UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 września 2013 r., Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.477, 63 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty, jak również zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1037, 94 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację wywiódł pozwany, zaskarżając ją w części tj. co do pkt – u 1 w części powyżej kwoty 199, 91 zł oraz co do pkt 2 i domagając się jego zmiany i oddalenia powództwa w zaskarżonym zakresie ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji. Domagał się również zwrotu kosztów postępowania za I i II instancję.

Przedmiotowemu rozstrzygnięciu pozwany zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a) naruszenie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 451 § 3 Kodeksu cywilnego poprzez błędną jego wykładnię, tj. przyjęcie, że wpłata pozwanego z dnia 26 kwietnia 2010 r. nie została zaliczona na poczet długu najdawniej wymagalnego, wynikającego z faktury VAT nr (...), a w konsekwencji błędne uznanie, że po­zwany spełnił świadczenie wynikające z tej faktury VAT z opóźnieniem dopiero w dniach 01 i 12 grudnia 2010 r. i błędne ustalenie, że suma należnych odsetek za opóźnienie wynosi 689,65 zł;

b) naruszenie art, 498 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cy­wilnego przez jego niezastosowanie, mimo że pozwany, spłacając zobowiązania powoda nabył jego wierzytelność i tym samym mógł ją skutecznie potrącić z wie­rzytelnościami powoda wynikającymi z faktur VAT numer (...);

c) ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia powyższego zarzutu, na­ruszenie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 921 ¹ Kodeksu cywilnego w zw. z art. 451 § 3 Kodeksu cywilnego poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, że należne powodowi odsetki za zwłokę wynoszą 1.787,98 zł, mimo że pozwany zapłacił należności wynikające z faktur VAT numer (...) dnia 11 czerwca 2010 r. na rachunek bankowy Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy J. D. ze względu na treść pisma powoda z dnia 7 czerwca 2010 r., a zatem strony dokonały wzajemnych rozliczeń w drodze przekazu i wobec braku oświadczenia stron co do zaliczenia wpłaty po­zwanego z dnia 11 czerwca 2010 r. na poczet konkretnej wierzytelności należało ją zaliczyć na poczet wierzytelności najdawniej wymagalnej, tj. wynikającej z faktury VAT numer (...), a następnie z faktury VAT numer (...);

2) naruszenie prawa procesowego, tj.: naruszenie art. 233 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, które miało wpływ na wynik sprawy, ze względu na brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie, tj. pominięcie oświadczenia powoda z dnia 7 czerwca 2010 r. i w konsekwencji przyjęcie, że pozwany zapłacił powodowi należności wynikające z faktur VAT numer (...) dopiero w dniach 23, 28 i 31 marca 2011 r.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów instancji odwoławczej.

Sąd Okręgowy, zważył co następuje.

Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Na wstępie zaznaczyć należy, iż specyfika przedmiotowej sprawy, nakazuje w pierwszej kolejności odniesienie się do zarzutów pozwanego dotyczących zapłaty należności wynikających z faktury VAT nr (...).

W związku z powyższym pozwany zgłosił jedynie zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci art. 451§3 k.c w zw. z art. 481§1 kc, przy czym podkreślenia wymaga okoliczność, iż Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. (por. Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów - zasada prawna z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55, Prok.i Pr.-wkł. 2009/6/60, Biul.SN 2008/1/13, Wspólnota 2008/7/44 , LEX nr 341125)

W niniejszej sprawie Sąd I instancji dokonał częściowo wadliwej subsumcji ustalonego w sprawie stanu faktycznego pod przepisy prawa materialnego w postaci do art. 451§3 k.c w zw. z art. 481§1 kc w zw. z art. 6 kc., co doprowadziło do konieczności częściowego uwzględnienia zarzutów pozwanego i zmiany rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Wobec braku złożenia przez strony oświadczeń co do zaliczenia wpłaty dokonanej przez pozwanego z dnia 26 kwietnia 2010 r., w myśl art. 498§1 kpc uznać bowiem należało, iż podlega ona zaliczeniu na poczet długu najdawniej wymagalnego, a zatem należności z tytułu faktury VAT nr (...). W tym kontekście niebagatelne znaczenie ma fakt, iż powód nie wykazał w toku postępowania, aby istniały dawniej wymagalne długi pozwanego, ani też nie przedstawił żadnych dowodów, z których wynikałoby, iż kwotę wpłaconą przez pozwanego w dniu 26 kwietnia 2010 r. zaksięgował na poczet innych należności pozwanego. Wbrew uwagom Sądu I instancji, w myśl art. 6 kc, to rolą powoda było wykazanie w/w okoliczności, skoro z materiału dowodowego wynikało, iż najdawniej wymagalnym długiem pozwanego był dług z tytułu faktury VAT nr (...), zaś pozwany na potwierdzenie jego uregulowania przedstawił odpowiedni niekwestionowany przez powoda dowód wpłaty. Nieprawidłowym było zatem wymaganie od pozwanego podania, iż istniały inne, dawniej wymagalne długi, które powinny być przez tę kwotę zaspokojone, skoro z okoliczności tych to powód a nie pozwany wywodzić mógł pozytywne skutki prawne. W tym świetle uznać należało, iż w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, w myśl art. 498§1 kc zapłatę z dnia 26 kwietnia 2010 r. zaliczyć należało na poczet najdalej wymagalnego znanego Sądowi długu z tytułu faktury VAT nr (...). Terminem zapłaty wskazanym w przedmiotowej fakturze był 5 kwietnia 2010 r., a zatem w związku z dokonaniem zapłaty w dniu 26 kwietnia 2010 r. powodowi w myśl art. 481 kc należą się odsetki ustawowe w wysokości 56, 31 zł.

Bezzasadne w ocenie Sądu Odwoławczego, były natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego i procesowego, odnoszące się do płatności z tytułu faktur VAT o nr (...).

W pierwszej kolejności wyraźnego podkreślenia wymaga fakt, iż pismo z dnia 7 czerwca 2010 r. na które powołuje się pozwany (k. 45 akt), zarzucając Sądowi I instancji błędne dokonanie ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, dotyczyło najmu budynku przy ul. (...), zaś przedmiotem niniejszego sporu były należności z tytułu najmu nieruchomości znajdującej się przy ul. (...). W powoływanym piśmie powód istotnie informuje o toczącym się wobec niego postępowaniu egzekucyjnym i prosi o przekazywanie należności z tytułu najmu budynku na konto Komornika Sądowego - J. D., jednakże jak wynika z treści pisma dotyczy ono wyłącznie innej nieruchomości tj. nieruchomości przy ul. (...).

Pozwany jak wynika z załączonego potwierdzenia przelewu, dokonał na konto w/w komornika wpłaty w kwocie 61.096, 54 zł (k. 47 akt). Przy czym wobec braku jakichkolwiek dowodów ze strony pozwanego, co do konieczności odniesienia powyższego pisma również do należności z tytułu najmu przy ul. (...), czy też ewentualnie istnienia innego pisma dotyczącego powołanej nieruchomości, uznać należy iż wpłata na konto komornika dokonana w dniu 11.06.2010 r. uiszczona została na poczet należności innych niż dochodzone przez powoda w niniejszym postępowaniu.

Tym samym podkreślić należy, iż wobec braku jakikolwiek innych potwierdzeń zapłaty ze strony pozwanego, zasadne są twierdzenia powoda, poparte odpowiednimi dowodami wpłaty (k.14-15 akt), iż zapłata za faktury o nr (...) nastąpiła odpowiednio w dniach 23.03.2011 r. (kwota 1769, 30 zł), 28.03.2011 r. (kwota 531, 27 zł) i 31.03.2011 r. (kwota 5.605, 03 zł). Należności z faktury nr (...) pozwany uregulował zaś w dniu 31.03.2011 r.(kwota 7.905, 60 zł).

W odniesieniu do dalszych zarzutów, wskazać należy, iż brak wykazania, jakoby wpłacona na konto komornika kwota, stanowiła zapłatę długu z tytułu faktur VAT o nr (...), niweczy jednocześnie zarzuty pozwanego odnoszące się do naruszenia art. 921 ¹kc, regulującego cywilnoprawną instytucję przekazu, z którego to można by ewentualnie wywodzić, iż przekazany (pozwany) który jest dłużnikiem przekazującego (powoda), spłacając jego dług wobec odbiorcy przekazu, zlikwidował również do tej wysokości własny dług wobec przekazującego (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2011 r. V CSK 202/10, LEX nr 737291)

Wbrew twierdzeniom pozwanego, w niniejszej sprawie nie sposób także mówić o występowaniu subrogacji, regulowanej w art. 518§ 1 pkt 3 kc. Zgodnie bowiem z przedmiotowym przepisem osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie. Za wyrażenie zgody na wstąpienie w prawa wierzyciela nie można natomiast uznać pisma z dnia 7 czerwca 2010 r., które to pismo stanowi – w ocenie Sądu - jedynie informację odnośnie konta, na które należy regulować zapłaty i nie można mu przypisać waloru oświadczenia woli, o którym mowa w art.518§ 1 pkt 3 kc.

Sąd w pełni podziela również argumentację Sądu I instancji odnoszącą się do zgłaszanych przez pozwanego zarzutów potrącenia i przedawnienia roszczenia.

Podniesiony w postępowaniu apelacyjnym ponowny zarzut potrącenia, nawet zaś pomimo bezzasadności wynikającej z braku wykazania przysługującej pozwanemu wierzytelności względem powoda, jako spóźniony podlegałby oddaleniu na podstawie art. 217§2 § 2 kpc, zgodnie z którym sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Mając powyższe na uwadze należało zreformować wyrok Sądu Rejonowego z dnia 25 września 2013 roku i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. orzec jak w pkt I sentencji. W pkt II na podstawie art. 385 kpc Sąd oddalił apelację w pozostałej części.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 -100 kpc, mając na względzie, iż powód wygrał sprawę w postępowaniu pierwszo instancyjnym w 74 %, zaś w apelacyjnym w 81 %.