UZASADNIENIE

W dniu 10 czerwca 2020 roku do tut. Sądu wpłynął pozew o alimenty, złożony przez A. W. (1) – matkę małoletniego powoda I. A. przeciwko ojcu małoletniego K. A.. W pozwie wniesiono o zasądzenie od pozwanego alimentów w kwocie po 1000 zł miesięcznie oraz zasądzenie kosztów postępowania i zabezpieczenie powództwa.

Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2020 roku, Sąd zabezpieczył powództwo i zobowiązał pozwanego do łożenia przez czas trwania procesu, alimentów na rzecz małoletniego syna w kwocie po 700 zł miesięcznie, oddalając wniosek o zabezpieczenie w pozostałym zakresie.

W odpowiedzi na pozew pozwany uznał powództwo do kwoty 500 zł miesięcznie i wniósł o oddalenie go w pozostałym zakresie.

W toku postępowania A. W. (1) ustanowiła dla siebie pełnomocnika w osobie r.pr. K. G..

Postanowieniem z dnia 14 grudnia 2020 roku ustanowiono dla pozwanego adwokata z urzędu w osobie adw. W. S..

W dalszym toku postępowania strona powodowa podtrzymała dotychczasowe stanowisko, natomiast pozwany zmodyfikował swoje stanowisko i ostatecznie uznał powództwo do kwoty po 300 zł miesięcznie.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

Małoletni powód I. A. (ur. (...) w Ł.) jest synem pochodzącym z nieformalnego związku (...). Rodzice małoletniego rozstali się. Obecnie zamieszkują w stanowiącym ich współwłasność domu położonym w W..

Dowód: okoliczności bezsporne, akt urodzenia małoletniego – k.24

W tutejszym Sądzie pod sygnaturą akt III Nsm 205/20, toczy się sprawa w przedmiocie ustalenia miejsca pobytu małoletniego, kontaktów pozwanego z małoletnim oraz o pozbawienie pozwanego władzy rodzicielskiej. W jej toku udzielono zabezpieczenia i ustalono miejsce zamieszkania małoletniego w miejscu pobytu jego matki oraz określono kontakty pozwanego z synem poza miejscem zamieszkania dziecka, bez obecności matki dziecka, w każdą środę tygodnia od godziny 17:00 do godziny 19:00; w każdą pierwszą i trzecią sobotę miesiąca od godziny 16:00, do godziny 19:00 oraz w każdą pierwszą i trzecią niedzielę miesiąca od godziny 09:00, do godziny 19:00;

Dowód: okoliczności bezsporne

Małoletni I. A. ma obecnie 12 lat. Od urodzenia cierpi na liczne problemy zdrowotne -w tym wrodzoną wadę serca, padaczkę, niedobór wzrostu, oczopląs, obustronny niedosłuch i wiele innych. Wielokrotnie był poddawany różnym zabiegom i operacjom. Jest dzieckiem niepełnosprawnym, przy czym zachodzą u niego niepełnosprawności sprzężone – zarówno niepełnosprawność ruchowa jak i niepełnosprawność intelektualna w stopniu znacznym. Małoletni posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Konieczne jest stałe sprawowanie nad nim opieki.

Dowód: okoliczności bezsporne, karty informacyjne ze szpitala – k. 9-11, orzeczenie o niepełnosprawności – k. 12, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – k. 13-14

Małoletni w związku ze swoim stanem zdrowia wymaga zakupu leków, częstych wizyt lekarskich oraz stałej rehabilitacji. Dziecko korzysta z pomocy Fundacji Pomocy Osobom Niepełnosprawnym (...) w Z., uczestniczy w zajęciach integracji sensorycznej w wymiarze 1 godziny w tygodniu, których koszt pokrywany jest ze środków pozyskanych w ramach przekazania 1% podatku. Fundacja pokrywa też część kosztów leczenia małoletniego, w tym koszty dojazdów, przedstawianych przez jego matkę.

W 2020 roku przychody na subkoncie małoletniego w ramach ww. fundacji wyniosły 12.820,47 zł, natomiast w 2019 roku – 9.841,94 zł. W 2019 roku fundacja pokryła koszty w wysokości 4.421,40 zł za faktury przedstawione przez matkę małoletniego oraz 2.540 zł za zajęcia w ośrodku (...), a w 2020 roku do listopada w wysokości 3.251,13 zł na faktury przedstawione przez matkę małoletniego oraz w wysokości 2.860 zł na zajęcia w ośrodku (...).

Dowód: okoliczności bezsporne, zestawienie leków małoletniego – k.49, zaświadczenie z fundacji (...) wraz z informacjami dot. środków na subkoncie małoletniego – k. 234-238, faktury pokrywane przez fundację -k. 240-243, informacja z Fundacji (...) – k. 227

Matka małoletniego pokrywa pozostałe koszty utrzymania małoletniego, choć jak wynika z dokumentacji, znaczną część kosztów leczenia i dojazdów pokrywa fundacja, a część jest też bezpłatna.

Matka małoletniego - A. W. (1) pielęgnuje syna i sprawuje nad nim codzienną opiekę. Obecnie na niej spoczywają koszty opłat za dom.

Podstawę jej utrzymania stanowi świadczenie pielęgnacyjne na syna oraz świadczenie w ramach programu 500+. Łącznie osiąga dochody w wysokości ok. 2900 zł miesięcznie. Ponadto jest właścicielką gruntu położonego w S. o powierzchni 4 ha, który jest oddany w dzierżawę, z którego to tytułu uzyskuje czynsz dzierżawny w kwocie 6.000 zł rocznie, z czego pokrywa jeszcze podatek – w 2020 roku była to kwota 809 zł.

Dowód: okoliczności bezsporne, k. 306v- 308 zeznania A. W. na rozprawie w dniu 11 marca 2021 roku – min. 00:02:17 – 00:23:33, potwierdzenia przelewów – k. 273-275, umowa dzierżawy gruntu – k. 110-111, decyzja ustalająca wysokość podatku – k. 112

Pozwany K. A. ma 50 lat. Jest osobą cierpiącą na uzależnienie od alkoholu. Wielokrotnie podejmował próby leczenia uzależnienia, jednak nie przyniosły one rezultatów. Został skazany za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości. Ostatnio w okresie od 8 października 2020 roku do 27 października 2020 roku przebywał w Szpitalu (...) w W., gdzie rozpoczął terapię przeciwalkoholową, jednak został wypisany ze szpitala z uwagi na wykryte ognisko C.-19. Po opuszczeniu szpitala nadal nadużywał alkoholu, przy czym w ostatnim czasie jego problem alkoholowy jeszcze się nasilił.

Dowód: okoliczności bezsporne, informacja ze szpitala psychiatrycznego w W. – k.187, notatka służbowa dot. stawiennictwa pozwanego w Sądzie pod wpływem alkoholu – k.293, k. 306v- 308 zeznania A. W. na rozprawie w dniu 11 marca 2021 roku – min. 00:02:17 – 00:23:33

Pozwany w okresie od 01 sierpnia 2020 roku do 30 września 2020 roku był zatrudniony jako pracownik gospodarczy w wymiarze pełnego etatu i uzyskiwał z tego tytułu dochody w wysokości minimalnej krajowej. Umowa została rozwiązana za porozumieniem stron. Obecnie pozwany jest bezrobotny

Dowód: umowa o pracę – k.300, rozwiązanie umowy o pracę – k. 301, świadectwo pracy - k.302-303

Pozwany posiada doświadczenie w branży budowlanej, w której pracował wiele lat. Przez pewien czas prowadził w tym zakresie działalność gospodarczą. Podejmował również dorywcze prace. Pracował także poza granicami kraju. Wskazuje, że stan zdrowia nie pozwala mu wykonywać ciężkich prac fizycznych. Pozwany posiadał narzędzia niezbędne do podejmowania prac budowlanych, które w ostatnim czasie sprzedał. Sprzedał także samochód należący do niego, planuje sprzedać także należący do niego motocykl. Obecnie wyprzedaje swój majątek.

Dowód: k. 98-v zeznania świadka T. M. na rozprawie w dniu 22 września 2020 roku – min. 01:03:53-01:09:07, k. 98v- 99v zeznania świadka B. G. na rozprawie w dniu 22 września 2020 roku – min. 01:10:00-01:22:15, k. 97v-98 zeznania świadka Z. A. na rozprawie w dniu 22 września 2020 roku – min. 00:44:12-01:01:57, uzasadnienie odpowiedzi na pozew – k.39, k. 306v-308 zeznania A. W. na rozprawie w dniu 11 marca 2021 roku – min. 00:24:19 – 00:36:04

Pozwany partycypował w utrzymaniu domu oraz wykonywał w nim remonty. Obecnie nie uczestniczy w utrzymaniu domu, częściowo koszty te ponosi jego matka.

Dowód: k. 306v-308 zeznania A. W. na rozprawie w dniu 11 marca 2021 roku – min. 00:02:17 – 00:23:33, zeznania M. B. na rozprawie w dniu 22 września 2020 roku – min. 00:23:29 – 00:28:57

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, nie znajdując podstaw do ich kwestionowania.

Sąd co do zasady za wiarygodne uznał zeznania A. W. (1) – jednak w zakresie kosztów utrzymania małoletniego syna oraz jej sytuacji majątkowej, jedynie w zakresie w jakim korespondowały one ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami. Wiarygodne były także zeznania matki małoletniego co do obecnej sytuacji w domu oraz nasilenia się problemu alkoholowego pozwanego i zaprzestania przez niego partycypowania w kosztach utrzymania domu, bowiem korespondowały one ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami i tworzyły spójną i logiczną całość.

Co do zasady wiarygodne były również zeznania świadków. W ocenie Sądu zasługiwały one na uwzględnienie. Znajdowały bowiem potwierdzenie w zgromadzonych w sprawie dokumentach i korespondowały ze sobą.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W świetle art. 133 §1 k.r.o. rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Obowiązek alimentacyjny rodziców w stosunku do dziecka stanowi bowiem uszczegółowienie ogólnego ich obowiązku wynikającego z art. 96 k.r.o., mianowicie troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz przygotowania je należycie – odpowiednio do jego uzdolnień – do pracy dla dobra społeczeństwa.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców precyzuje art. 135 k.r.o., zgodnie z którym jest on wyznaczany przez dwie następujące przesłanki: usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd wysokości alimentów.

Rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb uprawnionego. Będzie to mieć wpływ na rozstrzygnięcie, w jakiej mierze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego będą wzięte pod uwagę przy oznaczaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego. Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie oraz na ochronę jego osoby i majątku. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji.

Z kolei możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają nie tylko jego rzeczywiste zarobki i dochody, ale również zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, jeśli istniejące warunki społeczno – gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie

Na gruncie niniejszej sprawy, Sąd uznał za uzasadnione zobowiązanie pozwanego K. A. do łożenia na rzecz małoletniego syna I. A. alimentów w kwocie po 700 zł miesięcznie.

W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości, że na zakres usprawiedliwionych potrzeb małoletniego istotny wpływ mają jego problemy zdrowotne, stąd też potrzeby te są znacznie większe niż w przypadku innych dzieci w jego wieku. Jednocześnie w świetle okoliczności sprawy należało stwierdzić, że rodzice, uwzględniając ich sytuację majątkową i możliwości zarobkowe, jak również zakres problemów zdrowotnych małoletniego nie są w stanie samodzielnie zaspokoić wszystkich potrzeb małoletniego związanych z jego leczeniem. Stąd też małoletni i jego matka korzystają z pomocy fundacji oraz z innych form wsparcia.

W świetle okoliczności sprawy możliwości zarobkowe i majątkowe matki małoletniego są niewielkie z uwagi na konieczność sprawowania stałej opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem.

W ocenie Sądu pozwany nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. Należy wskazać, że posiada on wieloletnie doświadczenie w branży budowlanej. Niewątpliwie może on podejmować chociażby dorywcze prace w tym zakresie. Podejmowanie prac dorywczych jest możliwe nawet przy uwzględnieniu choroby alkoholowej pozwanego. Trudno uznać, aby problem alkoholowy pozwanego wyłączał jego możliwości zarobkowe tym bardziej, że pozwany zdaje sobie sprawę ze swojego uzależnienia, ale nie podejmuje dostatecznych prób wyjścia z nałogu.

O realnych możliwościach zarobkowych pozwanego może świadczyć fakt podejmowania przez niego jeszcze we wrześniu 2020 roku pracy, jako pracownik gospodarczy, z czego osiągał wynagrodzenie w wysokości równej płacy minimalnej. Należy również uwzględnić doświadczenie pozwanego w branży budowlanej – w tym również doświadczenie w pracy poza granicami kraju - i specyfikę zleceń w tej branży – część zleceń dotyczy krótkotrwałych, stosunkowo prostych prac, które pozwany mógłby wykonywać – nawet przy uwzględnieniu wskazywanych przez niego problemów zdrowotnych, uniemożliwiających mu podejmowanie ciężkich prac fizycznych.

Należy przy tym wskazać, że pozwany K. A. nie wykazał swoich problemów zdrowotnych, uniemożliwiających mu podejmowanie ciężkich prac. Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności należało stwierdzić, że pozwany ma możliwości zarobkowe, kształtujące się co najmniej na poziomie płacy minimalnej, których obecnie nie wykorzystuje z przyczyn zawinionych przez niego.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 136 kro jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.

K. A. był zatrudniony na umowę na czas próbny, którą rozwiązał za porozumieniem stron, co implikuje przynajmniej częściową jego inicjatywę w tym zakresie. Nie sposób zatem uznać, że nie ma on jakichkolwiek możliwości zarobkowych.

Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy Sąd uznał, że kwota 700 zł miesięcznie odpowiada majątkowym i zarobkowym możliwościom pozwanego. Ustalając jej wysokość Sąd wziął pod uwagę przede wszystkim możliwości zarobkowe pozwanego, jak i potrzeby zdrowotne małoletniego.

Biorąc pod uwagę przedstawione okoliczności Sąd ustalił wysokość alimentów w kwocie wskazanej powyżej. W pozostałym zakresie powództwo oddalił, z uwagi na to, że zasądzenie alimentów w kwocie 1.000 złotych miesięcznie przekraczałoby możliwości zarobkowe pozwanego.

Z uwagi na zakres rozstrzygnięcia oraz zasady słuszności, Sąd na podstawie art. 100 kpc i art. 102 kpc, nie obciążył małoletniego powoda kosztami procesu od oddalonej części powództwa.

Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. S. kwotę 1476,00 zł, w tym podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Jednocześnie zgodnie z art. 98 § 1 kpc i art. 100 kpc Sąd zasądził od pozwanego na rzecz przedstawicielki ustawowej powódki kwotę 1277,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ustalając stawkę minimalną w kwocie 1800 zł na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) i uwzględniając oddaloną część powództwa oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa.

Z uwagi na sytuację materialną pozwanego oraz charakter dochodzonego roszczenia, uwzględnioną część powództwa oraz zasady słuszności, Sąd nie obciążył pozwanego kosztami procesu.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc Sąd nadał wyrokowi w pkt 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia Małgorzata Klęk

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE