UZASADNIENIE

Powód K. N., po ostatecznym sprecyzowaniu swojego stanowiska, w pozwie przeciwko (...) S. A. z siedzibą w W. żądał zasądzenia na jego rzecz:

1) kwoty 78.702,52 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi odpowiedni od kwot

a. 75.000 zł od dnia 4.08.2016 r. do dnia zapłaty,

b. 2.134,52 zł od dnia 16.08.2018 r. do dnia zapłaty,

c. 968 zł od dnia 2.09.2018 r. do dnia zapłaty,

d. 600 zł od 31. dnia po doręczeniu pozwanej pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty,

2) kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w dwukrotnej wysokości powiększonych o dalsze wydatki związane z dojazdem na badanie i koszty postępowania pojednawczego.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 26.09.2014 r. wykonując pracę na rzecz swojego pracodawcy, ubezpieczonego w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie (...), doszło do wypadku, w wyniku którego doznał silnego krwotoku oraz rozległych obrażeń przedramienia prawego. Mimo leczenia i rehabilitacji u powoda utrzymują się dolegliwości prawej górnej kończyny. Pozwany wypłacił tylko część należnych świadczeń, a pozew obejmuje ich uzupełnienie – zadośćuczynienie (75.000 zł, tj. uzupełnienie do kwoty łącznej 90.000 zł), odszkodowanie za utracone w miesiącu październiku 2015 r. wynagrodzenie (968 zł), skapitalizowane odsetki (2.134,52 zł) oraz wydatki na rehabilitację (600 zł).

(pozew k. 4-7, pismo k. 234-235)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zwrot kosztów procesu. Zakwestionował roszczenie co do wysokości i przyznał, że w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił bezsporną kwotę 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia. W ocenie pozwanego kwota ta jest adekwatna do krzywdy i szkody powoda. W zakresie utraconego dochodu podniósł, iż powód nie wykazał wysokości swojego roszczenia a jedynie hipotetyczne wyliczenia.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Ostatecznie w świetle twierdzeń stron i niekwestionowanych przez nie dowodów, w tym opinii biegłych lekarzy, za pozostające poza sporem należało przyjąć, że:

1) W dniu 25.09.2014 r. powód zawarł z R. J. P. umowę o pracę na okres próbny od dnia 25.09.2014 r. do 26.10.2014 r., na podstawie której rozpoczął pracę jako monter konstrukcji stalowych w miejscowości T. na terenie Republiki Federalnej Niemiec (umowa o pracę na okres próbny k. 11-12, polecenie wyjazdu służbowego k. 13).

2) Podczas wykonywania zleconej pracy, w dniu 26.09.2014 r. powodowi wyślizgnął się element w postaci kształtownika o długości 12 m i spadł na jego przedramię przygniatając je do podłoża (protokół nr (...) k. 20-22, zapis informacji uzyskanych od świadka wypadku k. 22-23, zapis wyjaśnień pracownika poszkodowanego w wypadku k. 24-25).

3) Wskutek powyższego zdarzenia powód doznał przerwania i uszkodzenia nerwu na wysokości prawego przedramienia oraz uszkodzenia ścięgien. Po operacyjnym zaopatrzeniu rany usztywniono kończynę za pomocą szyny na okres ok. 6 tygodni oraz zalecono rehabilitację (dokumentacja medyczna k. 28-35, 54).

4) Dominującymi skutkami wypadku jest zmiażdżenie tkanek miękkich przedramienia prawego, uszkodzenie mięśni z zanikami i zaburzeniami troficznymi, uszkodzenie ścięgien. Uszkodzenie włókien czuciowych nerwu promieniowego prawego jest stałe. Powód wymaga z tego powodu stałej rehabilitacji do końca życia. Uszczerbek na zdrowiu oceniono na poziomie 10 %. Na takim samym poziomie oceniono stan po zespoleniu jako uszczerbek stały (opinia biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii k. 158-168, opinia uzupełniająca k. 198-200, opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii k. 205-209).

5) Skutkami wypadku są także blizna pooperacyjna, niedowład oraz częste drętwienia kończyny (zezn. świadk. E. S. k. 129 – 130, Z. N. k. 130-131v, zezn. powoda k. 130v-131).

6) Powód kontynuował leczenie oraz rehabilitację na Oddziale (...) Dziennej samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej MSW w O.. Ponadto prywatnie – ponosząc koszty w wysokości 750 zł (historia choroby Oddział (...) Dziennej k. 36-42, skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne k. 43-46 oraz k. 53, zaświadczenie o stanie zdrowia k. 49-52, faktura nr (...) k. 55, faktura nr (...) k. 239).

7) W dniu 28.01.2016 r. powód będąc zatrudnionym w M. – Art. Sp. z o.o. uległ kolejnemu wypadkowi przy pracy – urazowej amputacji opuszki kciuka prawego z ubytkiem tkanek miękkich. (protokół nr (...) r. k. 138-139, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 140).

8) Ułomność powoda będąca skutkiem wypadku z 26.09.2014 r. nie miała wpływu na zaistnienie wypadku z 28.01.2016 r. (opinia biegłego z zakresu chirurgii k. 205-209).

9) Pismem z dn. 30.06.2016 r. powód zgłosił pozwanemu szkodę, które pozwany odebrał 7.07.2016 r. Decyzją z dn. 3.08.2016 r. odmówiono przyjęcia odpowiedzialności za szkodę oraz wypłaty kwoty 150 zł z tytułu kosztów rehabilitacji (zgłoszenie szkody k.14-16, odmowa wypłaty odszkodowania k. 65).

10) Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2018 r. Sądu Rejonowego w Olsztynie na rzecz powoda zasądzono od pozwanego odszkodowanie z tytułu kosztów rehabilitacji w kwocie 150 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od 4.08.2016 r. do dnia zapłaty oraz ustalono odpowiedzialność pozwanego za szkody i krzywdy powoda pozostające w związku z wypadkiem z dnia 26.09.2014 r. w miejscowości (...)na terenie Republiki Federalnej Niemiec (wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 27.04.2018 r. k. 66-71).

11) Pismem z 30.06.2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia, 44.528 zł odszkodowania, nadto ustanowienia miesięcznej renty w wysokości 968 zł (przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 75).

12) Decyzją z dn. 14.08.2018 r. powodowi przyznano 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia i odmówiono przyznania pozostałych świadczeń (decyzja z 14.08.2018 r. k. 84, odpowiedź na odwołanie k. 85-91).

13) Powyższe świadczenie wypłacono 16.08.2018 r. (bezsporne).

14) W okresie od 4.07.2018 r. do 17.07.2018 r. powód korzystał z zabiegów rehabilitacyjnych w Centrum Rehabilitacyjno – Edukacyjnym w S. (zaświadczenie nr (...) k. 77).

15) W latach podatkowych 2011-2013 powód uzyskiwał dochód na poziomie 44.890,39 zł – 45.554,74 zł. Następnie w 2014 r. – 19.191,73 zł, zaś w latach 2015 – 2017 w wysokości od 38.557,47 zł do 48.344,86 zł (zaświadczenia z Urzędu Skarbowego o dochodzie członka rodziny podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych k. 77v-80v).

Powyższe okoliczności Sąd ustalił w oparciu o przedstawione przez strony niekwestionowane dokumenty, w tym dokumentację medyczną powoda obrazującą przebieg jego leczenia, jak również zeznania świadków i strony powodowej, które korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym. Ustalając uszczerbek i konsekwencje zdarzenia z dn. 26.04.2014 r. Sąd uwzględnił opinie biegłych z zakresu neurochirurgii oraz chirurgii, w całości podzielając wnioski w nich zawarte. Opinie te zostały bowiem sporządzone na podstawie badań powoda i dostępnej biegłym dokumentacji medycznej, a ich wnioski - logicznie i przekonująco uzasadnione – można było uznać za miarodajne do poczynienia ustaleń niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy.

Ponieważ poza sporem w sprawie były okoliczności wypadku i podstawa prawna odpowiedzialności pozwanego, wynikająca z objęcia pracodawcy powoda ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie (...), jak również kwestia naruszenia przez tego pracodawcę przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy stwierdzone w wyrokiem Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 27.04.2018 r. w sprawie sygn. akt: I C 3487/16, do rozważenia pozostawała wysokość zadośćuczynienia należnego powodowi w oparciu o art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.) w kontekście krzywdy, jakiej doznał wskutek wypadku przy pracy oraz w kontekście kwoty wypłaconej już przez pozwanego z tego tytułu w wysokości 15.000 zł, a nadto wysokość należnego powodowi odszkodowania (w tym utraconych korzyści w postaci utraconego wynagrodzenia – art. 444 k.c. w zw. z art. 361 k.c.) oraz opóźnienie pozwanego w spełnieniu należnych powodowi świadczeń i zakres odsetek z tego tytułu (art. 481 k.c.).

I. Zadośćuczynienie

Zgodnie z art. 445 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wysokość zadośćuczynienia nie może przedstawiać wartości symbolicznej, lecz musi zapewniać środki materialne, które w odczuwalny sposób umożliwiłyby złagodzenie przeżyć związanych z rozstrojem zdrowia, pozostając przy tym w adekwatnej wysokości w stosunku do doznanej krzywdy. Na wysokość zadośćuczynienia składają się cierpienia zarówno fizyczne jak i psychiczne, których rodzaj, czas trwania i natężenie podlega ocenie w oparciu o stan faktyczny określonej sprawy.

Przechodząc do oceny należnego powodowi zadośćuczynienia przypomnieć należy, że w wyniku wypadku doznał on wielu urazów, z których część skutkuje trwałym uszczerbkiem na zdrowiu, mianowicie uszkodzeniem włókien czuciowych nerwu promieniowego prawego, bólem z tym związanym oraz stanem po zespoleniu. Skutki urazów powód odczuwa do dzisiaj i wpływają one jego codzienne funkcjonowanie, a powód wymaga stałej rehabilitacji do końca życia. Nie są to zatem urazy, które z biegiem czasu będą mogły zostać zniwelowane samoistnie bądź nawet przez systematyczną rehabilitację (wymaganą dożywotnio).

Okoliczność ta jest znacząca w kontekście odczuwanej przez powoda krzywdy i poczucia własnej sprawności. Wnioski opinii potwierdzają również zeznania zawnioskowanych w sprawie świadków, a nadto samego powoda, z których bezspornie wynika, że trwałe zaburzenie czucia w obrębie prawej ręki i przedramienia ograniczają go w życiu codziennym i funkcjonowaniu – zwłaszcza, że jest osobą praworęczną.

Nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostawał także fakt, że wskutek zdarzenia z dnia 26.09.2014 r. powód był przez okres 6 tygodni unieruchomiony za pomocą szyny, odczuwał (i nadal odczuwa) dolegliwości bólowe, a w szczególności w początkowym okresie rekonwalescencji i niedogodności spowodowane operacyjnym zespoleniem kończyny.

Powtórzenia wymaga, że następstwa mają charakter utrwalony, co ponad wszelką wątpliwość wynika z opinii biegłych, których zasadniczo nie kwestionowała żadna ze stron. Strona powodowa jedynie wnosiła o uzupełnienie opinii biegłego neurochirurga o określenie procentowego uszczerbku na zdrowiu, co zostało szczegółowo przedstawione w opinii uzupełniającej. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że żadna miara odniesienia, w tym stopień procentowego uszczerbku na zdrowiu, nie przesądza automatycznie o wysokości zadośćuczynienia, bowiem procentowa miara uszczerbku w żadnym razie nie stanowi wiążącego czynnika ocennego dla konstruowania, wyliczania wysokości i przyznawania zadośćuczynienia.

Uwzględniając długość okresu leczenia po wypadku, konieczność zabiegu operacyjnego, trwałość i zakres uszczerbku, stopień krzywdy wynikłej u powoda należy uznać za doskwierający w stopniu znacznym i uzasadniający określenie zadośćuczynienia na poziomie znacznie wyższym, niż wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego przez pozwanego w kwocie 15.000 zł. Uwzględniając, że celem zadośćuczynienia opartego na art. 445 §1 k.c. – jest zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury – kompensata szkody o charakterze niematerialnym, tak, aby możliwe było jak najdalej idące złagodzenie doznanych cierpień poprzez zapewnienie ku temu warunków materialnych, w ocenie Sądu zasadnym jest uzupełnienie powodowi zadośćuczynienia o kwotę 60.000 zł, która w odpowiedni sposób powinna zminimalizować odczucie krzywdy i zrekompensować ją w wymiarze finansowym, uwzględniając jednocześnie jej dotkliwość. Zaznaczyć przy tym trzeba, że przy określaniu odpowiedniej sumy z tego tytułu nie uwzględniano uszczerbku związanego z kolejnym wypadkiem przy pracy, jakiemu powód uległ w dniu 28.01.2016 r.

Z tych względów, ponieważ w toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił powodowi kwotę 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia w pkt I a) sentencji wyroku na podstawie art. 445 § 1 k.c., tytułem uzupełnienia zadośćuczynienia zasądzono na rzecz powoda kwotę 60.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 817 § 1 k.c. od dnia 4.08.2016 r. tj. od dnia następującego po dacie odmowy uwzględnienia całości zgłoszonego żądania (k. 65).

Uwzględnieniu podlegało także żądanie kwoty 2.134,52 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od wypłaconej przez pozwanego kwoty zadośćuczynienia (15.000 zł), którą jako bezsporną wypłacono dopiero w dniu 15.08.2018 r., podczas gdy termin do tego upływał 2.08.2016 r. (po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody). Wobec tego kwotę powyższą zasądzono wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9.10.2018 r., tj. od dnia wytoczenia o nią powództwa do dnia zapłaty (pkt I c sentencji wyroku).

II. Odszkodowanie

Przechodząc do oceny należnego powodowi odszkodowania tytułem utraconego zarobku oraz wydatku na rehabilitację, podstawę tego żądania stanowi art. 444 § 1 zd. 1 k.c. zgodnie z którym, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Odszkodowanie przewidziane w tym przepisie obejmuje wszelkie wydatki (koszty) pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe, a przy tym nie wyłącza możliwości dochodzenia utraconych zarobków rozumianych jako utracone korzyści w myśl ogólnej zasady pełnej kompensaty wyrządzonej szkody (art. 361 k.c.). W granicach odpowiedzialności naprawienie szkody bowiem obejmuje zarówno straty, które poszkodowany poniósł jak i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Niemniej jednak tak rozumiana szkoda w postaci utraconych korzyści ma charakter hipotetyczny, zatem winna być wykazana z dużym prawdopodobieństwem uzasadniającym przyjęcie, że utrata spodziewanych korzyści, w świetle doświadczenia życiowego, rzeczywiście nastąpiła.

Powód domagał się z tytułu odszkodowania zwrotu wynagrodzenia utraconego w miesiącu październiku 2015 r., zakładając, iż w tym czasie pracowałby na terenie Niemiec i uzyskiwałby co najmniej wynagrodzenie minimalne w wysokości odpowiadającej równowartości 4.515 zł. Wysokość określonej szkody określona została z porównania dochodów powoda w tożsamym okresie, które kształtowały się na średnim poziome 3.547 zł miesięcznie. Objęta pozwem kwota 968 zł stanowi ich różnicę.

Po pierwsze jednak, powód nie wykazał, że osiągnąłby taki dochód z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością. Wprawdzie w dacie zdarzenia powoda łączyła z pracodawcą umowa o pracę wykonywaną na terenie Niemiec, jednak jedynie na okres próbny w wymiarze jednego miesiąca (od 25.09.2014 r. do 26.10.2014 r.), co nie uzasadnia przyjęcia, iż faktycznie po zakończeniu tej umowy, powód zostałby zatrudniony i po roku - w październiku 2015 r. – nadal pozostawał na niemieckim rynku pracy, uzyskując obowiązujące tam wynagrodzenie minimalne. Dodatkowo należy podkreślić, że umowa przewidywała wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 1.680 zł brutto miesięcznie plus premia uznaniowa, zatem stosunkowo niższe niż powoływane średnie wynagrodzenie na ten czas na terenie Polski. Żaden dowód w sprawie nie potwierdza realnie osiąganego przez powoda wynagrodzenia zwłaszcza, że do zdarzenia doszło następnego dnia od zawarcia umowy. Zatem nawet hipotetycznie nie sposób określić ewentualnej premii uznaniowej – i czy w ogóle zostałaby ona powodowi przyznana.

Po wtóre, oceniając rozsądnie deklaracje powoda o zamierzeniu pozostania na niemieckim rynku pracy, nie są one jednoznaczne ze znalezieniem zatrudnienia i to z oczekiwaną z góry założoną stawką pożądanego wynagrodzenia.

Po trzecie, z przedłożonych zaświadczeń z Urzędu Skarbowego (k. od 77v) bezspornie wynika, że zarówno przed wypadkiem, jak i po jego zaistnieniu, nie uwzględniając roku 2014, powód miał zatrudnienie i osiągał wynagrodzenie na stałym średnim poziomie oscylującym w granicach 38.000-48.000 zł. Co więcej, w roku 2016 osiągnął porównywalnie większy dochód aniżeli przed zdarzeniem powodującym szkodę. Ubocznie stwierdzić także należy, że powód nie jest niezdolny do pracy, a dość szybka zmiana podejmowanych prac nie jest jednoznaczna z ułomnością spowodowaną doznanym uszczerbkiem. Powód bowiem sam przyznał, że zmienił pracę chcąc być bliżej swojej nowej partnerki.

Reasumując, powód nie wykazał, że rzeczywiście utracił spodziewane korzyści w postaci większego wynagrodzenia w październiku 2015 r.

Uwzględnieniu podlegało natomiast żądanie kwoty 600 zł tytułem wydatków poniesionych na rehabilitację związaną ze skutkami wypadku. Konieczność rehabilitacji nie budzi wątpliwości (zwłaszcza wobec treści opinii biegłych), zaś dowodem poniesienia wydatków w tej mierze jest faktura. Dostrzec nadto trzeba, że odszkodowanie nie ogranicza się do zabiegów refundowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, a obejmuje wszystkie koszty, które biorąc pod uwagę aktualny stan wiedzy medycznej, dają realną szansę poprawy stanu zdrowia poszkodowanego (patrz. A. Olejniczak, w: Kidyba, Komentarz, t. III, 2014, cz. 1, s. 897, Nb 4).

Z tych przyczyn na podstawie art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c. należało zatem uwzględnić roszczenie o odszkodowanie obejmujące wydatki na rehabilitację w kwocie 600 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, zgodnie z żądaniem pozwu, mianowicie od dnia 13.02.2021 r. czyli z upływem 31. dnia po doręczeniu poznanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty (k. 265).

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu, jako pozbawione wystarczających podstaw faktycznych i prawnych.

III. Koszty procesu

Zgodnie z art. 100 k.p.c., koszty procesu między stronami rozliczono proporcjonalnie do stopnia, w jaki uwzględniono ich żądania (łączna kwota zasądzona na rzecz powoda stanowiła 80 % sumy zgłoszonych roszczeń).

Koszty po stronie powoda stanowiły kwotę 7.280 zł, na którą składały się: opłata od pozwu (1.156 zł), wykorzystana zaliczka na wynagrodzenie biegłego (150 zł), opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa (17 zł), wynagrodzenie pełnomocnika, ustalone na podstawie § 2 pkt. 6 w zw. z § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie za pełnomocnika, w stawce minimalnej (5.400 zł), koszty postępowania pojednawczego (557 zł).

Stopień uwzględnienia roszczeń powoda uzasadniał te koszty w 80 %, tj. do kwoty 5.824 zł.

Koszty po stronie pozwanego wynosiły łącznie 5.417 zł, na którą składały się opłata od pełnomocnictwa (17 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika, ustalone na podstawie § 2 pkt. 6 w zw. z § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie za pełnomocnika, w stawce minimalnej (5.400 zł).

Stopień uwzględnienia roszczeń powoda uzasadniał te koszty w 20 %, tj. do kwoty 1.083,40 zł.

Różnica tych kwot wypada na korzyść powoda, dlatego na jego rzecz zasądzono zwrot kosztów procesu w kwocie 4.740,60 zł.

O nieuiszczonych kosztach sądowych w kwocie 5.707,91 zł (pokryta ze środków Skarbu Państwa część wynagrodzenia biegłego k. 246) orzeczono na podstawie art. 113. Ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 k.p.c., decydując o ich ściągnięciu od stron proporcjonalnie od stopnia, w jakim uległy w swoich żądaniach. Z tej przyczyny od powoda nakazano ściągnąć 20 %, a od pozwanego 80 % (odpowiednio 1.141,58 zł i 4.566,33 zł).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE