Sygn. akt I C 192/21
Dnia 14 października 2021 roku
Sąd Rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: sędzia Wioletta Łopatowska-Bąkiewicz
Protokolant: starszy sekretarz sądowy Aleksandra Cioch
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 października 2021 roku w G.-D.
sprawy z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.
przeciwko M. D.
o zapłatę
1. zasądza od pozwanego M. D. na rzecz powoda Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 4.325,04 zł (cztery tysiące trzysta dwadzieścia pięć złotych cztery grosze) wraz z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie poczynając od dnia 24 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty,
2. oddala powództwo w pozostałym zakresie,
3. zasądza od pozwanego M. D. na rzecz powoda Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 1.846,76 zł (jeden tysiąc osiemset czterdzieści sześć złotych siedemdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu części kosztów procesu, w tym kwotę 1.499,40 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
sędzia
W. B.
Sygn. akt: I C 192/21
Powód Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. wniósł przeciwko pozwanemu M. D. pozew o zapłatę kwoty 5.195,04 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu (pozew – k. 4-6).
Pozwany M. D. złożył odpowiedź na pozew. Wskazał, że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, został oszukany przez pośrednika finansowego. Podał, że ma wiele zobowiązań finansowych, że znajduje się w „pętli finansowej” (odpowiedź na pozew – k. 54).
Sąd ustalił, co następuje:
12 lipca 2017 roku strony zawarły z umowę pożyczki nr (...). Powód udzielił pozwanemu pożyczki gotówkowej na okres od 12 lipca 2017 roku do 7 lipca 2021 roku. W umowie ustalono, iż kwota pożyczki z uwzględnieniem dodatkowych kosztów, w tym kosztów prowizji i zabezpieczeń, wynosi 15.000 złotych. Natomiast całkowita kwota pożyczki, bez dodatkowych kosztów, wyniosła 11.775,00 złotych. W umowie określono, iż prowizja z tytułu udzielenia pożyczki wynosi 3.225 złotych. Wskazano zasady oprocentowania pożyczki, szacunkową wartość odsetek na 1.941,86 złotych, a całkowity koszt kredytu na 5.166,86 złotych. Ustalono też zasady oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, a także zasady postępowania pożyczkodawcy w przypadku braku spłaty należności w terminie, w szczególności czynności windykacyjne i upominawcze oraz koszty tych czynności. Pożyczkobiorca przed zawarciem umowy otrzymał, między innymi, treść umowy wraz z załącznikami: regulaminem, harmonogramem spłaty oraz wzorem oświadczenie o odstąpieniu od umowy (umowa pożyczki z załącznikami – k. 15-17).
Wynikająca z umowy kwota pieniężna została 12 lipca 2017 roku przelana na rachunek pozwanego. Ponieważ M. D. nie spłacał pożyczki powód pismami z dnia 17 kwietnia 2020 roku i z dnia 22 maja 2020 roku wezwał go do zapłaty zadłużenia. Następnie 21 września 2020 roku wypowiedział umowę. (wykaz operacji na rachunku pozwanego – k. 35, wezwania do zapłaty wraz z potwierdzeniami nadania – k. 29-34, wypowiedzenie umowy – 34, dowód doręczenia wypowiedzenia – k. 21).
Pozwany nie spłacił kapitału pożyczki w kwocie 5.183,91 złotych. Na dzień wniesienia pozwu suma niezapłaconych skapitalizowanych odsetek wyniosła 11,13 złotych. Łącznie to kwota 5.195,04 złotych dochodzona pozwem (wykaz wpłat przed wymagalnością- k. 66-70, zestawienie operacji z rachunku pozwanego -k. 71-81, rozliczenie wysokości zadłużenia- k. 26-27, harmonogram spłaty pożyczki- k. 28).
Sąd zważył, co następuje:
W niniejszej sprawie bezsporne było, że między stronami doszło do zawarcia powyższej umowy pożyczki. Pozwany, który otrzymał kwotę 11.775 zł z tytułu pożyczki nie wywiązał się z warunków umowy i nie dokonał spłaty wraz z pozostałymi kosztami określonymi umową.
Zgodnie z art. 720 Kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Pozwany w umowie jest konsumentem, zaś powód pożyczkodawcą - przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi. Zatem w niniejszej sprawie mają także zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 1083). Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki - art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy. Zgodnie z treścią art. 385 1 § 1 Kc postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta - art. 385 1 § 3 Kc. Niedozwolonymi postanowieniami (klauzulami) umownymi są takie zapisy, które w sposób nieuczciwy kształtują prawa i obowiązki stron umowy, prowadzą do naruszenia stanu równowagi kontraktowej pomiędzy stronami.
W postępowaniu sądowym sąd zobowiązany jest do badania czy postanowienia umowy zawartej przez konsumenta z przedsiębiorcą - profesjonalistą w danej dziedzinie kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, a przy stwierdzeniu takiego przypadku uwzględnienia z urzędu sankcji bezskuteczności, bez konieczności podniesienia takiego zarzutu przez konsumenta. Przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych i nie zwalnia sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie i w całości żądania pozwu i czy uwzględnienie tych żądań nie narusza obowiązujących przepisów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1996 r., I CRN 26/96, OSNC 1996, nr 7 -8, poz. 108).
Zgodnie z art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim w brzmieniu obowiązującym w chwili zawarcia umowy pożyczki maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu ( (...)) oblicza się według wzoru: (...) ≤ (K x 25 %) + (K x n/R x 30 %), gdzie K oznacza całkowitą kwotę kredytu, n – okres spłaty wyrażony w dniach, zaś R – liczbę dni w roku. Jednocześnie zgodnie z tym przepisem pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. Na gruncie przedmiotowej sprawy naliczone przez powoda łącznie wszystkie opłaty formalnie mieszczą się w granicach zakreślonych przez treść art. 36 a ustawy. Są jednak równe górnemu limitowi.
Tymczasem podkreślenia wymaga okoliczność, że wskazana przez ustawodawcę wysokość kosztów to wysokość maksymalna. Nie są to koszty, które automatycznie należą się każdemu pożyczkodawcy. Nie mogą być też naliczane w sposób dowolny, oderwany od konkretnej sytuacji. Ustalenie w umowie maksymalnej (albo zbliżonej do maksymalnej) wysokości pozaodsetkowych kosztów pożyczki musi mieć obiektywne uzasadnienie. Aby je naliczyć w tej wysokości pożyczkodawca musi wskazać przyczyny takiego rozwiązania, w szczególności, że faktycznie je poniósł.
Przyjęcie, że przedsiębiorca w stosunkach z konsumentem może w każdej sytuacji naliczyć, niezależnie od własnych kosztów, maksymalną (albo zbliżoną do maksymalnej) wysokość pozaodsetkowych kosztów pożyczki jest niczym innym jak akceptacją możliwości jednostronnego narzucenia warunków umowy przez podmiot gospodarczy w sposób, który nie zostałby zaakceptowany przez strony w toku uczciwie prowadzonych negocjacji. Byłoby to sprzeczne z dobrymi obyczajami obowiązującymi i rażąco naruszałoby interesy konsumenta – pozwanego w tej sprawie.
Zdaniem sądu zapisy umowy pożyczki dotyczące pozaodsetkowych kosztów udzielonej pożyczki, w szczególności prowizji za udzielenie pożyczki w kwocie 3.225 zł zgodnie z treścią art. 385 1 § 1 Kc, nie wiążą w części pozwanego. Prowizja za udzielenie pożyczki, przez swoją wysokość oraz wskazane wyżej argumenty, kształtuje obowiązki pozwanego w sposób, przynajmniej w części, sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Należy je zatem ocenić jako niedozwolone postanowienia umowne.
Wysokość kosztów udzielonej pożyczki tj. prowizji powinno szacować się co najwyżej na sumę nieprzekraczającą 20 % kwoty pożyczki tj. 2.355 zł. Kwota taka zdaniem sądu jest wystarczająca na obsługę przedmiotowej pożyczki.
Mając na uwadze powyższe, należało przyjąć iż zapisy umowy pożyczki dotyczące prowizji ponad tą kwotę, zgodnie z art. 385 1 § 1 kc, nie wiązały pozwanego - jako niedozwolone klauzule umowne. Z tego względu pozwany nie jest zobowiązany do zapłaty należności z tytułu prowizji w kwocie 870 złotych dochodzonej w niniejszym postępowaniu.
Tym samym powództwo jest zasadne co do kwoty 4.325,04 zł. W pozostałym zakresie należało je oddalić.
O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc.
O obowiązku zwrotu kosztów procesu sąd orzekł zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, na podstawie art. 100 Kpc. Powód wygrał sprawę w 83,3 %. Powód poniósł łącznie 2.217 zł tytułem kosztów procesu, które obejmowały: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.800 zł - § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. 2018, poz. 265), opłatę od pozwu w kwocie 400 zł i opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Pozwana nie poniosła kosztów procesu. W tym stanie rzeczy powodowi należał się zwrot części tych kosztów od pozwanego w wysokości 1.846,76 zł.
sędzia
W. B.
1. odpis orzeczenia wraz z uzasadnieniem doręczyć:
- pełn. Powoda
2. z wpływem lub za 14 dni.
3. projekt sporządzony przez asystenta sędziego.