Sygn. akt I C 48/ 21
Dnia 28 grudnia 2021r.
Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR Janusz Supiński
Protokolant: Katarzyna Kucharska
po rozpoznaniu w dniu 09.12.2021 r. w Giżycku
sprawy z powództwa S. B.
przeciwko I. B.
o uzgodnienie treści księgi wieczystej
I. Uzgadnia treść księgi wieczystej nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym w ten sposób, że nakazuje:
1. Wykreślić w dziale II Przedsiębiorstwo (...) Spółka jawna w G. jako właściciela nieruchomości;
2. Wpisać w dziale II powoda S. B. pesel (...) jako współwłaściciela nieruchomości w udziale do 1/2 części;
3. Wpisać w dziale II pozwanego I. B. pesel (...) jako współwłaściciela nieruchomości w udziale do 1/2 części.
II. Zasądza od pozwanego I. B. na rzecz powoda S. B. kwotę 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.
III. Nakazuje pobrać od pozwanego I. B. na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Giżycku) kwotę 27.500,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony.
IV. Wyrokowi nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.
Sygn. akt I C 48/21
Powód S. B. domagał się uzgodnienia z rzeczywistym stanem prawnym treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Giżycku dla nieruchomości położonej przy ul. (...) poprzez ustalenie, że prawo własności tej nieruchomości przysługuje powodowi, a nie Przedsiębiorstwu (...) spółka jawna. W uzasadnieniu wskazał, że wskutek śmierci (...) spółki jawnej - (...), w Przedsiębiorstwie (...) S. i A. B. pozostał jeden wspólnik, a zatem również majątek spółki (w tym nieruchomość objęta przedmiotowym pozwem) z mocy prawa stanowi wyłącznie własność pozostałego wspólnika (powoda w przedmiotowej sprawie).
Pozwany I. B. (następca prawny A. B.) nie zajął stanowiska w sprawie i pomimo należytego zawiadomienia o terminie rozprawy nie stawił się i nie żądał przeprowadzenia rozprawy w jego nieobecności, ani nie składał w sprawie wyjaśnień ustnie lub na piśmie.
Sąd ustalił, co następuje:
W dniu 20.03.2001 r. pomiędzy S. B. a A. B. doszło do zawarcia umowy spółki jawnej działającej pod firmą Przedsiębiorstwo (...) Spółka Jawna z siedzibą w G.. Uprawnionymi do reprezentowania spółki i prowadzenia jej spraw byli A. B. i S. B..
/ dowód: umowa spółki jawnej z dnia 20.03.2001 r. – k. 15-21/
Sąd Rejonowy w Giżycku prowadzi księgę wieczystą nr (...) dla nieruchomości położonej w G., składającej się z działki oznaczonej nr ewid. 327/29 i 327/35 o łącznej pow. 0,2238 ha. W dziale II jako właściciel wpisane jest w/w Przedsiębiorstwo (...) S. i A. B. – spółka jawna z siedzibą w G.. Wpisu na rzecz spółki dokonano na podstawie umowy sprzedaży z dnia 12.11.2001 r. sporządzonej przed notariuszem B. M. M. (rep. A Nr (...)).
/ dowód: okoliczności bezsporne/
W dniu 12.05.2007 r. wspólnik A. B. zmarł w wyniku obrażeń doznanych w wypadku samochodowym. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 16.07.2007 r., sygn. akt I Ns 282/07 spadek po A. B. nabył w drodze dziedziczenia ustawowego z dobrodziejstwem inwentarza jego syn – A. B..
/ dowód: okoliczności bezsporne/
Postanowieniem Sądu Rejonowego w Olszynie VIII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 8.03.2010 r., sygn. OL. VIII Ns-Rej. KRS (...) w/w spółka została wykreślona z rejestru po przeprowadzonym i zakończonym postępowaniu likwidacyjnym. Postanowienie uprawomocniło się z dniem 18.03.2013 r.
/ dowód: okoliczności bezsporne/
W chwili obecnej w księdze wieczystej nr (...) jako właściciel nieruchomości figuruje nieistniejąca już spółka Przedsiębiorstwo (...) spółka jawna.
/ dowód: treść księgi wieczystej – k. 233-235)
Sąd zważył, co następuje:
W przedmiotowej sprawie bezspornym był ustalony w sprawie stan faktyczny – wynika on z niekwestionowanych przez strony dokumentów, jak i ze zgodnych twierdzeń samych stron.
Przedmiotem niniejszego procesu było roszczenie wynikające z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U.2017.1007), zmierzające do zapewnienia zgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości, dla której księga wieczysta jest prowadzona. Rozstrzygnięcie wydane na tej podstawie ma charakter deklaratoryjny, w tym sensie, że nie kreuje nowego stanu prawnego, a jedynie ustala rzeczywisty stan prawny nieruchomości i ujawnia stan ten w księdze wieczystej.
Wskazać należy, że powództwo w trybie przewidzianym w wyżej przytoczonym przepisie zmierza do doprowadzenia księgi wieczystej do jej rzeczywistego – a więc aktualnego w dacie orzekania stanu prawnego (np. orzeczenia SN z dnia 30 listopada 1971 r., II CR 525/71, OSNCP 1972, z. 5, poz. 96 oraz z dnia 23 grudnia 1988 r., III CRN 434/88, OSNCP 1991, z. 1, poz. 12, jak też z dnia 18 grudnia 1996 r., I CKU 43/96, nie publ.). „Zadaniem Sądu w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym jest więc ustalenie aktualnego stanu prawnego, następnie stwierdzenie czy stan ten odbiega od tego jaki ujawniony jest w treści księgi wieczystej oraz ocena, czy w przypadku rozbieżności w tym zakresie sformułowane przez powoda żądanie umożliwia doprowadzenie do zgodności stanu prawnego wynikającego z księgi wieczystej objętej pozwem z rzeczywistym stanem prawnym”. (por. wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 10 lutego 2015 r., sygn. III Ca 17/15, lex nr 1731099).
Taka sytuacja bezspornie zaistniała w przedmiotowej sprawie. Zgodnie z art. 82 ustawy z dnia 15.09.2000 r. (t.j. dnia 22.07.2020) Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2020.1526) z majątku spółki jawnej spłaca się przede wszystkim zobowiązania spółki oraz pozostawia się odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych. Pozostały majątek dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. W przypadku braku stosownych postanowień umowy spłaca się wspólnikom udziały, zaś ewentualną nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku. W odniesieniu do zagadnienia jakim jest sytuacja, gdy po postępowaniu likwidacyjnym i wykreśleniu spółki z rejestru okaże się, że istnieje jeszcze jakiś majątek, przysługujący spółce, w ocenie Sądu orzekającego w przedmiotowej sprawie odwołać należy się do następstwa prawnego, uznając iż majątek pozostały po likwidacji i wykreśleniu spółki należy do wspólników (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 1936 roku, II C 331/36, lex 4307, Jarosław Grygiel glosa do uchwały Sądu Najwyższego w sprawie III Czp 143/06). Sukcesję wspólników uzasadnia to, że po wykreśleniu spółki jawnej z rejestru (co ma charakter konstytutywny) traci ona byt prawny i nie może być podmiotem praw ani obowiązków. Dlatego majątek nieistniejącej spółki jawnej nie staje się mieniem niczyim, a przysługuje wspólnikom. Brak jest w tym względzie regulacji o przysługiwaniu tegoż majątku wyłącznie jednemu wspólnikowi w sytuacji śmierci drugiego ze wspólników. Za przyjęciem, że wspólników należy uznać za sukcesorów praw spółki dodatkowo przemawia charakter tego podmiotu, jak też unormowania samego kodeksu spółek handlowych. Z tych względów w księdze wieczystej nr (...) należało wykreślić w dziale II Przedsiębiorstwo (...) Spółka jawna w G. jako właściciela nieruchomości, a wpisać powoda S. B. jako współwłaściciela nieruchomości w udziale do 1/2 części i pozwanego I. B. jako współwłaściciela nieruchomości w udziale do 1/2 części. Niewątpliwie bowiem pozwany I. B. z uwagi na śmierć (...) spółki – (...), zważywszy na nabycie spadku po w/w – wstąpił w sytuację prawną wspólnika. W tej sytuacji orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. przy uwzględnieniu treści art. 98 § 1 1 k.p.c. Na zasądzone koszty składała się kwota 10.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W przedmiocie kosztów sądowych orzeczono jak w pkt III na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398) w zw. z art. 98 k.p.c., na owe koszty zaś składała się kwota 27.500 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony. Przy powyższym uwzględniono treść art. 348 k.p.c., zgodnie z którym koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, choćby następnie wyrok zaoczny został uchylony, chyba że niestawiennictwo pozwanego było niezawinione lub że nie dołączono do akt nadesłanych do sądu przed rozprawą wyjaśnień pozwanego. W niniejszej sprawie brak było podstaw, by negować zasadę odpowiedzialności pozwanego za wynik niniejszego procesu wyrażoną w art. 98 k.p.c.
Na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd orzekł jak w pkt IV sentencji wyroku.