UZASADNIENIE

Powódka Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G. pozwem wniesionym dnia 10 października 2017r. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty
w postępowaniu upominawczym, że pozwana K. S. ma zapłacić powódce kwotę 161.360,15 zł z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższej jednak niż dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego
i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie) od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów procesu.

Na uzasadnienie powódka wskazała, iż udzieliła pożyczkobiorcy pożyczki w kwocie 170.000 zł oraz że pozwana poręczyła spłatę pożyczki. Dodała też, że zarówno pozwana jak
i pożyczkobiorca zabezpieczyli spłatę pożyczki hipoteką do kwoty 255.000 zł. Wskazała nadto, że wobec śmierci pożyczkobiorcy cała należność z umowy stała się natychmiast wymagalna oraz iż pozwana wystąpiła do powódki o umożliwienie jej dalszej spłaty w ratach i na skutek jej wniosku strony zawarły umowę ugody z której warunków pozwana się nie wywiązała. Dodała, że w związku z wypowiedzeniem ugody powódka zyskała uprawnienie do dochodzenia należności w oparciu o umowę pożyczki, której pozwana nie spłaciła mimo wezwań do zapłaty.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 listopada 2017r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa w całości
i o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Zarzuciła, iż pomimo, że powódka wskazała, że ugoda nie stanowi odnowienia w rzeczywistości nowe zobowiązanie pozwanej wynikało z umowy nowacji a dotychczasowe zobowiązanie wygasło, wobec czego powódka nie ma uprawnień do dochodzenia zapłaty na podstawie umowy pożyczki.

Pismem z dnia 12 marca 2018r. powódka z ostrożności procesowej wniosła
o zasądzenie dochodzonych należności na podstawie umowy ugody z dnia 31 lipca 2015r.

Sąd ustalił:

Powódka zawarła w dniu 29 października 2014r. umowę pożyczki z W. S. na kwotę 170.000 zł, którą mu wypłaciła w tej kwocie na cel spłaty innych zobowiązań. Pożyczka miała być zwracana w ratach wraz z odsetkami do dnia 15 lutego 2024r. Pozwana jako małżonka pożyczkobiorcy poręczyła za jego zobowiązania i wyraziła zgodę na zawarcie umowy.

/umowa pożyczki – k. 8-13, regulamin udzielania kredytów i pożyczek – k.14-20, uchwała nr 12 i 22 powódki – k. 21-22, deklaracja członkowska – k. 30, 132, 133, harmonogram spłaty pożyczki – k. 32, potwierdzenie operacji z rachunku – k. 42, statut powódki – k. 43-51, deklaracja poręczyciela – k. 106-109 akt/

Pozwana wraz z mężem jako zabezpieczenie pożyczki ustanowili hipotekę na rzecz powódki do sumy 255.000 zł na stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnym będącym ich własnością opisanym w KW nr (...) Sądu Rejonowego
w R. /akt notarialny z dnia 30 października 2014r. – k. 62-64, odpis KW nr (...) Sądu Rejonowego w R. (...)– k. 52-61 akt/.

W dniu 25 czerwca 2015r. pożyczkobiorca zmarł /kopia aktu zgonu – k. 23 akt/.

W związku z tym, iż pożyczkobiorca nie wywiązał się z zobowiązania powódka zawarła z pozwaną i z inicjatywy pozwanej w dniu 31 lipca 2015r. umowę ugody, której przedmiotem były zobowiązania wynikające z umowy z dnia 29 października 2014r. wynoszące na dzień podpisania ugody 161.174,56 zł, w tym 160.998,12 zł z tytułu kapitału
i kwota 176,44 zł z tytułu odsetek za opóźnienie. Pozwana zobowiązała się do zapłaty powyższych kwot wraz z odsetkami umownymi w ratach do dnia 25 lutego 2018r. Strony umowy ugody zastrzegły, iż powódka ma prawo do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia jej w stan natychmiastowej wymagalności wraz
z odsetkami w przypadku stwierdzenia, że warunki ugody nie zostały dotrzymane, a także
w wypadku gdy dłużnik nie zapłacił w terminach określonych w umowie dwóch pełnych rat. Strony ugody zastrzegły również, że po upływie terminu wypowiedzenia umowa ugody ulega rozwiązaniu, co oznacza postawienie umowy ugody w stan natychmiastowej wymagalności
i konieczność spłaty zadłużenia w terminie określonym przez kasę, oraz że wysokość kosztów zadłużenia obliczona zostanie zgodnie z umową z dnia 29 października 2014r.
z uwzględnieniem kosztów określonych w pkt. 2 umowy oraz należności powstałych
w związku z podpisaną umowa ugody. Dodały też, że niniejsza ugoda nie stanowi odnowienia.

/wniosek o restrukturyzację – k. 104-105, umowa ugody – k. 24-25, harmonogram spłaty – k. 33, aktualny harmonogram spłaty – k. 130-131, tabela opłat i prowizji – k. 40-41 akt, zeznania świadka I. W. – protokół rozprawy z dnia 12 marca 2019r. – 00:12:46-00:39:24 i 01:23:58-01:30:12/

Pismem z dnia 28 marca 2017r. doręczonym pozwanej w dniu 3 kwietnia 2017r. powódka wypowiedziała umowę ugody w związku z zaprzestaniem przez pozwaną terminowej spłaty zobowiązania /wypowiedzenie umowy wraz z potwierdzeniem odbioru –
k. 26-27, wezwania do zapłaty z potwierdzeniem nadania – k 34-40 akt/. Pismem z dnia
9 sierpnia 2017r. doręczonym w dniu 18 sierpnia 2017r. powódka wezwała pozwaną do ostatecznej zapłaty /pismo jak wyżej z potwierdzeniem odbioru – k. 28-29 akt/.

Na dzień 10 października 2017r. zadłużenie pozwanej z tytułu umowy poręczenia wobec powódki wynosiła 161.360,15 zł, w tym kapitał pożyczki 149.581,48 zł i odsetki od kapitału w kwocie 11.737,05 zł /raport spłaty – k. 65-66, rozliczenie wysokości zadłużenia – k. 31, szczegółowe rozliczenie zadłużenia – k. 96-99, zestawienie operacji na rachunku IKS –
k. 100-103 akt/.

Pismem z dnia 22 sierpnia 2017r. powódka złożyła oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli z dnia 31 lipca 2015r. powołując się na to, iż nie została poinformowana przez pracowników o wszystkich warunkach spłaty,
a w szczególności, że ostatnia rata spłaty będzie wynosiła 134.758,66 zł /oświadczenie jak wyżej wraz z dowodem nadania i doręczenia – k. 116-119 akt/.

Pozwana otrzymuje 2.800 zł emerytury. Posiada zadłużenie w banku w wysokości około 15.000 zł, gdzie miesięczna rata wynosi 520 zł. Z obawy, iż jej mąż posiada inne długi odrzuciła spadek po nim, mimo iż jest współwłaścicielem mieszkania, którego udział
w wysokości ½ w prawie własności wchodził w skład spadku. Płaci 650 zł czynszu miesięcznie, 400 zł za gaz wodę i prąd, telefon 60 zł, telewizja 90 zł. Spłaca kwotą po 200 zł miesięcznie pożyczki zaciągnięte u osób fizycznych. Wydaje na swoje leczenie około 400-500 zł miesięcznie. Przeszła 11 operacji i wymaga stałego leczenia.

/zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dnia 12 marca 2019r. – 00:40:44-01:23:57/

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka Z. M., jako zbędny dla rozstrzygnięcia wobec ustalenia okoliczności, które miały być przedmiotem tegoż dowodu na podstawie innych dowodów zgodnie z twierdzeniami wnioskodawcy.

Sąd zważył, co następuje:

Powód wywodził swoje roszczenie z faktu nienależytego wykonania przez pozwaną umowy poręczenia z dnia 29 października 2014r. (art. 876 § 1 i 2 k.p.c.). Na podstawie tej umowy pozwana zobowiązała się wykonać zobowiązanie zaciągnięte przez jej męża wobec powódki w umowie pożyczki zabezpieczonej hipoteką z dnia 29 października 2014r.

Pozwana jedynie częściowo wykonała swoje zobowiązanie i należność wynikająca z umowy pożyczki poręczonej przez pozwaną została spłacona jedynie w części. Nie było żadnych wątpliwości, iż objęte umową świadczenie wypłacono mężowi pozwanej pozostającego z nią we wspólności majątkowej małżeńskiej. Sąd zaś uznał zarzuty pozwanej wyłącznie za linię obrony zmierzającą do uniknięcia przez nią niekorzystnych skutków prawnych. Z umowy ugody jaką pozwana zawarła z powódką wprost i jednoznacznie wynika, iż umowa ta nie stanowi odnowienia, do ugody tej został też dołączony harmonogram spłaty zawierający tzw. „ratę balonową”. Pozwana miała możliwość przeczytania ugody, zapoznania się z jej treścią, a nawet od niej odstąpienia, czego nie uczyniła. Jej oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego rzekomo pod wpływem błędu należy uznać za nieskuteczne. Pozwana nie wykazała bowiem, by jej ewentualny błąd został wywołany przez pracowników powódki, by o jej błędzie wiedzieli lub mogli go z łatwością zauważyć, skoro powódce został wręczony harmonogram spłaty z którym mogła i powinna się szczegółowo zapoznać. Z tego zaś harmonogramu jednoznacznie wynika wysokość ostatniej raty. Nawet jeśli przy pobieżnym zapoznaniu się z harmonogramem pozwana mogła nie zauważyć wysokości ostatniej raty miała możliwość w czasie późniejszym zapoznać się dokładnie z treścią tego harmonogramu. Nie sposób zaś uznać, że pracownicy powódki mogli przypuszczać, że pozwana jest przekonana, że w ratach po około 2.400 zł miesięcznie spłaci zadłużenie w kwocie 161.174,56 zł w ciągu niespełna pięciu lat skoro pierwotna umowa pożyczki w kwocie o niespełna 9 tysięcy wyższej zawierana była na okres 10 lat, o czym pozwana jako poręczyciel wiedziała.

Skoro zaś umowa ugody nie została przez pozwaną wykonana a jej zawarcie nie stanowiło odnowienia – co wynika jednoznacznie z treści umowy - powódka może skutecznie dochodzić od pozwanej zapłaty na podstawie umowy poręczenia. Wobec tego zaś, iż pozwana nie wykazała, by wywiązała się z zaciągniętego zobowiązania i uregulowała powstałe
w spłacie pożyczki zadłużenie wraz z odsetkami wynikającymi z umowy Sąd orzekł, jak
w punkcie pierwszym wyroku na podstawie art. 876 § 1 w zw. z art. 354 § 1 k.c i uwzględnił żądanie pozwu.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2, 2¹ k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. odstępując od obciążania nimi pozwanej na jej wniosek w całości. Wnioskowi temu nie sprzeciwił się zresztą pełnomocnika powódki na rozprawie w dniu 12 marca 2019r. Sąd wziął pod uwagę, iż pozwana znajduje się w bardzo trudnej sytuacji materialnej a z uwagi na stan zdrowia
i zaawansowany wiek nie jest w stanie tej sytuacji poprawić. Przy uwzględnieniu zaś koniecznych jej wydatków na leczenie i niezbędne utrzymanie w ocenie Sądu zachodzi szczególna sytuacja uzasadniająca brak obciążenia pozwanej kosztami procesu. Sąd uwzględnił przy tym pod uwagę, iż czego nie kwestionowała powódka, środki z umowy pożyczki przeznaczone zostały w całości na spłatę długów zaciągniętych przez męża pozwanej na nieznany dla niej cel oraz że ze środków tych nie korzystała, W tej sytuacji sprzecznym z zasadami współżycia społecznego byłoby obciążanie jej kosztami procesu, co prowadziłoby do pogorszenia jej już i tak złej sytuacji materialnej.

Sędzia:

/SSO B. Konińska/

Sygn. akt II C 540/17

R., dnia 1 kwietnia 2019r.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE