UZASADNIENIE

A. B. w dniu 13 stycznia 2020 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. z dnia 9 grudnia 2019 r. nr (...), zarzuciła jej naruszenie art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 30 § 1 k.p. i wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i orzeczenie, że podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od dnia 1 czerwca 2015 r. do dnia 11 grudnia 2019 r. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska ubezpieczona wskazała, że była zatrudniona u płatnika składek od 1 września 2015 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku przedstawiciela handlowego, wcześniej na podstawie umowy o współpracę. Od 18 kwietnia 2017 r. przebywała na zasiłku chorobowym i świadczeniu rehabilitacyjnym w związku z ciążą. W dniu 26 lutego 2018 r. odwołująca urodziła dziecko i w związku z tym, że dziecko urodziło się niepełnosprawne i przebywało po urodzeniu w szpitalu, urlop macierzyński został przedłużony o 3 miesiące do 16 kwietnia 2019 r. Następnie z uwagi na choroby dziecka odwołująca otrzymała zwolnienie lekarskie na okres 31 maja do 7 października 2019 r. Organ rentowy wówczas nie wypłacił zasiłku chorobowego, a wszczął postępowanie w sprawie podlegania ubezpieczeniu odwołującej, jako pracownika (...) Sp. z o.o. Od 8 do 20 października 2019 r. odwołująca złożyła wniosek o opiekę, a od 21 października do dnia rozwiązania umowy o pracę tj. 11 grudnia 2019 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim. Jednocześnie toczył się w sądzie proces o ustalenie warunków umowy o pracę, w szczególności ustalenie wysokości wynagrodzenia z uwzględnieniem premii. Na podstawie wyroku Sądu ZUS decyzją z dnia 31 stycznia 2019 r. ustalił podstawę wymiaru zasiłków odwołującej na kwotę 4.043,86 zł, a następnie wypłacił odwołującej wyrównanie zasiłków. Zdaniem odwołującej organ rentowy nieprawidłowo ustalił, na podstawie oświadczenia D. G. prezesa spółki, że firma nie prowadzi działalności od października 2018 r. Podczas gdy spółka jest nadal zarejestrowana, nie ogłosiła upadłości i nie jest zlikwidowana. Pracodawca nie zlikwidował stanowiska pracy odwołującej, ani całej firmy, co uzasadniałoby wypowiedzenie umowy o prace z przyczyn niedotyczących pracownika. Kłopoty finansowe płatnika składek, na które powołuje się pracodawca, nie mogą stanowić powodu do pozbawienia odwołującej ubezpieczenia. Stosunek pracy został rozwiązany dopiero przez odwołującą z dniem 12 grudnia 2019 r. (odwołanie, k. 4-10 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, że ubezpieczona podlegała pracowniczym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u płatnika (...) Sp. z o.o. w Ż. od 1 czerwca 2015 r. i została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych od 26 lutego 2018 r. do 16 kwietnia 2019 r. z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Ponieważ płatnik nie składa bieżących dokumentów rozliczeniowych oraz nie złożył dokumentu ZUS Z-3 ubezpieczonej nie został wypłacony zasiłek chorobowy za okres od 3 lipca 2019 r. do 30 sierpnia 2019 r. Z protokołu kontroli z dnia 17 czerwca 2019 r. wynika, że płatnik (...) Sp. z o.o. nie prowadzi działalności gospodarczej od około 1,5 roku i w tym czasie pracownicy nie świadczyli pracy. Ponadto od października 2017 r. płatnik nie wykazuje składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Z oświadczenia D. G. wynika, że od 1 grudnia 2018 r. nikt nie jest w spółce zatrudniony i nie wykonuje żadnej pracy. Spółka nie została wykreślona z KRS ze względu na problemy finansowe. Z ustaleń organu rentowego wynika, że płatnik składek zaprzestał prowadzenia działalności w trakcie pobierania przez ubezpieczoną zasiłku macierzyńskiego. W związku z tym organ rentowy uznał, że stosunek pracy nawiązany w dniu 1 czerwca 2015 r. pomiędzy płatnikiem, a ubezpieczoną, ustał w dniu 16 kwietnia 2019 r. tj. wraz z zakończeniem pobierania zasiłku macierzyńskiego (odpowiedź na odwołanie, k. 17 – 18 v. a.s.).

Na rozprawie w dniu 15 września 2021 r. profesjonalny pełnomocnik A. B. doprecyzował stanowisko i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez objęcie A. B. obowiązkowym ubezpieczeń emerytalnym, rentowym i wypadkowym od dnia 17 kwietnia 2019 r. do dnia 11 grudnia 2019 r. (protokół z rozprawy z dnia 15 września 2021 r., k. 271-272 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. B. została zatrudniona na podstawie umowy o pracę na okres próbny 1 czerwca 2015 r. do dnia 31 sierpnia 2015 r. i od dnia 1 września 2015 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w (...) Sp. z o.o. w Ż. na stanowisku przedstawiciela handlowego w pełnym wymiarze czasu pracy, jej miejscem wykonywania pracy była siedziba firmy oraz cała Polska. Od dnia 1 listopada 2015 r. wynagrodzenie ubezpieczonej wynosiło 2.800,00 zł netto miesięcznie (umowa o pracę z dnia 1 września 2015 r., aneks do umowy o pracę z dnia 30 października 2015 r., listy płac za okres od czerwca 2015 r. do listopada 2015 r., karty wynagrodzeń za lata 2016 i 2017, k. 208 a.s. - tajemnica skarbowa, decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. o odpowiedzialności podatkowej płatnika z dnia 27 listopada 2019 r., k. 138-156 a.s., zeznania A. B., k. 272-275 a.s.).

(...) Sp. z o.o. w Ż. została zarejestrowana w KRS pod numerem (...) w dniu 15 lipca 2013 r., siedzibą spółki jest Ż. 50A, (...)-(...) W.. Wspólnikami spółki są S. J., R. F., G. D., G. J., T. M., R. D.. Kapitał zakładowy spółki wynosi 367.000,00 zł. Wiceprezesem zarządu jest D. G.. Spółka zajmuje się głównie produkcją soków z owoców i warzyw oraz handlem detalicznym, hurtowym, magazynowaniem i działalnością usługową wspomagającą transport. (...) Sp. z o.o. w Ż. od listopada 2018 r. nie składała deklaracji do ZUS, nie prowadziła już działalności gospodarczej w siedzibie spółki, ale nie wyrejestrowała i nie zawiesiła działalności z uwagi na problemy finansowe. Korespondencję kierowaną do spółki odbiera i przekazuje w formie zeskanowanych dokumentów D. G. były pracownik spółki (...) (odpis KRS, k. 39-46 a.s., oświadczenie D. G. z dnia 14 czerwca 2019 r. - nienumerowane karty a.r., protokół kontroli ZUS – nienumerowane karty a.r.).

W dniu 9 lutego 2018 r. A. B. skierowała do płatnika składek pismo z żądaniem sporządzenia korekty informacji o dochodach PIT-11 za 2015 i 2016 r. uwzględniających całość wypłacanego jej wynagrodzenia obejmującego wynagrodzenie zasadnicze oraz wypłacanych jej premii od sprzedaży. Przedstawiła na tę okoliczność dowody bankowe potwierdzające dokonane przez płatnika w latach 2015-2017 przelewy wynagrodzenia, zaliczek oraz zaliczek na paliwo, które to zaliczki były w istocie przyznanymi jej premiami od obrotu. Spółka została wezwana przez Urząd Skarbowy do dostarczenia dokumentów w postaci zestawień operacji dokonanych na rachunek A. B. i rozliczenia premii sprzedażowych, zarówno biuro rachunkowe obsługujące spółkę i wiceprezes spółki (...) nie zastosowali się do wezwania i nie przedłożyli brakujących dokumentów. Spółka w 2016 r. wypłaciła A. B. premie sprzedażowe w łącznej kwocie 30.088,00 zł nie wykazując tych kwot w prowadzonej przez płatnika dokumentacji księgowej, płatnik nie dokonywał od tych kwot żadnych potrąceń z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, nie potrącił zaliczek na podatek dochodowy (decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. o odpowiedzialności podatkowej płatnika z dnia 27 listopada 2019 r., k. 157-178 a.s.).

Pracodawca zgłosił A. B. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z dniem 1 czerwca 2015 r., deklaracja ZUS RCA została wypełniona w dniu 8 czerwca 2015 r., ubezpieczona nie została wyrejestrowana z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (deklaracje ZUS RCA numer 1/06/2015, k. 208 a.s. - tajemnica skarbowa, zeznania A. B., k. 272-275 a.s.).

A. B. od 18 kwietnia 2017 r. do 20 czerwca 2017 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby, od 21 czerwca 2017 r. do 12 stycznia 2018 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą, od 13 stycznia 2018 r. do 25 lutego 2018 r. pobierała świadczenie rehabilitacyjne, w dniu (...) urodziła dziecko i od 26 lutego 2018 r. do 16 kwietnia 2019 r. pobierała zasiłek macierzyński, od 17 kwietnia 2019 r. do 30 maja 2019 r. pobierała zasiłek opiekuńczy (bezsporne, a nadto druki (...), zestawienie okresów (...) nienumerowane karty a.r., zeznania A. B., k. 272-275 a.s.).

Od 31 maja 2019 r. do 30 sierpnia 2019 r. A. B. przebywała na zwolnieniu lekarskim od psychiatry, a następnie na zasiłku opiekuńczym na chorą córkę. Za okres od 31 maja 2019 r. do 2 lipca 2019 r. ubezpieczonej przysługiwało wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowane ze środków pracodawcy, a za okres od 3 lipca 2019 r. do 30 sierpnia 2019 r. zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego został wstrzymany (bezsporne, a nadto druki (...), zestawienie okresów (...) nienumerowane karty a.r., zeznania A. B., k. 272-275 a.s.).

(...) Sp. z o.o. w Ż. nie złożyła oświadczenia o wypowiedzeniu A. B. umowy o pracę, nie wystawiła jej świadectwa pracy (bezsporne, a nadto dowód: zeznania A. B., k. 272-275 a.s.).

W dniu 9 sierpnia 2018 r. wyrokiem zaocznym Sąd Rejonowy dla (...)VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił istnienie stosunku pracy pomiędzy pracownikiem A. B. a pracodawcą (...) Sp. z o.o. w Ż. na podstawie umowy o pracę z dnia 1 września 2015 r., zmienionej aneksem z dnia 30 października 2015 r., z prawem do wynagrodzenia miesięcznego: w kwocie 2.800,00 zł netto, dodatkowej premii, której wypłata jest uzależniona od pracy A. B. oraz premii funkcyjnej w kwocie 300 zł netto (wyrok zaoczny z dnia 9 sierpnia 2018 r., k. 135 a.s.).

Wyrokiem zaocznym z dnia 5 lutego 2021 r. Sąd Rejonowy dla (...) VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nakazał pozwanej (...) Sp. z o.o. w Ż. wydanie powódce A. B. świadectwa pracy dokumentującego jej zatrudnienie w pozwanej spółce (pkt 1) oraz zasądził od pozwanej (...) Sp. z o.o. w Ż. na rzecz powódki A. B. kwotę 15.213,00 zł tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za lata 2017, 2018 i 2019 (wyrok zaoczny z dnia 5 lutego 2021 r., k. 203 a.s.).

Od grudnia 2018 r. (...) Sp. z o.o. w Ż. nie składał dokumentów rozliczeniowych za pracowników oraz wymaganych przez ZUS druków (pismo ZUS do wydziału obsługi prawnej z dnia 30 sierpnia 2019 r. – nienumerowane karty a.r.).

Pismem z dnia 30 września 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. zawiadomił (...) Sp. z o.o. w Ż. oraz A. B. o wszczęciu postępowania z urzędu w sprawie ustalenia okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym przez A. B. z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w Ż. na umowę o pracę od 1 czerwca 2015 r. Pismem z dnia 24 października 2019 r. organ rentowy poinformował o zakończeniu postępowania administracyjnego (pismo z dnia 30 września 2019 r., pismo z dnia 24 października 2019 r. - nienumerowane karty a.r.).

Decyzją z dnia 9 grudnia 2019 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. stwierdził, że A. B. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w Ż. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 17 kwietnia 2019 r. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że z zebranego materiału dowodowego oraz z udzielonych wyjaśnień wynika, że płatnik składek zaprzestał prowadzenia działalności w trakcie pobierania przez A. B. zasiłku macierzyńskiego. W związku z tym uznał, że stosunek pracy nawiązany 1 czerwca 2015 r. pomiędzy S. a A. B. ustał 16 kwietnia 2019 r. W ocenie organu rentowego A. B. nie mogła świadczyć pracy na rzecz spółki po zakończeniu okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego i tym samym nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę od 17 kwietnia 2019 r. (decyzja ZUS z dnia 9 grudnia 2019 r. - nienumerowane karty a.r.).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego z dnia 9 grudnia 2019 r. A. B. złożyła odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie, k. 4-10 a.s.).

W dniu 12 grudnia 2019 r. A. B. sporządziła wypowiedzenie umowy o pracę zawartej z (...) Sp. z o.o. w Ż. w dniu 1 września 2015 r. za porozumieniem stron bez zachowania okresu wypowiedzenia i wysłała pismo przesyłką poleconą na adres (...) Sp. z o.o., Ż. 50A, (...)-(...) W.. Przesyłka została doręczona w dniu 17 grudnia 2019 r. (wypowiedzenie umowy o pracę, potwierdzenie nadania przesyłki, potwierdzenie obioru przesyłki, k. 12-15 a.s., zeznania A. B., k. 272-275 a.s.).

(...) Sp. z o.o. w Ż. w 2019 r. nie złożyła zeznania o wysokości uzyskanego dochodu CIT-8 oraz deklaracji dla podatku od towarów i usług (...)-7 (pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w D. z dnia 15 czerwca 2021 r., k. 240 a.s.- tajemnica skarbowa).

Powołane przez Sąd Okręgowy dowody z dokumentów, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, były wiarygodne, korespondowały ze sobą oraz z osobowymi źródłami dowodowymi i tworzyły spójny stan faktyczny. Co istotne, strony, w tym organ rentowy, nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z dokumentów, należało uznać za bezsporne i mające rozstrzygające znaczenie. Sąd Okręgowy dał również wiarę zeznaniom odwołującej A. B., która w sposób precyzyjny przedstawiła posiadane informacje dotyczące nie tylko podjęcia zatrudnienia w spółce (...) Sp. z o.o. w Ż., ale również związane z niedopełnianiem przez płatnika składek szeregu obowiązków pracodawcy wobec pracownika polegających na nieodprowadzaniu podatku dochodowego od premii wypłacanej odwołującej do Urzędu Skarbowego, nieskładaniu deklaracji do ZUS za odwołującą, bowiem okoliczności te zostały potwierdzone przez obie instytucje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. z dnia 9 grudnia 2019 r. nr (...) jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust.1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.), obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalno-rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy w okresie od momentu nawiązania stosunku pracy do jego ustania. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 k.p.). Pojęcie pracownika definiuje przepis art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a.

Stosownie do treści przepisu art. 13 pkt 1 ustawy systemowej, ubezpieczenie (pracownika - art. 6 ust. 1 pkt 1) trwa od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równolegle powstaniem stosunku ubezpieczenia. Obydwa te stosunki prawne, jakkolwiek mają inne cele, to wzajemnie się uzupełniają i zabezpieczają pracownika materialnie: pierwszy - na bieżąco, gdyż świadcząc pracę otrzymuje wynagrodzenie, drugi - na przyszłość, tj. na wypadek ziszczenia się ryzyka ubezpieczeniowego, najczęściej zdarzeń losowych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 czerwca 2016 r., III AUa 320/16, LEX nr 2137139). Stosunek ubezpieczenia społecznego jest zatem wtórny wobec stosunku pracy w tym znaczeniu, że pracownicze ubezpieczenie społeczne nie może istnieć bez stosunku pracy.

W rozpoznawanej sprawie skarżoną decyzją z dnia 9 grudnia 2019 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. stwierdził, że A. B. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w Ż. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 17 kwietnia 2019 r.

Wymaga w tym miejscu podkreślenia, że organ rentowy stwierdzając niepodleganie A. B. pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu nie kwestionował faktu, że ubezpieczeniu takiemu, jako pracownik (...) Sp. z o.o. w Ż. odwołująca podlegała do dnia 16 kwietnia 2019 r. Spór sprowadzał się wobec tego jedynie do okresu przypadającego począwszy od 17 kwietnia 2019 r. do 11 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy wskazuje, że począwszy od dnia 1 czerwca 2015 r. A. B. pozostawała w zatrudnieniu w (...) Sp. z o.o. w Ż. i z tego tytułu została zgłoszona przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń od dnia 1 czerwca 2015 r. W okresie od 18 kwietnia 2017 r. do 20 czerwca 2017 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby, od 21 czerwca 2017 r. do 12 stycznia 2018 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą, od 13 stycznia 2018 r. do 25 lutego 2018 r. pobierała świadczenie rehabilitacyjne, w dniu (...) urodziła dziecko i od 26 lutego 2018 r. do 16 kwietnia 2019 r. pobierała zasiłek macierzyński, od 17 kwietnia 2019 r. do 30 maja 2019 r. pobierała zasiłek opiekuńczy, a od 31 maja 2019 r. do 30 sierpnia 2019 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim, a następnie na zasiłku opiekuńczym.

Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, że bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego - w dniu 16 kwietnia 2019 r. A. B. nie powróciła do pracy, albowiem od dnia następnego tj. 17 kwietnia 2019 r. pobierała zasiłek opiekuńczy do dnia 30 maja 2019 r., zaś od dnia następnego 31 maja 2019 r. do 30 sierpnia 2019 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Zaakcentować przy tym należy, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych nie uzależniają skuteczności nawiązania stosunku pracowniczego od czasookresu trwania konkretnej umowy, od długości wcześniej przysługującej ochrony ubezpieczeniowej, czy też od stanu zdrowia pracownika. Z tego wynika, że nagłe przerwanie relacji z pracodawcą bądź nieprzystąpienie do realizacji umowy o pracę w ustalonym czasie z powodu pogorszenia stanu zdrowia pracownika, nie może wpływać negatywnie na powstały stosunek ubezpieczenia społecznego i skutki z niego wynikające. Dla powstania wskazanych skutków konieczne jest bowiem skuteczne nawiązanie umowy o pracę. Skutku takiego nie rodzi zawarcie przez strony umowy o pracę bez woli jej realizacji, nawet jeżeli strony podejmują jakieś czynności, które mają na zewnątrz pozorować realizację umowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 maja 2014r., III AUa 826/13). W przedmiotowej sprawie nie zaistniała sytuacja, aby strony umowy o pracę nie zamierzały jej realizować, bowiem do dnia 17 kwietnia 2017 r. odwołująca świadczyła pracę, otrzymywała z tego tytułu wynagrodzenie, nic nie wskazywało na to, że po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego 16 kwietnia 2019 r. A. B. miałaby zaprzestać realizacji zawartej umowy o pracę. Z kolei okoliczność, że nie przystąpiła do dalszej realizacji stosunku pracy wynikała tylko i wyłącznie z przyczyn związanych z ciężkim stanem zdrowia córki, która wymagała jej opieki i udania się na zasiłek opiekuńczy. Tak więc powyższa sytuacja związana ze stanem zdrowia córki odwołującej i braku możliwości powrotu do dalszej realizacji stosunku pracy nie mogą negatywnie wpływać na jej stosunek ubezpieczeniowy.

Ze stanu faktycznego sprawy wynika także, że płatnik składek (...) Sp. z o.o. w Ż. nie wyrejestrowała A. B. z ubezpieczeń jako płatnik składek, mimo że faktycznie nie prowadziła już działalności gospodarczej. Płatnik składek nie złożył oświadczenia o wypowiedzeniu A. B. umowy o pracę i nie wystawił jej świadectwa pracy. Odwołująca nie otrzymała od pracodawcy żadnej informacji o zamknięciu firmy lub o rozwiązaniu z nią umowy o pracę. W Krajowym Rejestrze Sądowym brak jest wpisów o rozwiązaniu Spółki, jej likwidacji i o powołaniu likwidatora.

Przypomnienia w tym miejscu wymaga, ugruntowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że zarówno wpis przedsiębiorcy do ewidencji działalności gospodarczej jak i jego wykreślenie z tej ewidencji nie mają znaczenia dla bytu prawnego przedsiębiorcy, gdyż jego istnienie zależy od prowadzenia działalności gospodarczej. Zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności. Z tego też powodu wpis do ewidencji ma charakter jedynie deklaratywny (wyrok Sądu Najwyższego z 24 maja 2000 r. II UKN 568/99, opubl: OSNAPiUS rok 2001, Nr 22, poz. 678; uchwała Sądu Najwyższego z 26 stycznia 1996 r. IIICZP 111/95, opubl: OSNC 1996, Nr 5, poz. 63; postanowienie Sądu Najwyższego z 26 sierpnia 1998 r. II CZ 74/98, opubl: OSNC rok 1999, Nr 2; a także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 października 2006 r. (...) 179/06).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy przypomnienia wymaga, że już następnego dnia po zakończeniu urlopu macierzyńskiego odwołująca przebywała na zasiłku opiekuńczym, a następnie na zwolnieniu lekarskim, w tym czasie płatnik składek nie rozwiązał stosunku pracy z odwołującą. W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, stanowisko organu rentowego sprowadzające się do tezy, że umowa o pracę rozwiązała się z dniem następującym po zakończeniu urlopu macierzyńskiego tj. 17 kwietnia 2019 r., nie jest trafne przede wszystkim dlatego, że faktyczne zaprzestanie działalności gospodarczej przez pracodawcę nie jest zdarzeniem prawnym, z którym ustawodawca wiąże ustanie stosunku pracy. W tym miejscu przypomnienia wymaga ugruntowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że zarówno wpis przedsiębiorcy do ewidencji działalności gospodarczej jak i jego wykreślenie z tej ewidencji nie mają znaczenia dla bytu prawnego przedsiębiorcy, gdyż jego istnienie zależy od prowadzenia działalności gospodarczej. Zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem, ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności. Z tego też powodu wpis do ewidencji ma charakter jedynie deklaratywny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2000 r. II UKN 568/99, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1996 r. III CZP 111/95). Niezależnie zatem od umieszczenia w ewidencji, przedsiębiorcy nawet nie posiadający osobowości prawnej są pracodawcami z mocy art. 3 Kodeksu Pracy. W celu i związku z prowadzeniem działalności gospodarczej mają oni prawo nawiązywania stosunków pracy i stosunki te zachowują rację bytu tak długo, jak długo prowadzona jest ta działalność. Likwidacja zakładu pracy przez wykreślenie pracodawcy z ewidencji prowadzenia działalności gospodarczej nie stanowi wystarczającej przesłanki wygaśnięcia umowy o pracę pracownika zatrudnionego w likwidowanym zakładzie pracy. Umowa ta oraz łączący się z nią stosunek ubezpieczenia społecznego, trwają do czasu podjęcia czynności prawnych przez pracownika i pracodawcę zmierzających do ustania stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2000 r. II UKN 568/99).

W ocenie żądań ubezpieczonej należy również mieć na uwadze utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym samo faktyczne zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej nie powoduje ustania stosunku pracy, obowiązku objęcia pracownika ubezpieczeniami społecznymi oraz obowiązku opłacania przez pracodawcę składek z tego tytułu. Skutek taki może wywołać związane z faktycznym zaprzestaniem prowadzenia działalności zakończenie stosunku pracy na podstawie działań prawnych - według art. 30 § 1 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2012 r. II UK 84/12).

W świetle art. 30 § 1 Kodeksu pracy umowa o pracę rozwiązuje się:

1. na mocy porozumienia stron;

2. przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);

3. przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);

4. z upływem czasu, na który była zawarta.

Ponadto zgodnie z art. 63 k.p. umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie z dniem śmierci pracownika i z dniem śmierci pracodawcy (art. 631 i 63 2 k.p.) oraz w przepisach szczególnych. Jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w tezie 1 wyroku z dnia 5 września 2001 r., I PKN 830/00, likwidacja pracodawcy nie jest zdarzeniem powodującym wygaśnięcie umowy o pracę.

Samo bowiem ustanie prowadzenia działalności gospodarczej przez pracodawcę i przez to zaprzestanie realizowania przez niego związanych z tym obowiązków jest w pierwszej kolejności przeszkodą w wykonywaniu pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy i nie oznacza bezwzględnie ustania stosunku pracy. Skutek ten wynika natomiast z woli stron, a więc z chęci przerwania stosunku pracy. Konieczne jest więc ustalenie treści woli obu stron w tym zakresie, które to ustalenie powinno uwzględniać obiektywne okoliczności związane z naturą stosunku pracy, pozwalające ocenić, czy strony (obie lub jedna z nich) rzeczywiście chcą pozostawać w tym stosunku. Nie byłoby wątpliwości, gdyby pracodawca lub obie strony złożyły wyraźne oświadczenia woli o rozwiązaniu stosunku pracy. Jednakże w sytuacji zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej oświadczenia takie często nie są składane. W takim przypadku, jak zauważył Sąd Najwyższy w komentowanym orzeczeniu powołując się także na dalsze judykaty, należy przyjąć koncepcję dorozumianego rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracodawcę. Wówczas faktyczne zaprzestanie działalności przez pracodawcę jest traktowane jako zachowanie ujawniające w dostateczny sposób wolę rozwiązania stosunku pracy (art. 60 k.c. w związku z art. 300 k.p.) i to w drodze wypowiedzenia. Zawsze jednak konieczne jest ustalenie i ocena, które zachowania pracodawcy wskazywały na wolę rozwiązania umowy, a przez to określenie daty dorozumianego oświadczenia woli o wypowiedzeniu i stosowny do niej okres i termin wypowiedzenia. Jak podkreślił Sąd Najwyższy taką datą może być dzień faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, jednakże jest to jedynie moment złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu, nie zaś samego ustania stosunku pracy. Tę chwilę tj. dzień ustania stosunku pracy, należy zawsze wyznaczyć z uwzględnieniem przepisów dotyczących okresu i terminu wypowiedzenia. Widocznym zatem jest, że nie ma racji organ rentowy mówiąc, że stosunek pracy ubezpieczonej ustał w związku z zaprzestaniem prowadzenia przez płatnika składek działalności gospodarczej, tym bardziej, że z akt sprawy nie wynika jakakolwiek data nieformalnej " likwidacji" zainteresowanej Spółki. Przeciwnie - jak wynika z przytoczonego powyżej orzeczenia Sądu Najwyższego, samo zaprzestanie prowadzenia działalności przez pracodawcę nie oznacza samoistnego ustania stosunku pracy, może być jedynie potraktowane jako dorozumiane oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę. W niniejszej sprawie brak jest jednak jakichkolwiek dowodów na to by strony chciały rozwiązać umowę. Odwołująca nie próbowała kontaktować się z pracodawcą, bowiem po zakończeniu urlopu macierzyńskiego korzystała z zasiłku opiekuńczego i zwolnienia lekarskiego, wobec czego należy uznać, że nie nastąpiło przerwanie ciągłości ubezpieczenia.

Na podstawie analizy dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie, nie można również wywieść daty faktycznego zaprzestania prowadzenia przez Spółkę działalności gospodarczej, a w Krajowym Rejestrze Sądowym brak jest wpisów o rozwiązaniu Spółki, jej likwidacji i o powołaniu likwidatora. Spółka nie podjęła również żadnych działań, które wskazywałyby na to, że zamierza rozwiązać z odwołującą stosunek pracy. Jak wynika z postępowania dowodowego, stosunek pracy z odwołującą nie został rozwiązany, nie zachodziły też przesłanki wygaśnięcia stosunku pracy. (...) Sp. z o.o. w Ż. jest nadal podmiotem gospodarczym wpisanym do KRS, funkcjonuje i może jako pracodawca zatrudniać pracowników.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż stwierdził, że A. B. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 17 kwietnia 2019 roku do 11 grudnia 2019 roku, o czym orzekł w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy orzekł w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2017 r. poz. 1797), zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. na rzecz odwołującej się A. B. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Renata Gąsior

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE