem stanowi sumę skapitalizowanych odsetek liczonych od dnia 15 czerwca 2015 r. do dnia 19 czerwca 2018 r. w kwocie 64.969,58 zł, wobec powyższego kwoty za ten okres w chwili wypełnienia weksla były wymagalne i nieprzedawnione, brak jest zatem podstaw prawnych by stwierdzić, iż roszczenie powoda w zakresie skapitalizowanych odsetek za wskazany powyżej okres uległo przedawnieniu.

Na marginesie należy stwierdzić, iż bez znaczenia dla rozstrzygnięcia postępowania zarzuty strony pozwanej dotyczące ściągania przez powoda wierzytelności częściowo na poczet wierzytelności własnej, a częściowo na poczet wierzytelności Banku (...), gdyż warunki spłaty zobowiązań wynikających z portfelowej linii gwarancyjnej de minimis pomiędzy powodem a Bankiem (...) określa osobna umowa o powierzenie bankowi kredytującemu prowadzenia działań w zakresie dochodzenia roszczeń Nr (...) (akta I Nc 193/18 k.132), wiążąca powoda z (...), o czym strona pozwana została uprzedzona w § 15 oraz § 17 umowy Nr (...) o kredyt obrotowy średnioterminowy z dnia 12 grudnia 2013 r., a nadto rozliczenia z tego tytułu objęte są (...) i to na pozwanych spoczywał ciężar dowodu w zakresie wykazania, iż brak było podstaw do naliczenia dalszych (nie objętych (...)) odsetek, któremu to obowiązkowi pozwani nie sprostali. Wpłata kwoty 140.000 zł. (w tym 134.261,84 zł dla wierzyciela), na którą powołuje się pozwany A. J., nastąpiła 05 maja 2018 r. i po jej zaksięgowaniu w tym dniu, w datę 19/10/2018 r. prowadzący egzekucję w sprawie Km 4140/17 Komornik ustalił należność na kwotę 54.994,07 zł. Stoi to w sprzeczność z twierdzeniem pozwanych, iż po uiszczeniu kwoty 140.000 zł zadłużenie w stosunku do wierzyciela wynikające z prowadzonej egzekucji zostało w całości zaspokojone, a tym samym nie istniała wierzytelność będąca podstawą faktyczną do wypełnienia weksla in blanco (vide akta sprawy Km 4140/17, w szczególności karta rozliczeniowa).

W miejscu podkreślenia wymaga, iż Sąd meriti w pełni akceptuje stanowisko Sądu Apelacyjnego w (...) zajęte w uzasadnieniu wyroku 22 grudnia 2015 r. w sprawie I ACa 839/15, w którym stwierdzono, iż podniesienie przez wystawcę weksla in blanco zarzutu wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym w zakresie dotyczącym rozmiaru zadłużenia wystawcy ze stosunku podstawowego nie powoduje przerzucenia ciężaru dowodu na posiadacza weksla (remitenta) w tym sensie, iż powinien go obciążać dowód wykazania istnienia i rozmiaru zadłużenia z tego stosunku. W takiej sytuacji rozkład ciężaru dowodu pozostaje bez zmian, mianowicie na wystawcy weksla in blanco ciąży dowód wykazania nieistnienia wierzytelności wystawcy w zakresie wskazanym na wekslu. W tym wypadku ciężar ten spoczywał na pozwanych poręczycielach. Dokumenty złożone przez pełnomocnika pozwanych po zamknięciu rozprawy nie były przedmiotem oceny Sądu. Pokreślenia wymaga, iż są to dokumentu sprzed kilku i strona pozwana mogła złożyć stosowny wniosek dowodowy w zarzutach od nakazu zapłaty. Nadto dotyczą one okoliczności, które były przedmiotem oceny i rozważań Sądu w oparciu o zaoferowany w sprawie materiał dowodowy.

Mając na względzie powyższe, należało orzec jak w pkt II sentencji.

Zasądzenie roszczenia w zakresie wskazanym w pkt II sentencji skutkowało oddaleniem powództwa w pozostałym zakresie, zgodnie z pkt III sentencji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., który stanowi, iż w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Roszczenie powoda zostało uwzględnione w 47,91 %, stąd przyjęto, iż każda ze stron poniesie 50% kosztów procesu, zaś koszty zastępstwa procesowego, zostały zniesione pomiędzy stronami. Zważywszy wynik procesu, nie można mówić o tak znaczącej różnicy co do poniesionych kosztów zastępstwa procesowego, która sprzeciwiałaby się zniesieniu kosztów w tym zakresie pomiędzy stronami ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 kwietnia 2018 r., sygn. akt I ACa 1246/17, LEX nr 2518001).

Z uwagi na powyższe Sąd orzekł jak w pkt IV sentencji.

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Sąd uwzględnił powództwo w kwocie 64.969,58 zł, co stanowi 47,91% kwoty dochodzonej pozwem, należało zatem przyjąć, że roszczenie zostało uwzględnione w połowie. Stosunkowy podział kosztów procesu dotyczy ich całości, co oznacza przyjęcie za podstawę obliczeń sumy należności obu stron, ustalonej stosownie do zasad z art. 98 § 2 i 3 k.p.c. Sumę tę dzieli się proporcjonalnie do stosunku, w jakim strony utrzymały się ze swymi roszczeniami lub obroną, otrzymując w wyniku kwoty, stanowiące ich udziały w całości kosztów. Jeżeli poniesione przez stronę koszty przewyższają obciążający ją udział, zasądzeniu na jej rzecz podlega różnica (postanowienie Sądu Najwyższego z 31 stycznia 1991 roku, sygn. akt II CZ 255/90, Lex nr 5314). Do kosztów procesu należało zaliczyć opłatę za pozew poniesioną przez powoda w kwocie 1.695,00 zł oraz opłatę od zarzutów od nakazu zapłaty poniesioną przez stronę pozwaną w kwocie 5.086,00. Łączne koszty procesu wyniosły kwotę 6.781,00 zł, wobec powyższego należało zasądzić od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 1.695,00 zł.

Z uwagi na powyższe Sąd orzekł jak w pkt V sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE