UZASADNIENIE

B. B. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) pozwem z dnia 29 czerwca 2011 r. wniósł o zasądzenie od strony pozwanej (...) Sp. z o.o. wL. G. kwoty 28 013,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami za wykonane prace budowlane oraz o zasądzenie kosztów procesu.
W dniu 21 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, orzekając zgodnie z żądaniem pozwu. W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. Zarzuciła, że powód nie wywiązał się w sposób należyty z zawartej umowy, a wykonane przez niego roboty zawierały wady i usterki, co uzasadniało naliczenie kary umownej. Nadto podniósł, że zgodnie z wiążącą strony umową spółka pozwana uprawniona jest do zatrzymania po 5% wynagrodzenia netto z każdej kolejnej faktury tytułem zabezpieczenia roszczeń dobrego wykonania umowy oraz tytułem zabezpieczenia roszczeń wynikających z gwarancji jakości.
W toku postępowania powód zaprzeczył jakoby umowę miał wykonać nienależycie, a wszelkie wady dzieła na bieżąco usuwał.
W pozwie z dnia 1 lipca 2011 r. powód B. B. wniósł o zasądzenie od strony pozwanej(...)Sp. z o.o. w L. G.kwoty 6 828,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za wykonane prace budowlane oraz o zasądzenie kosztów procesu. W dniu 22 grudnia 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił powództwo w całości.
W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu. Zarzuciła, że z faktury nr (...) zapłaciła kwotę 2 825 zł oraz powołała się na wady i usterki wykonanego dzieła, brak bezusterkowego protokołu odbioru robót oraz naliczenie kary umownej. Podniosła, że treść łączącej strony umowy uprawnia ją do zatrzymania łącznie 10% wartości netto każdej faktury, a to z tytułu zabezpieczenia roszczeń z gwarancji oraz roszczeń dobrego wykonania umowy.
W odpowiedzi na sprzeciw powód zmodyfikował żądanie pozwu domagając się zasądzenia kwoty 4 003,73 zł wraz z ustawowymi odsetkami, umorzenia postępowania w zakresie kwoty 2 825 zł i zasądzenia kosztów procesu.
Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2012 r. powyższe sprawy połączono do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.
W dniu 22 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie V Wydział Gospodarczy wydał wyrok, w którym w sprawie o zapłatę kwoty 28 013,25 zł zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 25 735,75 zł, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach postępowania. W sprawie o zapłatę kwoty 6 828,78 zł zasądził od strony pozwanej an rzecz powoda kwotę 3 448,60 zł, umorzył postępowanie w zakresie kwoty 2 825 zł, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach postępowania.
Sąd Rejonowy ustalił, że strony łączyła umowa o roboty budowlane, a rozliczenie miało się odbywać w oparciu o faktury częściowe, wystawiane na koniec miesiąca oraz fakturę końcową. Powód wystawił trzy faktury, a strona pozwana poinformowała go o stwierdzonych wadach i usterkach oraz braku możliwości spisania bezusterkowego protokołu odbioru prac. Powód niezwłocznie usuwał wszelkie wady i usterki w tym takie, za które nie ponosił odpowiedzialności. W dniu 20 czerwca 2011 r. strona pozwana spisała protokół zdawczo – odbiorczy z inwestorem, do czego została załączona lista usterek. Powód wzywał stronę pozwaną do zapłaty podnosząc, że za stwierdzone usterki nie ponosi odpowiedzialności.
Powyższe ustalenia Sąd Rejonowy poczynił na podstawie dowodów z zeznań świadków oraz z dokumentów, którym przyznał pełen walor wiarygodności. Nadto oparł się na dowodzie z opinii biegłego na okoliczność jakości wykonanych przez powoda prac oraz przyczyn powstania i kosztów usunięcia ewentualnych wad. Biegły w sporządzonej opinii wskazał, że prace zostały wykonane w sposób właściwy, a przyczyną stwierdzonych usterek mógł być szereg przyczyn.
W swoich rozważaniach Sąd I instancji przyjął, że zgodnie z wnioskami opinii biegłego powód wykonał prace prawidłowo, a strona pozwana nie wykazała iż ponosi on odpowiedzialność za stwierdzone usterki. Brak sporządzonego pomiędzy stronami ostatecznego protokołu odbioru odbioru nie może stanowić podstawy do wstrzymania się z zapłatą wynagrodzenia, bowiem często w praktyce dochodzi do faktycznego odbioru bez odbioru pisemnego. Nadto reprezentant strony pozwanej przyznał, iż doszło do odbioru budynku przez inwestora. Sąd Rejonowy roszczenia powoda uznał za zasadne częściowo i stanął na stanowisku, że strona pozwana mogła zatrzymać łącznie 10% wynagrodzenia netto z każdej faktury z tytułu gwarancji oraz zabezpieczenia roszczeń dobrego wykonania umowy i w tym zakresie powództwo oddalił.
Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, który zaskarżył go w zakresie punktów II i VII – w części, w której oddalono powództwo o zapłatę kwot odpowiednio 1 400,66 zł i 200,19 zł. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
1. naruszenie art. 627 kc poprzez jego błędne niezastosowanie w zakresie zaskarżonej części wyroku i przyjęcie, iż za wykonane prace strona pozwana jest zobowiązana do zapłaty jedynie 90% należności wynikających z faktur;
2. błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, iż strona pozwana nie jest zobowiązana do zapłaty zatrzymanej kwoty odpowiadającej 5% wystawionej faktury, zatrzymanej przez stronę pozwaną tytułem zabezpieczenia roszczeń dobrego wykonania;
3. naruszenie art. 233 kpc poprzez ocenę zebranego materiału dowodowego sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego i przyjęcie, iż pomimo zeznań świadka R. G. (1) oraz przedstawiciela strony pozwanej a także bez względu na fakt, iż dokonano administracyjnego odbioru przedmiotu inwestycji oraz dopuszczono go do użytku nie zaszła okoliczność warunkująca rozpoczęcie upływu terminu po którym miał nastąpić zwrot zatrzymanej kwoty tytułem zabezpieczenia roszczenia dobrego wykonania.
Wobec powyższego powód wniósł o zmianę zaskarżonej części wyroku poprzez zasądzenie kwoty 1 400,66 zł wraz z odsetkami liczonymi od dnia 20 maja 2011 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 200,19 zł z odsetkami liczonymi od dnia 6 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty.
W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.
Wszystkie podniesione w apelacji zarzuty sprowadzają się do zakwestionowania ustalenia Sądu Rejonowego, zgodnie z którym strona pozwana nie jest zobowiązana zapłacić powodowi 5% wynagrodzenia netto z poszczególnych faktur, gdyż jest uprawniona do zatrzymania tej kwoty tytułem zabezpieczenia roszczeń dobrego wykonania umowy. Zgodnie z § 8 ust. 2 wiążącej strony umowy, kwota zabezpieczenia roszczeń tytułem dobrego wykonania umowy powinna być zwrócona nie później niż w 15 dniu po upływie 3 miesięcy od dokonania końcowego bezusterkowego odbioru inwestorskiego. Sąd Rejonowy ustalił, iż strona pozwana w dniu 20 czerwca 2011 r. spisała protokół zdawczo – odbiorczy z inwestorem, nie spisała jednak końcowego protokołu odbioru z powodem. Treść przywołanego postanowienia umownego wskazuje jednoznacznie, iż obowiązek zwrotu kwoty zabezpieczenia dobrego wykonania umowy został powiązany wyłącznie z odbiorem inwestorskim, a bez znaczenia pozostaje kwestia odbioru prac pomiędzy stroną pozwaną i powodem. Z zebranego materiału dowodowego wynika, iż zakończono budowę obiektu, w dniu 20 czerwca 2011 r. sporządzono protokół zdawczo – odbiorczy z inwestorem i strona pozwana uzyskała od inwestora wynagrodzenie (protokół zdawczo – odbiorczy – k. 61-72, 177-188; dowód z przesłuchania w charakterze strony pozwanej T. C. – k. 343-344). Tym samym nie budzi wątpliwości, iż skoro pomiędzy inwestorem a generalnym wykonawcą doszło do rozliczenia, a obiekt został dopuszczony do użytku – musiał nastąpić również końcowy odbiór inwestorski, a fakt jego dokonania potwierdzają zeznania świadka R. G. (2) (k. 323-324). Analiza § 8 ust. 2 wiążącej strony umowy prowadzi do wniosku, iż podstawą zwrotu zatrzymanych kwot jest fakt dokonania końcowego bezusterkowego odbioru inwestorskiego, nie zaś sporządzenie pisemnego protokołu. Tym samym brak pisemnego protokołu odbioru końcowego nie może prowadzić do uznania, iż w rzeczywistości do odbioru nie doszło, skoro całokształt okoliczności faktycznych prowadzi do odmiennego wniosku. Należy wskazać, że przepisy kodeksu cywilnego nie zastrzegają dla odbioru prac konkretnej formy i dla powstania stosownych skutków cywilnoprawnych wystarczającym będzie odbiór dokonany przez inwestora w dowolnej formie. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „w okolicznościach konkretnej sprawy może dojść do faktycznego odbioru obiektu bez sporządzenia formalnego protokołu” (wyrok SN z dnia 7 listopada 1997 r., sygn. akt II CKN 446/97). W niniejszej sprawie taka sytuacja miała miejsce, a zachowanie inwestora, który dokonał rozliczeń z generalnym wykonawcą i podjął czynności zakończone dopuszczeniem obiektu do użytku wskazują, iż doszło do rzeczywistego odbioru robót. Forma odbioru robót nie przesądza o skuteczności tej czynności, a zatem zarzut w tym zakresie należało uznać za nieuzasadniony.
Podstawą zatrzymania kwot zabezpieczenia roszczeń dobrego wykonania umowy nie może być występowanie jakichkolwiek usterek, a tylko takich, za które odpowiedzialność ponosi powód. Jak wskazał w uzasadnieniu wydanego wyroku Sąd Rejonowy, strona pozwana - na której spoczywał ciężar dowodu, nie wykazała iż za powołane przez nią wady i usterki ponosi odpowiedzialność właśnie R. B.. Zebrany materiał dowodowy nie daje podstaw do poczynienia takich ustaleń, a w konsekwencji powód nie może zostać obciążony negatywnymi skutkami samego faktu wystąpienia usterek. Skoro powód wykonał powierzone mu prace w sposób prawidłowy, to tym samym w zakresie tych prac istniała podstawa do przeprowadzenia ich bezusterkowego odbioru. W konsekwencji strona pozwana powinna zwrócić zatrzymane kwoty zabezpieczenia, bowiem została spełniona umowna przesłanka ich zwrotu. Zarzuty apelacji są uzasadnione, a rozstrzygnięcie Sądu I instancji należało ocenić jako błędne w zakresie oddalającym powództwo w obydwu połączonych sprawach.
Wobec powyższego apelacja podlegała uwzględnieniu, a Sąd Okręgowy, zgodnie z wnioskiem apelacji, na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w jego punkcie I wpisał kwotę 27 136,41 zł zamiast 25 735,75 zł, a w jego punkcie V wpisał kwotę 3 648,79 zł zamiast kwoty 3 448,60 zł.
O kosztach procesu w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 391 § 1 kpc w zw. z art. 98 kpc oraz § 13 ust. 1 pkt 1 w zw z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1349 ze zm.), zasądzając od strony pozwanej jako przegrywającej sprawę na rzecz powoda kwotę 381 zł, na którą składa się zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 300 zł oraz zwrot wniesionej opłaty od apelacji w kwocie 81 zł.

SSR H. Chałupska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE