Sygn.akt III AUa 1518/13
Dnia 3 kwietnia 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Barbara Orechwa-Zawadzka (spr.)
Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka
SA Alicja Sołowińska
Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2014 r. w B.
sprawy z odwołania T. N. (1)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
o wypłatę świadczenia bez potrąceń
na skutek apelacji wnioskodawczyni T. N. (1)
od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 19 lipca 2013 r. sygn. akt IV U 2286/13
oddala apelację.
III AUa 1518/13
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 lipca 2013 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie oddalił odwołanie T. N. (1) od decyzji waloryzacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 15 marca 2013 r., a wniosek w zakresie wypłaty potrąconej emerytury w kwocie „około 60.000 zł” przekazał do rozpoznania organowi rentowemu.
Z ustaleń Sądu wynikało, ze wnioskodawczyni T. N. jest uprawniona do emerytury od 1 września 2000 roku. Organ rentowy dokonuje potrąceń z wypłacanej emerytury w związku z prowadzoną egzekucją komorniczą. Wnioskodawczyni kilkukrotnie składała odwołania od wcześniejszych decyzji waloryzacyjnych i kwestionowała wysokość potrąceń dokonywanych z emerytury w latach 2007 - 2012; Sąd Okręgowy oddalał powyższe odwołania (sygn. akt. IV U 1460/11, IV U 1091/12, IV U 548/10, IV U 838/09, IV U 1970/09, IV U 748/08, IV U 1684/08, IV U 1848/07). Obecnie z emerytury potrącana jest kwota 616,90 zł na podstawie tytułu wykonawczego realizowanego przez komornika sądowego. Pismem z dnia 31 grudnia 2012 r. organ rentowy poinformował T. N. o łącznej sumie dokonywanych potrąceń od 2004 r. do 2012 r., które wyniosły kwotę 53.501,61 zł.
Decyzją z dnia 15 marca 2013 r. ZUS dokonał waloryzacji emerytury od dnia 1 marca 2013 r. poprzez pomnożenie kwoty świadczenia ustalonego na dzień 28 lutego 2013 r. przez wskaźnik waloryzacji 104%, emeryturę po waloryzacji ustalono na kwotę 2.467,60 zł, przy czym świadczenie zmniejszono o kwotę 616,90 zł z tytułu dokonywanych potrąceń.
Zdaniem Sądu I instancji odwołanie T. N. od powyższej decyzji było niezasadne. Waloryzacja świadczenia została przeprowadzona zgodnie z przepisami art. 88-94 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz. 1227, ze zm.). Odnośnie potrąceń dokonywanych z emerytury, związanych z prowadzoną egzekucją komorniczą, Sąd stwierdził, że organ rentowy w takiej sytuacji jest zobowiązany do wstrzymania wypłaty tej części świadczenia, która zgodnie z obowiązującym prawem może być potrącona. Organ rentowy nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym.
Sąd przytoczył przepisy art. 139 ust. 1 pkt 5, 140, 141 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, regulujące zasady potrąceń ze świadczeń wypłacanych przez ZUS. Stwierdził, że wysokość potrąceń ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne – tj. od kwoty brutto emerytury, a nie od kwoty netto, jak chciałaby tego skarżąca.
W myśl art. 140 ust. 1 pkt 3 ustawy wysokość potrąceń w przypadku należności egzekwowanych z innych tytułów niż wymienione w pkt 1 i 2 wynosi 25%.
Odnośnie zgłoszonego przed Sądem roszczenia w zakresie zwrotu około 60.000 zł tytułem potrąceń dokonywanych przez organ rentowy, Sąd na podstawie art. 477 10 §2 kpc przekazał powyższe roszczenie – jako dotychczas nie rozpoznane – do ZUS.
Apelację od powyższego wyroku złożyła T. N. (1), która na rozprawie przed Sądem Apelacyjnym w dniu 3 kwietnia 2014 roku sprecyzowała zakres apelacji wskazując, iż „ pogodziła się z dokonaną przez ZUS waloryzacją”, natomiast nadal kwestionuje zasadność i wysokość dokonywanych z emerytury potrąceń, jak też skarży pkt II wyroku podnosząc, iż organ rentowy dotychczas nie rozpoznał sprawy w tym zakresie.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja T. N. (1) nie jest zasadna.
Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje ustalenia faktyczne i ocenę prawną w przedmiotowej sprawie dokonaną przez Sąd I instancji. Należy podkreślić, iż Sąd Okręgowy w dokładny sposób przedstawił w uzasadnieniu wyroku zarówno metodę dokonywania waloryzacji świadczeń wypłacanych przez ZUS jak i zasady i wysokość dopuszczalnych potrąceń z tych świadczeń.
Wnioskodawczyni nie zaskarżyła wyroku w części dotyczącej waloryzacji emerytury, natomiast nadal kwestionuje decyzję z dnia 15 marca 2013 roku w zakresie dokonywanych potrąceń. W tym zakresie Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku obszernie omówił mechanizmy prawne egzekucji sądowej podkreślając, iż wszczęcie egzekucji następuje na wniosek wierzyciela, który jest obowiązany dołączyć do wniosku tytuł wykonawczy. ZUS, niebędący organem egzekucyjnym, nie dysponuje tytułem wykonawczym. W przedmiotowej sprawie organem egzekucyjnym jest komornik sądowy, który w sprawach egzekucyjnych KM 1793/10 i KM 307/10 realizuje tytuł wykonawczy przeciwko T. N., zaś egzekucja ze świadczenia emerytalnego wnioskodawczyni odbywa się poprzez zajęcie emerytury i wstrzymanie wypłaty tej jej części, która może podlegać potrąceniu zgodnie z art. 140 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, tj. 25% emerytury, liczone o kwoty brutto. Skarżąca w apelacji nie wskazała, dlaczego w jej ocenie wyliczenie kwoty potrąceń jest wadliwe.
Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że kwota potrącenia został obliczona w sposób odpowiadający przytoczonym wyżej przepisom.
Z tych względów apelacja T. N. podlegała oddaleniu.
Odnośnie zarzutów apelującej dotyczących pkt II wyroku, należy stwierdzić, że Sąd I instancji prawidłowo przekazał żądanie w zakresie nieobjętym zaskarżoną decyzją, do rozpoznania organowi rentowemu, na podstawie art. 477 10 §2 kpc.
Mając to wszystko na uwadze, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 kpc orzekł jak w wyroku.