UZASADNIENIE

5 marca 2019r. M. J. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 31 stycznia 2019r. znak: (...), zaskarżając ją w całości. Odwołujący zarzucił decyzji:

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 w zw. z art. 13 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w racie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016r. poz. 372) poprzez uznanie, że M. J. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, w związku z powyższym nie przysługuje mu prawo do zasiłku chorobowego, podczas gdy istotny ciężar gatunkowy działań odwołującego w firmie płatnika, bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej, systematyczność, stałość, stabilność i zorganizowanie, znaczący czas i częstotliwość podejmowanych prac świadczą o tym, że odwołujący spełnia przesłanki do uznania go jako osoby współpracującej i w konsekwencji podleganie ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą u płatnika składek L. J. (1);

2) błąd w ustaleniach faktycznych przez nieuzasadnione przyjęcie, że współpraca została zawarta dla pozoru, podczas gdy rozmiar pracy odwołującego, jej rodzaj, zorganizowanie i częstotliwość mający wymiar ekonomiczny i organizacyjny jest na tyle istotny, aby uznać ją za współpracę w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej, a w konsekwencji uznać odwołującego za osobę współpracującą w prowadzonej działalności gospodarczej płatnika składek.

Odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i uznanie, że M. J. jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą – płatnikiem składek L. J. (1) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 września 2018r. ( odwołanie k.3-12).

W odpowiedzi na odwołanie z 4 kwietnia 2019r. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy podtrzymał argumentację przedstawioną w skarżonej decyzji, w szczególności w zakresie niewiarygodności twierdzeń o kierowaniu przez odwołującego filią działalności gospodarczej żony w B., wobec zarejestrowania tej miejscowości jako dodatkowego miejsca wykonywania działalności na ponad cztery miesiące przed zatrudnieniem M. J.. Organ rentowy wskazał, że z oświadczenia W. K. wynika, że odwołujący z ramienia (...) potwierdzał odbiór towaru oraz podpisywał faktury, jednak przedstawione w postępowaniu wyjaśniającym faktury nie pozwalają jednoznacznie zidentyfikować osoby podpisującej, a ponadto część z nich pochodzi z okresu wcześniejszego niż sporne podjęcie przez M. J. współpracy w prowadzeniu działalności gospodarczej. ZUS zakwestionował również wiarygodność świadków – pracowników (...), którzy potwierdzali świadczenie przy przez odwołującego, ponieważ ani D. P. ani S. F. nie mieszkają w B., lecz w okolicach W., a zatem nie byli związani ze (...) oddziałem firmy ( k.29-30).

Postanowieniem z 19 lutego 2021r. Sąd na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. zawiesił postępowanie i podjął postępowanie z udziałem żony zmarłego odwołującego się M. J. w osobie L. J. (1) ( postanowienie z 19.02.2021r. k.172).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

L. J. (1) od 1 grudnia 2007r. prowadzi działalność gospodarczą (...) L. J. (1) z siedzibą w miejscowości C., której przeważającym przedmiotem działalności jest specjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych ( wydruk z CEIDG – nienumerowane akta rentowe).

L. J. (1) i M. J. byli małżeństwem i prowadzili wspólne gospodarstwo domowe ( bezsporne).

M. J. w okresie od 1 lipca 2004r. do 31 sierpnia 2018r. był zatrudniony w wymiarze pełnego etatu w firmie (...) Sp. z o.o. Do końca sierpnia 2018r. L. J. (1) prowadziła działalność gospodarczą z doraźną jedynie pomocą męża. W związku dobrą kondycją finansową (...) wiosną 2018r. L. J. (1) i odwołujący podjęli decyzję o kierunku dalszego rozwoju firmy, tj. o otwarciu filii firmy na (...) – w B.. Płatnik i M. J. zadecydowali wówczas, że większość obowiązków związanych z prowadzeniem firmy, a szczególnie oddziału na (...) przejmie odwołujący, w związku z czym M. J. wypowiedział stosunek pracy – współpraca przy działalności (...) i praca na pełny etat była nie do pogodzenia. Firma (...) zatrudniała wówczas ok. 100 pracowników, obsługiwała m.in. warsztaty i salony samochodowe, szkoły, Państwową Inspekcję Pracy ( księga przychodów i rozchodów za 2018r., świadectwo pracy, informacja z urzędu skarbowego – w nienumerowanych aktach rentowych, zeznania świadka A. K. (1) k.131-132 a.s., zeznania L. J. (1) k.206-207, 236 a.s.).

Na decyzję o rezygnacji z pracy M. J. w (...) Sp. z o.o. i podjęcie w pełnym wymiarze współpracy w działalności gospodarczej żony częściowo wpłynął stan (...). Teściowa odwołującego w maju 2018r. była hospitalizowana, a po opuszczeniu szpitala wymagała pomocy L. J. (1) ( dokumentacja medyczna k.25-26 a.s., zeznania świadka A. B. k.129-130 a.s., zeznania L. J. (1) k.236 a.s.).

9 sierpnia 2018r. L. J. (1) udzieliła odwołującemu pełnomocnictwa do:

-: stałego reprezentowania w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (...) L. J. (1), w tym składania ofert, prowadzenia negocjacji oraz zawierania umów z kontrahentami związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą – na warunkach wg uznania pełnomocnika;
-: występowania w przetargach, aukcjach oraz wszelkich postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych na warunkach wg uznania pełnomocnika;
-: podpisywania faktur VAT, wszelkich innych dokumentów finansowych;
-: załatwiania wszystkich spraw urzędowych i zatrudniania cudzoziemców;
-: rejestracji samochodów;
-: zawierania, rozwiązywania i wypowiadania umów najmu lokali biurowych;
-: bieżącego zarządu prowadzoną przez mocodawczynię firmą w zakresie niewymienionym powyżej;
-: wykonywania wszelkich obowiązków i uprawnień – jako pracodawcy w stosunku do pracowników zatrudnionych w ramach prowadzonej przez mocodawczynię działalności gospodarczej;
-: występowania wobec organów administracji rządowej i samorządowej, wszelkiego rodzaju urzędów i instytucji, dysponentów wszelkich mediów, osób fizycznych i prawnych, a także firm ubezpieczeniowych, w tym w szczególności do reprezentowania mocodawczyni przed właściwym miejscowo Naczelnikiem Urzędu Skarbowego i Izbą Skarbową, sądami administracyjnymi, jak też przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych – w sprawach dotyczących prowadzonej przez mocodawczynię działalności gospodarczej, a nadto
-: odbioru pism urzędowych i korespondencji kierowanej do mocodawczyni w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej

w tym w szczególności do zawierania umów i składania oświadczeń i dokonywania wszelkich niezbędnych czynności, jakie w zakresie realizacji umocowania wynikającego z pełnomocnictwa okażą się potrzebne ( pełnomocnictwo k.27-28 a.s.).

Filia działalności (...) w B. została 17 kwietnia 2018r. zgłoszona do CEIDG jako dodatkowe miejsce wykonywania działalności, jednak faktyczne rozpoczęcie działalności tego oddziału miało miejsce na przełomie sierpnia i września 2018r. W B. firma (...) zatrudniała 30 pracowników i ok. 18-20 zleceniobiorców ( zeznania świadka A. K. (1) k.131-132 a.s.).

Od 1 września 2018r. M. J. przejął niemal wszystkie obowiązki związane z prowadzeniem działalności (...). L. J. (1) od tego czasu niemal całkowicie przestała zajmować się prowadzeniem spraw firmy, jedynie w niewielkim stopniu w zakresie dotyczącym działalności w W. i okolicach – ze względu na sprawowanie opieki nad matką, L. J. (1) nie jeździła na (...). M. J. pracę na rzecz firmy wykonywał w wymiarze przekraczającym 8-godzinny czas pracy, niekiedy również w weekendy. Odwołujący został zgłoszony do ZUS jako osoba współpracująca ze wskazaniem najniższej podstawy dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą ( zeznania świadka A. K. (1) k.131-132, zeznania L. J. (1) k.206-207, 236 a.s.).

Odwołujący był odpowiedzialny za zamawianie i odbiór środków czystości, dowożenie ich do obiektów obsługiwanych przez firmę, negocjowanie umów z kontrahentami, zatrudnianie i nadzorowanie pracy pracowników, sporządzanie list płac, a także osobiste wykonywanie zleceń firmy, jak koszenie trawy, odśnieżanie chodników, mycie okien. Odwołujący odwiedzał obiekty, na których firma świadczyła usługi – przede wszystkim zlokalizowane na (...), ale również w W. i okolicach. Ubezpieczony sprawdzał, czy pracownicy prawidłowo wykonują swoje obowiązki, dostarczał też środki czystości. M. J. kontaktował się z biurem księgowym, które obsługiwało firmę – regularnie przesyłał e-mailem faktury i zawierane z pracownikami umowy o pracę, a raz w miesiącu przywodził księgowej oryginały dokumentów ( pokwitowanie odbioru towaru, wydruk e-maili – nienumerowane akta rentowe, zeznania świadków A. B. k.129-130 a.s., S. F. k.130 a.s., W. K. k.201-203 a.s., umowy k.139-156, lista płac k.190-192, zeznania L. J. (1) k.206-207, 236 a.s.).

14 października 2018r. M. J. doznał wypadku, który skutkował urazem kręgosłupa oraz wieloodłamowym złamaniem kości piętowej lewej. Do wypadku doszło w magazynie firmy (...) – odwołujący spadł z drabiny, układając środki czystości na półkach. Na czas zwolnienia lekarskiego M. J. jego obowiązki w firmie częściowo przejęła żona, a częściowo pracownik zatrudniony jako kierownik oddziału w B.. Pomimo wypadku ubezpieczonego, firma dalej działała i przynosiła dochody ( dokumentacja medyczna k.15-19 a.s., oświadczenie k.20, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy k.21-24 a.s., zeznania świadków A. B. k.129-130 a.s., A. K. (1) k.131-132 a.s., zeznania L. J. (1) k.206-207, 236 a.s.).

5 grudnia 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wszczął z urzędu postępowanie wyjaśniające w sprawie ustalenia podlegania przez M. J. ubezpieczeniom społecznym. W wyniku postępowania, 31 stycznia 2019r. organ rentowy wydał skarżoną decyzję nr (...) , w której stwierdził, że M. J. jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek L. J. (2) nie podlega od 1 września 2018r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Organ rentowy ocenił, że współpraca M. J. z płatnikiem została zawarta dla pozoru, nie dając wiary wyjaśnieniom płatnika co do potrzeby zatrudnienia osoby współpracującej. ZUS podniósł, że adres w B. został przez L. J. (1) dodany w CEIDG od 17 kwietnia 2018r. co poddaje w wątpliwość fakt, aby potrzeba współpracy odwołującego powstała 1 września 2018r. Organ rentowy wskazał nadto, że pracownicy firmy, którzy w swoich oświadczeniach potwierdzili pracę M. J. na rzecz firmy nie mieszkają w B. lecz w pobliżu W., a zatem nie byli związany ze (...) oddziałem firmy. Zdaniem ZUS, przedłożone w postępowaniu wyjaśniającym faktury oraz wiadomości e-mail nie świadczą o systematycznej i zorganizowanej pomocy M. J. przy działalności gospodarczej prowadzonej przez jego żonę, tym bardziej, że część dokumentów (w tym faktura i pełnomocnictwo) pochodzą z okresu poprzedzającego zgłoszenie odwołującego do ubezpieczeń społecznych ( decyzja z 31.01.2019r. – nienumerowane akta rentowe).

M. J. zmarł 16 października 2020r. ( odpis skrócony aktu zgonu k.169 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie ww. dowodów z dokumentów, zeznań świadków A. B., S. F., A. K. (1), D. P. i W. K. oraz zeznań strony – L. J. (1).

Dowodów z dokumentów żadna ze stron nie kwestionowała, a Sąd z urzędu nie znalazł podstaw do tego, aby odmówić im wiarygodności i mocy dowodowej.

Zeznania świadków Sąd ocenił jako wiarygodne. Świadkowie S. F. i D. P. wprawdzie nie znali zasad i wymiaru współpracy M. J. przy działalności (...) ani jego zakresu obowiązków, jednak byli zgodni co do tego, że w przeszłości sprawami dotyczącymi zamówień środków czystości, nadzorem nad pracownikami i sprawami pracowniczymi zajmowała się L. J. (1), a od pewnego momentu pracownicy byli kierowani w tych sprawach do kontaktowania się wyłącznie odwołującym. Świadkowie wskazali jednocześnie, że przed 1 sierpnia 2018r. w sprawach służbowych kontaktowali się wyłącznie z L. J. (1), zaś po tej dacie – wyłącznie z ubezpieczonym. W związku z wykonywaniem obsługi księgowej płatnika, większą wiedzą na temat obowiązków i wymiaru współpracy M. J. przy prowadzeniu firmy dysponowała świadek A. K. (1). Świadek potwierdziła, że od 1 września 2018r. na odwołującym spoczywała całkowicie odpowiedzialność za działalność firmy na (...), podczas gdy nadzór nad pracownikami (...) w W. pełniła L. J. (1). Świadek potwierdziła również, że przed datą 1 września 2018r. odwołujący sporadycznie zajmował się sprawami firmy żony, zaś po tej dacie w znacznie większym stopniu odpowiadał za sprawy firmy, w tym za kontakt z księgową – przesyłał umowy, faktury, do niego świadek kierowała rozliczenia dotyczące wysokości podatków i składek. Zaznaczyć przy tym należy, że zeznania świadka A. K. (2) korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w postaci wiadomości e-mail oraz z zeznaniami pozostałych świadków i strony – L. J. (1).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy wskazać, że wprawdzie niniejsze postępowanie dotyczyło ustalenia podlegania przez M. J. ubezpieczeniom społecznym, która to kwestia stanowi prawo ściśle związane z osobą odwołującego się (stosownie do art. 922 § 2 k.c.), jednak L. J. (1) jako spadkobierca odwołującego i jednocześnie płatnik składek, miała interes prawny w rozstrzygnięciu niniejszego postępowania. Pogląd powyższy znajduje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który wyjaśnił w postanowieniu z 22 marca 2016r., I UZ 42/15 ( postanowienie SN z 22.03.2016r., I UZ 42/15, OSNP 2017, nr 10, poz. 139), iż stwierdzenie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych podlegania przez konkretną osobę (pracownika, zleceniobiorcę) ubezpieczeniom społecznym oraz ustalenie podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia w decyzji „wymiarowej”, skierowanej do płatnika składek (pracodawcy, zleceniodawcy), bez wątpienia ma wpływ na prawo ubezpieczonego (pracownika, zleceniobiorcy) w zakresie wysokości przyszłych świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz na jego obowiązek partycypowania w finansowaniu (współfinansowaniu) składek na te ubezpieczenia. On sam ma więc niewątpliwy interes prawny w uzyskaniu konkretnego orzeczenia sądowego, którego źródłem będzie stosunek prawny lub zobowiązanie objęte decyzją administracyjną organu rentowego ( por. wyroki Sądu Najwyższego: z 27.02.1991r., II URN 130/90, OSNCP 1992/2/168; z 15.07.1999r., II UKN 52/99, OSNAP 2000/22/826; z 28.03.2008r., II UK 159/07, OSNP 2009/13-14/180). Tego rodzaju prawa i obowiązki nie są jednak ani dziedziczne, ani zbywalne, w związku z czym nie ma możliwości ich przejścia na inne osoby. Jednakże, w razie śmierci ubezpieczonego w toku postępowania z odwołania płatnika składek od decyzji o podleganiu tego ubezpieczonego obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, postępowanie toczy się nadal z udziałem płatnika i organu rentowego, a bez udziału spadkobierców ubezpieczonego. W związku z powyższym, po śmierci odwołującego należało kontynuować niniejsze postępowanie z udziałem płatnika składek – L. J. (1), która poparła odwołanie M. J.. Należy też nadmienić, że interes prawny L. J. (1) w rozstrzygnięciu niniejszego postępowania wynika również z faktu, że przed organem rentowym toczy się postępowanie w sprawie przyznania M. J. zasiłku chorobowego, które jest obecnie zawieszone. Zdaniem Sądu Okręgowego, rozstrzygnięcie niniejszego postępowania będzie miało istotne znaczenie dla podjęcia i wyniku postępowania w przedmiocie zasiłku chorobowego.

Odwołanie M. J., poparte przez L. J. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 31 stycznia 2019r. zasługiwało na uwzględnienie. Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia czy M. J. od 1 września 2018r. posiadał tytuł do objęcia go ubezpieczeniami społecznym jako osobę współpracującą przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Poza wszelkim sporem pozostaje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu w okresie od dnia rozpoczęcia do dnia zaprzestania wykonywania działalności - art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1270, dalej: u.s.u.s.). W myśl art. 8 ust. 11 tej ustawy za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Z rozważań wynikających z utrwalonego w tym zakresie orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że ustawa systemowa nie zawiera legalnej definicji „współpracy przy prowadzeniu działalności”, z czego jednak nie można wyprowadzać wniosku, że w każdej sytuacji wykonywania określonej pracy przez małżonka osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na rzecz małżonka – przedsiębiorcy, dla celów prowadzonej przez niego działalności praca ta dla celów ubezpieczeń społecznych musi być kwalifikowana jako współpraca przy prowadzeniu tej działalności. Bezsprzecznie bowiem okazjonalna pomoc, jaką świadczy osobie prowadzącej działalność gospodarczą w tej działalności jego małżonek, prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe, stanowi konsekwencję obowiązku małżonków do wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli (art. 23 i 27 k.r.o.). W wyroku z 6 stycznia 2009r. ( II UK 134/08 lex nr 584969), Sąd Najwyższy wskazał cechy konstytutywne pojęcia „współpraca przy działalności gospodarczej”, o której mowa w art. 8 ust. 11 ustawy. Stwierdził, że są nimi występujące łącznie:

a) istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego,

b) bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej,

c) stabilność i zorganizowanie oraz

d) znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.

Z powyższego wynika, że ilość, natężenie i rodzaj podjętych przez małżonka czynności nie może jeszcze świadczyć o stabilnej, zorganizowanej, a przede wszystkim znaczącej współpracy z drugim małżonkiem prowadzącym działalność gospodarczą. Współpracą przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, jest takie współdziałanie małżonka przedsiębiorcy, które generuje stałe, dodatkowe dochody z tej działalności. Inaczej rzecz ujmując, współpracą jest stała pomoc przy prowadzeniu działalności, bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. W takiej sytuacji można bowiem zasadnie twierdzić, że małżonek przedsiębiorcy podejmuje aktywność przynoszącą mu określone dochody, z którą wiąże się obowiązek ubezpieczeń: emerytalnego i rentowych. Z powyższego wyraźnie wynika, że ocena, czy w konkretnej sytuacji pomoc świadczona przez małżonka może być uznawana za współpracę w rozumieniu art. 8 ust. 11 u.s.u.s., stanowiącą w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy podstawę do objęcia tej osoby obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi, wymaga uprzednich ustaleń faktycznych co do charakteru i rodzaju tych czynności – tak też w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 2018r., I UK 202/17, ( OSNP 2019 Nr 3, poz. 39).

Wyniki postępowania dowodowego doprowadziły sąd do wniosku, że współpraca M. J. z żoną L. J. (3) w okresie spornym miała stały charakter, a strony poprzez wykorzystanie instytucji prawnej współpracy przy działalności gospodarczej, zmierzały bezpośrednio do osiągania dochodów z działalności gospodarczej, a nie wyłącznie do uzyskania dla odwołującego tytułu do ubezpieczeń społecznej. Zakres czynności wykonywanych przez odwołującego, jako osobę współpracującą miał realny wpływ na osiągane przez firmę dochody. Postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszym postępowaniu prowadzi do wniosku, że do 31 sierpnia 2018r. M. J. pomagał żonie w prowadzeniu działalności gospodarczej (...) w niewielkim jedynie zakresie, zaś od 1 września 2018r. zakres jego współpracy wzrósł do wymiaru równorzędnego z pełnym etatem. Wskazać należy, że M. J. w toku postępowania przedłożył umowy, które zawierał jako współpracujący przy działalności gospodarczej (...). Były to umowy o pracę z 20 lipca 2018r., 1 sierpnia 2018r., 24 września 2018r., 1 października 2018r., 19 grudnia 2018r., a także umowy o świadczenie usług umowę polegających na kompleksowym utrzymaniu czystości: z 13 września 2018r. z (...) Sp. z o.o., z 31 października 2018r. z (...) sp. z o.o., z 28 grudnia 2018r. z Hutą (...) S.A. – w komparycji umów wskazano, że w imieniu (...) zawiera ją pełnomocnik D. R., jednak umowa została podpisana również przez ubezpieczonego. Organ rentowy podnosił, że z przedłożonych umów nie wynika, aby zakres czynności wykonywanych przez ubezpieczonego na rzecz działalności gospodarczej jego żony wzrósł w spornym okresie, tym bardziej, że załączone dokumenty wskazują na podejmowanie przez M. J. takich czynności przed datą 1 września 2018r. Na wzrost zaangażowania odwołującego we współpracę w firmie żony wskazują jednak zeznania świadków: A. B., A. K. (1), S. F. i D. K.. Z zeznań tych świadków wynika, że zadania związane z prowadzeniem oddziału (...) w B. spoczywały wyłącznie na M. J., tylko ubezpieczony jeździł na (...) nadzorować działanie firmy. Do czynności M. J. należały: negocjowanie warunków umów z kontrahentami, zawieranie umów o pracę z pracownikami, zamawianie i odbieranie sprzętu i środków czystości od dostawców, dowożenie tych produktów do obiektów, które sprzątali pracownicy firmy. M. J. częściowo wykonywał powyższe czynności przed 1 września 2018r., jednak z uwagi na fakt, że jednocześnie pozostawał w stosunku pracy z innym pracodawcą, jego współpraca przy działalności (...) była ograniczona. O zwiększeniu zakresu obowiązków ubezpieczonego od 1 września 2018r. świadczy fakt częściowego wycofania się L. J. (1) z prowadzenia spraw firmy ze względu na sprawowanie opieki nad matką. Po wskazanej dacie bowiem pracownicy (...) w W. w sprawach służbowych kontaktowali się wyłącznie z ubezpieczonym, a nie z L. J. (1).

Wszystko to musiało przesądzać o tym, że odwołujący współpracował z L. J. (1) w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Określenie „współpracy” nadaje temu działaniu cechę stałości oraz ciągłości, co oznacza że sporadyczne jedynie działania w ramach prowadzonej przez daną osobę działalności nie będzie rozumiane jako współpraca przy jej prowadzeniu. Udział osoby bliskiej przy prowadzeniu działalności gospodarczej (współpraca) może polegać na wykonywaniu wszystkich czynności związanych z danym charakterem działalności, bądź też na wykonywaniu tylko niektórych z nich. Istotnym jest aby osoba współpracująca uczestniczyła w sposób zorganizowany, stały i ciągły w osiąganiu celu tej działalności, w tym również wypracowywaniu przychodów stanowiących źródło utrzymania rodziny. Nie oznacza to jednak, że nakład pracy osoby prowadzącej działalność gospodarczą i osoby z nią współpracującej musi być taki sam. Wystarczy jedynie ustalenie, że współpraca osoby bliskiej przy prowadzeniu działalności gospodarczej w sposób istotny przyczyniała się osiągania celu gospodarczego wynikającego z tej działalności. Podsumowując należy stwierdzić, że z treści art. 8 ust. 11 w zw. z art. 8 ust. 1 u.s.u.s. wynika, że osoba podejmująca pracę w ramach działalności gospodarczej małżonka pozostającego z nim we wspólnym gospodarstwie domowym podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym określonym wyżej wymienionymi przepisami art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 2 u.s.u.s. W konsekwencji może być również objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy, od dnia wskazanego we wniosku w związku z art. 14 ust. 1 powołanej ustawy ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 20.09.2017r., sygn. akt III AUa 1251/16, LEX).

W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy sąd uznał, że zakres pracy wykonywanej przez M. J. na rzecz firmy żony spełnia kryteria współpracy przy prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 8 ust. 11 ustawy, z przyczyn omówionych wyżej.

Dodatkowo wskazać można, że samo dążenie strony do uzyskania tytułu do ubezpieczeń społecznych nie zasługuje przy tym jeszcze na negatywną ocenę, ale osoba uzyskująca tytuł powinna mieć do tego rzeczywiste podstawy i zmierzać do rzeczywistego wkładu do systemu ubezpieczeń społecznych. Inne działania nie są lojalne wobec innych uczestników systemu ubezpieczeń społecznych i nie zasługują na ochronę prawną. W rozpoznawanej sprawie pomoc odwołującego była niezbędna do zapewnienia ciągłości działania oraz rozszerzenia zakresu działalności firmy. Zauważyć przy tym należy, że nie sposób zarzucić M. J., aby jego zgłoszenie do ZUS jako osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej żony było podyktowane wyłącznie potrzebą uzyskania tytułu do ubezpieczeń społecznych. Przed 1 września 2018r. odwołujący posiadał bowiem taki tytuł z racji zatrudnienia w stosunku pracy. Ponadto, okoliczność, która wywołała potrzebę skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie wynikała z długotrwałego stanu zdrowia odwołującego, z którego mógł zdawać sobie sprawę przed 1 września 2018r. – do niezdolności do pracy doszło bowiem w wyniku wypadku, tj. upadku z drabiny, czego M. J. nie mógł przewidzieć.

Dlatego sąd - na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. i wyżej powołanych przepisów prawa materialnego - zmienił zaskarżoną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, orzekając jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu sąd orzekł w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( t.j. Dz. U. 2015.1800), obciążając nimi organ rentowy jako przegrywający sprawę.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE