UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 25 czerwca 2021 r., wydanym pod sygn. akt. I C 569/20, Sąd Rejonowy w Łasku zasądził od pozwanej E. B. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej w B. kwotę 25 998,85 złotych z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi od 22 lipca 2020 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz kosztami procesu w wysokości 4 928,58 złotych

z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku

(pkt 2).

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujący ustaleniach i wnioskach:

W dniu 11 lutego 2020 r. powód (...) S.A. w B. oraz pozwana E. B. zawarli umowę pożyczki kwoty 12 000 złotych. Dodatkowo pozwana miała

w ratach spłacić również opłatę przygotowawczą, prowizję oraz opłatę za usługę (...) pakiet”. Umowa w pkt 8. przewidywała możliwość wypowiedzenia w razie gdy opóźnienie w płatności kwoty odpowiadającej jednej racie przekroczy 30 dni. Od zadłużenia przeterminowanego przewidziano odsetki za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie.

W ramach usługi (...) pakiet” pożyczkobiorca mógł uzyskać odroczenie raty lub obniżenie raty. W tym celu winien złożyć pisemną dyspozycję pożyczkodawcy.

W razie wypowiedzenia umowy powód mógł wypełnić wystawiony przez pozwaną weksel in blanco na ww kwoty. W związku z powyższym pozwana podpisała deklarację wekslową.

Powód wypowiedział umowę pożyczki z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia. Należność została określona wówczas na 25 975 złotych oraz 23,85 złotych odsetek za opóźnienie.

Powód wypełnił weksel in blanco na kwotę 25 998,85 złotych w dniu 21 lipca 2020 r. i wezwał pozwaną do jego wykupienia w tej dacie.

W ocenie Sądu, przedstawiony weksel zawiera elementy niezbędne zgodnie z art. 101 Prawa wekslowego z 28 kwietnia 1936 r. Jednakże powód domagał się odsetek umownych za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, co nie było uzasadnione w przypadku wydania rozstrzygnięcia w postępowanie nakazowym w oparciu

o weksel. Tym niemniej można uznać, że istniało ważne zobowiązanie wekslowe, które pozwana winna wypełnić w zakresie należności głównej. Nadto, sam weksel stanowił istotny dowód istnienia zobowiązania pozwanej. Zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że pozwana zawarła umowę pożyczki i otrzymała jej kwotę. Zastosowane opłaty i prowizje,

w ocenie Sądu Rejonowego, mieszczą się w granicach wyznaczających maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu wynikających z ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Strony przewidziały wysokość odsetek umownych za opóźnienie i wynikają one wprost z przedstawionej umowy (art. 359 k.c. i art. 481 k.c.).

Argumenty pozwanej dotyczące przekształceń powoda są chybione. Umowa została zawarta z (...) S.A. i ten też podmiot, o tożsamym nr KRS dochodzi roszczenia w niniejszym postępowaniu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Pozwana wniosła apelację od powyższego wyroku, zaskarżając orzeczenie w całości

i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa.

Zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu że weksel przedstawiony przez powoda spełnia wymogi określone w art 101 prawa wekslowego oraz naruszenie prawa materialnego w postaci:

- art 101 Prawa wekslowego, poprzez jego niezastosowanie - podczas gdy słowne oznaczenie wysokości kwoty do zapłaty nastąpiło w sposób nie znany w języku polskim;

- art 6 k.c., poprzez jego niezastosowanie, to jest przyjęcie że powód w sposób dostateczny wykazał swoją legitymację.

Powód domagał się oddalenia apelacji na koszt pozwanej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej zasługiwała jedynie w nieznacznej części na uwzględnienie, choć nie z przyczyn w niej wskazanych.

Analizując zasadność zarzutów apelującej należy zauważyć, że choć powód

w przedmiotowej sprawie przedstawił weksel, to nie ten dokument stał się podstawą zasądzenia żądanych kwot, lecz umowa pożyczki. Dokument umowy podpisanej przez pozwaną został załączony w poczet materiału dowodowego. Tym niemniej analiza załączonego do pozwu weksla wskazuje, że został on wypełnione zgodnie z art. 101 Prawa wekslowego,

a w szczególności - wbrew twierdzeniom skarżącej - prawidłowo wpisano sumę wekslową.

Powód zawarł przedmiotową umowę jako pożyczkodawca, więc niewątpliwie posiada legitymację czynną. Do pozwu załączył dokumenty, z których wynikało, że pełnomocnictwo dla występującego w sprawie radcy prawnego udzieliły osoby upoważnione w tej dacie do reprezentacji spółki. Aktualna treść wpisu KRS o nr (...) jest ogólnie dostępna dla wszystkich zainteresowanych. Nie jest prawdą, że nastąpiły przekształcenia podmiotowe.

Trzeba wszakże zauważyć, że niezależne od podnoszących przez apelującego zarzutów, sąd odwoławczy obowiązany jest uwzględnić z urzędu naruszenie prawa materialnego. Warto także przywołać dwa wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Oba zapadły na skutek pytań prejudycjalnych wniesionych przez sądy polskie w sprawach dotyczących działalności (...) S.A.: wyrok (...) z 13 września 2018 r. w sprawie C 176/17 oraz wyrok (...) z 7 listopada 2019 r., w połączonych sprawach C-419/18 i C-483/18.

W pierwszym z powołanych orzeczeń Trybunał stwierdził, że polski model postępowania nakazowego z weksla nie zapewnia konsumentom w wystarczającym stopniu prawa do skutecznego środka prawnego. W praktyce oznacza to, że taki tryb postępowania nie powinien być stosowany w przypadku roszczeń z weksla wystawionego przez konsumenta w związku

z zabezpieczeniem spłaty kredytu konsumenckiego (udzielonego przez przedsiębiorcę).

W drugim z powołanych wyroków Trybunał podkreślił, że w przypadku, gdy okoliczności związane z roszczeniem wekslowym budzą wątpliwości sądu, to ma on obowiązek odmówić jego wydania i zażądać od przedsiębiorcy, by przedstawił dokumenty stwierdzające treść umowy głównej lub porozumienia wekslowego (o ile wcześniej nie zostały załączone do akt sprawy). Co najistotniejsze, sąd polski ma obowiązek zażądania umowy głównej

i porozumienia wekslowego z urzędu. Ma to być zatem samodzielna inicjatywa sądu, niewymagająca złożenia jakiegokolwiek wniosku w tej materii przez konsumenta.

Zgodnie z utrwaloną w prawie europejskim zasadą, wyrok (...) wydany w wyniku pytania prejudycjalnego wiąże nie tylko sąd pytający, ale także inne sądy krajowe państw członkowskich Unii Europejskiej.

W świetle powyższego, niezależnie od argumentów podniesionych w środku zaskarżenia, należało ocenić samą treść zawartej przez strony umowy oraz zasadność dochodzonego roszczenie w świetle uregulowań mających na celu ochronę konsumenta. Trzeba zaś zauważyć, że art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, określając wysokość maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu posługuje się wzorem, którego jednym z elementów jest okres spłaty wyrażony w dniach ( (...) maksymalnąa wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu ≤ K- całkowita kwota kredytu x 25%+(K x n - okres spłaty wyrażony w dniach/R - liczba dni w roku x 30%). Umowa, na podstawie której powód dochodzi roszczeń w sprawie przedmiotowej przewidywała rozłożenie płatności na okres 36 miesięcy,

a naliczana opłata prowizyjna została obliczona za cały czas trwania umowy. Z uwagi wszakże na wypowiedzenie ze strony pożyczkodawcy, okres ten uległ skróceniu do 22 lipca 2020r., tj. do 161 dni. W takim wypadku koszty pozaodsetkowe nie powinny przekroczyć 4 587,95 złotych (12 000 x 25% + (12 000 x 161/365 x 30%), a zatem różnica między pobranymi kosztami pozaodsetkowymi a należnymi wyniosła 7 412,05 złotych, co uzasadniało obniżenie zasądzonej kwoty o tę sumę.

Z tych wszystkich względów - na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. - Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1. w ten tylko sposób, że obniżył zasądzoną w nim kwotę

z 25 998,85 do 18 586,80 złotych, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Dalej idąca apelacja podlegała zaś oddaleniu jako bezzasadna. Powyższe uzasadniało również korektę orzeczenia w zakresie kosztów procesu na podstawie art. 100 k.p.c., stosownie do wyniku sprawy. Skoro powód wygrał sprawę w 71% należy mu się zwrot 3 499 złotych (całość poniesionych kosztów: opłata sądowa od pozwu - 1 230 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika - 3 600 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 złotych, koszty doręczenia przez komornika - 81,58 złotych).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 100 w zw. z art. 391

§ 1 k.p.c. Koszty poniesione przez strony to: powódka - opłata od apelacji - 370 złotych, pozwany - wynagrodzenie pełnomocnika 1 800 złotych. Pozwaną obciąża 71%, czyli 1 540 złotych. Różnica podlegająca zasądzeniu to 1 170 złotych.

Wysokość opłat za czynności radcy prawnego ustalono na podstawie § 2 pkt 5 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE