UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 stycznia 2016 roku skierowanym przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W., ostatecznie zmodyfikowanym w piśmie z dnia 17 grudnia 2020 roku powód N. C. domagał się:

1) zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda kwoty 495.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanej renty z tytułu utraconych dochodów, wynikających z utraty zdolności do pracy oraz zmniejszonych widoków na przyszłość;

2) zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda kwoty 2.208.850 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby,

3) zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda kwoty 426.195,61 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty z tytułu odszkodowania za koszty opieki.

Ewentualnie, w przypadku oddalenia żądania o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 495.000,00 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu utraconych dochodów, wynikających z utraty zdolności do pracy oraz zmniejszonych widoków powodzenia na przyszłość, N. C. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. łącznie następujących świadczeń:

a) kwoty 88.750,00 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu utraconego dochodu wynikającego z utraty zdolności do pracy za okres od lutego 2013 r. do grudnia 2018 r. oraz zmniejszonych widoków powodzenia na przyszłość — wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 21.01.2016 r. do dnia zapłaty,

b) kwoty 1.250,00 zł miesięcznie płatnych do dnia 10 każdego miesiąca począwszy od miesiąca stycznia 2019 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności tytułem renty z tytułu utraconego dochodu

wynikającego z utraty zdolności do pracy oraz zmniejszonych widoków powodzenia na przyszłość.

Ewentualnie w przypadku oddalenia żądania o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.208.850,00zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby powoda, N. C. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. łącznie następujących świadczeń:

1) kwoty 310.340,00zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od miesiąca lutego 2013 r. do miesiąca grudnia 2017 r. (59 miesięcy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 27.01.2016 r. do dnia zapłaty, na którą to rentę składają się:

a) koszty opieki (10 h/doba x 20 zł) + (14h/doba x 10 zł) x 30 dni= 10.200 zł/mies./ 2 (przyczynienie) = 5.100 zł x 59 mies. = 300.900 zł

b) zakup leków — 150 zł/miesięcznie (jak w pozwie) x 59 miesięcy = 8.850 zł/2 (przyczynienie) = 4.425 zł;

c) koszty rehabilitacji — 800 zł miesięcznie (jak w pozwie) x 59 miesięcy = 47.200 zł/2 (przyczynienie) = 23.600 zł

łącznie 328.925 zł minus 18.585 zł (wypłacone przez pozwanego tytułem renty 315 zł/m-c za 59 miesięcy) = 310.340,00 zł

2) kwoty 74.424,00zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb powoda za okres od stycznia 2018 r. do grudnia 2018 r. (12 miesięcy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 27.01.2016 r. do dnia zapłaty, na którą to rentę składają się:

a) koszty opieki (10h x 23,69 zł) + (14 h x 11,85 zł) x 30 dni = 12.084 mies. / 2 (przyczynienie) = 6042 zł/mies. x 12 mies. = 72.504 zł

b) zakup leków — 150 zł/mies. (jak w pozwie) x 12 mies. = 1.800 zł/2 (przyczynienie) = 900 zł;

c) koszty rehabilitacji — 800 zł mies. (jak w pozwie) x 12 mies. = 9.600/2 (przyczynienie) = 4800 zł łącznie 78.204 zł minus 3.780 zł (wypłacone przez pozwanego tyt. renty 315 zł/m-c) = 74.424,00 zł

3) 6.514,90 zł tytułem renty z tytułu zwiększonych potrzeb powoda, płatnej miesięcznie do 10 dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności, począwszy od stycznia 2019 r., na którą to rentę składają się:

a) koszty opieki (10 h. x 23,69 zł) + (14 h. x 11,84 zł) = 402,66 zł/doba (402,66 zł/doba x 30 dni) x 50% (przyczynienie) = 6.039,90 zł

b) zakup leków — 150 zł/mies. (jak w pozwie) /2 (przyczynienie) - 78 zł

c) koszty rehabilitacji — 800 zł mies. (jak w pozwie) /2 (przyczynienie)=400 zł łącznie 6.514,90 zł.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu 22 października 2002 roku w R. doszło do zdarzenia komunikacyjnego, w którym powód jako pasażer samochodu marki P. nr rej. (...) doznał ciężkich obrażeń ciała. Obrażenia te obejmowały, zgodnie ze wskazaniem biegłych powołanych na potrzeby postępowania sądowego toczącego się przed Sądem Okręgowym w Radomiu pod sygn. akt IC 179/05 stan po urazie czaszkowo-mózgowym, stan po otwartym złamaniu kości czołowej ze stłuczeniem i rozerwaniem mózgu, płatów czołowych z towarzyszącym otwartym złamaniem zatok czołowych i licznymi złamaniami kości czaszki, moczówkę prostą, zanik pourazowy nerwu wzrokowego lewego. Ponadto powód wskazał, iż ma obecnie bóle głowy, ślepotę oka lewego, znaczne zawężenie pola widzenia oka prawego, osłabienie ostrości widzenia, zmniejszoną wydolność organizmu, zawroty głowy, zaburzenia ortostatyczne, ropienie oczu, moczówkę, bezsenność, nerwicę połączoną z załamaniem nerwowym, epilepsję powypadkową, brak węchu, zaniki pamięci, zaburzenia orientacji przestrzennej, bóle ręki lewej, bóle obojczyka lewego, szpecącą bliznę kostną okolic czoła, szpecące pourazowe blizny twarzy, blizny na głowie, szyi i tułowiu, dysfunkcję lewej ręki w nadgarstku z ograniczeniem ruchomości siły mięśniowej, światłowstręt, obniżone ciśnienie krwi i słabienie organizmu w godzinach dopołudniowych , okresowe bóle oczu, pieczenie i łzawienie. Powód zażądał renty z tytułu utraconego dochodu, renty na zwiększone potrzeby oraz odszkodowania z tytułu kosztów opieki powołując się na wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia 28 grudnia 2005 roku wydany w sprawie IC 179/05, w którym to tenże Sąd ustalił, że pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność na przyszłość za skutki wypadku komunikacyjnego jakiemu uległ N. C. w dniu 22 października 2003 roku w 50%, ponieważ od czasu wypadku cierpi z powodu jego skutków i wymaga ciągłego leczenia i stałej rehabilitacji, zaś przyznana mu wówczas kwota zadośćuczynienia w wysokości 33.000 zł została przez niego skonsumowana na bieżące potrzeby. Co do żądania zasądzenia renty powód wskazał, iż jest osobą całkowicie niezdolną do wykonywania pracy i niezdolność ta ma charakter trwały. Stan całkowitej niezdolności do pracy powoduje niemożność podjęcia przez niego jakiejkolwiek pracy, niemożność jakiegokolwiek rozwoju zawodowego, a co za tym idzie skutkuje niemożnością zarobkowania powoda w stosunku do zarobków jakie mógłby osiągnąć gdyby nie wypadek /pozew k. 2-17, pismo k. 755-764/.

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew z dnia 25 marca 2016 roku (data nadania w UP) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W pierwszej kolejności pozwany podniósł zarzut przedawnienia w zakresie kosztów opieki w okresie ponad 3 lata wstecz. Pozwany dodał, iż roszczenia powoda nie są zasadne. Wskazał, iż powód nie pracował, ukończył szkołę podstawową, prowadził nieuregulowany, swobodny tryb życia, bez wyraźnej zakreślonej perspektywy na przyszłość. Zaś w kontekście życiorysu powoda oraz jego stanu zdrowia trudno podjąć jakiekolwiek decyzje mające merytoryczne umocowanie, zwłaszcza odnośnie renty z tytułu utraconych dochodów /odpowiedź na pozew k. 57-57v./.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska w sprawie.

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie na podstawie art. 15 zzs² ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązania związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374 ze zm.) odebrał od pełnomocników stron stanowiska na piśmie przed zamknięciem rozprawy i wydaniem wyroku na posiedzeniu niejawnym /postanowienie k. 768/.

Strona powodowa w piśmie z dnia 23 kwietnia 2021 r. podtrzymała w całości żądanie pozwu oraz wszelkie twierdzenia w nim zawarte /pismo procesowe powoda k. 774/.

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. podtrzymał swoje stanowisko wskazane w odpowiedzi na pozew. Dodał, iż zgłoszone przez powoda roszczenia znacznie wykraczają poza sumę gwarancyjną obowiązującą w dniu, w którym miał miejsce wypadek komunikacyjny, którego uczestnikiem był N. C. /pismo k. 771-772/.

Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zamknął rozprawę /postanowienie k. 780/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 22 października 2002r. w R. N. C. uczestniczył w wypadku komunikacyjnym jako pasażer samochodu marki P. nr rej. (...). Pojazdem tym kierował znajdujący się w stanie nietrzeźwości M. J. i on był sprawcą zdarzenia. Przed Sądem Rejonowym w Radomiu pod sygn. akt II K 200/03 toczyła się sprawa karna dot. w/w wypadku. Kierujący samochodem M. J. został oskarżony o to, że w dniu 22.10.2002r. w R. na skrzyżowaniu ulicy (...) naruszył umyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, iż kierując samochodem m-ki P. w stanie nietrzeźwości wynoszącym 1,3 promila alkoholu we krwi, wyjeżdżając z drogi podporządkowanej nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu jadącemu ulicą (...) samochodowi m-ki B., kierowanemu przez M. W., doprowadzając do zderzenia pojazdów, wskutek czego N. C. doznał obrażeń ciała stanowiących chorobę realnie zagrażającą życiu oraz o to, że kierował samochodem w stanie nietrzeźwości i nie zastosował się do orzeczonego przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów /okoliczności bezsporne/.

Samochód, którym podróżował poszkodowany N. C. był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. /okoliczności bezsporne/.

W wyniku wypadku N. C. doznał ciężkich obrażeń ciała. Bezpośrednio po wypadku powód został przewieziony do Oddziału Intensywnej (...), gdzie był hospitalizowany w dniach 22.10 - 21.11.2002r. z rozpoznaniem: uraz wielonarządowy, uraz czaszkowo-mózgowy z licznymi złamaniami kości twarzoczaszki, otwarte złamanie kości czołowej prawej, otwarte złamanie zatoki czołowej, stłuczenie i rozerwanie mózgu krwawienie podpajeczynówkowe, odma płucna lewostronna, zwichnięcie grzbietowe w stawach międzykośćmi nadgarstka i kości przedramienia lewego i odłamaniem kości promieniowej lewej, złamanie nosa, stłuczenie prawego płata wątroby / dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 25-28/.

W dniu 22.10.2002r. wykonano u niego kraniotomię czołową i usunięto wolne odłamy kostne, wykonano plastykę przedniego dołu czaszki. Od 21.11. do 6.12.2002r. powód był hospitalizowany w Oddziale Neurochirurgii, gdzie stosowano leczenie zachowawcze. Od 11.12.2002r. - 21.01.2003r. powód przebywał na leczeniu w Oddziale Rehabilitacji z rozpoznaniem: stan po urazie czaszkowo-mózgowym, stan po otwartym złamaniu kości czołowej ze stłuczeniem i rozerwaniem mózgu, płatów czołowych z towarzyszącym otwartym złamaniem zatok czołowych i licznymi złamaniami kości czaszki, moczówka prosta, zanik pourazowy nerwu wzrokowego lewego / dowód: dokumentacja medyczna k. 28-30/.

Ze względu na ślepotę lewego oka oraz ograniczone pole widzenia oka prawego w okresie od 01.10.2015 r. do 05.10.2015 r. powód przebywał w I Katedrze Okulistyki działającej przy (...) Szpitalu (...) w K., gdzie przeszedł szereg badań. Również ze względu na padaczkę objawową powód przebywał na Oddziale Neurologicznym w (...) Szpitalu (...) w R. / dowód: dokumentacja medyczna k. 31-35/.

W chwili wypadku powód miał 23 lata. Ukończył Szkołę Podstawową. Przerwał naukę w szkole zawodowej. Nie ma wyuczonego zawodu. Pracował dorywczo od 16 roku życia. Uczył się szyć w zakładzie krawieckim ojca. Jakiś czas przed wypadkiem handlował kurtkami na targu. Planował wraz z kolegami wyjazd zarobkowy za granicę / dowód: zeznania świadka E. C. k. 740v.-741v., zeznania świadka T. G. k. 753-753v., zeznania świadka M. Z. k. 754, zeznania powoda k. 223-225v. pisemna opinia biegłej specjalisty opieki społecznej, pielęgniarki E. F. k. 631-646, pisemna uzupełniająca opinia tej biegłej k. 665-666/.

Po wypadku powód wystąpił do Sądu Okręgowego w Radomiu z pozwem o zapłatę zadośćuczynienia, renty wyrównawczej w kwocie 650 zł miesięcznie, oraz ustalenie odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku, które mogą ujawnić się w przyszłości. Wyrokiem z dnia 28 grudnia 2015 roku wydanym w sprawie IC 179/05 Sąd Okręgowy w Radomiu ustalił, iż (...) S.A. z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność na przyszłość za skutki wypadku komunikacyjnego jakiemu uległ N. C. w dniu 22 października 2003 roku, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 33.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 28 grudnia 2005 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 5.830 zł tytułem kosztów procesu, zaś umorzył postępowanie w części dotyczącej żądania renty / dowód: wyrok k. 129 w aktach IC 179/05 Sądu Okręgowego w Radomiu/.

Po wypadku życie powoda zmieniło się diametralnie. Z dnia na dzień stał się on osobą niepełnosprawną. Nigdy nie wrócił do sprawności sprzed wypadku. Orzeczeniem Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o niepełnosprawności w R. z dnia 09 czerwca 2014 roku N. C. został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Wskazano w nim, iż w przypadku podjęcia zatrudnienia wymaga stanowiska przystosowanego oraz że okresowo wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji / dowód: orzeczenie k. 41/.

Powód zamieszkuje w wynajmowanym, dwupokojowym mieszkaniu o powierzchni 36m² ,razem z mamą i babcią. Mieszkanie usytuowane jest na 2 piętrze budynku, bez windy. Opiekę nad powodem sprawuje mama i babcia, w większej mierze babcia. Powód mieszka z babcią w jednym pokoju. Powód nie zostaje sam w domu i nie wychodzi z powodu zagrożenia wystąpienia napadu padaczki. Jest samodzielny w podstawowych czynnościach dnia powszedniego. Sam zjada posiłki, myje się, kapie, korzysta z toalety. Powód porusza się samodzielnie w obrębie mieszkania. Największym utrudnieniem dla niego są zaburzenia widzenia i możliwość niezauważenia przeszkód. Ma problemy z wejściem do kabiny prysznicowej. Większość dnia spędza siedząc lub leżąc w łożku. Nie czyta, nie ogląda telewizji, często słucha radia. Nie włącza się do prac domowych. Nie przygotowuje sam nawet prostych posiłków. Mama i babcia pomagają mu w świadczeniach higienicznych, wykonują czynności porządkowe, zakupy, przygotowują potrawy, pranie, nadzorują wykonywanie czynności higienicznych, kąpieli, pomagają przy toalecie. Organizują mu porady lekarskie, wykupują leki, podają leki. Większość czasu powód spędza bezczynnie leżąc w łóżku. Do południa leży z racji osłabienia związanego z bardzo niskim ciśnieniem. W nocy ze względu na moczówkę chodzi do toalety 3-4 razy. Wtedy potrzebuje pomocy osoby trzeciej. Wymaga opieki 3-4 godziny dziennie. Powód otrzymuje zasiłek z MOPS-u w wysokości 386 zł oraz rentę z (...) w wysokości 315 zł miesięcznie. / dowód: zeznania świadka T. G. k. 753-753v., zeznania świadka M. Z. k. 754, zeznania powoda k. 223-225v., pisemna opinia biegłej neurolog D. M. k. 253-259, pisemne uzupełniające opinie tej biegłej k. 330-333, k. 373-374, k. 424-424v., k. 528-528v., k. 572-572v., k. 676, pisemna opinia biegłego nefrologa P. D. k. 480-494, pisemna opinia biegłej specjalisty opieki społecznej, pielęgniarki E. F. k. 631-646, pisemna uzupełniająca opinia tej biegłej k. 665-666/.

Po wypadku powód korzystał z rehabilitacji jeden raz w ramach NFZ. Była to rehabilitacja wdrożona w celu przywrócenia jego maksymalnej sprawności po wypadku oraz pionizacji i nauki chodu według najbardziej zbliżonego prawidłowego wzorca. Potem już z rehabilitacji nie korzystał / dowód: pisemna opinia biegłego A. W. k. 132-156, uzupełniające opinie tego biegłego k. 184-192 i k. 272-273/.

W chwili obecnej powód skarży się na szereg dolegliwości bólowych i ograniczeń w życiu codziennym. Nie może pracować fizycznie, nie może chodzić samodzielnie, nie może dźwigać, nie może chodzić na siłownię, nie może grać w piłkę, nie może jeździć na rowerze, nie może pływać, nie może grać w tenisa ziemnego, nie może robić zakupów, nie ma węchu, nie widzi na lewe oko, ma zawroty głowy, nie może nic przenieść, ma drżenie kończyn górnych, parastezje kończyn dolnych, zaburzenia pamięci, zaburzenia orientacji w terenie, koncentracji uwagi. Powód porusza się samodzielnie wyraźnie utykając na lewą kończynę. Chód jest niewydolny, a jego mechanizm upośledzony, co powoduje problemy w lokomocji oraz nasilające się dolegliwości bólowe w obrębie kończyn dolnych oraz kręgosłupa. Największe ograniczenia i trudności w życiu powoda i jego obecnego funkcjonowania wynikają z następstw wypadku o podłożu neurologicznym (zaburzenia widzenia, niedowidzenie, zaburzenia równowagi, orientacji w terenie, padaczka i jej konsekwencje). Uszkodzenia neurologiczne w postaci zaburzeń poznawczych mają charakter trwały i nieodwracalny. Ze względu na rozpoznaną moczówkę prostą i padaczkę pourazową powód wymaga stałego przyjmowania leków p/padaczkowych ((...)) i antydiuretycznych ((...)). Łączny procentowy uszczerbek na zdrowiu z powodu urazu głowy i uszkodzenia układu nerwowego wynosi 145 %. / dowód: pisemna opinia biegłego A. W. k. 132-156, uzupełniające opinie tego biegłego k. 184-192 i k. 272-273, pisemna opinia biegłej neurolog D. M. k. 253-259, pisemne uzupełniające opinie tej biegłej k. 330-333, k. 373-374, k. 424-424v., k. 528-528v., k. 572-572v., k. 676/.

Po 10 latach od wypadku wystąpiły u powoda napady padaczkowe. Występują one co prawda rzadko, nie mniej jednak powodują zagrożenie i konieczność sprawowania nadzoru nad powodem. Napady te zmniejszają również jego szansę na podjęcie pracy. / dowód: pisemna opinia biegłej neurolog D. M. k. 253-259, pisemne uzupełniające opinie tej biegłej k. 330-333, k. 373-374, k. 424-424v., k. 528-528v., k. 572-572v., k. 676./.

Następstwem przebytego w wypadku urazu czaszkowo-mózgowego jest w chwili obecnej u powoda zanik włókien nerwów wzrokowych. Doprowadziło to do ślepoty całkowitej w oku lewym, a w oku prawym do praktycznej ślepoty z zachowaną jedynie wysepką widzenia centralnego w zakresie 10 stopni. Skutkiem złamań kości twarzoczaszki jest u powoda zniekształcenie oczodołów i wytrzeszcz gałek ocznych. Ślepota oka lewego i jego wyłączenie z widzenia doprowadziło do wystąpienia zeza rozbieżnego. Trwały ubytek w zakresie narządu wzroku w wynosi 95%. Powód stosuje leki do oczu. Są to krople nawilżające i steroidy. Miesięczny koszt tych leków wynosi 100 zł. / dowód: pisemna opinia biegłego lekarza okulisty M. F. (1) k. 386-394, pisemne uzupełniające opinie tej biegłej k. 454-457, k. 543-545i k. 592-593/.

Trwałym następstwem urazu z dnia 22 października 2002 roku z punktu widzenia otolaryngologicznego jest oszpecenie twarzy-zniekształcenie ze szpecącym ubytkiem kości czołowej, zniekształcenie nasady nosa z upośledzeniem drożności nosa, całkowita i nieodwracalna utrata węchu, a w następstwie zaburzenie smaku. Z tego tytułu powód ma 20 % uszczerbku na zdrowiu / dowód: pisemna opinia biegłej lekarza otolaryngologa M. C. k. 418-420, pisemna uzupełniająca opinia tej biegłej k. 550-551/.

Z punktu widzenia chirurgii plastycznej proces leczenia powoda trwał około 4-6 tygodni. Powstałe w wyniku wypadku u powoda ubytki kości twarzoczaszki i blizny pourazowe i pooperacyjne są trwałym defektem i nie ma możliwości ich całkowitego wyeliminowania. Stanowią one defekt natury estetycznej / dowód: pisemna opinia biegłego chirurga plastyka A. B. k. 599-601v./.

W chwili obecnej powód N. C. ma 42 lata. Jest osobą całkowicie niezdolną do podjęcia zatrudnienia. Do chwili obecnej korzysta z wizyt lekarskich u okulisty, u endokrynologa (w związku z moczówką), neurologa. Wizyty te odbywają się w ramach NFZ /dowód: pisemna opinia biegłego lekarza okulisty M. F. (1) k. 386-394, pisemne uzupełniające opinie tej biegłej k. 454-457, k. 543-545i k. 592-593/.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, w tym w szczególności kopii dokumentacji medycznej, korespondencji między stronami w postępowaniu likwidacyjnym, a także dokumentów zawartych w archiwalnych aktach sprawy Sądu Okręgowego w Radomiu, sygn. akt I C 179/05, jak również na podstawie dowodów z opinii biegłych: z zakresu rehabilitacji medycznej – A. W., okulisty-M. F. (1), neurologa-D. M., ortopedy – M. G., otolaryngologa M. C., nefrologa-P. D., chirurga plastyka-A. B. z (...), pielęgniarki E. F. oraz dowodu z przesłuchania świadków E. C., T. G., M. Z. i powoda N. C. w charakterze strony.

W toku niniejszego postępowania Sąd dopuścił dowody z biegłych szeregu specjalności, bowiem charakter ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie wymagał odpowiedzi w zakresie wiadomości specjalnych. Sąd podzielił wnikliwe i szczegółowe opinie sporządzone przez biegłych sądowych, których ostatecznie żadna ze stron nie kwestionowała. Wnioski omawianych opinii pozostawały ze sobą spójne, co potwierdzało dodatkowo ich wiarygodność i pozwalało na ustalenie rzeczywistych ograniczeń powoda w życiu codziennym oraz zakresu koniecznych zabiegów (wizyt lekarskich i leków) związanych z rozstrojem zdrowia. Opinie te zostały sporządzone przez kompetentne osoby, posiadające odpowiednią wiedzę z zakresu będącego ich przedmiotem, a nadto zostały wydane po przeprowadzeniu badań charakterystycznych dla ich przedmiotu, a zatem na podstawie badania N. C. i analizy akt sprawy, w tym dokumentacji medycznej. Zastosowane metody były bardzo szczegółowe. Dodatkowo przedmiotowe opinie odpowiadały wymaganiom określonym w Kodeksie postępowania cywilnego, a nadto nie zachodziły żadne powody osłabiające zaufanie do wiedzy, kompetencji, doświadczenia czy bezstronności sporządzających je biegłych.

Sąd dał również wiarę powodowi w zakresie przedstawianych przez niego depozycji. Jego wypowiedzi były spójne i logiczne. Obraz stanu faktycznego nakreślony przez powoda korespondował z pozostałymi ustaleniami faktycznymi Sądu, toteż brak było podstaw do ich podważenia.

Sąd Okręgowy zważył, że co następuje:

Powództwo w części zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Zgodnie z art. 366 k.p.c. wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami.

Moc wiążąca orzeczenia może być rozważana tylko wtedy, gdy rozpoznawana jest inna sprawa niż ta, w której wydano poprzednie orzeczenie oraz gdy kwestia rozstrzygnięta innym wyrokiem stanowi zagadnienie wstępne. Walor prawny rozstrzygnięcia zawartego w treści prawomocnego orzeczenia występującego w nowej sprawie pomiędzy tymi samymi stronami wyraża się w tym, że rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu (rzecz osądzona) stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika. Sądy rozpoznające między tymi samymi stronami nowy spór więc muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku, a więc w ostatecznym rezultacie procesu uwzględniającym stan rzeczy na datę zamknięcia rozprawy. W kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się ta sama kwestia, nie może być ona już więc ponownie badana. Związanie orzeczeniem oznacza zatem zakaz dokonywania ustaleń sprzecznych z uprzednio osądzoną kwestią, a nawet niedopuszczalność prowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego. Chociaż powagą rzeczy osądzonej objęta jest w zasadzie jedynie sentencja wyroku, a nie jego uzasadnienie, to powaga rzeczy osądzonej rozciąga się również na motywy wyroku w takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu. W szczególności, powagą rzeczy osądzonej mogą być objęte ustalenia faktyczne w takim zakresie, w jakim indywidualizują one sentencję jako rozstrzygnięcie o przedmiocie sporu i w jakim określają one istotę danego stosunku prawnego. Chodzi jednak tylko o elementy uzasadnienia dotyczące rozstrzygnięcia co do istoty sprawy, w których sąd wypowiada się w sposób stanowczy, autorytarny o żądaniu. Prekluzji ulega więc tylko ten materiał procesowy, który dotyczy podstawy faktycznej w zakresie hipotezy normy materialnoprawnej zastosowanej przez sąd, natomiast twierdzenia i dowody dotyczące innej podstawy prawnej są dla konkretnej sprawy obojętne (patrz: postanowienie SN z dnia 12 września 2018 r., sygn. III UZ 16/18 oraz stanowisko judykatury i doktryny przywołane w uzasadnieniu tego orzeczenia).

Spór w niniejszej sprawie toczy się między tymi samymi stronami, co w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Radomiu I Wydział Cywilny zakończonym wyrokiem z dnia 28 grudnia 2005 r. (sygn. akt IC 179/05). Roszczenia objęte poprzednią i niniejszą sprawą wynikają z okoliczności faktycznych związanych z wypadkiem, któremu uległ powód w dniu 22 października 2002 r. oraz następstwami tego wypadku w zakresie stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, konsekwencji majątkowych i niemajątkowych tego zdarzenia. Tak strony, jak i tutejszy Sąd związani są rozstrzygnięciami Sądu Okręgowego w Radomiu, a także ustaleniami poczynionych przez ten sąd w zakresie podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia.

W wyroku z dnia 28 grudnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Radomiu ustalił, że pozwany (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku komunikacyjnego, jakiemu uległ N. C. w dniu 22 października 2002 roku w 50 % (pięćdziesięciu procentach).

Ze względu na przedmiot i charakter roszczeń objętych niniejszym postępowaniem, związany z przedmiotem poprzedniej sprawy co do zasady i nowym w zakresie wysokości żądanych świadczeń, Sąd przyjął za własne ustalenia faktyczne i podstawę prawną wskazaną w uzasadnieniach ww. Sądu i uzupełnił tę podstawę o wskazane poniżej przepisy.

Powód N. C. w toku przedmiotowej sprawy domagał się zasądzenia od pozwanego odszkodowania z tytułu kosztów opieki, renty z tytułu zwiększonych potrzeb oraz renty za utracone zarobki i zmniejszone widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie z dyspozycją art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Powód wykazał rozmiar szkody majątkowej, dlatego też Sąd uznał za zasadne zasądzenie kosztów z tytułu opieki nad powodem podczas rekonwalescencji po wypadku.

Na skutek wypadku komunikacyjnego N. C. doznał szeregu obrażeń ciała, i do chwili obecnej nie odzyskał pełnej sprawności, nie ma też szansy na uzyskanie pełnej sprawności w przyszłości. Następstwa wypadku znacznie ograniczyły go ponadto w codziennych czynnościach. W szczególności powód musiał zrezygnować z aktywnego trybu życia, aktywnych form spędzania czasu wolnego. Bezpośrednio po zdarzeniu przebywał on w szpitalu, gdzie przechodził liczne zabiegi, następnie wymagał stałej opieki w warunkach domowych, był uzależniony od opieki innych osób. Powód stał się człowiekiem niepełnosprawnym, obsługiwanym przez innych, zamkniętym w sobie.

W niniejszym postępowaniu powód domagał się kwoty 426.195,51 zł z tytułu kosztów opieki. Sąd uznał, iż żądanie powoda jest co do zasady do uwzględnienia, jednak nie w całości. Bezpośrednio po wypadku powód przebywał w Szpitalu. Po opuszczeniu szpitala w dniu 21 stycznia 2003 roku powód musiał przystosować się do życia w związku z zaistniałą u niego niepełnosprawnością. Do końca roku 2003 wymagał opieki w wymiarze 6 godzin dziennie. W następnych latach- zgodnie ze wskazaniami biegłej neurolog D. M. – pomoc osób trzecich w przygotowywaniu posiłków, robieniu zakupów, sprzątaniu, praniu, załatwianiu spraw poza domem wynosiła 4 godziny dziennie.

Obliczając zatem należne powodowi odszkodowanie z tytułu kosztów opieki Sąd przyjął stawki Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w R. wskazane w opinii biegłej z zakresu pielęgniarstwa E. F.. I tak w roku 2003 stawka za 1 godzinę opieki wynosiła 10,40 zł, w roku 2004 -11,20 zł, w roku 2005 i 2006-11,30 zł, w roku 2007- 12,90 zł, w roku 2008 -13,60 zł, w roku 2009-15,30 zł w roku 2010-16,24 zł, w roku 2011-16,75 zł, w roku 2012- 18,38 zł i w roku 2013-19,20 zł (k. 665 i k. 644 akt sprawy). W oparciu o te dane przyjmując iż w roku 2003, po wyjściu powoda ze szpitala powód wymagał opieki w wymiarze 6 godzin dziennie- koszty opieki wyniosły 21.465,60 zł (344 dni x 6hx10,40 zł). W kolejnych latach tj. od 1 stycznia 2004 roku do 21 stycznia 2013 roku koszty te kształtowały się następująco:

a) rok 2004 - 365 dni x 4h x 11,20 zł = 16.352 zł;

b) rok 2005 i 2006 -730 dni x 4h x 11,30 zł = 32.996 zł;

c) rok 2007 - 365 dni x 4h x 12,90 zł = 18.834 zł;

d) rok 2008 - 365 dni x 4h x 13,60 zł = 19.856 zł;

e) rok 2009 - 365 dni x 4h x 15,30 zł = 22.338 zł;

f) rok 2010 - 365 dni x 4h x 16,24 zł = 23.710,40 zł;

g) rok 2011 - 365 dni x 4h x 16,75 zł = 24.455 zł;

h) rok 2012 - 365 dni x 4h x 18,38 zł = 26.834,80 zł;

i) rok 2013- 21 dni x 4h x 19,20 zł = 1.612,80 zł.

Łączna kwota z tytułu kosztów opieki wyniosła zatem 208.454,60 zł. Kwota ta została pomniejszona o 50 % z tytułu przyczynienia się powoda do wypadku (czego z resztą powód nie kwestionował w niniejszym postępowaniu) oraz o kwotę 13.860 zł (cofniętą przez powoda w piśmie z dnia 13 marca 2018 roku k. 463). Kwota odszkodowania z tytułu kosztów opieki za okres od dnia 21 stycznia 2003 roku do 21 stycznia 2013 roku została uwzględniona w wysokości 90.367,30 zł (pkt I ppkt 1 wyroku).

Orzekając o odsetkach od zasądzonego odszkodowania Sąd miał na uwadze, iż ustaleniu początkowej daty świadczenia odsetkowego decyduje to, czy odszkodowanie zostało określone biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili wyrokowania, czy też stan rzeczy istniejący we wcześniejszej dacie, na przykład w dacie zgłoszenia żądania zapłaty odszkodowania, kiedy znane były już wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a tym samym wysokość doznanej szkody. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie dopiero w chwili wyrokowania znane i wyjaśnione były wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar szkody i wysokość odszkodowania należnego powodowi. W toku postępowania te okoliczności zostały ustalone poprzez przeprowadzenie dowodu z zeznań zarówno świadków, jak i powoda oraz opinii biegłych sądowych. Dlatego też odsetki zasądzono od dnia wyrokowania – 2 sierpnia 2021 r. – a żądanie odsetek za okres wcześniejszy podlegało oddaleniu.

Renta z tytułu zwiększenia się potrzeb poszkodowanego dotyczy sytuacji, gdy w wyniku doznanej szkody istnieje konieczność ponoszenia wyższych kosztów jego utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu ze stanem sprzed wyrządzenia szkody. Są to stałe wydatki, których ponoszenie wynika z wyrządzenia szkody. Do kosztów tych zalicza się koszty stałej opieki pielęgniarskiej, bądź pomocy osoby trzeciej przy rehabilitacji, odpowiedniego wyżywienia, koszty stałych konsultacji medycznych i lekarstw, rehabilitacji. Przyznanie renty na zwiększone potrzeby nie jest przy tym uzależnione od wykazania, że powód faktycznie poniósł w zakresie objętym żądaniem określone koszty z tego tytułu. Roszczenie o rentę w razie zwiększenia się potrzeb jest niezależne od zdolności do pracy poszkodowanego i od sposobu wydatkowania świadczeń uzyskanych z tego tytułu. Poszkodowany nie jest więc zobowiązany do udowodnienia poniesionych wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli dysponuje wystarczającymi środkami z innych tytułów (np. świadczeniem alimentacyjnym) lub opiekę nad nim sprawują osoby (np. najbliżsi), niedomagające się w zamian żadnej finansowej rekompensaty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1969 r., sygn. akt I PR 28/69, OSN 1969/12/229; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1976 r., sygn. akt IV CR 50/76, OSN 1977/1/11). Sąd podziela w tym zakresie pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1976 r. (sygn. akt IV CR 50/76, OSNCP 1977/1/11), że przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki, gdyż do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego. Natomiast niezaprzeczalnie podstawą przyznania renty z tego tytułu jest konieczność ponoszenia stałych wydatków (tak A. S., Odszkodowanie za szkodę majątkową, B. 1998, s. 152).

Jak ustalono w niniejszej sprawie powód wymaga pomocy osób trzecich w codziennych czynnościach (4 godziny dziennie). W ocenie Sądu zostały również wykazane zwiększone potrzeby powoda z tytułu kosztów leczenia. Z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego w niniejszym postępowaniu wynika, iż powód przyjmował leki na moczówkę, na nadciśnienie i stosuje steroidowe i nawilżające krople do oczu. Ponosi z tego tytułu wydatki w wysokości ok. 150 zł miesięcznie.

Skapitalizowana renta na zwiększone potrzeby za okres od 21 stycznia 2013 roku do dnia 31 lipca 2021 roku została obliczona w następujący sposób. Średnia stawka za 1 godzinę opieki w tym okresie wg danych z MOPS-u w R. wyniosła ok. 21 zł. Okres od dnia 21 stycznia do 31 lipca 2021 roku wynosił 3111 dni. Zatem 3111 dni x 4h dziennie x 21 zł = 261.324 zł. Na leki powód wydaje kwotę 150 zł miesięcznie. Okres od 21 stycznia 2013 roku do 31 lipca 2021 roku wynosił 102 miesiące. Zatem 150 zł x 102 =15.300 zł. Suma kosztów opieki i wydatków na leki wynosi 276.624 zł (261.324 zł +15.300zł). Kwotę tę pomniejszono o 50 % przyczynienia się oraz o kwotę 315 zł wypłacaną od 2013 roku do lipca 2021 roku przez pozwanego (315 zł x 103 miesiące). Tak więc skapitalizowana renta na zwiększone potrzeby wynosi 105.867 zł ( 276.624 zł :2 – 32.445 zł).

Orzekając o tym żądaniu Sąd nie uwzględnił kosztów rehabilitacji. Jak wskazał biegły ortopeda M. G. - powód z punktu widzenia ortopedycznego nie wymaga rehabilitacji. Biegła neurolog D. M. za to wskazała, iż powód mógłby korzystać z terapii zajęć usprawniających. Taką terapię powód mógłby otrzymać w ramach NFZ. Nigdy nie starał się o rehabilitację w ramach NFZ. Również biegła E. F. potwierdziła, iż zarówno powód ani jego opiekunki nie mieli świadomości, że tego rodzaju rehabilitacja mu przysługuje w ramach NFZ-u.

O odsetkach od tego żądania sąd orzekł również od dnia wyrokowania, z tych samych względów jak wskazano przy odszkodowaniu za koszty opieki (pkt I pkt 2 wyroku).

Mając na uwadze te same ustalenia faktyczne Sąd zasądził na rzecz powoda rentę na zwiększone potrzeby na przyszłość. Sąd przyjął, iż składają się na nią opieka w wymiarze 4 godzin dziennie licząc stawkę 24 zł za godzinę (obecna stawka w MOPS-ie) x 30 dni = 2880 zł. Do tej kwoty dochodzą wydatki na leki w wysokości 150 zł miesięcznie. Zatem kwotę 3030 zł pomniejszono o 50% przyczynienia się i odjęto od różnicy kwotę 315 zł (kwotę, którą wypłacana jest przez pozwanego), czyli 1515 zł-315 zł =1200 zł, począwszy od dnia 1 sierpnia 2021 roku (pkt I ppkt 5)

Powód domagał się także przyznania mu skapitalizowanej renty z tytułu utraconych dochodów, wynikających z utraconej zdolności do pracy i widoków powodzenia na przyszłość. Podstawę zasądzenia renty stanowi art. 444 § 2 k.c., zgodnie z którym jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy zarobkowej ma wyrównać różnicę między dochodami, jakie poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby zdarzenie szkodzące nie miało miejsca, a dochodami, jakie może on uzyskać po zdarzeniu szkodzącym (wyr. SN z 21.5.2009 r., V CSK 432/08, Legalis). Kalkulując zarobek, jaki poszkodowany osiągałby, gdyby nie doznał szkody, należy brać pod uwagę nie tylko zarobki uzyskiwane w chwili zajścia zdarzenia szkodzącego, ale także zarobki, jakie mógłby uzyskiwać, jeśli kontynuowałby pracę, w szczególności uwzględnić należy możliwości uzyskania awansu, premii za staż pracy itd.. Mając na uwadze, że powód przed wypadkiem pracował dorywczo, Sąd nie miał możliwości weryfikacji dochodów powoda z daty wypadku. Jednak Sąd dał wiarę zeznaniom powoda oraz opinii biegłej z zakresu okulistyki M. F. (2), że obecnie z uwagi na całkowitą ślepotę oka lewego i ograniczone pole widzenia oka prawego jego zdolność do pracy jest nierealna, należało uznać, że zaktualizowała się przesłanka zasądzenia renty z tego tytułu.

Ustalając wysokość renty Sąd wziął pod uwagę dane z GUS-u dotyczące wysokości płacy minimalnej, gdyż powód w dniu wypadku posiadał wykształcenie podstawowe i nie miał stałego zatrudnienia. I tak za rok 2013 płaca ta wynosiła 1600 zł, za rok 2014-1680 zł, za rok 2015-1750 zł , za rok 2016- 1850 zł, za rok 2017 -2000 zł, za rok 2018 -2100 zł, za rok 2019-2250 zł, za rok 2020-2600 zł, za rok 2021-2800 zł. Średnia płaca minimalna za lata 2013-2021 wynosi zatem 2070 zł. Skapitalizowana renta z tytułu utraconych zarobków za okres od dnia 21 stycznia 2013 roku do dnia 31 lipca 2021 roku wynosi 105.570 zł (102 miesiące x 2070 zł= 211.140 zł pomniejszona o 50% przyczynienia się.).

O odsetkach od tego żądania sąd orzekł również od dnia wyrokowania, z tych samych względów jak wskazano przy odszkodowaniu za koszty opieki (pkt I pkt 3 wyroku).

Mając na uwadze te same okoliczności Sąd ustalił dla powoda wysokość renty za utracone zarobki i zmniejszone widoki na przyszłość w wysokości 1400 zł miesięcznie, począwszy od dnia 1 sierpnia 2021 roku. Sąd przyjął, iż powód po wypadku z dnia 22 października 2002 roku ma całkowitą niezdolność do pracy. Średnia płaca minimalna wg danych z GUS-u wyniosła 2800 zł. Sąd pomniejszył w/w kwotę o 50 % przyczynienia się powoda do wypadku (pkt I ppkt 4 wyroku).

Na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania kwoty 5.670 zł, co do której powód skutecznie cofnął pozew (pkt III wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Biorąc pod uwagę proporcję świadczenia ostatecznie przyznanego powodowi do świadczenia żądanego, należało obciążyć pozwanego kosztami procesu w 26,56 %, a powoda w 73,44 %. Natomiast na podstawie art. 108 § 1 zdanie drugie k.p.c. pozostawiono szczegółowe wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu pkt IV wyroku).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE