UZASADNIENIE

W dniu 16 lipca 2020 roku za pośrednictwem organu rentowego G. K. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z 10 czerwca 2020 r. znak: (...). Odwołująca wniosła o zmianę decyzji organu rentowego i ponowne przeliczenie emerytury, z pominięciem art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. bez pomniejszenia podstawy obliczenia emerytury o kwotę 281.178,78 zł. Odwołująca wskazała, że art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej nie powinien zostać zastosowany do wyliczenia jej emerytury, ponieważ prawo do niej nabyła 5 grudnia 2010 r. kiedy ww. przepis nie istniał. Zdaniem odwołującej, znajduje w jej przypadku zastosowanie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. (P 20/16) z uwagi na liczne odniesienia w uzasadnieniu wyroku do osób urodzonych w latach 1949-1952, do których należy G. K., ponadto zastosowanie ww. wyroku do odwołującej wynika z treści postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 3 listopada 2015 r. (P 11/14) ( odwołanie k.5-8).

W odpowiedzi na odwołanie z 20 sierpnia 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. Swoje stanowisko organ rentowy uzasadnił brakiem nowych dowodów lub okoliczności mających wpływ na prawo do emerytury lub jej wysokości, a także brakiem możliwości odniesienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. (P 20/16) do kobiet urodzonych w (...) r. oraz niemożnością zastosowania do odwołującej postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 3 listopada 2015 r. (P 11/14), które stanowiło o niedopuszczalności wydania wyroku ( odpowiedź na odwołanie k. 9).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. K., ur. (...) złożyła 15 listopada 2005 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddziału w W., wniosek o wcześniejszą emeryturę, do której otrzymała prawo od osiągnięcia wieku emerytalnego, tj. od 5 grudnia 2005 r. na podstawie decyzji z 29 listopada 2005 r. znak (...) ( wniosek z 15 listopada 2005 r. i decyzja z 29 listopada 2005 r. k.1 i 12 a.e.).

Odwołująca 12 maja 2015 roku do organu rentowego złożyła wniosek o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z 28 maja 2015 r. znak: (...) przyznał odwołującej prawo do emerytury od 1 maja 2015 roku, tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożyła wniosek ( wniosek z 12 maja 2015 r. i decyzja z 28 maja 2015 r. k.1-8 i 13-16 a.e.).

G. K. 26 maja 2020 r. wniosła do organu rentowego o ponowne przeliczenie świadczenia z uwagi na nowe dowody w postaci postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 3 listopada 2015 r. w sprawie P 11/14 i wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. w sprawie P 20/16, które zostały wydane po uprawomocnieniu się decyzji z 28 maja 2015 r. ( wniosek k.17-29 a.e.).

Zaskarżoną decyzją z 10 czerwca 2020 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił uchylenia decyzji z 25 maja 2015 r. znak (...). Decyzję uzasadniono brakiem podstaw do ponownego ustalenia wysokości emerytury wobec faktu, że wskazany przez odwołującą wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczy wyłącznie kobiet urodzonych w (...) roku ( decyzja k.31-32 a.e.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym w aktach emerytalnych. Dokumenty zebrane w toku procesu są wiarygodne i w pełni odpowiadają faktom ustalonym w toku procesu. W toku postępowania strony nie wnosiły o przeprowadzenie dodatkowych dowodów, a Sąd z urzędu nie uznał, aby było to konieczne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie G. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 10 czerwca 2020 r., znak: (...) podlegało oddaleniu.

Spór w niniejszej sprawie powstał w związku wydanym wyrokiem przez Trybunał Konstytucyjny 6 marca 2019 r. w sprawie o sygn. P 20/16, w którym orzekł o niezgodności z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2017 r. w zakresie, w jakim dotyczy kobiet urodzonych w (...) r., które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy.

W uzasadnieniu wskazanego wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że wprowadzony ustawą emerytalną nowy system świadczeń emerytalnych przewiduje jedynie przejściowe utrzymanie preferencyjnych rozwiązań, dotyczących możliwości nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Zasadniczo regulacja ta dotyczy tylko tych ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia w życie tej ustawy (1 stycznia 1999 r.) osiągnęli, bez względu na płeć, wiek co najmniej 50 lat, a więc urodzili się nie później niż w dniu 31 grudnia 1948 r. Odstępstwo od tej zasady dotyczy osób, które urodziły się (...). Jest ono obwarowane kolejnymi warunkami, w tym w szczególności uzależnione jest od spełnienia przesłanki nabycia prawa do emerytury do dnia 31 grudnia 2008 r. Możliwość nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 46 w związku z art. 29 ustawy emerytalnej przez kobiety także nie dotyczy wszystkich kobiet urodzonych w latach 1949 -1968, lecz tylko tych, które urodziły się nie później niż do dnia 31 grudnia 1953 r. ze względu na wymóg nabycia prawa do emerytury do dnia 31 grudnia 2008 r. Zakwestionowane regulacje prawne dotyczą zatem jednolitej grupy kobiet, które zachowały prawo do uzyskania emerytury powszechnej po uprzednim pobieraniu emerytury wcześniejszej przysługującej po ukończeniu 55 lat. Do grupy tej należą kobiety urodzone w latach 1949-1953. Jednak po wejściu w życie 1 maja 2013 r. dodanego art. 25 ust. 1b tylko część z nich, a mianowicie kobiety urodzone w (...) r., zostały pozbawione możliwości zrealizowania prawa do powszechnej emerytury na dotychczasowych zasadach, bez pomniejszania podstawy obliczenia emerytury o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych. W konsekwencji z jednolitej kategorii podmiotów podobnych wyodrębniona została grupa kobiet z rocznika 1953, która podobnie jak pozostałe kobiety należące do tej kategorii nabyła co prawda prawo zarówno do emerytury wcześniejszej, jak i powszechnej, lecz przy obliczaniu tego ostatniego świadczenia znajdą zastosowanie wobec nich odmienne, mniej korzystne zasady od tych, które obowiązywały przy obliczaniu emerytury powszechnej kobietom urodzonym w latach 1949-1952. Tymczasem świadczenia te mają cechę wspólną, relewantną ze względu na treść zaskarżonej regulacji, a mianowicie miały one umożliwić osobom w wieku starszym, ze stosunkowo długim stażem ubezpieczenia, zachowanie przywileju przejścia na wcześniejszą emeryturę i możliwość uzyskania kolejnej emerytury po osiągnięciu powszechnie obowiązującego wieku emerytalnego. Ich celem było więc łagodzenie skutków likwidacji uprawnień emerytalnych obniżających wiek emerytalny, co było jednym z głównych założeń reformy emerytalnej. Z tego też względu rozwiązania te miały charakter przejściowy i były adresowane do określonej kategorii podmiotów.

W związku z powyższym, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zastosowanie art. 25 ust. 1b wobec kobiet urodzonych w (...) r., pobierających emeryturę na podstawie przepisów art. 46 ustawy emerytalnej, które nie mogły nabyć prawa do emerytury przysługującej z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego przed 1 stycznia 2013 r., kiedy wprowadzono nowe, mniej korzystne zasady w zakresie obliczania jej wysokości nieobowiązujące pozostałe roczniki kobiet należące do kategorii ubezpieczonych uprawnionych do ustalenia emerytury po emeryturze, narusza zasady równości w prawie do zabezpieczenia społecznego i jest przez to niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z przepisem art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Powyższe orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego weszło w życie z dniem 21 marca 2019 r.

Konsekwencją każdego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, wynikającą z art. 190 ust. 4 Konstytucji RP, jest to, że owe orzeczenie stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. 2018 r., poz. 1270 z późn. zm.), zwana dalej ,,ustawą emerytalną’’, nie zawiera jednak odpowiedniej regulacji określającej wprost zasady i tryb postępowania w omawianym przypadku. We wskazanej sytuacji skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wzruszalność prawomocnych i negatywnych decyzji rentowych w trybie przewidzianym przez art. 145a § 1 k.p.a. powinna zapewnić zainteresowanym odzyskanie pełni praw do świadczeń od momentu ich pozbawienia lub ograniczenia. Z dniem 6 marca 2019 r. wyeliminowano z obrotu prawnego art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września
2017 r. w zakresie, w jakim dotyczy kobiet urodzonych w (...) r. W rozpatrywanej zaś sprawie fundamentalne znaczenie ma fakt, że ubezpieczona urodziła się nie w 1953 r., tylko 5 grudnia 1950 r. Zatem ustawodawca nie objął jej rocznika możliwością przeliczenia świadczenia bez pomniejszania jej o poprzednio pobrane świadczenia z tytułu wcześniejszej emerytury,
z pominięciem zastosowania art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Wobec powyższego obowiązujące nadal względem niej przepisy prawne nie dają możliwości zmiany zaskarżonej decyzji z dnia 10 czerwca 2020 r. Nie ulega bowiem wątpliwości, że w odróżnieniu od kobiet urodzonych w (...) r., odwołująca przez wejście w życie ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2012 r.) nie została pozbawiona możliwości pobierania emerytury bez pomniejszenia podstawy obliczenia wymiaru świadczenia, a jedynie nie skorzystała z przysługującego jej uprawnienia w tym zakresie w okresie vacatio legis ww. ustawy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., jak w sentencji.

SSO Renata Gąsior

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE