UZASADNIENIE

wyroku z 18 grudnia 2020 roku.

Małoletnia powódka N. F. działająca przez matkę B. F. domagała się podwyższenia alimentów zasądzonych na jej rzecz od pozwanego S. F. wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 11 stycznia 2017 roku, sygn. akt II RC 1687/16, z kwoty po 900 zł miesięcznie do kwoty po 1.250 zł miesięcznie do rąk matki małoletniej powódki do 10 dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. Wniosła także o zasądzenie kosztów procesu.

Uzasadniając żądanie pozwu, małoletnia powódka wskazała, że od czasu wydania ostatniego orzeczenia w sprawie alimentów nastąpiła istotna zmiana w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletniej oraz wysokości jej kosztów utrzymania. Wskazała, że powódka jest w fazie intensywnego wzrostu, a przy tym posiada szczególne potrzeby ortopedyczne, które wymuszają zakup droższego obuwia. Pozwany terminowo uiszcza kolejne raty alimentów oraz prawidłowo realizuje kontakty z powódką, jednak nie czyni wydatków na powódkę w takim stopniu, w jakim czyni to matka małoletniej powódki. Miesięczne potrzeby małoletniej powódki oscylują w graniach 2.000 zł, natomiast wynagrodzenie pozwanego wynosi około 4.000 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany S. F. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. Wskazał, że ustalona miesięczna kwota alimentów w wysokości 900 zł jest w pełni wystarczająca na pokrycie bieżących potrzeb małoletniej powódki. Wskazał nadto, że od ostatniego ustalenia obowiązku alimentacyjnego nie nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca podwyższenie obowiązku alimentacyjnego. Podniósł nadto, że matka małoletniej nie dokonuje zakupów specjalistycznego obuwia ortopedycznego, a koszty utrzymania domu powinny być odpowiednio rozdzielone pomiędzy domowników na pięć osób. Pozwany poza ustalonym obowiązkiem alimentacyjnym partycypuje także w innych kosztach związanych z utrzymaniem małoletniej tj. odzież, telefon komórkowy, wyjazdy rekreacyjne.

Sąd ustalił:

Małoletnia powódka N. F. urodzona (...) w R. pochodzi ze związku małżeńskiego S. i I. F.. Małżeństwo to zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach, Ośrodka (...) w R., z dnia 11 stycznia 2017 roku, sygn. akt II RC 1687/16. Wyrokiem tym wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią powierzono matce, ograniczając władzę rodzicielską ojca do prawa współdecydowania o istotnych sprawach dziecka. Kosztami utrzymania małoletniej obciążono oboje rodziców, przy czym S. F. zobowiązano do płacenia na rzecz małoletniej alimentów w kwocie po 900 zł miesięcznie. Kontakty małoletniej powódki zostały uregulowane w ugodzie mediacyjnej w 2018 roku, na mocy której pozwany posiada prawo widywania powódki przez dwa weekendy w miesiącu oraz dwa tygodnie wakacji.

(dowód: akta II RC 1687/16 SO w Gliwicach, przesłuchanie matki małol. powódki k. 60-61, 71v, przesłuchanie pozwanego k. 70-71).

W trakcie ostatniego ustalania alimentów małoletnia powódka N. F. miała 7 lat. W tym czasie uczęszczała do II klasy Szkoły Podstawowej nr (...) w R.. Posiadała dobry stan zdrowia. Zamieszkiwała wraz z matką i dziadkami w domu jednorodzinnym.

Matka powódki zarabiała wówczas na poziomie 1360 zł. miesięcznie, a pozwany na poziomie 3300 zł.

(dowód: akta II RC 1687/16 SO w Gliwicach).

Powódka ma obecnie 11 lat. Mieszka wraz z matką, jej partnerem i dziadkami w domu jednorodzinnym. Z uwagi na stan epidemii pobiera naukę w systemie zdalnym. Uczęszcza na korepetycje z matematyki. Dwa lub trzy razy w ciągu roku małoletnia powódka korzysta z wizyty stomatologa. W ramach świadczeń NFZ małoletnia powódka otrzymuje również opiekę ortodontyczną w G.. W ciągu całego roku małoletnia odbywa około 4-6 wizyt u ortodonty. Powódka jest również pod stałą opieką ortopedyczną realizowaną w ramach NFZ, natomiast raz do roku wraz z matką odbywa wizytę prywatną, której koszt to 250 zł. Ortopeda małoletniej powódki wskazał, że nie jest wymagane, aby posiadała specjalistyczne obuwie ortopedyczne, wobec czego matka małoletniej powódki zaopatruje ją w obuwie w sklepach sieciowych dbając o ich jakość. Pozostałe koszty leczenia refundowane są z Narodowego Funduszu Zdrowia. Powódka lubi spędzać czas zarówno z matką jak i ojcem. W trakcie spędzania wolnego czasu z rodzicami, posiada zapewnione środki pieniężne na rozrywkę. Wyjazdy wakacyjne małoletniej powódki organizują jej matka i ojciec. Wybór miejsca zależy od ich aktualnej sytuacji finansowej.

Koszty utrzymania małoletniej powódki, miesięcznie, to:

- udział w opłatach za prąd: ok. 60 zł,

- udział w opłacie za wodę: 50 zł,

- udział w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi: 22 zł,

- udział w opłacie za opał: 60 zł,

- Internet: 50 zł,

- opłata za obiady szkolne: ok. 50 -100 zł,

- wyżywienie: ok. 500 zł,

- kieszonkowe: ok. 50 zł,

- koszty korepetycji z matematyki: ok. 240 - 300 zł,

- wydatki szkolne: ok. 50 zł,

- wizyty lekarskie, lekarstwa: ok. 50 zł,

- odzież oraz obuwie: ok. 400 zł,

- zajęcia tanecznie ( od 10.2020 r. ) : 90 zł.

Sąd uznał, że podawane przez stronę powodową wydatki z tytułu zakupu odzieży i obuwia należy zmiarkować z kwoty 400 zł. do 200 zł. miesięcznie. Nie ma bowiem racjonalnych podstaw do uznania, że na zaspokojenie w tym zakresie potrzeb niespełna 11 – letniej dziewczynki potrzebna jest kwota wynosząca blisko 5000 zł. rocznie.

Łącznie, uwzględniając powyższe, średni miesięczny koszt utrzymania małoletniej to zatem kwota około 1500 zł.

Matka małoletniej powódki ma 36 lat, jest zatrudniona jako pracownik produkcji, otrzymuje wynagrodzenie ok. 2700 zł netto miesięcznie. Otrzymuje również świadczenie wychowawcze „Rodzina 500+”, dodatek szkolny 300 zł., które przeznacza na potrzeby małoletniej powódki. Niewykorzystaną część tych środków oraz pieniądze otrzymywane przez małoletnią z okazji urodzin itp. złożyła na rachunku bankowym, gdzie łączna kwota tych środków to około 13.000 zł. Opłaty za prowadzenie gospodarstwa domowego rozdzielane są po równo pomiędzy osobami zamieszkującymi dom, tj.: powódkę, matkę małoletniej, partnera matki, dziadków powódki.

(dowód: akta II RC 1687/16 SO w Gliwicach, przesłuchanie matki małol. powódki k. 60-61, 71v, przesłuchanie pozwanego k. 70-71, rachunki k. 8, 9, 10, 11,13, 14, 15, 16, 17, zawiadomienie k. 12-12v, potwierdzenie transakcji k. 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, zaświadczenie o dochodach k. 56, 57).

Pozwany S. F. ma obecnie 36 lat. Ogólnie jest osobą zdrową pomimo posiadania zapalenia przyczepów mięśniowych prawego łokcia. Z tego powodu odbył kilka wizyt lekarskich oraz dwutygodniowy cykl rehabilitacji finansowanych z Narodowego Funduszu Zdrowia. Zatrudniony jest w Zakładzie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R.. Z tytułu wykonywanej pracy otrzymuje około 5.000 zł netto miesięcznie. Przed 2020 r. osiągał także dodatkowe wynagrodzenie w wysokości około 1.000 – 1.500 zł miesięcznie w okresie od maja do października za świadczenie usług muzycznych na weselach. Pozwany gra w zespole muzycznym od 2000 r. W 2020 r. z uwagi na stan epidemii pozwany grał jedynie na dwóch weselach uzyskując z tego tytułu łącznie około 1200 zł. W 2019 roku nabył w drodze darowizny domom od rodziców. Rodzice pozwanego partycypują w ponoszeniu kosztów za energię elektryczną, wodę oraz kanalizację, opał. Stan domu wymaga nakładów finansowych.

Przeciętne miesięczne wydatki pozwanego obejmują :

-: wyżywienie ok. 600 zł,
-: udział w opłatach mieszkaniowych ok. 690 zł ( opał 200 zł., energia elektryczna 200 zł, woda 70 zł, wywóz śmieci 20 zł, podatek od nieruchomości 35 zł, ubezpieczenie domu 30 zł, internet i telewizja 135 zł ),
-: paliwo 100 zł,
-: środki higieniczne, lekarstwa 200 zł,
-: odzież, obuwie 200 zł,
-: telefon pozwanego 200 zł,
-: rata za remont domu 523 zł,
-: wydatki związane z utrzymaniem domu 200 zł,
-: wydatki związane ze spędzaniem czasu wolnego z córką 200 zł,

tj. łącznie ok. 2900 zł.

Pozwany regularnie odbywa kontakty z małoletnią powódką co drugi weekend od godziny 17:00 w piętek do godziny 17:00 w niedzielę oraz dwa tygodnie wakacji. W tym czasie organizuje czas małoletniej, dokonuje niezbędnych zakupów, zabiera na wspólne wyjazdy, kupuje prezenty na urodziny. Pozwany w 2019 r. kupił małoletniej telefon komórkowy, płaci z tego tytułu raty w kwocie po 40 zł. miesięcznie oraz doładowuje go miesięcznie kwotą 30 zł.

(dowód: przesłuchanie pozwanego k. 70-71, przesłuchanie matki małol. powódki k. 60-61, 71v, zaświadczenie k. 42, 63-65).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o przywołane wyżej dowody, którym należało dać wiarę. Zeznania stron w szerokim zakresie znajdowały potwierdzenie w dokumentach przedłożonych do akt sprawy, których autentyczności nie kwestionowano. Pozostały materiał dowodowy oceniono jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd także wziął pod uwagę zarzut pozwanego, iż miesięczne koszty utrzymania domu, w którym mieszka córka, powinny być dzielone na pięć osób, jednak nie dopatrzył się, aby były one w tym zakresie zawyżone.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi poprzednio podczas ustalania wysokości alimentów.

Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił w art. 135 § 1 kro, uzależniając go od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można przy tym - co wskazano w orzecznictwie Sądu Najwyższego - odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te (usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości majątkowe oraz zarobkowe zobowiązanego) w praktyce pozostają bowiem we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 roku, III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15). Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał przy tym, że nawet w trudnej sytuacji materialnej rodziców nie zwalnia to ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci, ponieważ rodzice zobowiązani są dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że takiej możliwości są w ogóle pozbawieni, co związane jest bezpośrednio z zasadą równej stopy życiowej rodziców i dzieci (tak w wyroku Sąd Najwyższy z dnia 24 marca 2000 roku, sygn. akt I CKN 1538/99).

Ostatnie rozstrzygnięcie w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego nastąpiło ponad trzy lata temu. Upływ tego okresu warunkował zmianą stosunków pomiędzy stronami. Bezspornym jest bowiem fakt, iż wraz z naturalnym rozwojem dziecka wzrastają także jego potrzeby, a nadto rosną ceny towarów i usług. Wzrosły potrzeby małoletniej w zakresie dokształcania, gdyż musi pobierać korepetycje z matematyki. Ma ona również większe oczekiwania w zakresie zaopatrzenia w odzież. Poprawiła się sytuacja finansowa obojga rodziców małoletniej, gdyż osiągają oni obecnie wynagrodzenia za pracę na poziomie istotnie wyższym niż poprzednio.

Usprawiedliwione miesięczne koszty utrzymania małoletniej powódki kształtują się na poziomie ok. 1500 zł. Poza wyżej wymienionymi wydatkami matka małoletniej podawała także kwotę 300 zł. miesięcznie z tytułu zapewnienia małoletniej rozrywki ( wyjścia do kina, wyjazdy rekreacyjne, wczasy ). Sąd jednakże uznał, że kwota ta nie powinna być doliczana do łącznej kwoty wydatków małoletniej, w których powinien partycypować także pozwany, skoro pozwany w ramach kontaktów systematycznie realizowanych z córką, także zaspakaja jej potrzeby w tym zakresie. Każdy z rodziców posiada stałe źródło dochodów, z których powinien we własnym zakresie zaspakajać potrzeby małoletniej dotyczące rozrywki, nadto matka małoletniej dysponuje przyznanym na rzecz dziecka świadczeniem „500+”, które może być wykorzystane na podwyższenie standardu życia dziecka min. w tym zakresie.

Biorąc zatem pod uwagę, że alimenty co do zasady powinny służyć zaspokajaniu bieżących usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego i zważywszy na aktualną sytuację ekonomiczną obojga rodziców oraz rzeczywisty koszt utrzymania małoletniej, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz małoletniej powódki alimenty w kwocie 1.000 zł miesięcznie począwszy od dnia wniesienia pozwu tj. 10 marca 2020 roku, a w pozostałej części oddalił powództwo jako nieuzasadnione. Sąd mając na względzie obecne potrzeby małoletniej, obowiązek również matki partycypowania w zaspakajaniu tych potrzeb, jak i okoliczność, że już w czasie sprawy o rozwód alimenty zostały ustalone na stosunkowo wysokim poziomie oraz to, że pozwany ponosi wydatki związane z telefonem dziecka, jego rozrywką uznał, że zasądzenie wyższej niż 100 zł miesięcznie podwyżki alimentów, nie znajduje uzasadnienia.

Sąd uznał, że zasądzona tytułem alimentów kwota leży w graniach możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego, którego sytuację finansową uznać należy za dobrą oraz nie spowoduje po jego stronie żadnego uszczerbku w dobrach własnych.

O odsetkach na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c., natomiast o natychmiastowej wykonalności punktu 1 wyroku Sąd orzekł na mocy art. 333 § 1 pkt. 1 k.p.c.

Stosowanie do art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. oraz § 2 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz.U. 2015 poz. 1800) zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 257 zł tytułem kosztów procesu, mając na uwadze procentowy wynik uwzględnienia powództwa.

Na mocy art. 102 k.p.c. odstąpiono od obciążania małoletniej kosztami postępowania.

Nadto na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 zł tytułem kosztów sądowych, od uiszczenia których strona powodowa była zwolniona z mocy prawa.

R., dnia 11.01.2021 r. Sędzia Ewa Woźniczka

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE