UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 lutego 2019 r. powód J. S. (1), reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. na rzecz powoda 196.385,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną szkodę niemajątkową wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 marca 2018 roku do dnia zapłaty , kwoty 11,76 zł siedemdziesiąt z tytułu ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 2115,00 zł z tytułu zadośćuczynienia, liczonych za okres od dnia 16 marca 2018 r. do dnia 13 kwietnia 2018 r., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie począwszy od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, kwoty 16 996,94 zł z tytułu odszkodowania związanego z ze zwiększonymi potrzebami wynikającymi z konieczności zakupu środków farmakologicznych, dojazdów, sprawowania opieki przez osoby trzecie, w okresie od 3 kwietnia 2016 r. do 28 stycznia 2018 r., a także z brakiem zdolności do wykonywania pracy zarobkowej w okresie do marca 2017 r., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od: kwoty 16 671,79 zł - od dnia 16 marca 2018 r. do dnia zapłaty, kwoty 325,15 zł - od trzydziestego pierwszego dnia od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) SA. na rzecz powoda J. S. (1) kwoty 7,81 zł z tytułu ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 1404,76 zł z tytułu odszkodowania, liczonych za okres od dnia 16 marca 2018 r. do dnia 13 kwietnia 2018 r., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. na rzecz powoda J. S. (1) kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych ustalenie odpowiedzialności pozwanego Towarzystwa (...) S.A. za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia.

W uzasadnieniu pełnomocnik powoda wskazał, że w wyniku zdarzenia z dnia 3 kwietnia 2018 roku, podróżujący jako pasażer J. S. (1) doznał poważnych obrażeń ciała, a przyjęty przez Zakład (...) 70 % stopień przyczynienia jest rażąco zawyżony ( k. 4-25).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego Towarzystwa (...) S.A wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pełnomocnik pozwanego zakwestionował roszczenie powoda w całości, jako bezzasadne i nie zasługujące na uwzględnienie wskazując, że przy określeniu wysokości zadośćuczynienia pozwany brał pod uwagę czynniki tj. następstwa doznanego urazu, przebieg leczenia, wiek poszkodowanego, brak utraty perspektyw i niewielki zakres niezbędnej pomocy osób trzecich w okresie rekonwalescencji oraz co najważniejsze - 70% przyczynienie się do powstania bądź co najmniej zwiększenia szkody ( k.154-160).

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 3 kwietnia 2016 r. powód J. S. (1) uczestniczył w wypadku komunikacyjnym. W tym dniu powód wraz z D. B. i D. S. był pasażerem w pojeździe marki M. (...) nr rej (...) 8YC 5 kierowanym przez Patyka G.. Kierowca - jak ustalił Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej II Wydział Karny, w wyroku z dnia 23 lutego 2017 r. (II K 482/16) - w czasie jazdy utracił panowanie nad pojazdem, w konsekwencji czego samochód uderzył w drzewo i następnie w mur przepustu wodnego.

(okoliczności niesporne)

W dniu zdarzenia powód razem z D. B., D. S. oraz P. G. wybrali się na dyskotekę do S.. Jeszcze przed wyjazdem na dyskotekę wszyscy poza P. G. pili alkohol. Na dyskotekę koledzy pojechali starym M. (...) c klasa, należącym do P. G.. Był to starszy samochód, który nie piszczy jak pasy są niezapięte ok. godziny 3 nad ranem P. G. zaczął namawiać kolegów do powrotu do domu. Wszyscy koledzy spożywali na dyskotece alkohol. P. G. ok. 22 wypił ok. pół piwa. D. S. wyszedł z dyskoteki i położył się spać w samochodzie. Lokal w którym odbywała się dyskoteka jest duży, składa się z ok.4 sal, które mieszczą ok.400 osób. Koledzy przed wyjazdem długo się szukali. Ostatecznie dopiero ok.5 rano wyjechali do domu. W drodze powrotnej koledzy zatrzymali się na stacji benzynowej w S., gdzie D. S. kupił jeszcze alkohol. Samochód prowadził P. G., obok niego siedział D. B., a z tyłu -za kierowcą J. S. (1) i obok D. S.. Podczas jazdy zapięte pasy miał tylko kierujący P. G.. Samochód poruszał się z prędkością ok. 90 km/h. Po przejechaniu ok 26 km P. G. zobaczył jasne światła i poczuł uderzenie. P. G. stracił przytomność, natomiast D. B. i J. S. (1) sami wysiedli z samochodu. W wypadku śmierć poniósł D. S..

Kierujący samochodem P. G. miał 0,18 promila alkoholu w wydychanym powietrzu i 0,32 promila alkoholu we krwi.

Powód nie widział jak P. spożywał alkohol.

Powód nie zapiął pasów.

(dowód: zeznania świadków : P. G. k.479 i verte minuty 00.02.41-00.19.35, D. B. k. 479 verte-480 minuty 00.19.35-00.29.57, zeznania powoda k. 512-513 minuty 00;03;51-00;43;00)

Wyrokiem z dnia 23 lutego 2017 r. wydanym w sprawie II K 482/16 Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej II Wydział K. oskarżonego P. G. uznał winnym tego, że w dniu 3 kwietnia 2016 roku w rejonie słupka hektometrycznego 2,7 km drogi nr (...) w woj. (...), naruszył umyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, a w szczególności określone w art.3 ust.1, art.16 ust. 1 i 2, art.19 ust.1, art.45 ust.1 Ustawy z dnia 20.06.1997 roku Prawo o Ruchu Drogowym (Dz. U. t.j. z 2005 roku Nr 108, poz. 908 z późniejszymi zmianami) w ten sposób, że prowadząc w ruchu lądowym na drodze dwujezdniowej w stanie po użyciu alkoholu wynoszącym 1-0,18 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu i II - 0.32 promila alkoholu we krwi samochód osobowy marki M. (...) o nr rej. (...) nie zachował wymaganej ostrożności i prędkości zapewniającej panowanie nad prowadzonym pojazdem, zjechał na lewe pobocze drogi a następnie podjął zbyt gwałtowny manewr skrętu w prawo, co skutkowało utratą panowania nad pojazdem i uderzeniem w drzewo a następnie w mur przepustu wodnego, w wyniku czego pasażerowie auta: D. S. doznał: obrażeń w postaci ran tłuczonych i otarć naskórka głowy, podbiegnięć krwawych w tkance podskórnej głowy, wieloodłamowego złamania kości nosa, otarć naskórka szyi i tułowia, złamania trzech prawych żeber, złamania mostka, stłuczenia płuc, krwi w drogach oddechowych, krwiaka jamy otrzewnej, rozerwania i podbiegnięć krwawych krezki jelit, rozerwania wątroby, otarcia naskórka lewego kolana i prawego łokcia, obrzęku płuc, płynnej krwi w zatokach żylnych czaszki i jamy serca skutkujących jego gwałtownym zgonem, D. B. doznał: urazu czaszkowo mózgowego pod postacią krwiaka podtwardówkowego po lewej stronie, złamania kości jarzmowej i klinowej po lewej stronie, ran tłuczonych głowy oraz urazu klatki piersiowej z niewielką odmą opłucnową zwichnięcia lewego stawu ramiennego, złamania kręgu (...) co spowodowało naruszenie czynności narządów jego ciała na okres powyżej 7 dni, J. S. (1) doznał: otwartego wieloodłamowego złamania zatoki czołowej z wgłębieniem, złamania podstawy lewego dołu czaszkowego bez płynotoku, rany lewej małżowiny usznej, ogólnych potłuczeń co spowodowało naruszenie czynności narządów jego ciała na okres powyżej 7 dni

tj. o czyn z art.177§2 kk. w zw. z art.177§1 kk. w zw. z art.11§2 kk i wymierzył mu karę pozbawienia wolności, a także orzekł środek kamy. Na skutek rozpoznania złożonej przez oskarżonego apelacji, Sąd Okręgowy w Łodzi V Wydział K. O., wyrokiem z dnia 29 września 2017 r. (V Ka 565/17) utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

(dowód: wyrok SR w Rawie Mazowieckiej z dnia 23 lutego 2017 r; sygn. akt II K 482/16 k. 41-42 wraz z uzasadnieniem k. 43-50. , wyrok SO w Łodzi V Wydział Karny Odwoławczy V Ka 565/17 z dnia 29 września 2017 r. k.51 wraz z uzasadnieniem k.52-60)

P. G. przebywa obecnie na wolności. Po odbyciu 10 miesięcy kary pozbawienia wolności został warunkowo przedterminowo zwolniony z reszty odbywania kary.

(dowód: zeznania świadka P. G. k.479 i verte minuty 00.02.41-00.19.35)

Posiadacz pojazdu samochodowego marki M. (...) ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. (polisa nr (...)).

(dowód: okoliczność niesporna, pismo z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 19/05/2017 k. 61)

J. S. (1), z miejsca wypadku, został przewieziony na Szpitalny Oddział Ratunkowy Wojewódzkiego Szpitala (...) im, S. R. w S.. Dnia 3 kwietnia 2016 r. wykonano badanie TK głowy, które wykazało wieloodłamowe złamanie z wgłobieniem przedniej ściany zatoki czołowej po stronie lewej na długości ok 36 mm z przerwaniem ciągłości tylnej ściany zatoki, nasady nosa oraz przyśrodkowej ściany oczodoły lewego. Fragmenty kostne przemieszczone w tkankę mózgową. Odma oczodołu lewego oraz niewielka ilość pęcherzyków gazu w przestrzeni podpajeczynówkowej. Dwa ciała obce po ok. 7 mm pod skórą w okolicy skroniowej lewej. Obrzęk tkanki mózgowej. Wyniki badania TK klatki piersiowej i jamy brzusznej ujawniły gorszą przejrzystość przykręgosłupowych pól płucnych w polach górnych od tyłu - najprawdopodobniej drobne ogniska stłuczenia.

(dowód: historia choroby nr (...) z Wojewódzkiego Szpitala (...) w S. k. 62-65)

Dnia 3 kwietnia 2016 r. powód J. S. (1) został przewieziony do (...) Szpitala (...) im. N. B. w Ł. Oddział Kliniczny Neurochirurgii i Onkologii Centralnego Układu Nerwowego., gdzie w dniu 5 kwietnia 2016 r. wykonano zabieg - plastykę zatoki czołowej lewej, repozycję odłamów i rekonstrukcję łuku brwiowego. Zastosowano farmakoterapię. Zalecono stosowanie środków farmakologicznych - augmentinu, lakcidu, neomycyny w maści, pyralginy, ketonalu, płynów infuzyjnych, controlocu, mannitolu. Zalecenia, po opuszczeniu szpitala obejmowały również kontynuowanie leczenia w ramach podstawowej opieki zdrowotnej i wizyty u neurochirurga, oszczędny tryb życia przez o kres miesiąca. W karcie informacyjnej leczenia szpitalnego zapisano, iż J. S. (1) jest niezdolny do pracy przez co najmniej dwa miesiące. Powód opuścił szpital dnia 13 kwietnia 2016 r.

(dowód: historia choroby z (...) Szpitala (...) im. N. B. w Ł. k. 67)

Następnie powód pozostawał pod opieką Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w (...) Ośrodek (...) w R. Podstawowa (...), gdzie został konsultowany przez lekarza chorób wewnętrznych specjalistę medycyny rodzinnej . W dniu 13 czerwca 2016 r. powód zgłaszał okresowe bóle głowy. Kolejne wizyty: 14 czerwca 2016 r.; 30 czerwca 2016 r.; 1 lipca 2016 r.; 15 lipca 2017 r. (w dalszym ciągu uskarżał się na bóle głowy); 31 lipca 2016 r.; 1 sierpnia 2016 r.; 16 sierpnia 2016 r.; 31 sierpnia 2016 r. - wpis zawiera informację, iż powód otrzymał zwolnienie do dnia 30 września 2016 r. z zaleceniem wykonania badania EEG pod koniec września 2016 r. Podczas wizyty, dnia 5 wrześnie 2016 r. oraz dnia 24 października 2016 r. powód informował lekarza o utrzymujących się nadal bólach głowy.

W okresie od 24 października 2016 r. powód w związku z utrzymującymi się bólami głowy odbył u lekarza chorób wewnętrznych z (...) Ośrodek (...) w R. Podstawowa (...) dziewięć wizyt. Przypadły one na dzień: 08/02/2017; 10/02/2017; 22/02/2017; 18/08/2017; 27/11/2017; 07/12/2018; 14/12/2018; 04/01/2019; 21/01/2019.

Podczas wizyty w dniu 19 października 2016 r. powód okazał wynik badania EEG, informował o występujących w dalszym ciągu bólach i zawrotach głowy. Dnia 16 listopada 2016 r.; 25 stycznia 2017 r.; 8 lutego 2017 r.; 28 czerwca 2017 r.; 9 sierpnia 2017 r. odbyły się kolejne wizyty.

Następnie powód był sześciokrotnie konsultowany przez lekarza neurologa z (...) Centrum Medyczne (...) w R. w dniach: 25/10/2017; 03/01/2018; 14/03/2018; 16/05/2018; 24/10/2018; 28/11/2018.

Licznie wykonywane badania diagnostyczne tj. EEG, CT nie wykazały większych nieprawidłowości.

(dowód: historia zdrowia i choroby z (...) Ośrodek (...) w R. Podstawowa (...), za okres 31/01/2012-24/10/2016-k. 68-83, wyniki badań k. 84-88)

Orzeczeniami z dnia 5 października 2016 r , 16 grudnia 2016 r; Lekarz Orzecznik ZUS uznał powoda za niezdolnego do pracy, przy czym ze względu na rokowania odzyskania przez powoda zdolności do pracy, przyznano mu uprawnienie do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 3 miesięcy od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.

(dowód: orzeczenie LO ZUS z dnia 5.10.2016 k. 99 i decyzja z dnia 10.10.2016 –k.100, orzeczenie ZUS z dnia 16.12.2016 k.101 , decyzja z dnia 21.12.2016 k. 102)

Orzeczeniem z dnia 9 marca 2017 roku Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że powód jest zdolny do pracy i w związku z tym decyzją z dnia 27 marca 2017 roku ustalono brak okoliczności uzasadniających ustalenie prawa do zasiłku rehabilitacyjnego.

(dowód: orzeczenie z dnia 9 marca 2017 roku –k. 103, decyzja z dnia 27 marca 2017 roku k. 104)

W miesiącu kwietniu 2018 r. - w związku z utrzymującymi się dolegliwościami bólowymi głowy - powód odbył konsultację w Poradni Otolaryngologicznej (...) Szpitala (...) im. N. B. w Ł..

(dowód: historia zdrowia i choroby Poradni Otolaryngologicznej (...) Szpitala (...) w Ł. k. 90)

Przed wypadkiem w okresie od dnia 1 grudnia 2015 r. był zatrudniony na stanowisku operatora linii regeneracji w E. Sp. z 0.0. Na podstawie zawartej dnia 30 listopada 2015 r. umowy o pracę na czas nieokreślony powód uzyskiwał wynagrodzenie w wysokości 1800,00zł brutto oraz premie zgodnie z tabelą premiowania. Umowa o pracę została rozwiązana dnia 31 marca 2017 r. na podstawie porozumienia stron. Obowiązki operatora linii regeneracji obejmowały przenoszenie ciężkich koszy z półosiami. Praca odbywała się w znacznym hałasie. W marcu 2017 r. powód nie był w stanie podołać tym obowiązkom.

Od dnia opuszczenia szpitala do 30 września 2016 r. powód korzystał ze zwolnienia lekarskiego. W tym okresie otrzymywał zasiłek chorobowy. W okresie od października 2016 r. do 31 marca 2017 r. otrzymywał świadczenie rehabilitacyjne. W okresie od grudnia 2016 r. do kwietnia 2017 r. średnie miesięczne wynagrodzenie netto powoda w wyniosło 1760,03 zł.

W okresie od maja do września 2016 r. powód otrzymywał zasiłek chorobowy w średniej wysokości netto 1363,69 zł, a więc o 396,34 zł netto miesięcznie mniejszą kwotę zaś od października 2016 r. do marca 2017 r. świadczenie rehabilitacyjne w średniej miesięcznej wysokości 1633,50 zł netto. Różnica w wysokości kwot stanowiąca stratę powoda, za okres od maja 2016 r. do września 2016 r. wyniosła zatem (...)-70 zł (396,34 zł x 5 m-cy = 1981,70 zł). Różnica między wysokością otrzymywanego od października 2016 r. do marca 2017 r. świadczenia rehabilitacyjnego, a wynagrodzeniem za pracę wynosiła zaś 126,53 miesięcznie i 750.18 zł za cały, liczący sześć miesięcy okres. Łącznie strata powoda wynikająca z różnicy otrzymywanych kwot wyniosła 2740,88 zł.

(dowód: umowa o pracę z dnia 30 listopada 2015r. k. 105, świadectwo pracy z dnia 3 kwietnia 2017r; k. 106, zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach k. 107 załącznik nr 1 (zaświadczenia zestawienie wysokości netto środków otrzymywanych przez powoda) k.108 i 109, druk (...) nr (...). druk (...) nr (...). druk (...) nr (...). druk (...) nr (...). druk (...) nr (...). druk (...) nr (...). druk (...) nr (...). k. 110-115)

Pismem z dnia 8 lutego 2018 r. powód wystosował do pozwanego pisemne zgłoszenie szkody, w którym domagał się zapłaty kwoty 200 000,00 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznaną szkodę niemajątkową oraz kwoty 18 076,55 zł z tytułu odszkodowania związanego z ze zwiększonymi potrzebami wynikającymi z konieczności zakupu środków farmakologicznych, dojazdów, sprawowania opieki przez osoby trzecie, w okresie od 3 kwietnia 2016 r. do 1 lutego 2018 r., a także z brakiem zdolności do wykonywania pracy zarobkowej w okresie do marca 2017 r.

Pozwany odebrał zgłoszenie szkody, dnia 13 lutego 2018 r. Trzydziestodniowy ustawowy termin do naprawienia szkody liczony od dnia 13 lutego 2018 r. upływał dnia 15 marca 2018 r.

Pismem z dnia 13 lutego 2018 r. pozwany potwierdził doręczenie zgłoszenia szkody. Wszczął postępowanie likwidacyjne w sprawie numer (...)-07.

Pismem z dnia 20 lutego 2018 r. pozwany poinformował powoda m.in. o skierowaniu powoda na badania organizowane przez M..

Pismem z dnia 22 lutego 2018 r. powód poinformował powoda m.in., że dokumentacja medyczna została załączona do pisma - zgłoszenie szkody.

W dwóch pismach z dnia 23 lutego 2018 r. pozwany informował powoda o terminach badań lekarskich.

W piśmie z dnia 14 marca 2018 r. pozwany zakład ubezpieczeń poinformował o wypłacie na rzecz powoda kwoty 1500,00 zł z tytułu zadośćuczynienia.

W piśmie z dnia 11 kwietnia 2018 r. wskazał, iż właściwą kwotą zadośćuczynienia jest suma 12 050,00 zł, zaś z tytułu odszkodowania 4682,55 zł, w tym 144,67 zł z tytułu zwrotu zakupu środków farmakologicznych, 425,00 zł z tytułu zwrotu kosztów dojazdów 1372,00 zł z tytułu kosztów opieki i kwotę 2740,88 zł z tytułu odszkodowania związanego z brakiem zdolności do wykonywania pracy zarobkowej w okresie do marca 2017 r.

W odpowiedzi na powyższe pozwany powołując się na przyczynienie się powoda do powstania szkody w 70% , związane z niezapięciem pasów bezpieczeństwa, pozwany obniżył uznaną kwotę i wypłacił na rzecz J. S. (1) dodatkowo kwotę 3519,76 zł.

Łącznie pozwany zapłacił powodowi kwotę 5019,76zł, w tym tytułu zadośćuczynienia kwotę 3615,00 zł (12 050,00 zł x 70 %), zaś z tytułu odszkodowania kwotę 1404,76 zł (4682,55 zł x 70 %).

Kwota 1500,00 zł z tytułu zadośćuczynienia została zapłacona przez (...) W.

S.A. dnia 15 marca 2018 r., zaś kwota 3519,76 zł, dnia 13 kwietnia 2018 r. Wypłata tej ostatniej kwoty, na która składała się kwota 2115,00 zł z tytułu zadośćuczynienia i kwota 1404,76 zł z tytułu odszkodowania nastąpiła po upływie 30 dniowego terminu do likwidacji szkody tj. z 29 dniowym opóźnieniem.

( dowód: pisemne zgłoszenie szkody z dnia 08/02/2018 r. –k. 116-125 z dowodem nadania –k. 126, formularzem śledzenia przesyłek –k. 127-128, pismo pozwanego z dnia 13/02/2018 –k. 129. pismo pozwanego z dnia 20/02/2018 –k. 130. pismo powoda z dnia 22/02/2018 –k. 131,pismo pozwanego z dnia 23/02/2018 –k. 132. pismo pozwanego z dnia 14/03/2018 -k. 133 -135, pismo pozwanego z dnia 11/04/2018 –k. –k.136-137 wraz z załącznikami –k.138, dowód zapłaty - wyciąg z rachunku bankowego powoda z dnia 15/03/2018-k. 138. dowód zapłaty –k. 139, wyciąg z rachunku bankowego powoda z dnia 13/04/2018.-k.140, wydruk z kalkulatorów odsetek ustawowych za opóźnienie –k. 141i 142)

Wypadek, któremu uległ powód J. S. (1) w dn. 3.04.2016r. skutkował łagodnymi objawami dezadaptacji, które wynikały głównie z cierpienia fizycznego, związanego z leczeniem operacyjnym i późniejszą rehabilitacją. Powód nie wymagał specjalistycznego leczenia psychiatrycznego, bądź pomocy psychologicznej lub psychoterapeutycznej po zdarzeniu. Obecnie również takiego leczenia nie wymaga. Mechanizmy obronne jego psychiki funkcjonowały i funkcjonują prawidłowo. Powód nie ma również zaburzeń w zakresie sprawności intelektualnej oraz w obszarze procesów poznawczych, nie wykazuje także nieprawidłowości w sferze osobowościowego funkcjonowania, pomimo poważnego urazu (...). Ukończył studia po wypadku oraz powrócił do pracy.

W ocenie psychiatryczno - psychologicznej nie doszło do załamania linii życiowej powoda w związku z wypadkiem i urazem, jakiego doznał. Zdolność do prawidłowego wykonywania ról życiowych została zachowana. Badany jest w stanie funkcjonować normalnie w aspekcie psychospołecznym. Brak przesłanek do przyznania uszczerbku na zdrowiu, powód nie wymagał specjalistycznego leczenia psychiatrycznego i/lub psychoterapeutycznego, nie ujawnia objawów zaburzeń psychicznych.

(dowód: opinia łączna biegłych psychiatry B. J. oraz psychologa M. P. k.234-237)

Przebyty w dniu 03.04.2016 roku na skutek wypadku uraz czaszkowo-mózgowy ze złamaniem zatoki czołowej lewej, ściany oczodołu lewego, obrzękiem mózgu i wgłobieniem fragmentów kostnych do tkanki mózgowej po leczeniu operacyjnym z pourazowym zespołem mózgowym niepsychotycznym spowodował u powoda z przyczyn neurologicznych trwały uszczerbek na zdrowiu z w wysokości 5% (z poz. 10a zgodnie z paragrafem 8 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i polityki społecznej z dżina 18.12.2002 roku tekst jednolity 18.04.2013DZU z 22.08.2013 roku poz.954.).

W wyniku zdarzenia drogowego powód doznał urazu czaszkowo-mózgowego w wyniku którego pojawił się u powoda zespól mózgowy niepsychotyczny. Rokowania na przyszłość oceniać należy ostrożnie./przebieg indywidualny/ W opinii biegłego z dziedziny neurologii powód wymaga dalszego farmakologicznego. Z przyczyn neurologicznych powód nie wymagał nie wymaga i wymagał nie będzie leczenia rehabilitacyjnego w związku z przebytym zdarzeniem z dnia 03.04.2016 roku. Rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych w okresie szpitalnym oceniam jako znaczny, w okresie 2 miesięcy po szpitalu jako umiarkowany w okresie późniejszym jajko mierny. Z punktu widzenia neurologa koszty zakupu leków ordynowanych przez prowadzącego lekarza neurologa uznać należy jako zasadne ok.70 zł miesięcznie. Powód wymagał opieki osób trzecich podczas pobytu w szpitalu, w okresie poszpitalnym nie wymagał.

( dowód: opinia biegłego neurologa M. K. k.259-261

W wypadku drogowym mającego miejsce w dniu 03.04.2.016r, J. S. (1) doznał chirurgiczno-neurochirurgicznych obrażeń ciała: uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu, złamanie wieloodłamowe lewej kości czołowej ze zniszczeniem zatoki czołowej lewej i wgłobieniem odłamów kostnych w głąb czaszki, rany tłuczonej płatka małżowiny usznej lewej, ogólnych potłuczeń ciała.

Złamanie kości czołowej czaszki- spowodowało u powoda trwały uszczerbek neurochirurgiczny. Rany małżowiny usznej lewej i pooperacyjna rana skóry brzucha też skutkowały trwałym uszczerbkiem na zdrowiu powoda. Natomiast ogólne potłuczenia nie skutkowały takim uszczerbkiem. W zwi8ązku ze złamaniem kości czołowej z ubytkiem tkanki kostnej( uzupełnionej płytką)- powód doznał uszczerbku na zdrowiu, który oceniony wg punktu 3 tabeli wynosi 6%, szpecące blizny czoła, skroni, ucha lewego i powłok brzusznych, nie powodujące zaburzeń funkcji - uszczerbek nimi spowodowany wg punktu 19a tabeli wynosi 5%. Trwały uszczerbek po obrażeniach chirurgiczno — neurochirurgicznych wynosi u powoda łącznie 11 %.

Zakres cierpień powoda spowodowany obrażeniami z zakresu chirurgiczno- neurochirurgicznych był duży. Silne bóle płynące z obrażeń głowy i zastosowanego niezbędnego zabiegu neurochirurgicznego powód odczuwał przez około 2-3 tygodnie, a zmniejszające się dolegliwości o miernym natężeniu mógł odczuwać przez kolejny miesiąc. W późniejszym okresie i okresowo do dzisiaj- powód odczuwa mierne, ćmiące bóle głowy. Zakres i czasokres opieki nad powodem- z przyczyn chirurgiczno-neurochirurgicznego był stosunkowo niewielki . Przez pierwsze 2 tygodnie po powrocie do domu opieka nad powodem wynosiła do 3 godzin na dobę. Przez dalsze 6 tygodni opieka, lub pomoc zajmowała do 2 godzin na dobę i stopniowo zmniejszała się. W następnym okresie, pomoc i zastępowanie powoda w różnych czynnościach domowych, wożenia do lekarza, załatwiania spraw była niestała i przez kolejne 6 tygodni mogła wynosić np. 4 godziny na tydzień.

W dalszym okresie L4 i zasiłku rehabilitacyjnego powód nie był zdolny do pracy fizycznej, ale opieki i pomocy już nie wymagał. Wynik leczenia J. S. (1) jest bardzo dobry rokowania pomyślne. Powód może mówić o dużym szczęściu- iż przeżył i to bez dużego kalectwa taki uraz.

Badany nie ponosił kosztów leczenia obrażeń neurochirurgicznych i chirurgicznych -był leczony w szpitalu jako osoba ubezpieczona. Późniejsze wydatki powoda polegały na zakupie niewielkiej ilości leków przeciwbólowych, a później neurologicznych.

Z przyczyn chirurgicznych i neurochirurgicznych powód nie wymaga i nie będzie wymagał rehabilitacji, ani zabiegów operacyjnych.

(dowód: opinia biegłego specjalisty chirurga-neurologa R. K. k. 193-196)

Z punktu widzenia laryngologicznego długotrwały uszczerbek na zdrowiu z tytułu wieloodłamowego złamania przedniej ściany zatoki czołowej lewej z wgłobieniem odłamów należy oszacować na 5% (wg poz. 2- Rozporządzenia MP i PS z dnia 18.12.2002r. ). Złamanie nosa u nasady bez skrzywienia przegrody nosa i bez upośledzeniem drożności nosa- 2% (wg poz. 20a w/w rozporządzenia).

Łącznie uszczerbek powoda z przyczyn laryngologicznych wynosi 7% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Z punktu widzenia laryngologicznego rokowania na przyszłość są dobre. Złamanie przedniej ściany zatoki czołowej lewej zostało wygojone bez powikłań. Podobnie złamanie kości nasady nosa. Po urazie ok. czołowej głowy nie doszło do zaburzeń węchu. Wynik badania TK głowy z dnia 08.06.2019r. nie wykazało odległych powikłań po doznanym złamaniu lewej zatoki czołowej. Z przyczyn laryngologicznych powód nie wymaga obecnie leczenia ani rehabilitacji.

We wczesnym okresie pourazowym (pierwsze 2 tygodnie) cierpienia fizyczne i psychiczne spowodowane urazami doznanymi w wypadku z dnia 3.04.2016r. były znaczne stopnia. W dalszym okresie powypadkowym dolegliwości bólowe w miejscach złamanych kości powinny stopniowo maleć by ustąpić całkowicie po ok.6 tygodniach.

Przeprowadzone badania diagnostyczne uzupełniające u powoda wykluczyły pourazowe wstrząśnienie błędnika. Zgłaszane zawroty głowy u powoda nie są związane z uszkodzeniem obwodowego narządu przedsionkowego. Niewielki niedosłuch obustronny w zakresie jednej częstotliwości 6000Hz do 25dB nie skutkuje istotnym uszczerbkiem na zdrowiu. Wydolność społeczna słuchu zachowana.

W ocenie biegłej doznane obrażenia z punktu 2 i 20a powstały u poszkodowanego w wyniku działania sił powstających w czasie nagłych zmian przyśpieszeń. Omawiane urazy powstają najczęściej w rezultacie zderzeń dwóch samochodów w mechanizmie typu „whiplash”- uraz biczowy (tj. uderzenie z dużą siłą w tył lub przód samochodu). Głowa pasażera samochodu zostaje odruchowo gwałtownie pchnięty ku tyłowi a następnie ku przodowi wykonując ruch wahadłowy (w rezultacie przezwyciężania momentu bezwładności). Może wówczas pasażer uderzyć głową i twarzoczaszką w deskę rozdzielczą bądź inne elementy twarde samochodu.

(dowód: opinia biegłego z zakresu laryngologii i audiologii S. K. k. 216-221 oraz k.317-320)

Powód w wypadku doznał urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu, złamania wieloodłamowego lewej kości czołowej z wgłobieniem odłamów wymagającego leczenia operacyjnego oraz rany tłuczonej skrawka lewej małżowiny usznej. W związku z odniesionymi w wypadku obrażeniami oraz następstwami leczenia powód doznał uszczerbku na zdrowiu :

• Pooperacyjną bliznę czoła i w skórze owłosionej głowy

Stały uszczerbek na zdrowiu będący wynikiem istniejących zniekształceń bliznowatych skóry owłosionej głowy 3% - pkt 1 A- znaczne uszkodzenie powłok czaszki, rozległe ściągające blizny w zależności od rozmiaru ( 5- 10%) - w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. DZ.U.234.

Orzeczony uszczerbek jest mniejszy niż w dolna granica dla punktu 1A, ponieważ blizna nie powoduje jak to określono w rozporządzeniu „znacznego uszkodzenia powłok czaszki”, a jedynie niewielki defekt estetyczny.

• Pourazową bliznę łuku brwiowego i ucha

Stały uszczerbek na zdrowiu będący wynikiem istniejących zniekształceń bliznowatych twarzy - 2% (1+1) - pkt 19A - uszkodzenie powłok twarzy (blizny i ubytki) - oszpecenie bez zaburzeń funkcji w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy - 1-10 % w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. DZ.U.234.

• Pooperacyjną bliznę brzucha

Stały uszczerbek na zdrowiu będący wynikiem istniejących zniekształceń bliznowatych brzucha 1%- pkt 65 - uszkodzenia powłok jamy brzusznej (5-30%) w zależności od umiejscowienia i rozmiarów uszkodzenia - w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. DZ.U.234.

Uszczerbek określono poniżej dolnej granicy dla punktu 65, ponieważ nie stwierdza się ani przetok ani przepuklin w obrębie ściany jamy brzusznej, a jedynie bliznę powodującą niewielkie zniekształcenie.

Suma stałego uszczerbku na zdrowiu z zakresu chirurgu plastycznej wynosi 6%.

Orzeczony uszczerbek pokrywa się z uszczerbkiem określonym przez biegłego neurochirurga z punktu 19A w wysokości 5%, a wynikającego z blizn czoła, skroni, ucha i powłok brzucha.

Opisane blizny powodują trwałe, umiarkowanego stopnia oszpecenie powoda. Nie jest możliwe całkowite usunięcie istniejących blizn ani w drodze operacji plastycznej ani poprzez leczenie zachowawcze. Obraz blizn nie ulegnie zmianie z upływem czasu.

Istniejące u powoda blizny to dojrzałe wieloletnie blizny pooperacyjne i pourazowe i nie wymagają one ani leczenia ani pielęgnacji.

Powód nie będzie w przyszłości wymagał leczenia z zakresu chirurgii plastycznej.

Może ewentualnie poddać zabiegom korekcyjnym, ale nie przyniosą one istotnej poprawy wyglądu istniejących u powoda blizn, ponieważ w znacznej większości są to linijne (bardzo wąskie), delikatne, w kolorze i poziomie otaczającej skóry blizny pooperacyjne. Znaczna część blizny na głowie jest ukryta w skórze owłosionej (w tym odcinku blizna też jest linijna). Możliwa jest ewentualnie niewielka korekta blizny łuku brwiowego w celu wyrównania linii brwi, ale nigdy nie będzie to pełna ciągłość brwi, ponieważ w bliźnie włosy nie rosną oraz korekta blizny na brzuchu w celu zmniejszenia jej zapadnięcia. Zabiegi korekcyjne zniekształceń pourazowych wykonywane są w oddziałach chirurgii plastycznej nieodpłatnie w ramach umowy z NFZ.

Dolegliwości bólowe wynikające z urazu i przeprowadzonego leczenia operacyjnego były duże przez 2-3 tygodnie, przez kolejny miesiąc umiarkowane, a w ciągu następnego miesiąca dolegliwości stopniowo ustąpiły. Długo utrzymywały się i nadal się utrzymują miernie nasilone bóle głowy,

Powód stosował maść do pielęgnacji blizn. Nie pamięta jaki to był preparat. Szacunkowy koszt takiej pielęgnacji maściami najczęściej zalecanymi w takich sytuacjach to około 10-15 zł miesięcznie.

Główne dolegliwości wynikały z urazu czaszki i koniecznego z tego powodu leczenia operacyjnego. Zakres pomocy niezbędnej dla powoda po wyjściu ze szpitala określony został przez biegłego z zakresu neurochirurgii. Z powodu drobnych ran łuku brwiowego czy ucha powód nie wymagał dodatkowej pomoc osób trzecich.

(dowód: opinia biegłego z zakresu chirurgii plastycznej, rekonstrukcyjnej i estetycznej T. Z. k. 367-371 wraz z dokumentacja fotograficzna k. 372)

W przedmiotowym zdarzeniu drogowym, doszło do utraty panowania nad pojazdem przez kierującego samochodem marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), zjechania tego samochodu z jezdni i uderzeniu w przednią lewą częścią samochodu w drzewo a następnie lewym bokiem nadwozia w betonowy upust. Prędkość samochodu M. (...) w chwili uderzenia w drzewo wynosiła około 70,8 73,3 km/h. W czasie przemieszczania się samochodu M. (...) w poślizgu na osoby znajdujące się w samochodzie działały siły bezwładności, które nie powodowały istotnego ich przemieszczania wewnątrz samochodu.

W czasie uderzenia samochodu w drzewo, na powoda, który siedział z tyłu po lewej stronie i nie był zapięty w pas bezpieczeństwa, dominującą siłą była siła powodująca przemieszczenie jego ciała do przodu i lekko skośnie w lewą stronę, co mogło skutkować uderzeniem głową powoda w zagłówek i oparcie fotela kierowcy lub w słupek środkowy lewy samochodu. Po uderzeniu samochodu w drzewo, w czasie ruchu samochodu z obrotem na ciało powoda działała siła odśrodkowa powodująca przemieszczenie jego ciała w lewą stronę, co skutkowało uderzeniem powoda w drzwi tylne lewe i głową w szybę tych drzwi a następnie wypadnięciem z samochodu.

Prawidłowo zapięty trzypunktowy, ramieniowo biodrowy pas bezpieczeństwa, zabezpieczyłby ciało powoda przed przemieszczeniem do przodu i uderzeniem głową w zagłówek i tylne oparcie fotela kierowcy oraz zabezpieczyłby powoda przed wypadnięciem z samochodu. Prawidłowo zapięty trzypunktowy, ramieniowo biodrowy pas bezpieczeństwa, nie zabezpieczyłby powoda przed uderzeniem lewą stroną ciała w drzwi tylne lewe i nie zabezpieczyłby przed uderzeniem lewą stronę głowy w szybę drzwi tylnych lewych lub w u ramowanie tej szyby.

(dowód: opinia łączna biegłych z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego K. K. (2) oraz z zakresu medycyny P. C. k.410-423)

Do szpitala jeździli na zmianę mama, tata siostra. Całą rodzina była zaangażowana w pomoc. Z K. do Ł. jest około 75-80 km. Rodzice powoda jeździli do powoda samochodem A. (...) na benzynę. Samochód pali około 9 litrów na 100 km. Obecnie powód jeździ też tym samochodem do lekarzy.

Wypadek był w kwietniu 2016 roku. Po wypadu powód stracił chęć do życia, ale nie chodzi do psychologa czy psychiatry. Jest wycofany. Powód zmienił się. Cały czas ma traumę, zginął jego kolega. Kiedyś był pełen życia. Teraz jest osamotniony. Wcześniej powód biegał, chodził na basen. Teraz nie wychodzi z domu do kolegów.

Powód jest pod opieką lekarzy neurologa, rodzinnego. Rokowania są na razie dobre. Syn przyjmuje leki od neurologa, często narzeka na bóle głowy, przyjmuje leki przeciwbólowe.

Przed wypadkiem powód mieszkał z rodzicami, wspólnie przygotowywali posiłki, było wspólne pranie. Po wypadku też mama powoda gotuje obiady. Przed wypadkiem powód pomagał w gospodarstwie rolnym przy maszynach. To jest duże gospodarstwo, ma 20 ha.

Powód studiował przed wypadkiem, skończył studia po wypadku z przerwą, uczył się w S. ogrodnictwa. To były studia 3,5 letnie. Po wypadku dostał tytuł inżyniera.

(dowód: zeznania świadka M. W. k.178 verte, B. S. k.179 verte-180, J. S. (2) k. 179, zeznania powoda k. 512-513 minuty 00;03;51-00;43;00)

Powód po szpitalu nie był u psychologa ani psychiatry.

Przed wypadkiem zarabiał mniej niż 2000 zł. Po roku czasu od wypadku wrócił do pracy, ale nie do tej w której pracowałem przed wypadkiem. Tam się zwolnił i zaczął pracować na stacji benzynowej, a potem wróciłem do poprzedniego pracodawcy na inne stanowisko pracy. Jak się zatrudniał to miał takie same wynagrodzenie jak przed wypadkiem, a później ono rosło. Obecnie powód zarabia 3.000zł. Mieszka z rodzicami. Chodzę do neurologa C. G.. W 2020 roku byłem dwa razy. Nie byłem zagipsowany, miał ręce i nogi zdrowe. Zalecano mu, aby się nie forsować. Miał odpoczywać. Rodzice powoda mają gospodarstwo rolne, po wypadku było mu ciężko pomagać rodzicom. Przed wypadkiem powód nie prał, nie gotował, ani nie sprzątałem. Tym zajmowała się mama z siostrą. Nie potrzebował pomocy w ubraniu się. Miesięcznie 3 - 4 razy boli powoda głowa. Czasami ma zawroty głowy. Na chwilę obecną nie przyjmuję leki poza przeciwbólowymi kiedy boli powoda głowa. W granicach 30 zł wydaje miesięcznie na leki. Lekarz przepisał mi lek o nazwie B.. W chwili wypadku studiowałem ogrodnictwo, byłem na 4 roku. Miałem się bronić, ale przez wypadek musiał obronę przełożyć na następny rok. Obronił się. Obecnie pracuje przy malowaniu. Zakres obowiązków jest lżejszy.

Z rodziną mam dobry kontakt, ale z kolegami ma mniejszy kontakt.

Do R. powód ma 15 km. Koszt jednorazowego przejazdu do R. to 30 zł. Do Ł. jest około 70 km. Koszt wszystkich przejazdów rodziców wyniósł około 200-250 zł. Do O. jest 40 km. Koszt w tą i z powrotem za paliwo będzie około 100 zł. Poruszał się A. (...).

(dowód: zeznania powoda k. 512-513 minuty 00;03;51-00;43;00

Sąd ocenił i zważył co następuje :

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego za poniesioną przez powoda szkodę w wyniku wypadku komunikacyjnego jest przepis art. 822 k.c. Zgodnie z tym przepisem ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej reguluje natomiast ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 )

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

W myśl art. 35 cytowanej ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Bezsporne w sprawie jest, że pozwany za sprawcę szkody odpowiadającego na podstawie art. 415 k.c. – winien zapłacić powodowi stosowne odszkodowanie, zadośćuczynienie, rentę.

Zasada odpowiedzialności nie była przez pozwanego kwestionowana.

Zasadny jest podnoszony przez stronę pozwaną zarzut przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody, z tym, że pozwany twierdził, że poszkodowany przyczynił się w 70% , a zdaniem Sądu jest to 50%.

Okoliczność, że powód nie był przypięty pasami potwierdza sam powód zeznając, że nie był zapięty, chyba zasnął zamian się zdążył zapiąć. Powód był nietrzeźwy w czasie podróży, więc to też miało wpływ na niezapięcie się pasami.

Zgodnie z treścią art. 362 KC jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Istnienie adekwatnego związku przyczynowego między zachowaniem poszkodowanego a szkodą stanowi wystarczającą przesłankę do uznania, że ten przyczynił się do powstania szkody, co umożliwia sądowi szczególne ukształtowanie obowiązku odszkodowawczego: odpowiednie zmniejszenie obowiązku naprawienia szkody, stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Przepis art. 362 KC, usytuowany w przepisach ogólnych trzeciej księgi kodeksu cywilnego odnoszącej się do zobowiązań, dotyczy ogólnie ujętego "obowiązku naprawienia szkody", bez zróżnicowania podstawy prawnej, z której obowiązek ten wynika, jak również bez różnicowania podmiotu, na rzecz którego obowiązek ten ma być spełniony. Dotyczy zatem zarówno przyczynienia się do szkody bezpośrednio poszkodowanego, jak i pośrednio poszkodowanego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że przyczynienie się do szkody osoby bezpośrednio poszkodowanej, która zmarła, uzasadnia obniżenie świadczeń przewidzianych w art. 446 § 1, 2, 3 i 4 k.c., należnych osobom jej bliskim (porównaj między innymi wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 1985 r. IV CR 398/85, niepubl., z dnia 6 marca 1997 r. II UKN 20/97, OSNP 1997/23/478, z dnia 19 listopada 2008 r. III CSK 154/08 i z dnia 12 lipca 2012 r. I CSK 660/11, niepubl.).

Oceniając stopień przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody należy wskazać, że okoliczność faktyczna w postaci niezapięcia pasów bezpieczeństwa, która stanowiła współprzyczynę poważnych obrażeń powoda w wyniku wypadku, wpłynęła na powstanie tej szkody, zdaniem Sądu, co najmniej w 50%. Jak wynika z opinii łącznej biegłych z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego K. K. (2) oraz z zakresu medycyny P. C. w czasie uderzenia samochodu w drzewo, na powoda, który siedział z tyłu po lewej stronie i nie był zapięty w pas bezpieczeństwa, dominującą siłą była siła powodująca przemieszczenie jego ciała do przodu i lekko skośnie w lewą stronę, co mogło skutkować uderzeniem głową powoda w zagłówek i oparcie fotela kierowcy lub w słupek środkowy lewy samochodu. Po uderzeniu samochodu w drzewo, w czasie ruchu samochodu z obrotem na ciało powoda działała siła odśrodkowa powodująca przemieszczenie jego ciała w lewą stronę, co skutkowało uderzeniem powoda w drzwi tylne lewe i głową w szybę tych drzwi a następnie wypadnięciem z samochodu.

Prawidłowo zapięty trzypunktowy, ramieniowo biodrowy pas bezpieczeństwa, zabezpieczyłby ciało powoda przed przemieszczeniem do przodu i uderzeniem głową w zagłówek i tylne oparcie fotela kierowcy oraz zabezpieczyłby powoda przed wypadnięciem z samochodu. Prawidłowo zapięty trzypunktowy, ramieniowo biodrowy pas bezpieczeństwa, nie zabezpieczyłby powoda przed uderzeniem lewą stroną ciała w drzwi tylne lewe i nie zabezpieczyłby przed uderzeniem lewą stronę głowy w szybę drzwi tylnych lewych lub w u ramowanie tej szyby.

Zgodnie z art. 445 § 1 kc w wypadkach przewidzianych w artykule 444 kc Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W praktyce najczęstszą podstawą zadośćuczynienia za krzywdę jest właśnie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Chodzi tu krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, niemożności uprawienia działalności artystycznej, naukowej, wyłączenie z normalnego życia itp.).

Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i winno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, ponieważ mowa jest o „odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawaną jednorazowo.

Przewidziana w art. 444 § 1 kc krzywda, za którą Sąd może na podstawie art. 445 § 1 kc przyznać poszkodowanemu odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego, obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i cierpienie moralne (tak SN w wyroku z dnia 4 lipca 1969r., (...) 178/69, OSNCP 1970, z. 4, poz.71).

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, ponieważ wypracowała je judykatura, szczególnie Sądu Najwyższego. Kierując się tymi wskazaniami można ogólnie stwierdzić, że określając wysokość zadośćuczynienia, Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczność mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych (pobyt w szpitalu, bolesność zabiegów, dokonywane operacji, leczenie sanatoryjne itp.), trwałość skutków czynu niedozwolonego (kalectwo, oszpecenie, bezradność życiową, poczucie nieprzydatności), prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia), wiek poszkodowanego (zwykle większą krzywdą jest kalectwo dla osoby młodszej), niemożność wykonywania ulubionego zawodu, uprawienia sportu, pracy twórczej, artystycznej, zawarcie związku małżeńskiego, posiadania dzieci, utratę kontaktów towarzyskiego, możliwości atrakcyjnych wyjazdów, wycieczek, chodzenia do teatru, kina, na plażę itp., a także ewentualne przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększania szkody (art. 362 kc.).

Zadośćuczynienie z art. 445 kc ma, więc przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach (tak SN w wyroku z dnia 26 lutego 1962r., IV CR 902/61, OSNCP z 1963., poz. 105; w wyroku z dnia 24 czerwca 1965r., I CR 203/65, OSPiKA z 1966r., poz. 92; w wyroku z dnia 22 marca 1978r., IV CR 79/79, niepubl.).

W przedmiotowej sprawie powód w wyniku wypadku doznał obrażeń fizycznych, które spowodowały, że przebywał w szpitalu, był na zwolnieniu lekarskim, obecnie ma bóle głowy.

Sąd podziela wnioski płynące z opinii biegłych. Powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w zakresie wszystkich urazów w wysokości łącznie 24%.

Należy jednak pamiętać, że procentowy rozmiar trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu jest tylko jednym z kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i nie determinuje tej kwoty bez uwzględnienia innych okoliczności, jest to tylko pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego odszkodowania (por. wyr. SN z dnia 5.10.2005 r., sygn. akt I PK 47/05, opubl. (...)).

Mając na uwadze przytoczone powyżej okoliczności, przede wszystkim charakter schorzeń, na które cierpi powód, związany z tym zakres cierpień fizycznych, jego wiek w chwili wypadku, długość leczenia, powód z rocznym opóźnieniem uzyskał tytuł inżyniera, fakt, że wcześniej był zdrowy, aktywny fizycznie, fakt, że rokowania na przyszłość są pozytywne, że powód pracuje zawodowo w tej samej firmie, Sąd uznał, iż odpowiednią kwotą tytułem zadośćuczynienia należnego powodowi jest kwota 96.000zł.

Należy też podkreślić, że zadośćuczynienie rekompensuje ból i cierpienie, natomiast pozostałe szkody są rekompensowane przez odszkodowanie i rentę.

Z uwago na co najmniej 50 % przyczynienie się powoda do szkody zadośćuczynienie należy obniżyć o 50%, czyli należne zadośćuczynię wynosi 48.000zł, od czego należy odjąć to co pozwany już wypłacił tytułem zadośćuczynienia czyli kwotę 3615zł, a więc Sąd zasądził kwotę 44.385,00zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16.03.2018 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 KC.

Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego przewidzianego w art. 445 KC ma charakter bezterminowy, stąd też o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. Z charakteru bowiem świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość jest uzależniona od oceny rozmiaru doznanej krzywdy wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje dopiero po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie. Stosownie bowiem do treści przepisu art. 482 § 1 KC, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności .

Jeżeli termin świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania – to w myśl art. 455 KC, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Tak, więc w braku innych danych, co do ustalenia terminu wymagalności świadczenia, termin ten określa jednostronnie wierzyciel. Wezwanie dłużnika do wykonania ma charakter oświadczenia woli, którego złożenie uzupełnia treść istniejącego między stronami stosunku prawnego, przy czym dotychczasowe zobowiązanie bezterminowe staje się zobowiązaniem terminowym.

W judykaturze istniały rozbieżności stanowisk co do określenia daty wymagalności roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia. Zostały one omówione w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie sygn. akt I CSK 243/10, w którym jednocześnie wyrażono pogląd, że: „Terminem od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę może być w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu jak i dzień tego wyrokowania”. W uzasadnieniu cytowanego orzeczenia zwrócono uwagę na ugruntowane przez judykaturę stanowisko, że odsetki według stopy ustawowej należą się za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia i stanowią rodzaj rekompensaty typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wynikającego z pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego. Odsetki na podstawie art. 481 KC należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub 455 KC. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne, a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 KC.

W ocenie Sądu Najwyższego zawartej w uzasadnieniu cytowanego wyroku jeżeli powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki należą się zgodnie z żądaniem, o ile zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście należała się powodowi tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia.

Należy zwrócić uwagę, że ustawa o działalności ubezpieczeniowej nakłada na ubezpieczyciela określone obowiązki (art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 123, poz. 1151 z późn. zm.). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 listopada 2009 r. sygnatura akt II CSK 257/ 09: "Po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku ubezpieczyciel - jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby z pomocy rzeczoznawców (art. 355 § 2 k.c.) - obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości powstałej szkody. Obowiązku tego nie może przerzucić na inne podmioty, w tym uprawnionego do odszkodowania. Nie może też wyczekiwać na prawomocne rozstrzygnięcie sądu. Bierne oczekiwanie ubezpieczyciela na wynik toczącego się procesu naraża go na ryzyko popadnięcia w opóźnienie lub zwłokę w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego. Rolą sądu w ewentualnym procesie może być jedynie kontrola prawidłowości ustalenia przez ubezpieczyciela wysokości odszkodowania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 stycznia 2000 r., III CKN 1105/98, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 134, z dnia 19 września 2002 r. V CKN 1134/2000, niepubl. i z dnia 15 lipca 2004 r., V CK 640/03, niepubl).

Kierując się powyższymi wskazaniami i biorąc pod uwagę okoliczności faktyczne sprawy, należało ocenić, że pozwany winien spełnić świadczenie w terminie wynikającym z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lipca 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Na podstawie art. 481 KC w zw. z art. 817 § 1 KC, uwzględniając, 30 dniowy termin na likwidację szkody i wypłatę świadczenia, wynikający z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152) Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda ustawowe odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia 16.03.2018r. do dnia zapłaty, zgodnie z żądaniem pozwu, bowiem szkoda zgłoszona została pismem z 08.02.2018 roku, odbiór zgłoszenia potwierdzony został przez pozwanego dnia 13.02.2018r..

Sąd zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) SA. na rzecz powoda J. S. (1) kwotę 11,76 zł z tytułu ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 2115,00 zł z tytułu zadośćuczynienia, liczonych za okres od dnia 16 marca 2018 r. do dnia 13 kwietnia 2018 r. (zgodnie z żądaniem) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie począwszy od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, pozwany wypłacił z opóźnieniem, odpis pozwu został doręczony 17 marca 2019 roku (k. 177).

Powód żądał zasądzenia kwoty 16.996,94zł z tytułu odszkodowania związanego z ze zwiększonymi potrzebami wynikającymi z konieczności zakupu środków farmakologicznych, dojazdów, sprawowania opieki przez osoby trzecie, w okresie od 3 kwietnia 2016 r. do 28 stycznia 2018 r., a także z brakiem zdolności do wykonywania pracy zarobkowej w okresie do marca 2017 r., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od:

-kwoty 16 671,79 zł - od dnia 16 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

-kwoty 325,15 zł - od trzydziestego pierwszego dnia od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Zgodnie z art. 444 § 1 zd. 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Zgodnie z art. 444 § 2 kc jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Przepis ten nie zawiera odrębnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, lecz biorąc pod uwagę zwłaszcza wykładnię systemową, należy przyjąć, iż odpowiedzialność ta została poddana ogólnym regułom odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych. Dlatego też warunkiem skutecznego domagania się naprawienia szkody na osobie jest związek przyczynowy pomiędzy określonym faktem, z którym norma prawna wiąże obowiązek odszkodowawczy a szkodą pojmowaną w tym przypadku jako uszczerbek majątkowy.

Powołany przepis reguluje reperkusje odszkodowawcze związane z naruszeniem określonych dóbr osobistych, a mianowicie uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia, które to naruszenia niewątpliwie u powódki wystąpiły.

Odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 kc obejmuje więc wszelkie wypadki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne i celowe. Przykładowo można wymienić koszty leczenia (pobytu w szpitalu, konsultacji u specjalistów, dodatkowej pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw itp.), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych koniecznych aparatów (okularów, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego itp. (wyrok SN z dnia 19 stycznia 1981 r., I CR 455/80, OSPiKA 1981, poz. 223), wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, z przejazdami osób bliskich w celu odwiedzin chorego w szpitalu, z koniecznością specjalnej opieki i pielęgnacji (por. wyrok SN z dnia 4 października 1973 r., II CR 365/73, OSNCP 1974, poz. 147), koszty zabiegów rehabilitacyjnych, przygotowania do innego zawodu (np. opłaty za kursy, szkolenia, koszty podręczników i innych pomocy, dojazdów itp.). Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 19 maja 2016 r. w sprawie III CZP 63/15 „Świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych (art. 444 § 1 kc).

Z uzasadnienia tej uchwały wynika możliwość wyboru przez poszkodowanego, w jakim systemie organizacyjno-prawnym może dojść do poddania się przez niego odpowiednim czynnościom leczniczym i rehabilitacyjnym. Poszkodowany powinien udowodnić poniesione przez niego koszty celowe leczenia lub rehabilitacji, pozostające w związku przyczynowym z doznaną krzywdą, przy czym „celowość kosztów” oznacza także potrzebę poddania się odpłatnemu leczeniu w placówkach prywatnych i konieczności wykazania także poszczególnych rodzajów tych kosztów (związanych m.in. z zakresem i częstotliwością zabiegów rehabilitacyjnych). Jeżeli ubezpieczyciel kwestionuje celowy charakter takich kosztów, to na nim spoczywa ciężar wykazania niecelowego charakteru takich kosztów (art. 6 kc ).

Roszczenie o rentę z art. 444 § 2 kc przysługuje poszkodowanemu w razie:

-całkowitej lub częściowej utraty przez niego zdolności do pracy zarobkowej;

-zwiększenia się jego potrzeb;

-zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość.

Wymienione następstwa powinny mieć charakter trwały (co nie oznacza, iż nieodwracalny). Każda z tych okoliczności może stanowić samodzielną podstawę zasądzenia renty, jednakże konieczną przesłanką jest powstanie szkody bądź to w postaci zwiększenia wydatków, bądź to zmniejszenia dochodów.

Renta przewidziana w art. 444 § 2 kc nie ma charakteru alimentacyjnego, lecz wyłącznie odszkodowawczy. Przesłanką jej ustalenia nie może być koszt utrzymania osoby poszkodowanej, ale wyłącznie odszkodowanie za utratę zdolności do pracy (za utratę zarobków) oraz odszkodowanie za zwiększenie się potrzeb poszkodowanego na skutek wyrządzenie mu szkody na zdrowiu (tak SN w wyroku z dnia 20 grudnia 1977 r., IV CR 486/77, nie publ.).

Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie.

„Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 kc nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego” (tak SN w wyroku z dnia 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP z 1977 r., poz. 11).

Odpis pozwu został doręczony stronie pozwanej dnia 17 marca 2019 roku.

Pozwany wypłacił powodowi tytułem odszkodowania kwotę 1404,76zł.

Łączna wysokość wydatków z tytułu zakupu leków do stycznia 2019 r. wyniosła 169,82 zł.

Jeśli chodzi o koszty opieki to zgodnie z opinią neurochirurga powód potrzebował opieki: przez 2 tygodnie po powrocie do domu 3 godziny na dobę , dalsze 6 tygodni 2 godz. na dobę. Kolejne 6 tygodni 4 godziny na tydzień, czyli 14 dni x3 godz.=42 godz+42 dni x2 godz. =84godziny +24 godziny=150 godzin średnio po 9 zł, co daje 1350zł.

Zdaniem Sądu nie można przyjąć do przeliczenia kosztu opieki jaką podaje MOPS za usługi opiekuńcze, tak jak żąda tego powód, bowiem opieka świadczona przez najbliższych nie jest opieką profesjonalną, a opieka specjalistów z MOPS-u już taką jest. Koszt takiej usługi profesjonalnej opiekuńczej jest zróżnicowany w zależności od dochodów osoby korzystającej z profesjonalnych usług opiekuńczych, obejmuje również koszty pracownika, nie tylko jego wynagrodzenie. Od danej kwoty należy odliczyć składki na ubezpieczenie społeczne oraz podatek dochodowy od osób fizycznych. Tymczasem kwota odszkodowania wypłacana przez pozwaną jest wolna od tych obciążeń. Zgodnie bowiem z art. 21 ust 1 pkt 4) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych są wolne od podatku dochodowego.

Wskazano na to trafnie w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 stycznia 2016 r., VI ACa 425/15: Niewątpliwie należy zaaprobować pogląd, że "stosowanie wprost stawek wynagrodzenia opiekunek zawodowych do osób nie pozostających w stosunku pracy nie jest uzasadnione. Stawki wynagrodzenia opiekunek zawodowych uwzględniają bowiem różne daniny publicznoprawne, których nie ponosi osoba bliska poszkodowanego." (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 2 lutego 2011 r., I ACa 1098/10). Dlatego Sąd Okręgowy stawek takich nie zastosował.

Zdaniem Sądu zasadnym jest wyliczenie kosztu za godzinę opieki żony czy innych członków rodziny, przy braku faktycznej odpłatności za tą opiekę, wg. stawki godziny wynikającej z przeliczenia minimalnego wynagrodzenia netto na ilość godzin pracy w miesiącu, co stanowi sprawiedliwe wyważenie interesu obu stron.

Płaca minimalna w 2016 roku netto wynosi 1355,00 zł : na 168 godzin=8,06zł netto za godz. – więc zaokrąglając do pełnych złotych Sąd przyjął stawkę za jedną godzinę pomocy na kwotę 9 zł, co dało za 150 godzin opieki kwotę 1.350zł.

Należy też wskazać, iż na rodzicach, małżonku, dzieciach ciąży obowiązek pomocy wynikający z prawa rodzinnego.

Jak wynika z dokumentów załączonych do akt i zeznań powoda oraz świadków powód poniósł koszty dojazdów łącznie w kwocie 725zł.

Powód utracił zarobki w kwocie 2.740,88zł (1981,70 +759,18zł).

Łącznie odszkodowanie wynosi 4985,70zł (169,82 zł + 1.350zł + 725zł +2.740,88zł), którą to kwotę Sąd obniżył o 50% przyczynienie się, co daje kwotę 2492,85zł, od czego należało odjąć wypłacona już kwotę 1404,76zł, dlatego Sąd zasądził od pozwanego rzecz powoda tytułem odszkodowania kwotę 1089zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16.03.2018 r. do dnia zapłaty, jak w punkcie 3 wyroku.

Sąd, zgodnie z żądaniem, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7,81zł z tytułu ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 1.404,76 zł z tytułu wypłaconego z opóźnieniem odszkodowania, liczonych za okres od dnia 16 marca 2018 r. do dnia 13 kwietnia 2018 r., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty (odpis pozwu doręczony 17 marca 2019 roku) jak w punkcie 4 wyroku.

Sąd oddalił powództwo w pozostałej części jako niezasadne, wygórowane, jak w punkcie 5 wyroku.

W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 21,32% i w takim stosunku pozwany zobowiązany jest ponieść koszty procesu.

Zgodnie z treścią art. 83 ust 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113.

Natomiast w myśl art. 113 ustęp 1 w/w ustawy kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 83 ust 2, art. 113 ust 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 2.275,00zł (10.671zł x 21,32%=2275zł) tytułem brakującej opłaty od pozwu od uiszczenia, której powód został zwolniony od uwzględnionej części powództwa, jak w punkcie 6 wyroku.

W myśl art. 113 ustęp 4 w/w ustawy w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może odstąpić od przewidzianego w ust. 2 i 3 obciążenia kosztami i na podstawie tego przepisu mając na uwadze trudną sytuację rodzinną powoda i szczególny charakter dochodzonego roszczenia Sąd nie obciążył powoda (nie ściągnął z zasądzonego roszczenia) pozostałą częścią nie uiszczonej opłaty od pozwu od oddalonej części powództwa oraz pozostałymi kosztami sądowymi w postaci brakującego wynagrodzenia dla biegłych jak w punkcie 7 wyroku.

Mając na uwadze trudną sytuację rodzinną powoda i szczególny charakter dochodzonego roszczenia Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu jak w punkcie 8 wyroku.

Sędzia SO Dorota Krawczyk

Z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.

Przewodniczący	Sędzia SO Dorota Krawczyk
Protokolant	Katarzyna Guzicka

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE