Sygn. akt VII Ka 378/21
Dnia 13 sierpnia 2021 r.
Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym
w składzie:
Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski
Protokolant: st. sekr. sąd. Jolanta Jankowska
przy udziale oskarżycieli subsydiarnych W. B. i P. M.
po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2021 r.
sprawy: W. T. (1) ur. (...) w R., córki J. i T. z domu J.
oskarżonej z art. 234 kk
na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycieli subsydiarnych
od wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 30 marca 2021 r., sygn. akt (...)
I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że ustala, iż oskarżona W. T. (1) w dniu 13 września 2018 r. w O., poprzez złożenie w Prokuraturze Rejonowej O.-P. w O. tj. przed organem powołanym do ścigania przestępstw, opatrzonego datą 4 września 2018 r. zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art.286§1kk i art.294§1 kk w zw. z art.12 kk, fałszywie oskarżyła oskarżycieli subsydiarnych członków zarządu Spółdzielni (...) o to, że wymienieni w okresie od 20 listopada 2015 r. do 16 marca 2016 r. działając w krótkich odstępach czasu zamówili od oskarżonej kurczaki w łącznej ilości 77606 kg, o wartości 279 991, 32 zł i z powziętym z góry zamiarem niedotrzymania ustalonego terminu zapłaty doprowadzili oskarżoną do niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem o znacznej wartości, które to zachowanie oskarżonej W. T. (1) wyczerpuje dyspozycję art. 234 kk i na podstawie art.66§1i2 kk i art.67§1i3 kk postępowanie wobec wymienionej warunkowo umarza na okres roku tytułem próby oraz zobowiązuje ją do pisemnego przeproszenia W. B. i P. M. za złożenie fałszywego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przez nich czynu z art.286§1 kk i art.294§1 kk w zw. z art.12 kk w terminie 2 (dwóch) tygodni od uprawomocnienia się niniejszego wyroku,
II uchyla rozstrzygnięcia z pkt II i III sentencji,
III zasądza od oskarżonej W. T. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 (sto) zł tytułem opłaty oraz na rzecz oskarżycieli subsydiarnych W. B. i P. M. poniesione przez każdego z nich koszty procesu.
FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VII Ka 378/21 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w O. z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie (...) |
0.11.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☒ oskarżyciel posiłkowy – oskarżyciele subsydiarni |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
0.11.3. Granice zaskarżenia |
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
0.11.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
0.12.1. Ustalenie faktów |
0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
0.12.2. Ocena dowodów |
0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
I błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść orzeczenia polegający na uznaniu, że 1/ zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwalana na przyjęcie, że oskarżona W. T. (1) w chwili składania zawiadomienia (pismem z dnia 4 września 2018 r.) wobec organów ścigania nie miała zamiaru (bezpośredniego lub ewentualnego) złożenia fałszywych oskarżeń, działając na szkodę W. B. i P. M. oraz nie wykazano oraz nie udowodniono tej okoliczności podczas, gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego w sprawie prowadzi do wniosku, że oskarżona posiadała wiedzę na temat nieprawdziwych kierowanych oskarżeń wobec B. B. i P. M., a tym samym działała z zamiarem fałszywego oskarżenia wyżej wymienionych, 2/ naruszenia przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną, nie zaś swobodną, stojącą w sprzeczności z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającą na uznaniu, iż wyjaśnienia oskarżonej W. T. (1), w których wymieniona nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu oraz czuła się oszukana działaniem spółdzielni zasługiwały na miano wiarygodnych w sytuacji, gdy w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, a także zasad logiki i doświadczenia życiowego należało dojść do wniosku, że z obiektywnego punktu widzenia nie mogły one do tego doprowadzić; 3/ naruszenia przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną, nie zaś swobodną, stojącą w sprzeczności z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na uznaniu, że oskarżona W. T. (1) swoim zachowaniem nie wyczerpała znamion czynu z art. 234 k.k. w sytuacji, gdy w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, a także zasad logiki i doświadczenia życiowego należało dojść do wniosku, że zgromadzony materiał dowodowy w pełni uzasadniał uznanie oskarżonej W. T. (1) za winnej popełnienia przypisanego jej czynu. II w odniesieniu do punktu II i III wyroku: 1. naruszenia przepisów postępowania, mających istoty wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj.: art. 632 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 640 k.p.k. poprzez uznanie, że oskarżyciele subsydiarni ponoszą solidarnie koszty procesu w sytuacji, gdy przy prawidłowo dokonanej ocenie materiału dowodowego w sprawie Sąd winien uznać oskarżoną za winną przypisanego jej czynu, a w konsekwencji koszty procesu winny być zasądzone w oparciu o przepis art. 628 pkt 1 kpk |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Apelacja jest zasadna w takim zakresie w jakim wskazuje na konieczność zmiany wyroku i przypisanie oskarżonej dopuszczenia się czynu z art.234 kk w zakresie fałszywego oskarżenia W. B. i P. M. o popełnienie przez nich na jej szkodę występku z art.286§1 kk . Przede wszystkim nie są trafne ustalenia w zakresie rzekomego niewykazania oraz nieudowodnienia zamiaru oskarżonej w zakresie występku z art.234 kk. Tymczasem w ocenie Sądu Okręgowego przeprowadzone dowody pozwalają na przyjęcie, że oskarżona składając do Prokuratury Rejonowej O. P. w O. w dniu 13 września 2018 r. pismo z dnia 4 września 2018 r.-zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa działała z zamiarem popełnienia przestępstwa fałszywego oskarżenia wobec W. B. i P. M.. Trafnie zatem w apelacji wskazano, że „nawet obiektywnie słuszne przekonanie wierzyciela, że dana osoba winna jest mu należność ze stosunku gospodarczego, nie oznacza, że wierzyciel ma prawo oskarżyć tę osobę o popełnienie czynu zabronionego z art 286 kk”. Wbrew stanowisku Sądu Rejonowego dla oceny postaci zamiaru nie maja decydującego znaczenia okoliczności podane w wyjaśnieniach oskarżonej, która nie przyznała się do winy oraz wskazała, że czuła się oszukana działaniem spółdzielni. Tymczasem z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, tj. umowy na zakup drobiu nr (...) z dnia 20 czerwca 2012 r. zawartej przez W. T. (1) ze Spółdzielnią (...), umowy członkowskiej nr (...) z dnia 24 maja 2012, statusu Spółdzielni (...) oraz zeznaniami A. K., U. K., G. W. i M. S. wynika, że istotne okoliczności dotyczące procesu zakupu i sprzedaży żywca przez Spółdzielnię, która pełniła rolę wyłącznie pośrednika w przekazywaniu pieniędzy, były oskarżonej od samego początku współpracy oraz w dniu składania zawiadomienia u organów ścigania znane. Co przy tym istotne z treści tych dokumentów wynika, że to W. T. (1) sama wybierał odbiorcę tj. daną ubojnię. Także w samej umowie zakupu drobiu zawarto postanowienie, że dostawca nie będzie dochodzić od spółdzielni roszczeń finansowych w przypadku niezapłacenia za sprzedany żywiec przez ubojnię. Tym samym oskarżonej znany był cel i sposób działania Spółdzielni, zasady pośrednictwa Spółdzielni w sprzedaży oraz i to, że Spółdzielnia nie miała żadnego wpływu na wybór ubojni i warunki sprzedaży przez rolnika. Z mocą należy stwierdzić , że treść zawiadomienia oskarżonej w istocie nie ma żadnego powiązania z przywołanymi wcześniej dowodami, a mimo to zawiadomienie wskazujące konkretne osoby jako sprawców podstępnego doprowadzenia jej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem zostało przez nią podpisane i złożone w siedzibie organu powołanego do ścigania przestępstw. Analiza powyższych dokumentów doprowadzi do uznania, że W. T. (1), składając zawiadomienie o przestępstwie pismem z dnia 4 września 2018 r. miała pełną świadomość niezgodności faktów podawanych w zawiadomieniu a rzeczywistą prawdą materialną a mimo to sformułowała konkretne zarzuty wobec konkretnych osób a mimo to w siedzibie organu powołanego do ścigania przestępstw złożyła przedmiotowe zawiadomienie. Nie sposób zatem przyjąć, że W. T. mogła pozostawać w przekonaniu, że podawane przez nią fakty są zgodne z rzeczywistością. Przecież oskarżona w treści zawiadomienia nie ujawniła także istotnych okoliczności procesu zakupy i sprzedaży żywca, tj. że to ona sama wybrała ubojnię do której dostarczyła towar a zarazem miała wiedzę na temat złej sytuacji ubojni (...) Sp. z o.o. od członków spółdzielni. Zasadnie zatem podkreśliła skarżąca, że oskarżona zdawała sobie sprawę, że do zgłaszanego przez nią przestępstwa z art.286§1 kk nie doszło a mimo to potraktowała organy ścigania instrumentalnie jako pomocne w osiągnięciu korzyści w toczących się postępowaniach cywilnych. Tymczasem w żaden sposób nie można uznać aby dokumenty sporządzone przez oskarżoną w postaci wezwań do zapłaty oraz pozwy cywilne mogły potwierdzać przeświadczenie oskarżonej o zasadności roszczenia wobec spółdzielni. Nie było zatem prawidłowe opieranie ustaleń faktycznych na subiektywnym odczuciu oskarżonej co do rzekomo oszukańczego działaniu spółdzielni,, tym bardziej, że zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa zostało złożone w niedługim czasie od wytoczenia powództwa cywilnego, co mogło być uznane za próbę swoistego „wzmocnienia” zasadności roszczenia w postępowaniu cywilnym. Także i to, że zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia czynu zabronionego zostało faktycznie sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika, a nie samodzielnie przez oskarżoną nie może mieć decydującego znaczenia w zakresie odpowiedzialności z art.234 kk. To przecież sama oskarżona podpisała się pod treścią zawiadomienia a zatem złożyła je we własnym imieniu i przyjęła na siebie odpowiedzialność za ujawnioną tam treść. Nawet korzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika, nie może wyłączać jej zawinienia albowiem podpisując pod treścią zawiadomienia godziła się na wywarcie przez niego dalszych skutków. I w konsekwencji przekazując nieprawdziwe informacje, oskarżona godziła się na to, że fałszywie pomawia członków zarządu Spółdzielni o popełnienie czynów zabronionych. Przestępstwo z art. 234 k.k. nie charakteryzuje się celowym działaniem, ani nawet zamiarem bezpośrednim, a dla jego bytu wystarczające jest godzenie się sprawcy na fałszywe oskarżenie innej osoby o popełnienie przestępstwa. W konsekwencji zgodzić należało się z apelującą co do tego, że W. T. (1) składając w dniu 13 września 2018 r. zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez pokrzywdzonych przestępstwa z art.286§1 kk miała świadomość, że do niego nie doszło s swoim zachowaniem zmierzała do fałszywego oskarżenia członków zarządu spółdzielni. |
||
Wniosek |
||
o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego wO. (...)z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie o sygn. akt (...)całości, tj.: - co do pkt I poprzez uznanie oskarżonej W. T. (1) za winną przypisanego jej czynu z art. 234 k.k., - co do pkt 11 III poprzez zasądzenie od oskarżonej W. T. (1) na rzecz każdego z oskarżycieli subsydiarnych W. B. i P. M. zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, a nadto o zasądzenie od oskarżonej W. T. (1) na rzecz każdego z |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Wobec wskazanych okoliczności wniosek w zakresie przypisanie oskarżonej dopuszczenia się czynu z art.234 kk w zakresie fałszywego oskarżenia W. B. i P. M. o popełnienie przez nich na jej szkodę występku z art.286§1 kk uznano za zasadny. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
0.11. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
0.0.11. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 30 marca 2021 r., sygn. akt (...)zmieniono w ten sposób, że ustalono, iż oskarżona W. T. (1) w dniu 13 września 2018 r. w O., poprzez złożenie w Prokuraturze Rejonowej O.-P. w O. tj. przed organem powołanym do ścigania przestępstw, opatrzonego datą 4 września 2018 r. zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art.286§1kk i art.294§1 kk w zw. z art.12 kk, fałszywie oskarżyła oskarżycieli subsydiarnych członków zarządu Spółdzielni (...) o to, że wymienieni w okresie od 20 listopada 2015 r. do 16 marca 2016 r. działając w krótkich odstępach czasu zamówili od oskarżonej kurczaki w łącznej ilości 77606 kg, o wartości 279 991, 32 zł i z powziętym z góry zamiarem niedotrzymania ustalonego terminu zapłaty doprowadzili oskarżoną do niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem o znacznej wartości, które to zachowanie oskarżonej W. T. (1) wyczerpuje dyspozycję art. 234 kk i na podstawie art.66§1i2 kk i art.67§1i3 kk postępowanie wobec wymienionej warunkowo umorzono na okres roku tytułem próby oraz zobowiązano ją do pisemnego przeproszenia W. B. i P. M. za złożenie fałszywego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przez nich czynu z art.286§1 kk i art.294§1 kk w zw. z art.12 kk w terminie 2 (dwóch) tygodni od uprawomocnienia się niniejszego wyroku oraz uchylono rozstrzygnięcia z pkt II i III sentencji, |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Sąd Okręgowy uznał, że stopień winy i stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżoną czynu pozwalał na warunkowe umorzenie wobec niego postępowania karnego. Przede wszystkim należy zauważyć, że nie zachodzą przeszkody z art. 66 k.k., które uniemożliwiałyby zastosowanie dobrodziejstwa tegoż środka probacyjnego względem W. T., nie był ona bowiem karana a przypisany jej czyn zagrożony jest karą do 2 lat pozbawienia wolności. Dodatkowo wskazać należy, że wina oskarżonej i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, a okoliczności popełnienia przez nią przestępstwa nie budzą wątpliwości. Sąd Okręgowy uznał, że właściwości i warunki osobiste oskarżonej oraz dotychczasowy sposób jej życia w pełni uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowo umorzonego postępowania będzie przestrzegała porządku prawnego i nie popełni przestępstwa. Podnieść należy, iż oskarżona nie jest osobą bardzo młodą i fakt jej dotychczasowej niekaralności jest więc wyrazem świadomego i nie przypadkowego poszanowania norm prawnych. Oskarżona przy tym prowadzi ustabilizowany tryb życia. |
0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
II |
Z uwagi na treść wyroku Sądu Okręgowego w zakresie uznania zawinienia W. T. uchylono rozstrzygnięcia z pkt II i III sentencji, |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
III |
Zasądzono od oskarżonej W. T. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 (sto) zł tytułem opłaty oraz na rzecz oskarżycieli subsydiarnych W. B. i P. M. poniesione przez każdego z nich koszty procesu. |
7. PODPIS |
ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO
Załącznik do formularza UK 2
0.11.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Pełnomocnik oskarżycieli subsydiarnych |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Rejonowego w O. z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie (...) |
|||||
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
0.11.4. Wnioski |
||||||
☒ |
uchylenie |
☐ |
zmiana |