UZASADNIENIE

W dniu 12 lutego 2021 r. powód (...) z siedzibą w T. wniósł pozew przeciwko A. K. (1) żądając zapłaty od pozwanego na rzecz powoda kwoty 5066,00 zł wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie nie wyższymi jednak niż dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w skali roku liczonymi od kwoty 4.000 zł od dnia 07 października 2019 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstw procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwany zawarł z firmą (...) Sp. z o.o. umowę pożyczki, na mocy której uzyskał kwotę 4.000 zł i zobowiązał się do jej zwrotu do dnia 22 września 2019 r. Wierzytelność została przez Spółkę zbyta na rzecz powoda. (pozew – k. 4-5)

W dniu 20 października 2020 r. powód skierował do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko pozwanemu o zapłatę kwoty 5066,00 zł.

Postanowieniem z dnia 13 listopada 2020 r. Referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie, wobec braku stwierdzenia podstaw do wydania nakazu zapłaty, umorzył postępowanie. (pozew – k. 7-8v, postanowienie – k. 9)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 25 lutego 2021 r. Starszy Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Sopocie uwzględnił powództwo. (nakaz zapłaty – k. 23)

Sprzeciw od powyższego orzeczenia złożył pozwany wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż skutecznie odstąpił do umowy pożyczki, na którą powołuje się powód w pozwie, na podstawie art. 53 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Rapid (...) Polska Sp z o.o. potwierdziła e-mailem skuteczność odstąpienia od umowy pożyczki. Tym samym – jak wskazał pozwany – powód powołuje się na nieistniejącą umowę i nie można mówić o skutecznym przeniesieniu wierzytelności na powoda z tytułu tej umowy. (sprzeciw – k. 41-44)

Pismem procesowym z dnia 14 marca 2022 r. powód – wobec odstąpienia przez pozwanego od umowy pożyczki - zmodyfikował żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 4.000 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od dnia 7 października 2019 r. do dnia zapłaty nie wyższymi jednak niż dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w skali roku oraz zasądzenie kosztów sądowych według norm przepisanych. (pismo procesowe z dnia 14.03.2022 r. – k. 72)

S ąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 sierpnia 2019 r. pomiędzy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a A. K. (1) doszło do zawarcia umowy pożyczki nr (...), na mocy której udzielono pozwanemu pożyczki w kwocie 4.000 zł z terminem spłaty do dnia 22 września 2019 r.

Zgodnie z § 12 umowy, pożyczkobiorca, bez podania przyczyny, ma prawo odstąpić od umowy w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy.

W dniu 06 września 2019 r., za pośrednictwem korespondencji e-mail, pozwany wystosował do spółki (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oświadczenie o odstąpieniu od umowy pożyczki nr (...). Od pożyczkodawcy otrzymał potwierdzenie skutecznego odstąpienia od umowy pożyczki.

(dow ód: umowa pożyczki – k. 13-15, potwierdzenie przelewu kwoty pożyczki – k. 16-17v, korespondencja e-mail – k. 46-47)

W dniu 25 sierpnia 2020 r. Spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. złożyła oświadczenie, iż wierzytelność z tytułu umowy pożyczki nr (...) udzielonej w dniu 23 sierpnia 2019 r. została przeniesiona na rzecz (...) z siedzibą w T., która w związku z powyższym stała się w niniejszej sprawie wierzycielem i uzyskała legitymację do dochodzenia powyższego roszczenia na drodze sądowej.

(dow ód: oświadczenie – k. 18)

S ąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zaoferowane przez powoda i pozwanego dowody z dokumentów, wymienione powyżej. Dowodom tym Sąd dał wiarę w zakresie w jakim stwierdzały fakt zawarcia umowy pożyczki z dnia 23 sierpnia 2019 r. między pozwanym a pierwotnym wierzycielem – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oraz skuteczne odstąpienie od umowy przez pozwanego. Autentyczność i wiarygodność powyższych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron ani nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd uwzględnił także dokument - oświadczenie o przeniesieniu wierzytelności z dnia 25.08.2020 r., niemniej jednak dokument ten nie potwierdził faktu przeniesienia na powoda wierzytelności dochodzonej pozwem.

Powództwo należało oddalić w całości.

W niniejszej sprawie powód – (...) z siedzibą w T. domagał się od pozwanego A. K. (1) zapłaty z tytułu umowy pożyczki, wskazując że pierwotny wierzyciel – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. dokonał przelewu na rzecz powoda wierzytelności z tytułu tej umowy.

Podstawę prawną żądania stanowi przepis art. 720 k.c. określający, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W myśl art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treści art. 232 k.p.c., w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Powód, jako strona inicjująca proces, jest obowiązany do udowodnienia wszystkich twierdzeń pozwu, w oparciu o które sformułował swe roszczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76). Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw.

W niniejszej sprawie powód powinien wykazać, iż przysługuje mu wierzytelność w stosunku do pozwanego A. K. (2) wynikająca z zawartej przez pozwanego w dniu 23 sierpnia 2019 r. umowy pożyczki.

W ocenie Sadu powód nie podołał tej powinności.

Zgodnie z dyspozycją art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. Podkreślić jednak należy, że z istoty umowy cesji wynika, że jest ona zawierana pomiędzy dwoma stronami. Wprawdzie co do zasady umowa przelewu może być zawarta w dowolnej formie, w tym w sposób dorozumiany, jednak z formy tej powinna dać się wyinterpretować wola obu stron umowy.

Powód nie złożył umowy cesji, z tytułu której wywodzi swoją legitymację procesową czynną, jak również załącznika do tej umowy, który określałby wierzytelność względem dłużnika, poprzestając jedynie na złożeniu dokumentu prywatnego zatytułowanego „oświadczenie o przeniesieniu wierzytelności” z dnia 25 sierpnia 2020 (k. 18).

Dokument ten zawiera oświadczenie jednej strony, a mianowicie Prokurenta R. P., nie zawiera natomiast stanowiska cesjonariusza. Tymczasem jednostronny akt cesji, zawierający tylko podpisane przez cedenta oświadczenie, że wierzytelność swą przelał na cesjonariusza, nie stanowi dowodu na przeniesienie wierzytelności. Treść tego oświadczenia jest niewystarczająca do uznania, że umowa cesji miała dwustronny charakter. Skoro podstawowym wynikiem przelewu wierzytelności jest wstąpienie cesjonariusza w miejsce cedenta – nie sposób przyjąć, iż czynność prawna, wywołująca tak istotne skutki nie tylko w majątku zbywcy, lecz i nabywcy, a także rodząca często określone dalsze obowiązki np. w celu skutecznego wyegzekwowania nabytej wierzytelności, może być dokonana na skutek jednostronnej czynności prawnej (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 listopada 2006 roku, I ACa 1043/06).

Konsekwencją tych ustaleń jest uznanie, że powód nie wykazał legitymacji procesowej czynnej w niniejszej sprawie, ponieważ ze złożonego materiału dowodowego nie wynika jakie były warunki umowy cesji, czy zostały one spełnione przez strony tej umowy oraz czy umowa ta jest ważna. Pamiętać należy, że art. 509 § 2 k.c. nie konstruuje domniemania, że przelewem wierzytelności objęte są wszelkie prawa z nią związane (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 kwietnia 2013 roku, sygn. I ACa 45/13), a oświadczenie cedenta nie precyzuje co składa się na zadłużenie dłużnika i jaka jest jego wysokość.

Należy także zwrócić uwagę, że z treści przedłożonego przez powoda oświadczenia nie wynika nawet, w jaki sposób oraz w jakiej formie i dacie miało dojść do przeniesienia wierzytelności względem pozwanego. Nie można zatem a priori wykluczyć, że umowa cesji mogła zostać zawarta jeszcze przed udzieleniem pozwanemu pożyczki, a więc dotyczyłaby wierzytelności przyszłej. Umowa dotycząca „zbycia” takiej niedookreślonej wierzytelności może być zaś traktowana wyłącznie w kategoriach umowy zobowiązującej/przedwstępnej, a jej skuteczność względem konkretnego, a jednocześnie nieznanego w dacie jej zawierania dłużnika, zależy od zawarcia kolejnej, osobnej umowy rozporządzającej w stosunku do danej już skonkretyzowanej wierzytelności (por. uchwała SN z dnia 19 września 1997 roku, III CZP 45/97, OSNC 1998/2/22). Ogólnikowość oświadczenia z k. 18, w tym brak oznaczenia w nim, co stanowiło podstawę przeniesienia wierzytelności, nie pozwalała Sądowi na poczynienie ustaleń w powyższym zakresie.

Konsekwencją powyższych ustaleń było przyjęcie, że w/w oświadczenie nie może stanowić dowodu na przeniesienie wierzytelności pomiędzy cedentem a powodem. Dokument ten należy postrzegać jedynie jako dokument prywatny, którego formalna moc dowodowa, jak stanowi art. 245 k.p.c., ogranicza się do domniemania, że osoba pod nim podpisana złożyła oświadczenie nim objęte. Jednocześnie dokument prywatny nie jest dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok SN z dnia 25 września 1985 roku, IV PR 200/85, OSNC 1986, nr 5, poz. 84).

Podkreślenia wymaga, że pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty zakwestionował złożone przez powoda „oświadczenie o przeniesieniu wierzytelności” z dnia 25 sierpnia 2020 (k. 18) a nadto stwierdził, że odstąpił skutecznie od umowy pożyczki. Słusznie pozwany wskazał, że skoro skutecznie odstąpił od umowy to nie ma możliwości przelewu wierzytelności z tytułu umowy, która nie istnieje.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, Sąd uznał twierdzenia powoda, uzasadniające żądanie pozwu za pozbawione podstaw faktycznych, zaś powództwo – za bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił powództwo na podstawie art. 720 k.c. w zw. z art. 6 k.c. a contrario, orzekając jak w pkt. I sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc. Pozwany wygrał niniejszy proces w całości. W związku jednak z tym, że nie poniósł on żadnych kosztów procesu w rozumieniu norm przepisanych, Sąd w punkcie II wyroku ustalił tylko, że kosztami postępowania obciążono powoda.

/SSR A. K./

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE