Sygn. akt VI U 1200/13
Dnia 20 lutego 2014 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSO Ewa Milczarek
Protokolant – st. sekr. sądowy Jolanta Bieniaszewska
po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014 r. w Bydgoszczy
na rozprawie
odwołania: E. D.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.
z dnia 20 lutego 2013 r., znak: (...)
w sprawie: E. D.
przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.
o emeryturę
1) zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, ze przyznaje ubezpieczonemu E. D. prawo do emerytury od dnia(...)
2) ustala, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,
3) zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.
Na oryginale właściwy podpis.
Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu E. D. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS z uwagi na to, że powód wykazał jedynie 1 rok i 1 miesiąc pracy w szczególnych warunkach, zamiast wymaganych 15 lat. ZUS nie uznał powodowi okresu pracy w szczególnych warunkach w (...) Przedsiębiorstwie (...) oraz okresów pracy w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 3.09.1979 r. do 31.08.1989 r., Zakładach (...) w K. Oddział w B. od 29.08.1980 r. do 12.03.1985 r. i od 28.04,.1986 r. do 30.04.1987 r., w Zakładzie Usług (...) od 15.03.1985 r. do 15.03.1986 r., w PPHU (...) od 1.05.1987 r. do 21.03.1990 r., w Przedsiębiorstwie (...) od 1.08.1994 r. do 31.01.1995 r. , od 4.09.1995r. do 4.06.1996 r. i od 30.03.1997 r. do 30.04.1998 r., w Przedsiębiorstwie (...) J. G. od 1.02.1995 r. do 2.08.1995 r i od 1.07.1996 r. do 18.12.1996 r. i w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 5.04.1990 r. do 30.09.1990 r.
W odwołaniu od tej decyzji powód wniósł o jej zmianę i przyznanie emerytury wnioskując o przesłuchanie świadków swojej pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach.
W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz wniósł o zasadzenie kosztów procesu.
Sąd Okręgowy ustalił co następuje:
Ubezpieczony E. D. urodzony (...), zatrudnił się w (...) Przedsiębiorstwie (...) i ukończył w trakcie tej pracy szkołę zawodową w zawodzie montera rurociągów przemysłowych. Nauka trwała trzy lata. W trzeciej klasie szkoły zawodowej, w 1971 r., ubezpieczony zdobył podstawowe uprawnienia do spawania. Po zawarciu umowy z 1.07.1971 r. o praktykę zawodową na stanowisku montera wewnętrznych instalacji sanitarnych i gazowych zajmował się wyłącznie spawaniem. Ubezpieczony spawał rurociągi przemysłowe, instalacje gazowe, rurociągi technologiczne. To była stała praca ubezpieczonego, którą wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy do końca tego zatrudnienia. W okresie od 28.04.1973 r. do 12.04.1975 r. ubezpieczony odbywał służbę wojskową, po okresie której faktycznie powrócił na dotychczasowe stanowisko i znowu zajmował się spawaniem, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
Dowód: odpis książki spawacza k. 9-18, dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonego prowadzonych przez (...) Przedsiębiorstwo (...) zeznania świadka M. M. i J. P. oraz ubezpieczonego-zapis protokołu rozprawy k. 115 verte
Następnie ubezpieczony pracował w (...) Fabryce (...) w Ż. w okresie od 1.08.1978 r. do 31.08.1979 r. i ten okres zaliczył mu organ rentowy jako okres pracy w szczególnych warunkach. W okresie od 3.09.1979 r. do 31.08.1989 r. ubezpieczony pracował w Przedsiębiorstwie (...) w B. w bazie transportu jako spawacz przy spawaniu karoserii ciężarówek. Do obowiązków ubezpieczonego należało spawanie i wycinanie elementów karoserii albo ram w samochodach ciężarowych. Była to stała praca w pełnym wymiarze czasu pracy w całym okresie zatrudnienia. Ubezpieczony nie otrzymał świadectwa pracy w szczególnych warunkach.
Dowód: umowa o pracę, świadectwo pracy w aktach osobowych ubezpieczonego prowadzonych przez Przedsiębiorstwo (...) w B., zeznania ubezpieczonego- zapis protokołu rozprawy k. 115 verte.
Od 29.08.1980 r. do 12.03.1985 r. i od 28.04,.1986 r. do 30.04.1987r. ubezpieczony pracował w Zakładach (...) w K. Oddział w B.. W obu tych okresach ubezpieczony pracował jako spawacz-kotlarz i w tym okresie podwyższył swoje uprawnienia do spawania do uprawnień podlegających pod Urząd (...). Ubezpieczony zajmował się spawaniem elementów kotłów i zbiorników, pracował głównie na wysokościach i to była stała praca w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczony otrzymał za ten okres świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach.
Dowód: umowa o pracę, świadectwo pracy, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w aktach osobowych ubezpieczonego prowadzonych przez Zakłady (...) w K. Oddział w B., zeznania świadków A. K. i J. O., zeznania ubezpieczonego -zapis protokołu rozprawy k. 115 verte.
W okresie zatrudnienia od 15.03.1985 r. do 15.03.1986 r. w Zakładzie Usług (...) w N. ubezpieczony pracował na kontrakcie na U. Pracował jako palacz rusztowych kotłów parowych służących do ogrzewania bazy. Był palaczem kotła wodnego niezautomatyzowanego. Taką pracę wykonywał ubezpieczony w pełnym wymiarze czasu pracy w tym okresie zatrudnienia.
Dowód: świadectwo pracy i świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w aktach osobowych ubezpieczonego prowadzonych przez Zakład Usług (...), zeznania ubezpieczonego -zapis protokołu rozprawy k. 115 verte.
Od 1.05.1987 r. do 31.03.1990 r. ubezpieczony pracował w Przedsiębiorstwie produkcji (...) w B. jako spawacz kotlarz i zajmował się wyłącznie pracami spawalniczymi w kotłowni. Spawał głównie rury i elementy kotła.
Dowód: świadectwo pracy i świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione przez pracodawcę k-39-40, zeznania świadka C. M., ubezpieczonego - zapis protokołu rozprawy k. 115 verte.
Następnie ubezpieczony pracował w Przedsiębiorstwie (...) B., gdzie zatrudnił się w charakterze montera urządzeń energetycznych- spawacza. Ubezpieczony spawały kotły, elektrofiltry i rurociągi przemysłowe w bazie (...) i w Zakładzie (...) w P.. Ubezpieczony pracował w (...) w trzech okresach, od 1.08.1994 r. do 31.01.1995 r., od 4.09.1995 r. do 4.06.1996r. i od 30.03.1997 r. do 30.04.1998 r., bo w międzyczasie korzystał z urlopów bezpłatnych i pracował wB.. We wszystkich okresach zatrudnienia w tym zakładzie ubezpieczony pracował jako spawacz przy remoncie kotłów w elektrociepłowniach a te kotły służyły do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej i dlatego w zaświadczeniu wystawionym przez U. potwierdzono wykonywania przeze niego pracy z działu II wykazu A załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r.
Dowód: umowa o pracę, świadectwo pracy i świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w aktach osobowych ubezpieczonego prowadzonych przez Przedsiębiorstwie (...) B., zeznania ubezpieczonego – zapis protokołu rozprawy k. 115 verte.
Następnie ubezpieczony dwukrotnie pracował Firmie (...) w okresach od 1.02.1995 r. do 2.08.1995 r i od 1.07.1996 r. do 18.12.1996 r. Ubezpieczony pracował jako spawacz w stoczni, w zakładach farmaceutycznych i chemicznych w B., to była jego jedyna praca, którą wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu w tym okresie zatrudnienia.
Dowód: świadectwa pracy, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w aktach rentowych, zeznania ubezpieczonego –– zapis protokołu rozprawy k. 115 verte.
W Przedsiębiorstwie (...) ubezpieczony pracował w okresie od 5.04.1990 r. do 30.09.1990 r. na stanowisku spawacza-kotłarza. To Przedsiębiorstwo zajmowało się remontami kotłów przemysłowych i zbiorników zakładów przemysłowych. Ubezpieczony w całym okresie zatrudnienia zajmował się tylko spawaniem i to była jego stała praca w pełnym wymiarze czasu pracy.
Dowód: świadectwo pracy, zeznania ubezpieczonego -– zapis protokołu rozprawy k. 115 verte.
Powód złożył wniosek o przyznanie emerytury dnia 13.02.2013r.
Dowód: wniosek w aktach rentowych powoda.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów w aktach osobowych i rentowych powoda, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków A. K., M. M., C. M., A. O. i J. P. oraz powoda. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków co do faktu, że powód w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 1.07.1971 r. do 31.07.1978 r. oraz okresów pracy w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 3.09.1979 r. do 31.08.1989 r., Zakładach (...) w K. Oddział w B. od 29.08.1980 r. do 12.03.1985 r. i od 28.04,.1986 r. do 30.04.1987 r., w PPHU (...) od 1.05.1987 r. do 21.03.1990 r., w Przedsiębiorstwie (...) od 1.08.1994 r. do 31.01.1995 r. , od 4.09.1995r. do 4.06.1996 r. i od 30.03.1997 r. do 30.04.1998 r., w Przedsiębiorstwie (...) J. G. od 1.02.1995 r. do 2.08.1995 r i od 1.07.1996 r. do 18.12.1996 r. i w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 5.04.1990 r. do 30.09.1990 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 8 godzin dziennie na stanowisku spawacza, a w Zakładzie Usług (...) od 15.03.1985 r. do 15.03.1986 r., na stanowisku palacza kotłów niezautomatyzowanych parowych. Zeznania świadków w tym zakresie były zgodne i uzupełniały się wzajemnie. Oparte zostały o bezpośrednią obserwację pracy powoda z którym świadkowie, współpracowali. Zeznania świadków były zgodne z zeznaniami powoda i dlatego jego zeznaniom Sąd również dał wiarę, tym bardziej, że zeznania świadków i powoda znajdują oparcie w zgromadzonych w sprawie dowodach w postaci dokumentów z akt osobowych powoda. Co do okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B., w Przedsiębiorstwie (...), w Przedsiębiorstwie (...) J. G., w Przedsiębiorstwie (...) i w Zakładzie Usług (...) w N. sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego, bowiem były one zgodne z dokumentami pracowniczym, których prawdziwości nie zaprzeczał pozwany.
Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika więc, w ocenie Sądu Okręgowego, w sposób nie budzący wątpliwości, że powód w spornych okresach od 1.07.1971 r. do 31.07.1978 r., od 3.09.1979 r. do 31.08.1989 r., od 29.08.1980 r. do 12.03.1985 r., od 28.04,.1986 r. do 30.04.1987 r, od 1.05.1987 r. do 21.03.1990 r., od 1.08.1994 r. do 31.01.1995 r. , od 4.09.1995r. do 4.06.1996 r. i od 30.03.1997 r. do 30.04.1998 r., od 1.02.1995 r. do 2.08.1995 r i od 1.07.1996 r. do 18.12.1996 r., od 5.04.1990r. do 30.09.1990 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 8 godzin dziennie na stanowisku spawacza i wykonywał prace spawalnicze wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, dziale XIV punkcie 12, który jako prace w szczególnych warunkach wymienia prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym. W okresie zatrudnienia w Zakładzie Usług (...) od 15.03.1985 r. do 15.03.1986 r., ubezpieczony pracował na stanowisku palacza kotłów niezautomatyzowanych parowych i wykonywał prace palacza wymienione w wykazie A dziale XIV punkcie 1( prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego) oraz pracę operatora koparki wymienioną w dziale VIII pkt.2 cytowanego załącznika A.
Sąd dokonał następnie oceny ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Zgodnie z treścią art. 184. ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz
2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.( art. 184 ust. 2)
Zgodnie z treścią art.32 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy -ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) W myśl ustępu 2 art.32 cytowanej ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ustępie 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85, LEX nr14635) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.
Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika.
W myśl § 4 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
W załączniku do tego rozporządzenia – wymieniającego prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego w wykazie A dziale XIV pkt 1 i12 jako prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, wymieniono prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym oraz prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego.
Skoro materiał dowodowy zgromadzony zgodnie z wnioskami stron niezbicie wykazał, że powód w spornych okresach, których pozwany nie uznał za pracę w szczególnych warunkach, faktycznie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace wymienione w punkcie 1 i12 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 27.02.1983. to uznać należało, że okresy ten winny zostać zaliczone jako okresy pracy w szczególnych warunkach o których mowa w art. 32 i 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Okresy ten, łącznie z wcześniej uznanym przez pozwanego okresem pracy w szczególnych warunkach przekraczają wyznaczony niezbędny limit 15 lat pracy i upłynęły do dnia 31.12.1998r., co oznacza, że powód spełnił warunek posiadania stażu w szczególnych warunkach, wymagany przepisem art. 184 cyt. ustawy.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał powodowi, który wiek 60 lat ukończył (...)prawo do emerytury właśnie od tego dnia ( art.100 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ).
W punkcie 2 wyroku Sąd orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji na podstawie art. 118 ust.1a ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS z uwagi na to, że ubezpieczony nie posiadał wszystkich świadectw pracy w szczególnych warunkach a przedłożone przez niego zaświadczenia nie odpowiadały wymogom formalnym, co wymagało przeprowadzenia stosownego postępowania przed Sądem celem ustalenia charakteru pracy powoda w spornych okresach.
O kosztach orzeczono zgodnie z art.98 k.p.c.
SSO Ewa Milczarek