Sygn. akt: V P 60/20
Powódka J. C. przedmiotowym powództwem wniesionym przeciwko Odlewni (...) z siedzibą w L., domagała się sprostowania świadectwa pracy poprzez wskazanie w punkcie 11, że pracę wykonywała w warunkach szczególnych oraz w szczególnym charakterze.
Uzasadniając powyższe wskazała, że do byłego pracodawcy wniosła o przedmiotowe sprostowanie świadectwa pracy, jednak otrzymała odpowiedź odmowną. Wskazała, iż sprzecznym z prawem jest wykreślenie Uchwałą Zarządu stanowiska pracy z ewidencji pracy w szczególnych warunkach. J. C. podała, że Uchwała Zarządu Spółdzielni (...) z dnia 24.03.1993r. (wraz z załącznikiem nr 1 - Wykaz stanowisk pracy) określa, że występują I i II stopień szkodliwości i szczególnej uciążliwości pracy dla zdrowia i taka uchwała obowiązywała w Spółdzielni aż do jej zmiany, czyli do roku 2010. W ocenie J. C., świadectwo pracy powinno zostać sprostowane chociażby za okres funkcjonowania ww. Uchwały Nr 6.
Zaznaczyła, że Produkcja Odlewni (...) w L. należy do branży metalowej, zaś odlewnictwo żeliwa – do gałęzi przemysłu metalowego o zwiększonym ryzyku zawodowym. Podała, że w Spółdzielni funkcjonuje Laboratorium (...) oraz Laboratorium (...). Wskazała, że do jej obowiązków jako laboranta należał współudział w kontroli jakości topionego żeliwa, wyrobu końcowego oraz materiałów z dostaw zewnętrznych. Dodała, że czynności, które wykonywała, były bezpośrednio narażone na szkodliwe dla zdrowia czynniki, w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w szczególnych warunkach. Podała, iż były to prace o znacznej szkodliwości i uciążliwości o różnym stopniu nasilenia, niosące za sobą ogromną odpowiedzialność. Zaznaczyła, że praca laboranta wymagała długiego stania i ciągłego chodzenia, wymagała sprawnych rąk i nóg oraz sprawności psychofizycznej z uwagi na pracę z truciznami i stężonymi kwasami. J. C. argumentowała nadto, że w zakres jej obowiązków wchodziło jeszcze przygotowywanie naważek wiórów, przygotowywanie odczynników chemicznych, sprawdzanie i kalibracja urządzeń analitycznych, przeprowadzanie badań porównawczych, obsługa reduktorów na butlach, wykonywanie badań wynikających z innych instrukcji i badań zlecanych.
W piśmie z dnia 20.02.2020r. (k. 8) J. C. wskazała, że wnosi o sprostowanie świadectwa pracy z dnia 31.01.2020r. poprzez wskazanie, że była zatrudniona na pełen etat w okresie od dnia 02.10.1991r. do 31.01.2020r. oraz w pkt 6.2 - uzupełnienie podstawy prawnej udzielonego urlopu wypoczynkowego.
W treści pisma z dnia 28.02.2020r. (k. 10) J. C. precyzując podała, że wnosi o sprostowanie świadectwa pracy w punkcie 11 poprzez wskazanie, że w okresie od 02.10.1991r. do 08.02.2019r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała czynności w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, Dział XIV, poz. 5, 18 i 24 oraz Dział III, poz. 78 – rozporz. RM z dnia 07.02.1983r., w Wykazie A, poz. 5 – Załącznika Nr 1 ustawy z dnia 19.12.2008r. (Dz. U. z dnia 31.12.2008r.) oraz pracę Dział III, poz. 67, pkt 7 (Prace różne w hutnictwie i przemyśle metalowym) Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r.
Pozwana Odlewnia (...) w L., w treści odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania sądowego według norm prawem przepisanych.
Uzasadniając wskazała, że do obowiązków pracowniczych J. C. należało m.in. wykonywanie analiz chemicznych żeliwa, surówki odlewniczej, wykonywanie badań metalograficznych określających mikrostrukturę żeliwa, pobieranie próbek masy formierskiej, wykonywanie jej badań oraz badań materiałów formierskich, a także rejestracja wyników z przeprowadzonych badań, co wynika z części szczegółowej karty obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności J. C..
Argumentując podała, że w 2013r. obowiązki J. C. zostały rozszerzone o badanie składu chemicznego stopów żelaza (żeliwo, stal) i stopów aluminium metodą optycznej spektrometrii emisyjnej, badanie mikrostruktury żeliwa w zakresie oceny wydzielenia grafitu, osnowy metalowej.
Nadto, pozwany pracodawca zaprzeczył, ażeby J. C. w trakcie okresu zatrudnienia wykonywała prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zaprzeczył także, aby ww. uchwała nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S. dotyczyła stanowisk, na których wykonywana jest praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Wskazał również, że sprostowane zostało świadectwo pracy J. C. w punkcie 1 poprzez wpisanie wymiaru pełnego etatu pracy oraz w punkcie 6.2, wskazując podstawę prawną urlopu bezpłatnego i tak poprawione świadectwo pracy zostało doręczone J. C..
Argumentując wskazał, że uchwałą nr 17 z dnia 18.12.2009r. Zarząd Spółdzielni zatwierdził wykaz stanowisk, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach i w wykazie tym brak jest stanowisk, które zajmowała J. C., tj. laboranta i samodzielnego laboranta. Podał, że wskazana uchwała nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S. nie została wydana na podstawie przepisów dotyczących pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Zaznaczył, że uchwała ta straciła moc z dniem 01.01.2020r. w związku z porozumieniem z dnia 17.12.2019r. zawartym pomiędzy pracodawcą a Komisja Zakładową (...) o wprowadzeniu zmian do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, o czym stanowi pkt 12 porozumienia.
Argumentując pozwany pracodawca podał nadto, że w 2007r. została sporządzona karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska pracownika laboratorium, a kierownicy komórek organizacyjnych zostali zobowiązani do zapoznania pracowników z kartą oceny ryzyka zawodowego (taka ocena została sporządzona również dla stanowiska laboranta).
Wskazał również, że ustawowy katalog prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze jest zamknięty. Zaznaczył, iż nawet jeśli jakieś elementy charakterystyczne dla takich prac J. C. wykonywała, to na swoim stanowisku pracy, nie wykonywała ich w sposób ciągły w pełnym wymiarze czasu pracy.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Na podstawie umowy o pracę z dnia 02.10.1991r. J. C. zatrudniona została w Odlewni (...) w L. na czas określony od dnia 02.10.1991r. do 31.12.1991r., na stanowisku laboranta.
Dowód: akta osobowe pracownika – umowa o pracę z dnia 02.10.1991r. – k. 4.
Na podstawie umowy o pracę z dnia 01.01.1992r. J. C. zatrudniona została w Odlewni (...) w L. na czas nieokreślony, na stanowisku laborantki.
Ww. stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron.
Dowód: akta osobowe pracownika – umowa o pracę z dnia 01.01.1992r. – k. 10.
Z dniem 01.06.1999r. pracodawca powierzył J. C. obowiązki samodzielnej laborantki.
Dowód: akta osobowe pracownika – aneks z dnia 07.06.1999r. – k. 40.
Na mocy dokumentu z dnia 30.11.1999r. pracodawca upoważnił J. C. do stosowania w metodach badawczych substancji chemicznych trujących oraz do magazynowania, wydawania i prowadzenia ewidencji tych substancji - w czasie nieobecności T. M..
Dowód: akta osobowe pracownika – upoważnienie z dnia 30.11.1999r. – k. 42.
Jako samodzielny laborant w D. (...) Jakością J. C. odpowiadała w szczególności za:
Odbieranie próbek do oznaczenia składu chemicznego metodą analizy chemicznej wynikających z badań planowych;
Wykonywanie analiz chemicznych żeliwa i surówki odlewniczej, zgodnie z ustalonym zakresem i metodyką;
Wykonywanie badań metalograficznych określających mikrostrukturę żeliwa;
Współudział w preparatyce i cechowaniu próbek do badań metalograficznych;
Przechowywanie próbek do badań rozjemczych w zakresie badań chemicznych i metalograficznych;
Współudział w pobieraniu próbek masy formierskiej do badań planowych;
Współudział w wykonywaniu badań masy formierskiej, zgodnie z ustalonym zakresem i metodyką;
Wykonywanie badań materiałów formierskich;
Rejestrację wyników z przeprowadzonych badań;
Znajomość i stosowanie aktualnych norm i przepisów związanych z rodzajem przeprowadzonych badań;
Używanie przyrządów pomiarowych z potwierdzoną zgodnością metrologiczną.
Dowód: akta osobowe pracownika – Karta obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników wykonawczych – k. 43; k. 73.
J. C. została zapoznana z zagrożeniami zawodowymi oraz otrzymała pisemną informację o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą na stanowisku laboranta.
Dowód: akta osobowe pracownika – oświadczenie z dnia 18.06.2013r. – k. 84.
Z powodu likwidacji stanowiska pracy pracodawca przydzielił dodatkowe obowiązki (dotychczas realizowane przez innego pracownika) J. C. (samodzielny laborant) i H. K. (laborant). Obowiązki te obejmowały m.in.:
Badanie składu chemicznego żeliwa metodą analizy chemicznej klasycznej;
Badanie składu chemicznego stopów żelaza (żeliwo, stal) i stopów aluminium metoda optycznej spektrometrii emisyjnej;
Badania mikrostruktury żeliwa w zakresie oceny wydzieleni grafitu, osnowy metalowej i eutektyki fosforowej;
Badania materiałów formierskich.
Dowód: pismo z dnia 21.08.2013r. – k. 38 akt sprawy.
Na mocy Uchwały Nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S. zatwierdzony został zweryfikowany wykaz stanowisk uprawnionych do otrzymywania dodatku za pracę w warunkach szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia. Pośród stanowisk zaliczonych do pierwszego stopnia szkodliwości i szczególnej uciążliwości wskazano m.in. laboranta chemicznego, a nawet osoby pracujące przy komputerze – pracownicy księgowości, płac, informatyk.
Uchwała została wydana na podstawie Zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15.04.1988r. w sprawie ustalania w układach zbiorowych pracy stopni szkodliwości dla zdrowia, szczególnej uciążliwości i niebezpieczeństwa występujących na stanowiskach pracy, uzasadniających dodatkowe wynagrodzenie (MP Nr 15 z 1988r., poz. 130) oraz postanowienia § 6 Załącznika Nr 4 do Porozumienia o Zakładowym Systemie Wynagradzania z dnia 29.06.1990r.
Dowód: Uchwała Nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S. wraz z załącznikiem – wykaz stanowisk – k. 44-46 akt sprawy; częściowo również treść zeznań świadka D. E. – k. 120v.; częściowo treść zeznań przesłuchanego w charakterze strony pozwanej - M. T. – k. 133.
Podczas wykonywania obowiązków służbowych J. C. wykonywała czynność szlifowania przez ok. 15-30 minut dziennie.
Dowód: treść zeznań świadka D. E. – k. 120v.
Miały miejsce sytuacje, że J. C. wykonywała czynności polegające na przygotowywaniu zgładów do badań metalograficznych. Nie była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie czasami (najczęściej w zastępstwie, gdy nie było w pracy innego laboranta).
Zdarzało się, że masa formierska wzorcowa przygotowywana była bardzo rzadko.
Wyniki zapisywane były w rejestrach w tym celu prowadzonych. Rejestracji dokonywano na dysku komputera. Rejestracja mas formierskich dodatkowo wpisywana była na tablicy, na dole budynku. Wyniki masy formierskiej były wpisywane w dziale rdzeniarni.
Dowód: treść zeznań J. C. – k. 132; treść zeznań świadka E. S. – k. 129v.-130.
Na mocy porozumienia zawartego w dniu 17.12.2019r. o wprowadzeniu zmian do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy ustalono m.in., że ustalone nowe stawki godzinowe i ryczałtowe zawierają dotychczasowe dodatki, w tym dodatek szkodliwy.
Wskazano, że z dniem 01.01.2020r. przestaje obowiązywać w Spółdzielni (...) dodatek za pracę w warunkach szkodliwych lub szczególnie uciążliwych dla zdrowia wprowadzony Uchwałą Nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S. oraz załączniku nr 4 Układu.
Dowód: Porozumienie zawarte w dniu 17.12.2019r. – k. 48-51 akt sprawy.
Uchwałą Nr 17 z dnia 18.12.2009r. Zarządu Spółdzielni S. zatwierdzono wykaz stanowisk pracy w odlewni (...), na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. Nadto, zobowiązano Kierownika D. Kadr i Organizacji do powiadomienia pracowników o dokonaniu wpisu do ewidencji stanowisk pracy w szczególnych warunkach.
W ww. wykazie wskazano, że w odlewni prace w szczególnych warunkach są wykonywane na stanowisku: zalewacz form żeliwnych; kokilarz; oczyszczacz odlewów żeliwnych; oczyszczacz odlewów i metali nieżelaznych; malarz odlewów; wytapiacz żeliwa; wytapiacz metali nieżelaznych; ładowacz wsadów.
Ww. Uchwała wydana została na podstawie ustawy z dnia 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656).
Dowód: Uchwała Nr 17 z dnia 18.12.2009r. Zarządu Spółdzielni S. wraz z załącznikiem Nr 1 do Uchwały – k. 39-40; k. 41 akt sprawy.
Uchwały oraz pozostałe akty wewnętrzne w Odlewni (...) w L. zamieszczane są na zawieszonych w tym celu dwóch tablicach ogłoszeniowych, do których pracownicy mają swobodny dostęp, a nadto umieszczone zostały w miejscu, gdzie na co dzień komunikuje się i przemieszcza największa liczba pracowników. J. C. miała zatem niczym nieograniczoną możliwość zapoznania się z zamieszczanymi na tablicy uchwałami.
Nadto, wszelkie zmiany dotyczące poszczególnych pracowników oraz nowo wprowadzane w zakładzie pracy regulacje, są im komunikowane przez bezpośrednich przełożonych – kierowników działów.
Dowód: treść zeznań świadka D. E. – k. 120 akt sprawy; treść zeznań M. T. – k. 133vv.
W maju 2007r. sporządzona została karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska: pracownik laboratorium. Aktualizację tegoż dokumentu przeprowadzono w maju 2014r. W treści tego dokumentu w odniesieniu do stanowiska pracy pracownika laboratorium nie wskazano na żadne czynniki szkodliwe występujące na stanowisku pracy.
Kartę analiz ryzyka utworzono według (...) przy wykonywaniu czynności pracownika laboratorium (czyli wstępną analizą zagrożeń - identyfikacja wszelkich potencjalnych zagrożeń i przypadkowych zdarzeń, które mogą doprowadzić do awarii lub wypadku).
Na mocy Zarządzenia Nr 3 Dyrektora Naczelnego Spółdzielni (...) z dnia 30.04.2013r. zobowiązano kierowników komórek organizacyjnych do zapoznania pracowników z kartą oceny ryzyka zawodowego osobiście lub poprzez mistrza, brygadzistę albo imiennie wyznaczoną osobę.
Z ww. dokumentem J. C. zapoznała się w dniu 18.06.2013r., co potwierdziła własnoręcznym podpisem.
Zapisy w Karcie oceny ryzyka zawodowego były weryfikowane przez Państwową Inspekcję Pracy i nie złożono do niej zastrzeżeń.
Badania oceny ryzyka zawodowego nie były wykonywane z użyciem specjalistycznych przyrządów, lecz w drodze dokonywania oględzin stanowiska pracy.
Dowód: karta oceny ryzyka zawodowego – k. 52-61 akt sprawy; Zarządzenie Nr 3 z dnia 30.04.2013r. – k. 62-66 akt sprawy; częściowo również treść zeznań świadka K. M. – k. 119v.-120; częściowo również treść zeznań M. T. – k. 133-133v.
Podczas zatrudnienia J. C. nie kwestionowała okoliczności, iż pracodawca nie uznał, aby stanowisko pracy – laborant, nie zostało zakwalifikowane do stanowisk pracy w warunkach szczególnych.
Dowód: treść zeznań świadka K. M. – k. 119v.; treść zeznań świadka D. E. – k. 120v.
Stanowisko laboranta w ww. odlewni żeliwa, nie należy do grupy stanowisk zagrożonych czynnikami szkodliwymi (brak ryzyka narażenia na czynniki szkodliwe powodował brak przeprowadzania badań w tym kierunku).
Dowód: treść zeznań świadka K. M. – k. 119v.
W odlewni (...) wskazano 8 stanowisk pracy w warunkach szczególnych, na których łącznie pracuje 29 osób. Nie ma wśród nich stanowiska : laborant.
Na hali produkcyjnej pracuje ok. 100 osób.
Dowód: treść zeznań świadka D. E. – k. 120v.
Podczas trwania ww. zatrudnienia, J. C. wykonywała następujące czynności: analizy chemiczne żeliwa, stali, surówki odlewniczej, złomu, stopów aluminium, wykonywanie badań metalograficznych żeliwa i stali, pobieranie i badanie masy formierskiej, badanie materiałów formierskich, odbiór próbek z modelarni (wiórki, próbki do metalografii), rejestracja wyników, przechowywanie próbek, przeprowadzanie badań zlecanych wewnętrznych oraz zewnętrznych.
W ramach obowiązków służbowych J. C. nie wykonywała jednego głównego zajęcia przez większość czasu pracy, lecz szereg różnych krótkotrwałych czynności.
Dowód: treść zeznań J. C. – k. 118v.; k. 132v.
Ww. stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron.
Dowód: akta osobowe pracownika – umowa o pracę z dnia 01.01.1992r. – k. 10; świadectwo pracy z dnia 26.02.2020r. – k. 11 część C.
Na wniosek J. C., pracodawca sprostował świadectwo pracy sporządzone w dniu 31.01.2020r. - w części dotyczącej punktu 1 i 6.2; tj. w zakresie wskazania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy oraz podstawy prawnej udzielonego urlopu bezpłatnego.
Dowód: akta osobowe pracownika – pismo z dnia 26.02.2020r. – k. 12 część C; świadectwo pracy z dnia 26.02.2020r. – k. 11 część C.
W dniu 05.02.2020r. J. C. złożyła do byłego pracodawcy – Odlewni (...) w L., wniosek o sprostowanie świadectwa pracy z dnia 31.01.2020r. w punkcie 11 – w części dotyczącej wykonywania prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.
Ww. wniosek pracodawca rozpoznał negatywnie.
Dowód: akta osobowe pracownika – pismo z dnia 05.02.2020r. – k. 5 cześć C; pismo z dnia 11.02.2020r. – k. 8 część C.
Sąd zważył, co następuje:
W ocenie Sądu, powództwo w niniejszej sprawie nie jest słuszne, ani zasadne, a zatem zasługiwało na oddalenie.
J. C. w niniejszej sprawie domagała się sprostowania świadectwa pracy w części dotyczącej wykonywania prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.
W trakcie postępowania modyfikowała co prawda powództwo, domagając się nadto sprostowania w zakresie wskazania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy oraz wskazania podstawy prawnej udzielonego urlopu bezpłatnego. Na wniosek pracownika, pracodawca sprostował świadectwo pracy sporządzone w dniu 31.01.2020r. w pkt 1 i 6.2.
W treści pisma z dnia 28.02.2020r. (k. 19) J. C. precyzując podała, że wnosi o sprostowanie świadectwa pracy w punkcie 11 poprzez wskazanie, że w okresie 02.10.1991r. do 08.02.2019r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała czynności w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, Dział XIV, poz. 5, 18 i 24 oraz Dział III, poz. 78 – rozporz. RM z dnia 07.02.1983r., w Wykazie A, poz. 5 – Załącznika Nr 1 ustawy z dnia 19.12.2008r. (Dz. U. z dnia 31.12.2008r.) oraz pracę Dział III, poz. 67, pkt 7 (Prace różne w hutnictwie i przemyśle metalowym) Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r. Tak sprecyzowanym przez stronę powodową żądaniem związany był zatem Sąd w niniejszej sprawie.
Podczas rozprawy w dniu 24.09.2020r. pełnomocnik powódki oświadczył, iż podtrzymuje pozew w zakresie sprostowania w punkcie 11 świadectwa pracy, tj. co do ustalenia pracy w warunkach szczególnych, natomiast cofa pozew w pozostałym zakresie. Z uwagi na powyższe, postanowieniem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 10.11.2020r. umorzono postępowanie w części dotyczącej sprostowania świadectwa pracy w zakresie naniesienia zapisu, że powódka była zatrudniona na pełen etat oraz w zakresie wskazania podstawy prawnej udzielonego urlopu bezpłatnego (k. 136 akt sprawy).
Z żądaniem i jego uzasadnieniem nie zgodził się pozwany, który zaprzeczył, ażeby powódka J. C. w trakcie okresu zatrudnienia wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Wskazał również, że ustawowy katalog prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze jest zamknięty. Zaznaczył, że nawet jeśli jakieś elementy charakterystyczne dla takich prac J. C. wykonywała, to na swoim stanowisku pracy nie wykonywała ich w sposób ciągły w pewnym wymiarze czasu pracy.
Zgodnie z treścią art. 97 § 1 k.p., w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy w dniu, w którym następuje ustanie stosunku pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy.
W świadectwie pracy należy podać informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Ponadto w świadectwie pracy zamieszcza się wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy podać także informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach (§ 2).
Pracownik może w ciągu 14 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie świadectwa pracy. W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 14 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy (§ 2 1).
Oceniając charakter prawny świadectwa pracy, należy powołać w pierwszej kolejności stanowisko Sądu Najwyższego, że nie jest to dokument urzędowy w rozumieniu art. 244 k.p.c., nawet gdy wydaje go urząd administracji państwowej. Jest to dokument prywatny, o którym mowa w art. 245 k.p.c. i jest wyłącznie dowodem na to, że pracodawca podpisał oświadczenie stanowiące treść oświadczenia.
Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd miał na uwadze, że niewątpliwie świadectwo pracy jest bardzo ważnym dla pracownika dokumentem. Świadectwo to, jak wspomniano wyżej, zawiera jednak jedynie oświadczenia wiedzy. Nie zawiera natomiast oświadczeń woli. Nie zawiera również elementów ocennych, a jedynie fakty wskazane w przepisie art. 97 k.p. Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Takie stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7.06.1994r., I PRN 29/94 OSNAPiUS 1994/12, z dnia 2.06.2006r., I PK 250/2005 OSNP 2007/11-12 poz. 156, oraz w uchwale z dnia 4.11.2009r. I PZP 4/2009, a Sąd rozpoznający niniejszą sprawę stanowisko to w pełni podziela. W przywołanej powyżej uchwale z dnia 4.11.2009r. Sąd Najwyższy odniósł się do samego znaczenia pojęcia „sprostowanie”. Pojęcie to oznacza, zgodnie ze znaczeniem słownikowym, poprawienie, dokonanie korekty jakiejś informacji, czy sprostowanie błędu.
Zauważyć należy, że w niniejszym postępowaniu ciężar dowodu spoczywał na powódce, która precyzując powództwo w sposób określony powyżej, winna wykazać w sprawie, że w rzeczywistości pracowała w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
Sąd w niniejszej sprawie przeprowadził postępowanie dowodowe, w szczególności przeprowadził dowody z zeznań świadków oraz dowody z załączonych przez obie strony postępowania – dokumentów (również znajdujących się w aktach osobowych). Postępowanie nie potwierdziło słuszności żądania powódki, tzn., że pracowała w warunkach szczegółowo wskazanych w treści pozwu.
Wielokrotnie w niniejszej sprawie strona powodowa powoływała się na zapisy Uchwały Nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S.. Analiza treści tejże wskazuje jednak, że na mocy uchwały zatwierdzony został zweryfikowany wykaz stanowisk uprawnionych do otrzymywania dodatku za pracę w warunkach szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia. Pośród stanowisk zaliczonych do pierwszego stopnia szkodliwości i szczególnej uciążliwości wskazano m.in. laboranta chemicznego, a nawet osoby pracujące przy komputerze – pracownicy księgowości, płac, informatyk (vide: Uchwała Nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S. wraz z załącznikiem – wykaz stanowisk – k. 44-46 akt sprawy). Powyższe odnajduje częściowo również swe potwierdzenie w treści zeznań świadka D. E. – k. 120v.; częściowo w treści zeznań przesłuchanego w charakterze strony pozwanej - M. T. – k. 133.
Wyraźnie zatem zarysowuje się wniosek, że takowe przesłanki – zgodnie z wolą ustawodawcy – nie są brane pod wzgląd podczas ustalenia pracy w warunkach szczególnych. Jak wynika z treści ww. Uchwały Nr 6 z dnia 24.03.1993r., została ona wydana na podstawie Zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.04.1988r. w sprawie ustalania w układach zbiorowych pracy stopni szkodliwości dla zdrowia, szczególnej uciążliwości i niebezpieczeństwa występujących na stanowiskach pracy, uzasadniających dodatkowe wynagrodzenie (MP Nr 15 z 1988r., poz. 130) oraz postanowienia § 6 Załącznika Nr 4 do Porozumienia o Zakładowym Systemie Wynagradzania z dnia 29.06.1990r.
Zatem podkreślić potrzeba, że uchwała powyższa miała uregulować kwestię przyznania pracownikom dodatków finansowych (powiązanych ze szczególnie uciążliwymi, szkodliwymi warunkami pracy), jako dodatkowych składników wynagrodzenia za pracę. W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, w takiej perspektywie oceny pracy w warunkach szczególnych brak jest jakiejkolwiek możliwości porównywania pracy polegającej na wykonywaniu czynności przy komputerze oraz czynności przy wytapianiu metali nieżelaznych (przez cały czas pracy).
Co więcej, na mocy porozumienia zawartego w dniu 17.12.2019r. o wprowadzeniu zmian do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy ustalono m.in., że ustalone nowe stawki godzinowe i ryczałtowe zawierają dotychczasowe dodatki, w tym dodatek szkodliwy. Wskazano, że z dniem 01.01.2020r. przestaje obowiązywać w Spółdzielni (...) dodatek za pracę w warunkach szkodliwych lub szczególnie uciążliwych dla zdrowia wprowadzony Uchwałą Nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S. oraz załączniku nr 4 Układu.
Nadto, postępowanie dowodowe potwierdziło okoliczność podnoszoną przez stronę pozwaną, iż wszelkie Uchwały oraz pozostałe akty wewnętrzne w Odlewni (...) w L. zamieszczane są na zawieszonych w tym celu dwóch tablicach ogłoszeniowych, do których pracownicy mają swobodny dostęp, a nadto umieszczone zostały w miejscu, gdzie na co dzień komunikuje się i przemieszcza największa liczba pracowników. J. C. miała zatem niczym nieograniczoną możliwość zapoznania się z zamieszczanymi na tablicy uchwałami. Nadto, postępowanie dowodowe pozwoliło na ustalenie, że wszelkie zmiany dotyczące poszczególnych pracowników oraz nowo wprowadzane w zakładzie pracy regulacje, są im komunikowane przez bezpośrednich przełożonych – kierowników działów (vide: treść zeznań świadka D. E. – k. 120 akt sprawy; treść zeznań M. T. – k. 133v.).
Po wtóre, podkreślenia wymaga okoliczność, że przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe – w szczególności treść zeznań świadków – nie potwierdziło, ażeby powódka w okresie wskazanym w żądaniu wykonywała pracę w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze.
Sąd zważył nadto, że w treści Zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985r. w sprawie stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego, ustalono wykazy stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. M.in. wskazane zostało stanowisko pracy: laborant w przygotowaniu zgładów (zakwalifikowane jako prace różne w hutnictwie i w przemyśle metalowym – Załącznik Nr 1, Dział III, poz. 67, pkt 7). W treści § 2 ust. 1 tegoż zarządzenia wskazano nadto, że za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w załączniku nr 1, uważa się prace o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagające wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, natomiast za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w załączniku nr 2, uważa się prace o szczególnie dużej szkodliwości dla zdrowia oraz uciążliwości. Co bardzo istotne, w treści zarządzenia określono, iż prace, o których mowa w § 2, uznaje się za wykonywane w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze , jeżeli pracownik wykonuje je stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.
Mając powyższe ustalenia na uwadze, podkreślić należy, że z treści zeznań samej powódki (złożonych podczas przesłuchania w dniu 10.11.2020r.), ale też świadka E. S. (k. 129v.) wynika, iż czynności przy zgładach - nie były pracą wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie czasami (najczęściej w zastępstwie, gdy nie było w pracy innego laboranta).
Co więcej, pośród wykazów prac w szczególnych warunkach oraz prac o szczególnym charakterze, wskazanych w treści załączników do ustawy z dnia 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych , ustawodawca nie wskazał na stanowisko, na którym zatrudniona była powódka, tj. laboranta (samodzielnego laboranta). Nawet jeżeli w perspektywie ww. ustawy, zważyć na poszczególne czynności wykonywane w trakcie pracy u pozwanego przez powódkę, w szczególności współudział w pobieraniu próbek masy formierskiej do badań planowych, czy współudział w wykonywaniu badań masy formierskiej, to istotną kwestią jest okoliczność, że nie były to czynności podstawowe, jakie powódka wykonywałaby przez cały okres pracy. Okoliczność ta pozostaje w sprawie poza sporem. Postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie wykazało bowiem, że J. C. w trakcie każdego dnia pracy wykonywała liczne i różne czynności, które były obiektywnie krótkotrwałe. Jak wynika z treści zeznań świadka D. E., podczas wykonywania obowiązków służbowych powódka wykonywała czynność szlifowania przez ok. 15-30 minut dziennie (vide: k. 120.). Co więcej, analiza akt sprawy oraz dokumentów znajdujących się w aktach osobowych powódki wskazuje, że powódka w trakcie swej pracy u pozwanego wykonywała wiele różnorakich czynności. I tak, jako samodzielny laborant w D. (...) Jakością J. C. odpowiadała w szczególności za: odbieranie próbek do oznaczenia składu chemicznego metodą analizy chemicznej wynikających z badań planowych; wykonywanie analiz chemicznych żeliwa i surówki odlewniczej, zgodnie z ustalonym zakresem i metodyką; wykonywanie badań metalograficznych określających mikrostrukturę żeliwa; współudział w preparatyce i cechowaniu próbek do badań metalograficznych; przechowywanie próbek do badań rozjemczych w zakresie badań chemicznych i metalograficznych; współudział w pobieraniu próbek masy formierskiej do badań planowych; współudział w wykonywaniu badań masy formierskiej, zgodnie z ustalonym zakresem i metodyką; wykonywanie badań materiałów formierskich; rejestrację wyników z przeprowadzonych badań; znajomość i stosowanie aktualnych norm i przepisów związanych z rodzajem przeprowadzonych badań; używanie przyrządów pomiarowych z potwierdzoną zgodnością metrologiczną (vide: akta osobowe pracownika – Karta obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników wykonawczych – k. 43; k. 73).
Podkreślić w tym miejscu potrzeba jednak, że zgodnie z art. 3 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych , za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub też prace o szczególnym charakterze, uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 1 oraz ust. 3 (art. 3 tejże ustawy). Niewątpliwie zatem powódka prac takich nie wykonywała ciągle, w pełnym wymiarze czasu pracy. Inaczej rzecz by się miała, gdyby powódka np. przez cały okres swej pracy wyłącznie wykonywała czynności przy zgładach. Taka sytuacja jednak w okolicznościach niniejszej sprawy, nie wystąpiła.
Sąd Najwyższy wielokrotnie zaś podkreślał, że przepisy regulujące system zabezpieczenia społecznego ze względu na swoją istotę i konstrukcję podlegają wykładni ścisłej. Nie powinno się więc stosować do nich wykładni celowościowej, funkcjonalnej lub aksjologicznej w opozycji do wykładni językowej, jeżeli ta ostatnia prowadzi do jednoznacznych rezultatów interpretacyjnych, a zatem nie można ich poddawać ani wykładni rozszerzającej, ani zwężającej, modyfikującej wyczerpująco i kazuistycznie określone przez ustawodawcę uprawnienia do świadczeń (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 16 sierpnia 2005 r., I UK 378/04, OSNP 2006 nr 13 - 14, poz. 218; 23 października 2006 r., I UK 128/06, OSNP 2007 nr 23 - 24, poz. 359; 29 stycznia 2008 r., I UK 239/07, OSNP 2009 nr 7 - 8, poz. 103; 4 marca 2008 r., II UK 129/07, OSNP 2009 nr 11 - 12, poz. 155; 19 maja 2009 r., III UK 6/09). Tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07.02.2012r., sygn. akt I UK 276/11.
Nadto, wykaz prac określonych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) jest zamknięty i nie podlega uzupełnieniu, co oznacza, że cech pracy "o szczególnym charakterze" nie mogą posiadać inne prace, choćby sposób ich wykonywania i ich, jakość mogła obniżyć się z wiekiem (vide: uzasadnienie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zapadł w dniu 19.12.2014r., w sprawie sygn. akt I OSK 1867/13; wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 2012 r., sygn. akt II UK 164/11 ).
Zauważyć potrzeba również, że wykazy prac, o jakich mowa w art. 3 ust. 1 oraz 3 ustawy o emeryturach pomostowych były przedmiotem zainteresowania Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, że załączniki do ustawy w zakresie w jakim pomijają jako przesłankę uzyskania emerytury pomostowej prace wykonywane w warunkach innych aniżeli prace w tych wykazach wymienione są zgodne z zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowiącego przez nie prawa oraz są zgodne z zasadą ochrony praw słusznie nabytych (vide: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3 marca 2011 r., sygn. akt K 23/09, OTK-A 2011/2/8).
Wspomnieć w tym miejscu również należy, iż na mocy Uchwały Nr 17 z dnia 18.12.2009r. Zarządu Spółdzielni S. zatwierdzono wykaz stanowisk pracy w odlewni (...), na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. Nadto, zobowiązano Kierownika D. Kadr i Organizacji do powiadomienia pracowników o dokonaniu wpisu do ewidencji stanowisk pracy w szczególnych warunkach. I tak, w ww. wykazie wskazano, że w odlewni pracę w szczególnych warunkach są wykonywane na stanowisku: zalewacz form żeliwnych; kokilarz; oczyszczacz odlewów żeliwnych; oczyszczacz odlewów i metali nieżelaznych; malarz odlewów; wytapiacz żeliwa; wytapiacz metali nieżelaznych; ładowacz wsadów. W sposób szczególny uwagę zwrócić należy jednak na okoliczność, że ww. Uchwała wydana została na podstawie ustawy z dnia 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) – vide: Uchwała Nr 17 z dnia 18.12.2009r. Zarządu Spółdzielni S. wraz z załącznikiem Nr 1 do Uchwały – k. 39-40; k. 41 akt sprawy. Postępowanie dowodowe nie wykazało okoliczności podnoszonych przez powódkę, że pierwotnie w takim wykazie pracodawca wskazywał stanowisko laboranta, a następnie (w treści ww. Uchwały Nr 17 z dnia 18.12.2009r.), z niewiadomych przyczyn, dokonał jego wykreślenia. Błędnie bowiem strona powodowa argumentowała ten zarzut, powołując się na zapisy Uchwały Nr 6 z dnia 24.03.1993r. Zarządu Spółdzielni S., która wskazywała wyłącznie wykaz stanowisk uprawnionych do otrzymywania dodatku za pracę w warunkach szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia. Pośród stanowisk zaliczonych do pierwszego stopnia szkodliwości i szczególnej uciążliwości wskazano m.in. laboranta chemicznego. Zamysłem i przesłanką było tu zatem wyłącznie przyznanie dodatkowego składnika wynagrodzenia, o czym mowa w uprzedniej części uzasadnienia. W innym przypadku w wykazie tym nie wskazane zostałoby również stanowisko pracy związane z obsługą komputera (administracja). Bez wątpienia nie stanowi to pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze.
W sposób szczególny zatem podkreślić należy, że przywoływana przez powódkę Uchwała Nr 6 z dnia 24.03.1993r. oraz Uchwała Nr 17 z dnia 18.12.2009r. Zarządu Spółdzielni S., zostały oparte na zupełnie odmiennych podstawach prawnych ( na co wskazano w uprzedniej części uzasadnienia). Inny jest zatem ich cel oraz przeznaczenie. Tego rozróżnienia nie dostrzegała w sprawie strona powodowa.
Nadto, zauważyć należy, że powódka w żaden sposób w sprawie nie wykazała zasadności zarzutu, ażeby pozwany pracodawca nie uznawał, czy nie respektował stanowionych własnych aktów wewnętrznych.
Po wtóre, na uwagę zasługuje fakt, iż w maju 2007r. u pozwanego pracodawcy sporządzona została karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska: pracownik laboratorium. Aktualizację tegoż dokumentu przeprowadzono w maju 2014r. Co istotne, w treści tego dokumentu w odniesieniu do stanowiska pracy pracownika laboratorium nie wskazano na żadne czynniki szkodliwe występujące na stanowisku pracy. Na mocy Zarządzenia Nr 3 Dyrektora Naczelnego Spółdzielni (...) z dnia 30.04.2013r. zobowiązano kierowników komórek organizacyjnych do zapoznania pracowników z kartą oceny ryzyka zawodowego osobiście lub poprzez mistrza, brygadzistę albo imiennie wyznaczoną osobę.
Sąd zwrócił uwagę, że z ww. dokumentem J. C. zapoznała się w dniu 18.06.2013r., co potwierdziła własnoręcznym podpisem. Postępowanie nie wykazało również, aby powódka w trakcie zatrudnienia kwestionowała okoliczności, iż pracodawca nie uznał, aby stanowisko pracy – laborant, nie zostało zakwalifikowane do stanowisk pracy w warunkach szczególnych. Powyższe okoliczności odnajdują swe potwierdzenie w szczególności w treści karty oceny ryzyka zawodowego – k. 52-61 akt sprawy; Zarządzenia Nr 3 z dnia 30.04.2013r. – k. 62-66 akt sprawy; częściowo również treści zeznań świadka K. M. – k. 119v.; częściowo również treści zeznań M. T. – k. 133-133v.; treści zeznań świadka D. E. – k. 120v.
Pozwany przyznał co prawda, że same badania oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska laboranta nie były wykonywane z użyciem specjalistycznych przyrządów, lecz w drodze dokonywania oględzin stanowiska pracy. Powyższe potwierdził świadek K. M. (k. 119v.-120). W ocenie Sądu, taki sposób badania oceny ryzyka zawodowego w szczególności stanowiska pracy w laboratorium, może budzić uzasadnione wątpliwości, a nawet zastrzeżenia. Nie mniej jednak oględziny są dopuszczalną metodą badawczą. Strona pozwana podkreśliła również, że ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy powódki sporządzona została metodą (...) czyli wstępną analizą zagrożeń (identyfikacja wszelkich potencjalnych zagrożeń i przypadkowych zdarzeń, które mogą doprowadzić do awarii lub wypadku).
Odnosząc się do kolejnego z zarzutów artykułowanych w sprawie przez powódkę, wspomnieć również należy, że w związku z dokonaną przez pozwanego likwidacją stanowiska pracy w laboratorium, powódka nie została obciążona dodatkowymi czynnościami, których wcześniej nie wykonywała, a jedynie zwiększeniu uległa ilość wykonywanej przez nią pracy (w ramach 1 etatu). Analiza materiału dowodowego wskazuje bowiem, że z powodu likwidacji stanowiska pracy pracodawca przydzielił dodatkowe obowiązki (dotychczas realizowane przez innego pracownika) J. C. (samodzielny laborant) i H. K. (laborant). Obowiązki te obejmowały m.in.: badanie składu chemicznego żeliwa metodą analizy chemicznej klasycznej; badanie składu chemicznego stopów żelaza (żeliwo, stal) i stopów aluminium metoda optycznej spektrometrii emisyjnej; badania mikrostruktury żeliwa w zakresie oceny wydzieleni grafitu, osnowy metalowej i eutektyki fosforowej; badania materiałów formierskich (vide: pismo z dnia 21.08.2013r. – k. 38 akt sprawy). Powyższe zadania były bowiem uprzednio wskazane w zakresie czynności pracy powódki. Nie były to zadania nowe, nigdy wcześniej przez J. C. nie wykonywane. Bez wątpienia jednak zwiększona została ilość czynności (co było przez pracodawcę dostrzeżone, a w konsekwencji skutkowało podniesieniem przez pracodawcę wynagrodzenia powódki).
Nadto zaznaczyć potrzeba, że powódka podnosiła w sprawie, iż w druku OL-10 stwierdzono, że wykonywana przez nią praca wymagała: sprawności rąk, dłuższego stania, chodzenia, wymuszonej pozycji, a przy tym wymieniono czynniki szkodliwe jak pary, gazy drażniące i pyły, potwierdzono szlifowanie próbek. Otóż, zauważyć należy jednak, iż powyższe nie potwierdza, że takie czynniki występowały ciągle, przez cały czas pracy J. C.. Gdyby przyjąć założenie wskazywane przez powódkę, zatem wzajemnie te określenia wykluczałyby się, bowiem nie jest możliwe, że praca na stanowisku laboranta wymagała przez cały czas pracy - w pełnym wymiarze czasu pracy – dłuższego stania, a jednocześnie ciągłego chodzenia (vide: k. 104-104v.). Również co do wskazanych tam czynników szkodliwych związanych ze środowiskiem pracy – brak danych, aby występowały one przez cały czas pracy. Postępowanie dowodowe wykazało jednak, że czynności dokonywane w pracy przez powódkę były bardzo różnorodne, wymagały także przemieszczania się do innego pomieszczenia zakładu pracy, a zatem nie jest możliwe, aby w sposób ciągły narażona była na występowanie czynników szkodliwych takich jak: pyły czy pary.
Odnosząc powyższe okoliczności oraz rozważania, jak również przywołany stan prawny należy wskazać, że praca wykonywana przez powódkę nie była pracą o szczególnym charakterze, ani pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. Przede wszystkim, wskazywana przez J. C. praca na stanowisku laboranta/samodzielnego laboranta nie została wymieniona w wykazach prac określonych w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych, a w związku z tym, że katalog tych prac jest zamknięty, zatem nie ma żadnych podstaw w obecnym stanie prawnym do uznania, że praca laboranta stanowi pracę o szczególnym charakterze.
W związku z powyższym, Sąd uznał, że przedmiotowe powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, stąd w punkcie pierwszym części dyspozytywnej wyroku, Sąd powództwo oddalił.
Ustaleń faktycznych Sąd dokonał w sprawie w oparciu o dowody osobowe – w postaci zeznań świadków oraz stron postępowania, ale również w oparciu o dowody z dokumentów (w tym znajdujące się w aktach osobowych pracownika). Zeznania świadków oraz stron - w ocenie Sądu - były jasne oraz szczere, a zatem zasługiwały na walor wiarygodności. Co prawda, powódka zeznając, niektóre fakty relacjonowała w innej perspektywie, była to jednak odmienna interpretacja zbieżnych co do zasady sytuacji oraz okoliczności, o których wspominali zeznający świadkowie. Powódka dodawała wielokrotnie walory ocenne, albowiem jest zainteresowana wynikiem postępowania. Pierwiastek emocjonalny był silnie zauważalny w trakcie przesłuchania, bowiem w odczuciu J. C. nieuwzględnienie jej żądania przez pracodawcę było dalece niesprawiedliwe, krzywdzące pracownika ( co z resztą w treści pism procesowych kilkukrotnie powódka podkreślała).
W punkcie drugim części dyspozytywnej wyroku, na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu, wynikającej z treści art. 98 § 1 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu, Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (są to koszty zastępstwa procesowego), a to na podstawie § 9 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018, poz. 265), w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu.