UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 kwietnia 2020 roku P. G. wystąpił przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S. o zapłatę kwoty 5.263,59 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot :

-: 4.963,59 złotych od dnia 27 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty;
-: 300 złotych od dnia 24 kwietnia 2020 do dnia zapłaty;

a także przyznanie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż powód w wyniku umowy cesji nabył wierzytelność przysługującą poszkodowanemu względem pozwanego towarzystwa ubezpieczeń w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 15 grudnia 2018 roku. Dochodzone pozwem kwoty obejmują nieuiszczone koszty naprawy uszkodzonego pojazdu (4.563,73 złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie skapitalizowanymi na dzień 26 kwietnia 2020 roku (399,86 złotych) oraz wydatki związane ze sporządzeniem prywatnej kalkulacji szkody (300 złotych).

(pozew k.2 – 15)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 27 maja 2020 roku orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty k.68)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 1 lipca 2020 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wniosła o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa oraz przyznanie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że roszczenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie jako nieudowodnione do co zasady jak i co do wysokości.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k.72 – 73)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 15 grudnia 2018 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki P. (...) o numerze rejestracyjnym (...) stanowiący własność W. K.. Sprawca kolizji był objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S..

( okoliczności bezsporne)

W. K. zgłosił szkodę ubezpieczycielowi w dniu 20 grudnia 2018 roku. Decyzją z dnia 22 stycznia 2019 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. przyznała na rzecz poszkodowanego kwotę 2.700,77 złotych tytułem odszkodowania za zaistniałą szkodę częściową.

(zgłoszenie szkody k.29 – 32, decyzja z dnia 22 stycznia 2019 roku k.39 – 40, kalkulacja naprawy nr (...) wraz z załącznikami k.33 – 38)

W dniu 8 lutego 2019 roku W. K. jako cedent zawarł z cesjonariuszem – P. G. umowę cesji, na mocy której przeniósł na cesjonariusza wszystkie wierzytelności w związku ze szkodą komunikacyjną nr (...) z dnia 15 grudnia 2018 roku, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd P. o numerze rejestracyjnym (...), likwidowaną przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w S..

(umowa przelewu wierzytelności k.22 – 23, pełnomocnictwo k.25)

P. G. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) m.in. w zakresie konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKD 45.20.Z).

(wydruk z (...) k.19)

P. G. zlecił wykonanie dodatkowej kalkulacji naprawy. W ekspertyzie sporządzonej w dniu 30 kwietnia 2020 roku koszty naprawy pojazdu P. (...) o numerze rejestracyjnym (...) ustalono na kwotę 7.264,50 złotych brutto. W związku z wykonaniem przedmiotowej kalkulacji (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. wystawiła fakturę VAT o numerze (...) na kwotę 300 złotych brutto.

(wycena nr (...) wraz z załącznikami k.42 – 63, faktura k.64)

Ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy samochodu P. (...) według cen z daty szkody przy wykorzystaniu dostępnych części o jakości „Q” wynosił 8.151,10 złotych brutto. Zastosowanie tego typu części, tj. oryginalnych bez logo producenta gwarantowało skuteczną pod względem technicznym naprawę pojazdu i pozwalało na przywrócenie walorów użytkowych sprzed szkody.

Rynkowa stawka za roboczogodzinę prac blacharsko – lakierniczych wynosiła 100 złotych netto, a naprawa mogła zostać wykonana w warsztatach nieautoryzowanych.

Koszt wymiany napisu „HDI” na przednich lewych drzwiach pojazdu wynosił 77,51 złotych netto (95,34 złote brutto) i obejmował 10 złotych netto tytułem robocizny i 67,51 złotych netto tytułem ceny samego napisu.

Wartość rynkowa pojazdu na dzień 15 grudnia 2018 roku wynosiła odpowiednio 8.100 złotych (stan przed szkodą) oraz 3.400 złotych (pozostałości pojazdu).

(dowód z opinii pisemnej biegłego z zakresu techniki samochodowej k.93 – 103, 128 – 132, 160 – 177)

Uszkodzony samochód P. (...) o numerze rejestracyjnym (...) nie miał na drzwiach bocznych napisu „HDI”.

(okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności dokumentów przedłożonych przez strony, których treść nie była kwestionowana na żadnym etapie procesu, jak również opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej.

Ekspertyza sporządzona przez biegłego była spójna, logiczna, konsekwentna i wyczerpująco odpowiadała na zakreśloną tezę dowodową. Uwzględniając jej treść, jak również wiedzę specjalną biegłego z zakresu powierzonej mu dziedziny, a także wieloletnie doświadczenie w sporządzaniu opinii na potrzeb postępowań sądowych o zbliżonej tematyce, Sąd nie znalazł żadnych okoliczności, które deprecjonowałyby jej wartość dowodową.

W tym miejscu należy zauważyć, że Sąd na podstawie art. 235² k.p.c. pominął wnioski dowodowe powoda o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego oraz o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności, uznając, że ekspertyzy sporządzone przez biegłego W. S. precyzyjnie wyjaśniały okoliczności faktyczne w sprawie i odnosiły się do zarzutów formułowanych przez strony.

Po pierwsze biegły wyjaśnił, że zmiana metody lakierowania zgodnie z żądaniem powoda nie wpłynie na wysokość kosztów naprawy, gdyż w obu przypadkach wartość prac ustalona w systemie Audatex pozostaje taka sama.

Ponadto druga opinia uzupełniająca określała wysokość kosztów naprawy przy zastosowaniu części „Q”, zaś na podstawie załączonej do niej kalkulacji można było określić koszty wymiany napisu „HDI”. Tym samym Sąd dysponował wszelkimi niezbędnymi danymi pozwalającymi na ustalenie celowych kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu przy ustaleniu, że nie wymagała ona wymiany napisu „HDI”, skoro uszkodzony samochód go nie posiadał. Wykonanie działań arytmetycznych polegających na pomniejszeniu wskazanej przez biegłego kwoty o koszty wymiany spornego elementu nie wymagało wszak od Sądu wiedzy specjalnej.

W konsekwencji brak było podstaw do dopuszczenia dowodu z kolejnej opinii uzupełniającej lub do powołania innego biegłego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje :

Powództwo, jako zasadne, zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Na wstępie należy podkreślić, że na żadnym etapie postępowania nie była kwestionowana zasada odpowiedzialności pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. wynikająca z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody z dnia 15 grudnia 2018 roku. Nadto pozwana wypłaciła na rzecz poszkodowanego w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 2.700,77 złotych, co winno zostać ocenione w kontekście art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( t.j. Dz. U. 2021, poz. 854). Spór między stronami sprowadzał się jedynie do określenia ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu marki P. (...) o numerze rejestracyjnym (...), a więc wysokości dochodzonego roszczenia.

Nie ulega wątpliwości, że ubezpieczyciel opowiada za normalne następstwa działania bądź zaniechania, z którego szkoda wynikła. Odszkodowanie należy się tylko w granicach normalnego związku przyczynowego. Przepis art. 361 § 1 k.c. ujmuje związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem zobowiązanego a powstałym skutkiem w postaci szkody jako konieczną przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej. Związek przyczynowy, o którym mowa w art. 361 § 1 k.c. pełni więc podwójną rolę: z jednej strony decyduje o tym czy dana osoba w ogóle odpowiada za wyrządzoną szkodę (zasada odpowiedzialności nie jest kwestionowana), z drugiej zaś – zakreśla granice tej odpowiedzialności. Wskazana dyspozycja statuuje zasadę pełnego odszkodowania i obejmuje wszelkie poniesione straty (utracone korzyści pozostają poza sferą zainteresowania w niniejszym sporze). Wynika to jednoznacznie ze sformułowania art. 361 § 2 k.c. – „w powyższych granicach”, czyli w granicach określonych w § 1 art. 361 k.c. „naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono”. Zawarte w nim unormowanie opiera się na założeniach teorii przyczynowości adekwatnej i przyjmuje, iż naprawienie szkody powinno nastąpić poprzez przywrócenie stanu poprzedniego bądź też zapłatę odszkodowania pieniężnego – zależnie od wyboru poszkodowanego.

Odszkodowanie od zakładu ubezpieczeń należy się według zasad określonych w art. 363 § 2 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. co oznacza, iż jego wysokość ma odpowiadać kosztom usunięcia różnicy w wartości majątku poszkodowanego, a ściślej – kosztom przywrócenia pojazdowi jego wartości sprzed wypadku.

W orzecznictwie przyjmuje się, że odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu ustalone według cen występujących na rynku lokalnym, przy czym ubezpieczyciel jest zobowiązany zwrócić poszkodowanemu wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego, do których wydatków należy zaliczyć także koszt nowych części i innych materiałów, jeżeli ich użycie było konieczne do naprawienia rzeczy ( por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 roku, III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51). Jednocześnie przywrócenie rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody. Jeżeli do osiągnięcia tego celu konieczne jest użycie nowych elementów, to poniesione na nie wydatki wchodzą w skład kosztów naprawienia szkody przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1980 roku, III CRN 223/80, OSNCP 1981, nr 10, poz. 186). Naprawa uszkodzonego samochodu, co do zasady, jest możliwa przy użyciu części zamiennych, jednak zastąpienie części oryginalnych nowymi nieoryginalnymi zawsze skutkuje spadkiem wartości pojazdów. Może też mieć wpływ na bezpieczeństwo jazdy lub estetykę wykonanej naprawy. Dokonanie naprawy przy użyciu części nowych i oryginalnych stanowi koszt ekonomicznie uzasadniony ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 lutego 2015 roku, I ACa 506/14, Lex nr 1683307).

Zakres odpowiedzialności wyznacza zatem przywrócenie pojazdu do stanu sprzed wyrządzenia szkody jako całości, co oznacza, że pojazd ma być sprawny technicznie i zapewnić poszkodowanemu komfort jazdy w takim stopniu jak przed zdarzeniem. Konieczność wymiany uszkodzonej części stanowi niewątpliwie normalne następstwo działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła ( art. 361 § 1 k.c.), a jeżeli nie da się jej naprawić w taki sposób, aby przywrócić ją do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę, musi zostać zastąpiona inną.

Podzielając w całej rozciągłości zaprezentowane powyżej poglądy judykatury, Sąd uznał, że w realiach niniejszej sprawy przywrócenie przedmiotowego pojazdu do stanu sprzed szkody mogło się dokonać przy wykorzystaniu części o jakości „Q”, tj. oryginalnych, ale bez logo producenta. Po pierwsze, z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej wynikało, że naprawa z zastosowaniem tego typu części pozwoli na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody. Po drugie, należało pamiętać, że uszkodzony został pojazd 12 – letni o przebiegu 282 777 km, co uzasadniało wniosek, że wymiana uszkodzonych części na oryginale zamienniki będzie wystarczająca. Nie można bowiem tracić z pola widzenia, że zamienniki te nie są elementami gorszej jakości, a od części jakości „O” różnią się jedynie brakiem logo producenta.

Zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa ustalając wysokość należnego odszkodowania przyjmuje się ceny części i usług na poziomie obowiązującym na rynku lokalnym (por. uchwała Sądu Najwyższego dnia z 13 czerwca 2003 roku, III CZP 32/03, Lex nr 78592).

Biegły z zakresu techniki samochodowej określił wysokość ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy przy zastosowaniu powyższych wskazań – uwzględnił rynkowe stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – lakierniczych w wysokości 100 złotych netto, co nie było kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd ustalając ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy pojazdu P. (...) o numerze (...) w związku z kolizją drogową z dnia 15 grudnia 2018 roku oparł się w całości na wyliczeniach przedstawionych w drugiej opinii uzupełniającej (k.160 – 177). Mając na względzie fakt, że przedmiotowy samochód nie posiadał na lewych przednich drzwiach napisu „HDI” (co pozostawało bezsporne – brak stosownej dokumentacji fotograficznej, nieuwzględnienie tego elementu w kalkulacji przygotowanej przez ubezpieczyciela w toku postępowania likwidacyjnego) wskazaną przez biegłego kwotę 8.151,10 złotych należało pomniejszyć o koszty wymiany tego elementu tj. 95,34 złote brutto (10 zł + 67,51 zł + 23%). Tym samym celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy określono na kwotę 8.055,76 złotych (8.151,10 zł – 95,34 zł). W toku postępowania likwidacyjnego pozwana wypłaciła na rzecz poszkodowanego sumę 2.700,77 złotych, a zatem do zapłaty pozostała kwota 5.354,99 złotych. Mając jednak na względzie treść żądania pozwu oraz wyrażony w art. 321 § 1 k.p.c. zakaz orzekania ponad żądanie Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 4.563,73 złotych tytułem dalszego odszkodowania.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę fakt, iż poszkodowany dokonał w dniu 20 grudnia 2018 roku zgłoszenia szkody, Sąd uznał, że powód był uprawniony do skapitalizowania odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 4.563,73 złote od dnia 21 stycznia 2019 roku do 26 kwietnia 2020 roku. Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. wierzyciel ma prawo żądać odsetek w przypadku, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. Z kolei art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W niniejszej sprawie zatem termin na spełnienie świadczenia upłynął w dniu 19 stycznia 2019 roku, a więc od dnia 20 stycznia 2019 roku ubezpieczyciel pozostawał w opóźnieniu i od tej daty był zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie. W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 399,86 złotych tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie skapitalizowanych za okres od 21 stycznia 2019 roku do 26 kwietnia 2020 roku.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że wobec ustalonych celowych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy w wysokości 8.055,76 złotych w niniejszej sprawie nie zachodził przypadek tzw. szkody całkowitej, a więc przypadek w którym pojazd uległ zniszczeniu w takim stopniu, że nie nadaje się do naprawy albo gdy koszty naprawy przekroczyłyby wartość pojazdu w dniu likwidacji szkody (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 lutego 1992 roku, I ACr 30/92, OSA 1993, nr 5, poz. 32). Jak wynika bowiem z treści złożonej ekspertyzy wartość samochodu w dacie zdarzenia sprzed wystąpienia szkody wynosiła 8.100 złotych, a więc była wyższa niż niezbędny koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed jej powstania.

W ocenie Sądu roszczenie o zapłatę kwoty 300 złotych tytułem poniesionych kosztów sporządzenia prywatnej ekspertyzy nie zasługiwało na uwzględnienie. Należy zauważyć, że zgodnie z uchwałą Sadu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 roku ( III CZP 24/04, OSNC 2005, Nr 7–8, poz. 117) odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów może – stosownie do okoliczności sprawy – obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Jednocześnie ustalenie, czy wydatki te mieszczą się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego winna być dokonywana na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności po przeprowadzeniu oceny, czy ich poniesienie było obiektywnie uzasadnione i konieczne, także w kontekście ułatwienia określenia prawidłowo konkretnego ubezpieczyciela, jak i ułatwienia zakładowi ubezpieczeń ustalenia okoliczności wypadku i rozmiarów szkody ( wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z 26.05.2017 r., II Ca 1611/16, LEX nr 2382230).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy w pierwszej kolejności zauważyć, że powód nie wykazał, aby faktycznie poniósł koszty związane ze sporządzeniem ekspertyzy. Jedynym dowodem na tę okoliczność była faktura VAT nr (...). Brak było natomiast potwierdzenia przelewu świadczącego, że P. G. wydatkował kwotę 300 złotych na rzecz podmiotu wykonującego kalkulację kosztów naprawy. Ponadto nie można stracić z pola widzenia, że zgodnie z wydrukiem z CEIDG powód prowadzi działalność gospodarczą między innymi w zakresie naprawy pojazdów (PKD 45.20.Z), w związku z czym mógł samodzielnie dokonywać ustaleń związanych z wysokością i rozmiarem uszkodzeń, bez konieczności zwracania się w tym zakresie do podmiotu zewnętrznego. Wobec powyższych okoliczności Sąd stwierdził, że zasadność roszczenia o zapłatę kwoty 300 złotych nie została w realiach przedmiotowej sprawy udowodniona i z tego powodu oddalił powództwo w powyższym zakresie.

Rozstrzygnięcie w zakresie odsetek Sąd oparł na treści art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel ma prawo żądać odsetek w przypadku, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. Należało również uwzględnić dyspozycję art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jednocześnie trzeba było pamiętać o treści art. 482 § 1 k.c., który stanowi, że od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Skoro zatem powód dokonał kapitalizacji odsetek na dzień poprzedzający wniesienie pozwu, Sąd zasądził dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 27 kwietnia 2020 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 in principio w zw. z art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. uznając, że powód uległ jedynie co do nieznacznej części swego żądania (tj. 6%).

Powód poniósł koszty procesu w łącznej wysokości 3.021,87 złotych obejmującej:

-: 400 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, ustalonej zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 755);

-: 1.800 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, ustalonych zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.);
-: 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, ustalonej na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej ( t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1546);
-: 804,87 złotych tytułem wynagrodzenia biegłego – art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 755).

W toku niniejszego postępowania wygenerowane zostały również koszty sądowe, które tymczasowo poniósł Skarb Państwa w kwocie 366,56 złotych. Uwzględniając treść art. 113 u.k.s.c. oraz zasadę ponoszenia kosztów procesu w niniejszej sprawie Sąd nakazał pobrać od pozwanej powyższą kwotę tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Jednocześnie Sąd na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 u.k.s.c. nakazał zwrócić powodowi ze Skarbu Państwa kwotę 695,13 złotych tytułem częściowo niewykorzystanej zaliczki.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE