UZASADNIENIE

Decyzją z 23.11.2020r. wydaną na podstawie art. 38 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019r. poz. 300, z późn. zm.) oraz art. 22§1 ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 2020r. poz. 1320 t.j.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. stwierdził, że R. U. nie podlega od 17.02.2020r. ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik (...) Sp. z o. o.

Od powyższej decyzji R. U. złożył odwołanie, wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu jako pracownik spółki (...) Sp. z o.o. W uzasadnieniu odwołania zarzucał ZUS błędnie zastosowany art. 22§1 k.p. i przyjęcie, że w stosunku prawnym łączącym skarżącego brak było pracowniczego podporządkowania, podczas gdy ten element stosunku pracy występował, gdyż skarżący podlegał nie samemu sobie, tylko prezesowi Zarządu Spółki (...) Sp. z o.o. W spółce nie dochodziło do krzyżowania się kompetencji skarżącego jako wspólnika i pracownika, z kompetencjami prezesa zarządu, gdyż funkcje te były starannie oddzielone (funkcja jedynego wspólnika od funkcji zarządcy). Organ rentowy nie dostrzegł faktu, że skarżący będąc wspólnikiem, powierzył funkcję jedynego członka zarządu – Prezesa Zarządu innej osobie, sam nie pełnił natomiast żadnych funkcji zarządczych, nie wydawał żadnych poleceń prezesowi zarządu, nie był umocowany do prowadzenia spraw spółki i reprezentowania jej na zewnątrz, podlegał jednocześnie Prezesowi Zarządu spółki i wykonywał jego polecenia w ramach podporządkowania służbowego na podstawie stosunku pracy. Odwołanie poparł pełnomocnik strony ustanowiony w sprawie.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Nadto wnosił o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Spółka z o. o. (...) z.s w W. powstała na mocy umowy z 23 10.2019r. i jest wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS od 30.10.2019r., pod nr (...).

Prezesem zarządu spółki była M. K.. 100% udziałowcem Spółki była (...) Sp. z o. o. Sp. k. z.s w W..

W dniu 11.02.2020r., została zawarta umowa sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym spółki pomiędzy (...) Sp. z o. o. Sp. k. z.s w W. – jako zbywcą, a R. U. – jako nabywcą, mocą której R. U. nabył 100 udziałów (100%) w kapitale zakładowym (...) sp. z o. o. o wartości 5000 zł. (umowa sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym spółki z 11.02.2020r./akta ZUS).

W dniu 5.03.2020 r. wprowadzono zmiany w KRS co do osób wchodzących w skład organu i M. K. została wykreślona jako prezes zarządu (...) sp. z o. o. , a jako prezesa zarządu spółki wpisano S. B. (wydruk z KRS nr (...)akta ZUS).

Wg. wpisu w KRS z 5.03.2020r. przedmiotem przeważającym spółki jest naprawa i konserwacja metalowych wyrobów gotowych. Przedmiotem pozostałej działalności jest między innymi produkcja pozostałych części i akcesoriów do pojazdów silnikowych, z wyłączeniem motocykli , konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych , z wyłączeniem motocykli.

(...) Sp. z o. o. specjalizuje się w pozyskiwaniu przetargów dla wojska, m. in. na sprzęt polowy, tj. łóżka, kuchnie polowe, remont kontenerów chłodniczych, cystern do wody.

R. U. prowadzi od kilkunastu lat własną działalność gospodarczą - (...)z.s w W., ul. (...). Działalność jest prowadzona w 3 miejscach. Profil działalności w-cy jest zbliżony do (...) Sp. z o. o.

R. U. był zatrudniony w (...) Sp.z.o.o. z.s w W. ul. (...) od 1.03.2013 – 16.02.2020r. jako konsultant d.s ekonomicznych. Prezesem zarządu spółki był S. B. ( świadectwo pracy 16.02.2020r. / akta osobowe R. U.)

W dniu 17.02.2020r. między R. U., a (...) Sp. z o. o., reprezentowaną przez Prezesa Zarządu S. B. została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony, mocą której R. U. został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku konsultanta ds. ekonomicznych, za wynagrodzeniem zasadniczym 2.600zł. brutto miesięcznie. R. U. został zgłoszony przez płatnika składek do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego.

Zakresem obowiązków R. U. objęto : analizę warunków finansowych w umowach z kontrahentami pracodawcy i kontrolę rozliczeń, współtworzenie budżetu i analizę jego wykonywania, analizę dokumentacji kontraktu/projektu od strony prawno – finansowej, dostarczanie informacji ekonomicznych o kontrakcie na potrzeby wewnętrzne pracodawcy.

W ramach w.w obowiązków wnioskodawca zajmuje się opracowywaniem kosztorysów do przetargów zgodnie z jego specyfiką, na co składa się m. innymi tj. dostarczanie informacji ekonomicznych o kontrakcie na potrzeby wewnętrzne spółki, opracowywanie logistyczne

( transport danego towaru), rozeznanie cen na rynku dla danego towaru. W tym zakresie wnioskodawca dokonuje oceny możliwości spółki (...) jeśli chodzi o cenę za wykonaną usługę w ramach kontraktu. Kilkunastoletnia wiedza i doświadczenie w przetargach pozwala ocenić wnioskodawcy, czy np. dany remont w ramach przetargu jest możliwy. Przykładowo, jeśli wnioskodawca otrzymuje zlecenie na remont sprzętu polowego, tj. stoły, taborety, łóżka, to musi przeczytać całą dokumentację, której analiza wymaga wiedzy specjalistycznej. Opisy przedmiotu zamówienia znajdują się w dokumentacji i każda jednostka wojskowa musi swoje parametry wojskowe opisać w dokumentacji. Jest mnóstwo kruczków prawnych, zagadnień specjalistycznych, typowo przetargowych. Analiza dokumentacji kontraktu od strony prawno-finansowej sprowadza się do analizy wzoru umowy narzuconego przez zamawiającego. Dokumentacja techniczna to duże spektrum wiadomości, np. łóżka mają kilkadziesiąt elementów, podlegających skosztorysowniu. Po przeczytaniu dokumentacji wnioskodawca sporządza notatki i opracowuje kosztorys danego przetargu - kalkuluje, oblicza czasogodziny remontu danego elementu, sprawdza dokumentację, czy firma posiada atesty, certyfikaty. Po wykonaniu kosztorysu na dany przetarg, wnioskodawca przesyła go prezesowi zarządu S. B. do akceptacji, przekazując mu swoje sugestie. R. U. nie posiada wiedzy czy prezes zarządu weryfikuje jego pracę od strony merytorycznej. W spółce poza wnioskodawcą nie ma innej osoby posiadającej wiedzę specjalistyczną w zakresie przetargów. W-ca nie ma pełnomocnictwa do zawierania kontraktów.

Wnioskodawca ma swoje biuro pod prywatnym adresem i większość czasu przeznacza na wykonanie powyższych czynności w tym biurze, w trybie pracy zdalnej, na sprzęcie spółki (...)Nie musi być obecny w siedzibie pracodawcy. Wg. odwołującego , przed wykonaniem danego zadania, dzień wcześniej prezes zarządu przesyła w-cy wiadomość e-mail. W-ca „odhacza” się o 7.30 rano następnego dnia, przez co S. B. wie, że w-ca przeczytał od niego wiadomości. Pracy przetargowej jest bardzo dużo (zeznania wnioskodawcy – na nagraniu CD – 00:49:15 – 00:52:38 k. 20/akta sprawy; umowa o pracę na czas nieokreślony z 17.02.2020r. z zakresem obowiązków, świadectwo pracy/akta osobowe).

Pismem z 23.09.2020r., ZUS zawiadomił R. U. , płatnika i jego pełnomocnika B. T. o wszczęciu postępowania w sprawie podlegania przez R. U. ubezpieczeniom społecznym jako pracownika spółki (...) Sp. z o. o. (zawiadomienia/akta ZUS).

Kolejnym zawiadomieniami z 4.11.2020r., ZUS poinformował w.w o zebraniu całości dokumentacji, która będzie stanowić podstawę do wydania decyzji w sprawie, udzielając stronom terminu do 16.11.2020r. na zapoznanie się z dokumentacją, po wcześniejszym telefonicznym umówieniu (zawiadomienia/akta ZUS).

W dniu 9.10.2020r. została zawarta umowa sprzedaży udziałów, mocą której żona wnioskodawcy M. U. nabyła od R. U. 9 udziałów w spółce (...)

Sp. z o.o., o wartości nominalnej 50 zł. każdy udział, stanowiących łącznie 9% kapitału zakładowego Spółki, wraz z wszelkimi prawami, przywilejami oraz zobowiązaniami wynikającymi z udziałów (uwierzytelniona kserokopia umowy sprzedaży udziałów k. 24/akta sprawy).

Decyzją z 23.11.2020r. wydaną na podstawie art. 38 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019r. poz. 300, ze zm.) oraz art. 22§1 k.p., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. stwierdził, że R. U. nie podlega od 17.02.2020r. ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik (...) Sp. z o. o. (decyzja/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postepowaniu przed organem rentowym, powołanego powyżej oraz w niniejszej sprawie. Fakty dotyczące profilu prowadzonej przez wnioskodawcę własnej działalności gospodarczej , charakteru wykonywanej pracy w Spółce z.o.o (...), Sąd ustalił na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz dokumentów z akt osobowych odwołującego się dot. zakresu obowiązków objętych umową o pracę na czas nieokreślony z 17.02.2020r. oraz co do poprzedniego pracowniczego zatrudnienia odwołującego się, na podstawie akt osobowych - świadectwa pracy z 16.02.2020r.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnośnie do zarzutu naruszenia przez ZUS przepisów k.p.a., należy podkreślić , że

postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Rolą Sądu orzekającego w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest bowiem badanie prawidłowości trybu postępowania przed organem rentowym. Sąd bada prawidłowość zaskarżonej decyzji i jej zgodność z prawem ( por. wyroku Sądu Najwyższego z 9 lutego 2010 r. I UK 151/09, LEX nr 585708).

Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, nie był pozbawiony czynnego udziału w postępowaniu wyjaśniającym prowadzonym przez ZUS. Zawiadomieniem z 23.09.2020r., odwołujący został powiadomiony o wszczęciu postępowania i mógł brać w nim udział.

Przechodząc do meritum sprawy , osią jej sporu jest podleganie przez odwołującego się ubezpieczeniom społecznym w reżimie pracowniczym, z tytułu umowy o pracę ze Spółką z.o.o.(...). , będąc jednocześnie większościowym wspólnikiem tej Spółki.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 i art. 12 ust. 1 w związku z art. 13 pkt. 1 u.s.u.s. ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu podlegają osoby fizyczne, które są pracownikami, począwszy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Stosownie do art. 22§1 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł do ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22§1 k.p. (por. wyrok SN z 24.02.2010r. sygn. akt II UK 204/09).

Elementami, bez istnienia których stosunek prawny nie może być uznany za stosunek pracy są więc: osobiste wykonywanie przez osobę zatrudnioną pracy zarobkowej (za wynagrodzeniem), na rzecz podmiotu zatrudniającego, a zatem „na ryzyko” socjalne, produkcyjne i gospodarcze (ekonomiczne) tego podmiotu, w warunkach podporządkowania jego kierownictwu (por. wyrok SN z 7.04 2010r. II UK 357/09).

Powstały w wyniku zawarcia umowy o pracę stosunek prawny musi się charakteryzować w/w cechami, w przeciwnym razie nie jest możliwe przyjęcie, że strony łączy stosunek pracy, a jedynie że została zawarta pewnego rodzaju umowa, mająca za przedmiot świadczenie pracy, nie będąca jednak umową o pracę.

Jedyny (lub niemal jedyny) wspólnik spółki z o. o. co do zasady nie może pozostawać z tą spółką w stosunku pracy, gdyż w takim przypadku status wykonawcy pracy (pracownika), zostaje „wchłonięty” przez status właściciela kapitału (pracodawcy) Tam gdzie status wykonawcy pracy (pracownika) zostaje zdominowany przez właścicielski status wspólnika spółki z o. o., nie może być mowy o zatrudnieniu w ramach stosunku pracy wspólnika, który w takiej sytuacji wykonuje czynności (nawet typowo pracownicze) na rzecz samego siebie (we własnym interesie) i na swoje własne ryzyko produkcyjne, gospodarcze, socjalne. Jedyny wspólnik (lub niemal jedyny) jest od pracodawcy tj. spółki z o. o. niezależny ekonomicznie, gdyż – skoro do przesunięcia majątkowego dochodzi w ramach majątku samego wspólnika – nie zachodzi przesłanka odpłatności pracy, a nadto dyktuje mu sposób działania jako zgromadzenie wspólników(por. wyrok SN z 11.09.2013r., II UK 36/13).

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstaw do przyjęcia, że między R. U. – większościowym właścicielem kapitału spółki, a (...) Sp. z o.o., doszło do nawiązania stosunku pracy, skutkującego objęciem jako pracownika ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym. Materiał ten wskazuje na ciąg następujących po sobie zdarzeń, zmierzających do objęcia przez odwołującego się 100% udziałów w Spółce z.o.o. (...) oraz bezpośredniego udziału wnioskodawcy w decyzjach dot. zarządzania i funkcjonowania spółki, wyznaczania kierunku jej działalności, jej celów ekonomicznych.

Z akt osobowych wynika , że poprzednio był pracownikiem (...) Sp.z.o.o. z.s w W. ul. (...) od 1.03.2013 – 16.02.2020r. jako konsultant d.s ekonomicznych, której prezesem zarządu spółki był S. B.. a kolejną umowę o pracę zawiera następnego dnia tj. 17.02.2020r. ze Spółką (...), również jako konsultant d.s ekonomicznych, której prezesem zarządu został S. B.. W międzyczasie mocą umowy sprzedaży udziałów z 11.02.2020r. wnioskodawca staje się 100% udziałowcem Spółki z.o.o. (...). Z zeznań wnioskodawcy jako strony wynika, że z wieloletniego doświadczenia posiada specjalistyczną wiedzę w zakresie przetargów, gdyż profil własnej działalności gospodarczej, którą nadal prowadzi jest zbliżony do zasadniczej działalności (...) sp.z.o.o. , czyli udział w przetargach, zwłaszcza dla potrzeb wojska. Zeznania wnioskodawcy co do zakresu obowiązków sprowadzających się do przygotowania spółki do przetargów, jak rozeznanie cen na rynku , analiza dokumentacji zamawiającego, opracowanie kosztorysu konkretnego przetargu, opracowanie logistyczne dotyczące transportu danego sprzętu , wpisują się w zakres obowiązków odwołującego wynikający z zawartej umowy o pracę ze spółką (...) jako specjalisty d.s ekonomicznych, ale jednocześnie wskazują na bezpośredni wpływ R. U. jako większościowego udziałowca na kierunek działalności Spółki, na jej cele ekonomiczne oraz na ryzyko niepowodzenia gospodarczego spółki, czego dodatkowym potwierdzeniem jest także współtworzenie budżetu i analiza jego wykonywania, jako należące do zakresu obowiązków odwołującego wynikających z zawartej umowy o pracę. Powyższego wnioskowania nie zmienia fakt, że prezesem zarządu spółki jest inna osoba , tj. S. B., jak i wskazywany brak pełnomocnictwa wnioskodawcy do zawierania kontraktów na przetarg. Znamienne są także zeznania R. U., że poza nim nie ma w spółce osoby posiadającej specjalistycznej wiedzy w zakresie przetargów, a przesyłając prezesowi zarządu kosztorys do akceptacji na dany przetarg, przekazuje mu także swoje ,,sugestie”. Na przedstawioną powyżej ocenę nie ma wpływu umowa zbycia 9 % udziałów w spółce (...) przez R. U. na rzecz żony M. U.. W ocenie Sądu jest to iluzoryczny wspólnik, który pojawia się na etapie wszczętego już przez ZUS postępowania w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym przez R. U., by wykazać jej udział w kapitale spółki i uczynić R. U. już nie jako 100% udziałowca.

Co do pracowniczego podporządkowania wnioskodawcy prezesowi zarządu Spółki (...), to w stanie faktycznym sprawy, jawi się ono także jako iluzoryczne. Dodatkowo tę argumentację wzmacniają zeznania wnioskodawcy, że nie pracuje w siedzibie spółki, lecz w swoim prywatnym biurze, nadal prowadzi własną działalność gospodarczą, zbliżoną profilem do działalności Spółki (...), a jego kontakt z prezesem zarządu spółki sprowadza się do korespondencji mailowej. Poza zeznaniami strony o podporządkowaniu pracodawcy, w sprawie nie przedstawiono jakichkolwiek dowodów na faktyczne realizowanie uprawnień pracodawcy przez prezesa zarządu spółki względem R. U.. Nadto trudno mówić o podporządkowaniu pracowniczym, w sytuacji gdy R. U. występuje zarówno w roli właściciela kapitału i niemal jedynego wspólnika spółki oraz w charakterze jej pracownika. W tej sytuacji zachodzi więc połączenie pracy i kapitału, status pracowniczy zostaje zdominowany przez status właścicielski, co wyklucza nawiązanie stosunku pracy z własną spółką i podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym.

W ocenie Sądu kierunek rozwoju spółki, jej cele ekonomiczne wyznacza i podejmuje decyzje R. U.. Z przyczyn wyżej wskazanych, stosunek pracowniczy nawiązany przez R. U. ze spółką (...) Sp. z o.o. umową z 17 lutego 2020r. nie nosi znamion stosunku pracy w rozumieniu art. 22§1 k.p., bowiem nie występują w nim wskazane wyżej konstytutywne cechy stosunku pracy.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477¹⁴§1 kpc, oddalono odwołanie.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z §9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265 t.j.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE