UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22.12.2021r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., po rozpatrzeniu wniosku E. S. z dnia 01.10.2021r. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury pomostowej. Organ rentowy przytoczył treść przepisu art. 4 ustawy pomostowej (wariant A) i uzasadniał, że ubezpieczony nie udowodnił okresów pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat oraz po dniu 31.12.2008r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej. Jako staż pracy w szczególnych warunkach organ rentowy uwzględnił okresy zatrudnienia od 16.06.1983r. do 30.11.1985r. i od 12.05.1994r. do 28.02.1998r.

W wariancie B (art. 4 w zw. z art. 11 i art. 49 ustawy pomostowej) organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Do stażu pracy górniczej w rozumieniu art. 50c (z wyłączeniem okresów nieskładkowych) ZUS uwzględnił okres od 12.05.1994r. do 28.02.1998r. (3 lata, 9 miesięcy i 5 dni). Organ rentowy przyjął za udowodniony ogólny staż pracy w łącznym wymiarze 43 lata, 8 miesięcy i 21 dni (w tym 43 lata, 2 miesiące i 28 dni okresów składkowych). Organ rentowy uzasadniał, że do stażu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględnił okresu od 04.04.1979r. do 15.06.1983r. ( (...) w likwidacji w T.) ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z 22.05.2002r. pracodawca nie określił charakteru wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983r. Do stażu pracy górniczej w rozumieniu art.50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy nie przyjął okresów: od 01.06.1987r. do 31.03.1994r. (ZG-B "S.), ponieważ wykazane stanowisko pracy dwuczłonowe wykluczają wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz od 01.03.1998r. do 31.05.1999r. ( (...)), ponieważ wnioskodawca zajmował stanowisko pracy niezgodne z Rozporządzeniem z dnia 23.12.1994r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył E. S., wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej z dniem złożenia wniosku oraz o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego. Ubezpieczony podnosił, że wykonywał prace górnicze w okresach od 04.04.1979r. do 15.06.1983r., od 01.06.1987r. do 31.03.1994r., od 12.05.1994r. do 20.03.2002r., od 01.04.2002r. do 09.04.2002r. oraz od 01.07.2002r. do 21.01.2005r. (łącznie 21 lat 5 miesięcy i 20 dni). Argumentował, że w powyższych okresach pracował wyłącznie na polach górniczych jako spawacz i operator specjalistycznych ciągników górniczych. Zaliczony przez organ rentowy okres od 12.05.1994r. do 28.02.1998r. w zakresie czynności nie różnił się niczym od okresów niezaliczonych. Fakt, iż pracodawca różnie nazywał jego stanowisko pracy nie zmienia tego co rzeczywiście należało do jego obowiązków. Wskazał, że w punkcie 16 załącznika nr 1 do Rozporządzenia (...) z dnia 23.12.1994r. zostały wymienione stanowiska: operator ciągników i ładowarek samojezdnych na odkrywce oraz w kopalni otworowej , a w punkcie 29 - stanowiska: rzemieślnicy i inni robotnicy zatrudnieni stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarze, spawacze, elektrycy, mechanicy, monterzy, wulkanizatorzy, automatycy, cieśle.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w decyzji. Wskazał, że poza sporem pozostaje fakt posiadania przez wnioskodawcę co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a także wiek wnioskodawcy (w dniu 01.09.2020 r. osiągnął 60 lat) i rozwiązanie stosunku pracy. Przed 01.01.1999r. odwołujący wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Organ rentowy podnosił, że nie uwzględnił również okresów: od 01.06.1999r. do 20.03.2002r. – z przedłożonego świadectwa wynika, że wnioskodawca pracował na stanowisku spawacza wymienionym w Dz. XIV, poz.12, pkt. l; od 1.04.2002r. do 9.04.2002 r. i od 1.07.2002 r. do 21.01.2005 r. - wnioskodawca nie przedłożył dowodów na prace górniczą, ze świadectwa wynika, że w pierwszym okresie wnioskodawca pracował na stanowiskach ślusarza-spawacza i operatora ciągnika, a w drugim okresie na stanowiskach ślusarza, spawacza i operatora agregatu cementacyjnego.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił i zważył, co następuje:

Wnioskodawca E. S., urodzony (...), ukończył 60 lat w dniu (...) Posiada uwzględniony przez organ rentowy ogólny staż pracy w łącznym wymiarze 43 lata, 8 miesięcy i 21 dni (w tym 43 lata, 2 miesiące i 28 dni okresów składkowych) – karta przebiegu zatrudnienia, k. 9-9v. akt ZUS. Legitymuje się uwzględnionym przez organ rentowy stażem pracy górniczej w rozumieniu art. 50c (z wyłączeniem okresów nieskładkowych) od 12.05.1994r. do 28.02.1998r. wynoszącym 3 lata, 9 miesięcy i 5 dni. Powyższe okoliczności są niesporne.

W dniach 29.12.2017r., 09.03.2018r., 13.04.2018r. oraz 23.12.2019r. ubezpieczony występował do organu rentowego z wnioskami o ustalenie prawa do emerytury górniczej. Z ostatnim wnioskiem o emeryturę górniczą wnioskodawca wystąpił w dniu 27.01.2020r. Wnioskodawca odwołał się od wydanej w dniu 14.02.2020r. decyzji odmownej do tut. Sądu. Wyrokiem z dnia 26.08.2020r. sygn. III U 174/20 Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu oddalił odwołanie wnioskodawcy, wskazując, iż odwołujący nie udowodnił wykonywania przez 25 lat pracy górniczej. Wyrok uprawomocnił się z dniem 03.10.2020r.

W dniu 01.10.2021r. wnioskodawca wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o emeryturę pomostową. Zaskarżoną decyzją z dnia 22.12.2021r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia.

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 22.05.2002r. (k. 8 akt kapitałowych) w okresie od 04.04.1979r. do 15.06.1983r. wnioskodawca był zatrudniony w Kopalniach i Zakładach (...) w T. na stanowisku spawacza i wykonywał – stale i w pełnym wymiarze – prace wymienione w Wykazie A, Dziale XIV, poz. 12 pkt 1 Zarządzenia (...) nr 7 z dnia 07.07.1987r. (Dz.U. nr 4/87). W okresie od 24.04.1980r. do 05.04.1982r. odbywał zasadniczą służbę wojskową, po wojsku podjął pracę z dniem 30.04.1982r. (k. świadectwo, k. 7v. akt rentowych).
W okresie od 16.06.1983r. do 30.11.1985r. odwołujący pełnił służbę w WUSW w T. na stanowisku funkcjonariusza MO (świadectwo, k. 9 akt kapitałowych). W okresie od 01.06.1987r. do 31.03.1994r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) na stanowisku spawacza – montera instalacji termicznej i wykonywał – stale i w pełnym wymiarze – prace górnicze w oparciu o poz. 28 Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 21.01.1984r. (Wykaz B, Dział IV, poz. 9 Rozporządzenia RM z dnia 07.02.1983r.) - świadectwo, k. 11 akt rentowych. W okresie od 12.05.1994r. do 31.05.1999r. Wnioskodawca był zatrudniony w (...) w T.. W okresie od 12.05.1994r. do 28.02.1998r. wykonywał – stale i w pełnym wymiarze – pracę górniczą na stanowisku spawacza na polach górniczych w kopalni otworowej (poz. 29 załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r.). W okresie od 01.03.1998r. do 31.05.1999r. wnioskodawca wykonywał – stale i w pełnym wymiarze – pracę górniczą na stanowisku operatora ciągników i ładowarek samojezdnych na polach górniczych w kopalni otworowej (poz. 16 załącznika nr 1 do Rozporządzenia (...) z dnia 23.12.1994r.) – świadectwo, k. 33 akt rentowych. W okresie od 01.06.1999r. do 20.03.2002r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowiskach spawacza i operatora ciągnika, wykonując we wskazanym okresie pracę górniczą w Kopalni (...) zgodnie z zał. nr 1 poz. 29 Rozporządzenia (...) z dnia 23.12.1994r. (świadectwo, k. 10 akt rentowych). W okresie od 02.04.2002r. do 09.04.2002r. wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. na stanowiskach ślusarz-spawacz oraz operator ciągnika (świadectwo, k. 11 akt rentowych). W okresie od 01.07.2002r. do 21.01.2005r. odwołujący był zatrudniony u powyższego pracodawcy na stanowiskach ślusarza, spawacza oraz operatora agregatu cementacyjnego (świadectwo, k. 12 akt rentowych).

Na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów Sąd ustalił, że wnioskodawca ukończył (...) Szkołę Zawodową (szkołę przyzakładową przy (...) w T.) o kierunku spawacz. W roku 1978 uzyskał uprawnienia na spawanie elektryczne i spawanie gazowe (zeznania wnioskodawcy; karta osobowa pracownika, cz. B akt osobowych). Z dniem 04.04.1979r. wnioskodawca zawarł z (...) w T. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku spawacza elektrycznego i gazowego. Z dniem 01.08.1982r. wnioskodawcy powierzono stanowisko spawacz elektryczno-gazowy (angaż, k. 18 cz. A akt osobowych). W dniu 01.06.1987r. wnioskodawca zawarł umowę z Zakładem (...) w P. umowę o pracę w pełnym wymiarze na stanowisku spawacza elektryczno-gazowego - montera izolacji termicznej. W umowie stwierdzono, że praca jest zaliczana do pracy górniczej (umowa, k. 26 i 30 akt osobowych). W angażach z lat 1988-1992 (k. 10-14 oraz 17-24 akt osobowych) zawarto stwierdzenie o zaliczeniu pracy wnioskodawcy do prac górniczych. W dniu 04.12.1988r. wnioskodawca uzyskał stopień górniczy aspiranta górniczego III stopnia (zaświadczenie, k. 36 akt osobowych). Z dniem 01.03.1998r. odwołującemu powierzono obowiązki spawacza i operatora ciągników w Oddziale (...) Wiertniczych Kopalni (...), praca ta była uznawana przez pracodawcę za pracę górniczą (angaże, k. 19 oraz 23-24 cz. B akt osobowych). W dniu 01.06.1999r. odwołujący zawarł z (...) Sp. z o.o. umowę o pracę na stanowiskach spawacza, operatora ciągników w pełnym wymiarze. W pkt 3 umowy stwierdzono, że praca jest zaliczana do pracy górniczej (umowa, k. 25 cz. B akt osobowych), powyższe stwierdzenie zawarto w angażu z dnia 01.01.2000r. (k. 25a cz. B akt osobowych).

W okresie zatrudnienia w (...) od 04.04.1979r. do 15.06.1983r. (z wyłączeniem okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 24.04.1980r. do 05.04.1982r.) wnioskodawca pracował w brygadzie utrzymania ruchu w Kopalni (...) i świadczył pracę na polach górniczych Kopalni (...) w J.. Brygady utrzymania ruchu pracowały przez całą dobę w systemie pracy zmianowej. Przez wskazany okres zatrudnienia wykonywał prace spawalnicze przy planowych remontach oraz przy usuwaniu awarii rurociągów, zbiorników, kruszarek, taśmociągów, koparek, spycharek, wciągarek oraz maszyn i urządzeń służących do wydobywania siarki przy danych otworach eksploatacyjnych. Wykonywał prace przy urządzeniach funkcjonujących bezpośrednio przy otworach eksploatacyjnych jak również przy przepompowniach i innych urządzeniach przesyłowych siarki. Powyższe czynności wykonywał zarówno przed jak i po odbywaniu zasadniczej służby wojskowej.

Do czynników szkodliwych obecnych w miejscu pracy należały zapylenie, opary siarki, opary siarkowodoru, kontakt z watą szklaną i bezpośredni kontakt z resztkami siarki na rurociągach, zbiornikach i innych urządzeniach oraz na składowisku siarki.

W okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) od 01.06.1987r. do 31.03.1994r. wnioskodawca pracował w Oddziale (...) w J. utworzonym przy Kopalni (...), świadczył pracę na polach górniczych Kopalni. Odwołujący pracował przy pracach termoizolacyjnych na rurociągach budowanych przez (...) w Kopalni (...) - przy budowie nowych rurociągów na polach górniczych doprowadzanych do nowych otworów eksploatacyjnych bądź przy remontach starych odcinków. Wnioskodawca wykonywał prace spawalnicze przy obejmach i przy zewnętrznych blaszanych pokryciach rurociągów. Pracował również razem z innymi monterami przy zakładaniu izolacji z waty szklanej na rurociągach oraz przy obwijaniu waty papą.

Do czynników szkodliwych obecnych w miejscu pracy należały iskry z elektrod, opary gazów spawalniczych, opary siarki i siarkowodoru oraz bezpośredni kontakt
z siarką.

W okresie od 12.05.1994r. do 31.05.1999r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) w T. w Oddziale (...) Wiertniczych – (...) (angaż, k. 18 cz. B akt osobowych), gdzie w okresie od 12.05.1994r. do 28.02.1998r. wykonywał pracę górniczą na stanowisku spawacza na polach górniczych w kopalni otworowej (okres uwzględniony przez organ rentowy jako praca górnicza). Od marca 1998r. charakter pracy wnioskodawcy nie uległ zmianie – nadal pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na polach górniczych Kopalni (...) bezpośrednio przy otworach eksploatacyjnych. Wnioskodawca pobierał z bazy ciągnik, dopinał do niego przyczepę ze spawarką, butlami gazowymi i innymi potrzebnymi urządzeniami, zabierał na przyczepę trzech innych pracowników i tym ciągnikiem jechał pod otwór eksploatacyjny. Przez czas robót przy danym otworze ciągnik przydzielony wnioskodawcy stał przy otworze, a wnioskodawca w tym czasie wykonywał prace spawalnicze przy wiertni przy zabezpieczaniu likwidowanego otworu oraz prace spawalnicze przy orurowaniu w nowych otworach eksploatacyjnych bądź przy renowacji tych otworów.

Do czynników szkodliwych obecnych w miejscu pracy należały opary gorącej wody (bądź samej pary) z otworów eksploatacyjnych, opary siarkowodoru oraz erupcje płynnej siarki.

W okresie zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. od 01.06.1999r. do 20.03.2002r. wnioskodawca wykonywał takie same czynności jak w okresie zatrudnienia od 12.05.1994r. do 31.05.1999r. w (...) świadcząc pracę na polach górniczych w Kopalni (...). Spółka (...) nabyła z (...) urządzenia wiertnicze i część innych urządzeń dawnego Oddziału (...), jak również „przejęła” część pracowników Oddziału (...). Odwołujący pracował przy likwidacji i zaślepianiu wyeksploatowanych otworów wydobywczych. Wykonywał prace spawalnicze przy stalowych głowicach, którymi zabezpieczano wlot do zlikwidowanego otworu wydobywczego. Przy pracach likwidacyjnych na sąsiednim otworze odbywała się jeszcze eksploatacja siarki metodą wytopu podziemnego.

Do czynników szkodliwych obecnych w miejscu pracy należały opary gorącej wody (bądź samej pary) z otworów eksploatacyjnych, opary siarkowodoru oraz erupcje płynnej siarki.

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. od 01.07.2002r. do 21.01.2005r. odwołujący pracował w charakterze spawacza, przewoził sprzęt spawalniczy ciągnikiem pod otwory eksploatacyjne. Wykonywał prace spawalnicze przy likwidacji otworów eksploatacyjnych Kopalni (...). Wykonywał również pracę przy likwidacji studni na wyrobisku w M. Kopalni (...).

W kolejnych latach wnioskodawca nie podejmował zatrudnienia pracowniczego, prowadził działalność gospodarczą do 2021r.

/Dowód: dokumenty zalegające w aktach rentowych i aktach osobowych dot. wnioskodawcy, zeznania świadków B. R., S. K. oraz M. Ż. na rozprawie w dniu 12.04.2022r. i świadka S. W. na rozprawie w dniu 17.05.2022r., zeznania wnioskodawcy złożone w trybie art. 299 w zw. z art. 304 k.p.c., dokumenty zalegające w aktach Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu sygn. III U 174/20./

Podstawą prawną żądania wnioskodawcy są przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2018r. poz. 1924 j. t.). Ustawa ta ma charakter przejściowy, ograniczając prawo do uzyskania świadczenia do osób urodzonych po dniu 31 stycznia 1948r., które prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze rozpoczęły przed dniem 1 stycznia 1999r. Celem tej ustawy jest ograniczenie kręgu uprawnionych do emerytury z powodu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do mniejszej liczby sytuacji uzasadnionych rzeczywistą koniecznością przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w których oczekiwania osób, które rozpoczęły wykonywanie takiej pracy na starych zasadach na wcześniejsze przejście na emeryturę powinny zostać zaspokojone (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., II UK 164/11, OSNP 2013, nr 5-6, poz. 62 i z dnia 4 września 2012 r., I UK 164/12, LEX nr 1284720).

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2018r. poz. 1924 j. t.) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Stosownie do art. 11 cytowanej ustawy pomostowej, pracownik wykonujący prace górnicze, o których mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4-7, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn i ma okres pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z art. 49 cytowanej ustawy pomostowej, prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

W myśl art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022r. poz. 504 t.j.), za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw gospodarki złożami kopalin.

Odwołanie E. S. zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd uznał za wiarygodne zebrane w sprawie dowody w postaci dokumentów zalegających w aktach rentowych oraz aktach osobowych wnioskodawcy, jak również zeznania świadków B. R., S. K., M. Ż. i S. W. oraz zeznania wnioskodawcy złożone w trybie art. 299 w zw. z art. 304 k.p.c. Powyższe dowody nie były kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości Sądu. Świadkowie pracowali wspólnie z Wnioskodawcą, mają zatem najpełniejszą wiedzę o wykonywanych przez niego czynnościach. Powyższe dowody korespondowały ze sobą, tworząc spójną całość.

Świadek B. R. pracował w Kopalni (...) w latach 1972-1992, pełnił funkcję brygadzisty. Wnioskodawca pracował w brygadzie świadka w latach 1979-1983. Świadek zeznał, że wnioskodawca pracował przy remontach i usuwaniu awarii pomp, rurociągów, zbiorników, kruszarek, taśmociągów, koparek, spycharek, wciągarek. Do zadań brygady należały też remonty i usuwanie awarii urządzeń w (...) służących do wydobywania siarki przy danych otworach eksploatacyjnych.

Świadek S. K. pracował w (...) w latach 1987-1994. Zeznał, że wnioskodawca wykonywał prace przy spawaniu stalowych obejm w rurociągach oraz przy spawaniu blachy w pokryciach rurociągów. Zeznał, że odwołujący pracował przy zakładaniu waty mineralnej, pokryć blaszanych lub papy na rurociągach Kopalni (...).

Świadek M. Ż. pracował w Zakładzie (...) w latach 1984-1994, następnie przeszedł do pracy w Spółce (...). Zeznał, że wnioskodawca pracował w brygadzie (...) , która zajmowała się izolacją rurociągów budowanych przez (...) na polach górniczych Kopalni (...). Wnioskodawca wykonywał w tej brygadzie prace przy spawaniu takich elementów jak te stalowe obejmy, pokryć blaszanych, na niektórych odcinkach rurociągów. Zeznał, że wnioskodawca podczas zatrudnienia w (...) pracował w charakterze spawacza i wykonywał prace spawalnicze zarówno przy rurach wpuszczanych do nowych otworów wydobywczych jak i prace spawalnicze przy demontażu orurowania z wygaszanych otworów eksploatacyjnych

Świadek S. W. pracował w (...) w latach 1998-1999, następnie od czerwca 1999r. był zatrudniony w Spółce (...). Zajmował stanowiska sztygara zmianowego robót wiertniczych w (...) oraz kierownika robót wiertniczych w (...). Zeznał, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawalnicze przy urządzeniach zlokalizowanych na otworach eksploatacyjnych na polach górniczych Kopalni (...) lub prace spawalnicze przy likwidacji takich otworów eksploatacyjnych. Zeznał, że wnioskodawca był jedynym spawaczem terenowym i to on wykonywał prace spawalnicze na polach górniczych w Kopalni (...).

Sąd zważył, że odrębna regulacja prawa do emerytury pomostowej dla górników nie sprowadza się do określenia niższego wieku, jak to czyni ustawodawca w odniesieniu do prac i zawodów, o których mowa w art. 5–10 u.e.p., ale jest uzasadniona tym, że prace górnicze nie są wymienione w wykazach będących załącznikiem do ustawy. Rola art. 11 sprowadza się więc do uznania prac wymienionych w art. 50c u.e.r. za uzasadniające nabycie prawa do emerytury pomostowej. Górnik zatem, który nie nabędzie prawa do emerytury górniczej na podstawie ustawy emerytalnej, może przejść na emeryturę pomostową po spełnieniu warunków z tej ustawy (por: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.02.2020r. sygn. I UK 356/18; I. Jędrasik-Jankowska [w:] Komentarz do ustawy o emeryturach pomostowych [w:] Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zabezpieczenia społecznego. Komentarz do ustaw z orzecznictwem, wyd. II, Warszawa 2019, art. 11.).

W ocenie Sądu Wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia od 04.04.1979r. do 15.06.1983r. (z wyłączeniem okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 24.04.1980r. do 05.04.1982r.) w Kopalniach i Zakładach (...) w T. wykonywał – stale i w pełnym wymiarze czasu – pracę górniczą jako spawacz na polach górniczych w otworowej kopalni siarki, zgodnie z art. 50c ust. 1 pkt 4 cytowanej ustawy emerytalnej w zw. z poz. 29 załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. (Dz.U. z 1995r. nr 2 poz. 8), gdzie wymieniono prace rzemieślników i innych robotników zatrudnionych stale na odkrywce lub na polach górniczych w kopalni otworowej przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych: ślusarzy, spawaczy, elektryków, mechaników, monterów, wulkanizatorów, automatyków, cieśli. We wskazanym okresie wnioskodawca wykonywał prace spawalnicze przy planowych remontach oraz przy usuwaniu awarii rurociągów, zbiorników, kruszarek, taśmociągów, koparek, spycharek, wciągarek oraz maszyn i urządzeń służących do wydobywania siarki przy danych otworach eksploatacyjnych.

W myśl utrwalonych poglądów judykatury okres odbywania zasadniczej służby wojskowej powinien być zaliczony do pracy w szczególnych warunkach w sytuacji, gdy przed powołaniem do służby pracownik taką pracę w szczególnych warunkach wykonywał oraz gdy po zakończeniu służby wojskowej do tej pracy powrócił (uchwała Sądu Najwyższego z 16.10.2013r. sygn. akt III UZP 6/13). Uchwała ta odnosi się wprawdzie do prawa do emerytury w wieku obniżonym w rozumieniu ustawy emerytalnej, jednak znajduje zastosowanie również w odniesieniu do prawa do emerytury pomostowej (por: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 09.07.2018r. sygn. II UK 390/17). Zarówno przed odbywaniem zasadniczej służby wojskowej, jak i po powrocie z jej odbywania wnioskodawca świadczył pracę górniczą. Do pracy powrócił przed upływem 30 dni od dnia zakończenia odbywania zasadniczej służby wojskowej.

Sąd zważył, że w okresach zatrudnienia: w Zakładzie (...) od 01.06.1987r. do 31.03.1994r., w (...) w T. od 12.05.1994r. do 31.05.1999r. oraz w (...) Sp. z o.o. od 01.06.1999r. do 20.03.2002r. wnioskodawca – stale i w pełnym wymiarze czasu – wykonywał pracę górniczą na polach górniczych w otworowej kopalni siarki, zgodnie z art. 50c ust. 1 pkt 4 cytowanej ustawy emerytalnej w zw. z poz. 29 załącznika nr 1 do Rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994r. (Dz.U. z 1995r. nr 2 poz. 8), jako spawacz. We wszystkich wskazanych okresach wnioskodawca świadczył pracę na polach górniczych Kopalni (...). W okresie zatrudnienia w (...) od 01.06.1987r. do 31.03.1994r. wnioskodawca wykonywał prace spawalnicze przy obejmach i przy zewnętrznych blaszanych pokryciach rurociągów. W całym okresie zatrudnienia w (...) w T. od 12.05.1994r. do 31.05.1999r. wykonywał prace spawalnicze przy zabezpieczaniu likwidowanych otworów eksploatacyjnych oraz prace spawalnicze przy orurowaniu w nowych otworach eksploatacyjnych bądź przy renowacji tych otworów. Okres od 12.05.1994r. do 28.02.1998r. został uznany przez ZUS za pracę górniczą. Od marca 1998r. wnioskodawca pobierał z bazy ciągnik, dopinał do niego przyczepę ze spawarką, butlami gazowymi i innymi potrzebnymi urządzeniami, zabierał na przyczepę trzech innych pracowników i tym ciągnikiem jechał pod otwór eksploatacyjny, gdzie wykonywał wskazane wyżej prace przy spawaniu. Wyodrębniając powyższe prace, w ocenie Sądu, również należałoby je zakwalifikować jako prace górnicze – były wykonywane na polach górniczych w otworowej kopalni siarki i zostały wymienione w pkt 16 cytowanego wyżej Rozporządzenia (...) z dnia 23.12.1994r. (prace operatora ciągników i ładowarek samojezdnych na odkrywce oraz w kopalni otworowej). W kolejnym okresie zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. od 01.06.1999r. do 20.03.2002r. wnioskodawca wykonywał takie same czynności jak w okresie zatrudnienia od 12.05.1994r. do 31.05.1999r. w (...) - wykonywał prace spawalnicze przy likwidacji i zaślepianiu wyeksploatowanych otworów wydobywczych.

Za uznaniem powyższych okresów za pracę górniczą przemawia całokształt przeprowadzonych w sprawie dowodów, w szczególności zeznania świadków jak również dokumenty w postaci umów o pracę i angaże, w których stwierdzano, iż praca w poszczególnych okresach była zaliczana przez pracodawcę do pracy górniczej.

Powyższe okresy zatrudnienia wynoszą: od 04.04.1979r. do 15.06.1983r. (wraz z okresem odbywania zasadniczej służby wojskowej i przy uwzględnieniu okresu krótkotrwałego niewykonywania pracy po zakończeniu jej odbywania) około 4 lata, od 01.06.1987r. do 31.03.1994r. (ponad 6 lat i 9 miesięcy), od 12.05.1994r. do 31.05.1999r. (niewiele ponad 5 lat) oraz od 01.06.1999r. do 20.03.2002r. (niewiele 2 lata i 9 miesięcy) i stanowią łącznie ponad 17 lat i 6 miesięcy. Okresy te stanowią znacznie ponad 15 lat również po odjęciu okresów niewykonywania pracy (k. 15 akt rentowych).

Sąd nie uznał za pracę górniczą okresów zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. od 02.04.2002r. do 09.04.2002r. oraz 01.07.2002r. do 21.01.2005r. Zeznania wnioskodawcy nie znalazły potwierdzenia w przeprowadzonych dowodach, brak wpisów w dokumentach zalegających w aktach o wykonywaniu pracy górniczej. Odnosząc się do okresu pełnienia służby na stanowisku funkcjonariusza MO Sąd zważył, że przepis art. 11 ustawy pomostowej wymaga świadczenia pracy górniczej. W okresie zatrudnienia w WUSW w T. wnioskodawca takiej pracy, co oczywiste, nie świadczył.

Bezsporne w sprawie pozostawało, że Wnioskodawca ukończył 60 lat w dniu (...) i posiada uwzględniony przez organ rentowy ogólny staż pracy w łącznym wymiarze 43 lata, 8 miesięcy i 21 dni (w tym 43 lata, 2 miesiące i 28 dni okresów składkowych). Wnioskodawca po dniu 31.12.2008r. nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych.

W postępowaniu sądowym wnioskodawca udowodnił, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej w wymiarze ponad 15-letnim, zawierającym się przed dniem 01.01.2009r. W konsekwencji nabył prawo do emerytury pomostowej w oparciu o przepis art. 11 w zw. z art. 4 i art. 49 cytowanej ustawy pomostowej.

Mając powyższe na względzie w punkcie I wyroku Sąd, na podstawie przepisu art. 477¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy E. S. prawo do emerytury pomostowej począwszy od dnia 01.10.2021 r. (od daty złożenia wniosku).

W punkcie II wyroku Sąd, w oparciu o art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r. poz. 1800), zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz wnioskodawcy E. S. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE