UZASADNIENIE

B. C. 13 sierpnia 2021 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z 23 lipca 2021 r. znak: (...), w której odmówiono ubezpieczonej przyznania odsetek w związku z przyznaniem reny z tytułu niezdolności do pracy. Odwołująca wniosła o zmianę skarżonej decyzji poprzez przyznanie odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od 3 czerwca 2018 r. do dnia wypłaty, tj. do 8 grudnia 2019 r. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona powołała się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 września 2007 r. w sprawie P 11/07, w którym w odniesieniu do odsetek wskazano, że „gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (np. błędna interpretacja przepisów, zaniechanie podjęcia określonych działań z urzędu, błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy), termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia”. Ubezpieczona wskazała ponadto, że nie zgadza się z twierdzeniem ZUS-u, że skoro Sąd nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego, to nie przysługuje jej roszczenie o odsetki – zgodnie bowiem z uchwałą Sądu Najwyższego z 24 marca 2011 r. w sprawie o sygn. I UZP 2/11 „brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia” ( odwołanie k. 3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z 10 września 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł jego oddalenie na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że na wniosek B. C. o przyznanie odsetek najpierw odpowiedział pismem z 23 lipca 2021 r., a następnie wydał w tym przedmiocie decyzję w dniu 10 września 2021 r.

Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy przywołał treść art. 85 ust. l ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz wskazał, że odpis wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z 5 lutego 2021 r., wydanego w sprawie o sygn. akt VII U 974/18, wpłynął do organu rentowego w dniu 11 marca 2021 r. i został wykonany poprzez wydanie w dniu 19 kwietnia 2021 r. decyzji o przyznaniu B. C. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 czerwca 2018 r. na stałe. Tego samego dnia, tj. 19 kwietnia 2021 r. organ rentowy dokonał wypłaty należności odwołującej od 1 czerwca 2018 r. do 31 marca 2021 r. wraz ze świadczeniem za kwiecień 2021 r. ZUS przywołał przy tym fakt, że w niniejszej sprawie Sąd nie ustalił odpowiedzialności organu rentowego (odpowiedź na odwołanie, k. 4-5 a.s.).

W dniu 1 października 2021 r. B. C. wniosła również odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z 10 września 2021 r. znak: (...), wskazując, że organ rentowy niesłusznie odmówił jej przyznania wnioskowanych odsetek, pomimo że to w wyniku błędu organów orzekających ZUS otrzymała rentę z tytułu niezdolności do pracy z opóźnieniem. W odpowiedzi na odwołanie z 27 października 2021 r., organ rentowy wskazał, że podtrzymuje argumenty przedstawione w odpowiedzi na odwołanie sporządzone 10 września 2021 r. Zarządzeniem z 25 listopada 2021 r. postępowanie zainicjowane odwołaniem z 1 października 2021 r. zostało połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. akt VII U 1218/21 ( odwołanie z 1.10.2021 r., odpowiedź na odwołanie z 27.10.2020 r. k. 2, zarządzenie z 25.11.2021 r. k. 6 – akt VII U 1547/21).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. C. ma (...) lat, wykształcenie wyższe – jest magistrem analityki medyczne. Odwołująca cierpi na chorobę genetyczną o nazwie Zespół (...), który skutkuje u niej objawami w postaci cech dysmorfii, niedoboru wysokości ciała, wrodzonej wady serca, zwiększonej częstości zapaleń wsierdzia i rozwarstwienia aorty, zaburzeń rytmu serca, hipogonadyzmu, niepłodności, nieprawidłowościami w obrębie układu gruczołów wydzielania wewnętrznego, narządu wzroku i słuchu, nawracającymi zapaleniami ucha środkowego, wrodzonym brakiem lub hipoplazją naczyń limfatycznych, zaburzeniami układu szkieletowego w postaci koślawości łokci i kolan, krótkich kości IV śródręcza, skróceniem kończyn oraz osteoporozą. Z Zespołem (...) wiążą się zmiany, które nastąpiły w układzie sercowo-naczyniowym, nieprawidłowości dysmorficzne w układzie kostno-stawowym oraz skłonność do nowotworów – B. C. była operowana z powodu raka nerki lewej – dokonano nefrektomii oraz splenektomii. Dodatkowo u odwołującej współistnieje niedosłuch ( opinie biegłych sądowych z zakresu genetyki, k. 64-68 i 115-116, laryngologii k. 17-19, kardiologii k. 141-143 – akt o sygn. VII U 974/18).

Odwołująca 7 czerwca 2018 r. złożyła wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku rozpoznawania wniosku odwołująca została skierowana na badanie do lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z 26 czerwca 2018 r. uznał, że B. C. nie jest niezdolna do pracy. Ubezpieczona wniosła sprzeciw od orzeczenia, na skutek czego została przebadana przez komisję lekarską ZUS, która w orzeczeniu z 19 lipca 2018 r. tożsamo uznała, że odwołująca nie jest niezdolna do pracy. W związku z tym organ rentowy decyzją z 23 lipca 2018 r., znak: (...) odmówił przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (wniosek z 7.06.2018 r., k. 1-2 a. r., orzeczenie z 26.06.2018 r., k. 16 a. r., orzeczenie z 19.07.2018 r., k. 17 a. r., decyzja z 23.07.2018 r., k. 20 a.r.).

B. C. 16 sierpnia 2018 r. odwołała się od powyższej decyzji organu rentowego do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie. Sprawie nadano sygn. akt VII U 974/18 Po rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy wyrokiem z 5 lutego 2021 r. zmienił skarżoną decyzję ZUS (...) Oddział w W. z 23 lipca 2018 r., znak: (...) w ten sposób, że przyznał B. C. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 czerwca 2018 r. na stałe. W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że oparł się na przeprowadzonym w toku postępowania dowodzie z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu genetyki i kardiologii, ze szczególnym uwzględnieniem dowodu z opinii biegłego genetyka, gdyż to Zespół (...) jest odpowiedzialny za występowanie u ubezpieczonej chorób współistniejących. Scharakteryzowanie tej choroby w szczególności w zakresie wywołujących skutków, jak również zwrócenie uwagi na dalsze rokowania odwołującej były najistotniejsze w kontekście ustalenia, czy B. C. jest niezdolna do pracy. Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego genetyka oceniając, że jest ona najbardziej wyczerpująca i logicznie uzasadniona. Biegły wyjaśnił, że częściowa niezdolność do pracy utrzymuje się u odwołującej od momentu wykonania operacji raka nerki. Biegły z całą stanowczością zwrócił uwagę, że stan jej zdrowia uległ dalszemu pogorszeniu i nie daje możliwości na powrót do pełni zdrowia. Za taki stan rzeczy odpowiada Zespół (...), który spowodował m.in. zachorowanie ubezpieczonej na nowotwory. Ponadto w jej stanie zdrowia zdiagnozowano zaburzenia adaptacyjne, koncentracji czy funkcjonowania, które znacznie utrudniają możliwość wykonywania pracy. Nadto odwołująca z uwagi na rozpoznane schorzenia nie może dźwigać, co uniemożliwia wykonywanie przez nią dotychczasowej pracy na stanowisku archiwistki. Sporządzona opinia w całej rozciągłości jest zbieżna i tożsama z wnioskami zaprezentowanymi przez biegłego sądowego kardiologa, w związku z czym Sąd przyjął jej wnioski za własne i na podstawie art. 477^{(
14)} § 2 k.p.c. zmienił skarżoną decyzję ZUS (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 5.02.2021 r. z uzasadnieniem k. 154, 170-176, postanowienie o sprostowaniu z 3.03.2021 r. k. 177 – akt o sygn. VII U 974/18).

B. C. 3 grudnia 2019 r. zwróciła się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z ponownym wnioskiem o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Orzeczeniem z 10 marca 2020 r. lekarz orzecznik ZUS ocenił, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy w okresie od 13 czerwca 2019 r. do 31 marca 2021 r. Decyzją z 30 kwietnia 2020 r. znak: (...) organ rentowy przyznał ubezpieczonej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 9 grudnia 2019 r., tj. od dnia zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, do 31 marca 2021 r. Następnie, z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia ubezpieczonej i złożenie wniosku o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z 21 grudnia 2020 r. B. C. została uznana za całkowicie niezdolną do pracy w okresie od 22 czerwca 2020 r. do 31 marca 2021 r., wobec czego decyzją z 15 stycznia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał przeliczenia renty B. C., przyznając odwołującej zaliczkę na poczet przysługującej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 grudnia 2020 r., tj. od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, do 31 marca 2021 r. ( wniosek z 3.12.2019 r. k.1-3, orzeczenie z 10.03.2020 r. k. 8, decyzja z 30.04.2020 r. k. 21, orzeczenie z 21.12.2020 r. k. 34, decyzja z 15.01.2021 r. k. 35 – tom II a.r.).

11 marca 2021 r. do ZUS wpłynął odpis wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z 5 lutego 2021 r., wraz z uzasadnieniem oraz odpis postanowienia z 5 marca 2021 r. w przedmiocie sprostowania wyroku. Wykonując wyrok sądu Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 19 kwietnia 2021 r. decyzję znak: (...), na podstawie której przyznał B. C. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 czerwca 2018 r., tj. od daty określonej w wyroku, do 8 grudnia 2019 r., a także o kontynuacji renty od 1 kwietnia 2021 r. Organ rentowy ustalił wysokość renty po waloryzacji od 1 marca 2019 r. na kwotę 1331,85 zł, a od 1 kwietnia 2019 r. – 1474,19 zł . Dodatkowo organ rentowy wskazał, że przekaże na rachunek w banku należność za okres od 1 czerwca 2018 r. do 31 marca 2021 r. w wysokości 26 421,92 zł (w tym dodatek jednorazowy za 2019 r. w kwocie 1100 zł i dodatkowe świadczenie roczne za 2020 r.) wraz ze świadczeniem za kwiecień 2021 r. – 1474,19 zł, łącznie 22 849,46 zł netto (decyzja ZUS z 19.04.2021 r. k. 97 – tom II a.r.).

W dniu 16 lipca 2021 r. B. C. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o zapłatę odsetek od zaległej renty (wniosek z 16.07.2021 r. k. 105 – tom II a.r.). W odpowiedzi na powyższy wniosek, organ rentowy pismem z 23 lipca 2021 r. poinformował ubezpieczoną, że jej wniosek nie znajduje uzasadnienia w stanie faktycznym sprawy, a tym samym jest bezzasadny, ponieważ Sąd w wyroku z 5 lutego 2021 r. nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego w rozumieniu art. 118 ustawy emerytalnej, a wyrok ten został przez ZUS wykonany ( pismo ZUS z 23.07.2021 r. k. 106 – tom II a.r.). Po wniesieniu przez ubezpieczoną odwołania w niniejszej sprawie, w dniu 10 września 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), w której odmówił ubezpieczonej wypłaty odsetek. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że decyzją z 19 kwietnia 2021 r. przyznano B. C. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, świadczenie zostało przyznane od 1 czerwca 2018 r., tj. od daty wskazanej w wyroku Sądu. Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego w rozumieniu art. 118 ustawy emerytalnej, wobec czego wypłata odsetek nie przysługuje.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie został bezsprzecznie potwierdzony w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym, w szczególności w oparciu o przedłożone dokumenty znajdujące się w aktach sądowych i rentowych, w tym dołączonych do sprawy akt o sygn. VII U 974/18.

Dowody z dokumentów były wiarygodne i korespondowały ze sobą tworząc spójny stan faktyczny. Strony nie kwestionowały zebranych w sprawie dowodów, a w ocenie Sądu nie budziły one żadnych zastrzeżeń. Ponadto strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego, który zdaniem Sądu był wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148¹ § 1 k.p.c. Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Analizując treść złożonych przez strony i zgromadzonych w aktach rentowych dokumentów, Sąd uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Ponadto strony nie wnosiły o przeprowadzenie rozprawy. W tych okolicznościach Sąd na podstawie art. 148¹ § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Odwołanie było zasadne.

W niniejszej sprawie ubezpieczona dochodziła prawa do odsetek od renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Prawo odsetek z tytułu opóźnienia w przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych reguluje art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 423 z późn. zm.), zgodnie z którym jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

W przypadku świadczeń rentowych terminy wypłaty określa art. 118 ust. 1 i ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 504). Zgodnie z treścią tego przepisu organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zatem Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma 30 dni na wydanie prawidłowej decyzji licząc od chwili wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności, rozumianej jako ostatni fakt konieczny, z punktu widzenia przesłanek nabycia prawa, do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. W przypadku, gdy prawo zostaje przyznane orzeczeniem Sądu ów 30 dniowy termin jest liczony od momentu doręczenia wyroku, ale jedynie wówczas, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy, termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia.

W judykaturze ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym przez nieustalenie prawa do świadczenia, o którym mowa w art. 85 ustawy systemowej, należy rozumieć zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. W tym przypadku zachodzi sytuacja gdy do wydania przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia doszło mimo, że było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem. Jednocześnie użyty w przepisach zwrot „okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności” jako wyłączający obowiązek wypłaty odsetek należy rozumieć w ten sposób, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn, niezależnych od ZUS (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2012 r., III UK 110/11; z dnia 7 października 2004 r., II UK 485/03).

Przechodząc do rozważań nad przedmiotem sporu Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności podkreśla, iż nie zasługuje na uwzględnienie argumentacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którą brak orzeczenia o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do przyznania prawa do świadczenia rentowego uniemożliwia dochodzenie przez ubezpieczonych prawa do odsetek na zasadach określonych w art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej. Organ rentowy powoływał się na fakt, że Sąd Okręgowy w wyroku przyznającym odwołującemu rentę zapadłym w sprawie VII U 974/18 takiej odpowiedzialności organu rentowego nie ustalił. Argument ten należy jednak na tle praktyki orzeczniczej sądów powszechnych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych uznać za chybiony. W orzecznictwie od lat ugruntowany jest bowiem pogląd, zgodnie z którym brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 r., I UZP 2/11, także; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 sierpnia 2018 r., III AUa 306/18).

W razie jednak wystąpienia strony o odsetki po wykonaniu wyroku przyznającego świadczenia, konieczne jest ustalenie z jakich przyczyn doszło do opóźnienia w wypłacie. W celu ustalenia, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie spowodowane błędem w ustaleniach faktycznych, konieczne jest bowiem wykazanie, że w przepisanym terminie ZUS nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia.

W takiej sytuacji zachodzi jednak konieczność uwzględnienia tego, czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym będzie uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność. Ocena tego, która ze stron postępowania odpowiada za opóźnienie wypłaty świadczenia winna być wyprowadzona z całokształtu okoliczności sprawy, gdyż obowiązki stron zależą od przedmiotu sporu w danej sprawie oraz od tego, na której ze stron spoczywa ciężar wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia konkretnej sprawy. W sytuacji gdy przedmiotem sporu jest prawo do renty i jedyną sporną okolicznością jest ocena stanu zdrowia, zaś ubezpieczony przedstawia pełną dokumentację medyczną, to ewentualny błąd w ocenie medycznej obciąża organ rentowy, a nie ubezpieczonego. W odniesieniu do spraw związanych z orzekaniem medycznym utrwalone jest orzecznictwo, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieprawidłowe orzeczenie wydane przez lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską ZUS (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19 listopada 2013 r., III AUa 295/13; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 12 czerwca 2018 r., III AUa 323/18).

W kontekście cytowanych powyżej poglądów judykatury, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Okręgowy ostatecznie zważył, że organ rentowy miał możliwość wydania orzeczenia przy pierwotnym rozpoznaniu wniosku odwołującej o przyznanie świadczenia rentowego. Z dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń wynika, że przyznanie odwołującej prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy było uzasadnione dokonaniem u niej operacji usunięcia lewej nerki oraz śledziony w przebiegu choroby nowotworowej, co miało miejsce 31 sierpnia 2017 r. Przeprowadzone w toku postępowania VII U 974/18 opinie biegłych sądowych z zakresu genetyki klinicznej i kardiologii potwierdziły, że operacja ta stanowiła podstawę do ustalenia, że od czasu jej wykonania B. C. stała się częściowo niezdolna do pracy. Nie mogło też umknąć z pola widzenia Sądu, że choroba nowotworowa ubezpieczonej jest schorzeniem współistniejącym ze schorzeniem genetycznym – Zespołem (...), który wywołuje u odwołującej szereg objawów, które współistniejąc ze stanem po lewostronnej nefrektomii i splenektomii powodują trwałą częściową niezdolność do pracy, tj. bez dźwigania ciężarów i ciężkiej pracy fizycznej. Powyższe skutkowało wydaniem przez Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie w dniu 5 lutego 2021 r. wyroku, w którym zmieniono decyzję ZUS z 23 lipca 2018 r. i przyznano odwołującej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na stałe, począwszy od 1 czerwca 2019 r. – z uwagi na złożenie wniosku o rentę w dniu 7 czerwca 2019 r. Dowody z dokumentów jako niekwestionowane przez strony, a przy tym spójne, zostały ocenione przez Sąd jako w pełni wiarygodne. Zdaniem Sądu wskazane przez biegłych okoliczności, przyjęte za podstawy uzasadnienia sformułowanych przez nich wniosków opinii, były nie tylko znane organom orzeczniczym ZUS, lecz stanowiły podstawę do uznania odwołującej za częściowo niezdolną do pracy już na etapie orzekania przez lekarza orzecznika ZUS w dniu 26 czerwca 2018 r. w toku postępowania w sprawie ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W przedmiotowym orzeczeniu lekarz orzecznik ZUS nie uznał odwołującej za niezdolną do pracy. Podstawą takiej oceny stanu zdrowia odwołującej była przeprowadzona przez lekarza orzecznika analiza dokumentacji medycznej odwołującej oraz bezpośrednie badanie. Tożsamy wniosek w orzeczeniu z 19 lipca 2018 r. wyprowadziła Komisja Lekarska ZUS. Tymczasem biegli sądowi z zakresu genetyki klinicznej i kardiologii wskazali, że odwołująca jest osobą trwale częściowo niezdolną do pracy. Takie orzeczenie, zdaniem Sądu, mogli wydać także orzecznicy ZUS, gdyby została przeprowadzona dokładna analiza stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem schorzenia genetycznego Zespół (...) oraz analizy konsekwencji przeprowadzonej u B. C. operacji onkologicznej – nefrektomii i splenektomii. Tak się jednak nie stało, a odpowiedzialność za ten stan rzeczy – na zasadzie odpowiedzialności za błąd, który orzecznicy popełnili – ponosi organ rentowy.

W tych okolicznościach Sąd nie miał podstaw do uznania, że przyczyną uzyskania przez ubezpieczoną prawa do żądanego świadczenia dopiero w następstwie prawomocnego wyroku sądowego nie były nowe dowody bądź okoliczności, którymi organ rentowy nie dysponował, lecz jedynie odmienna ocena stanu zdrowia ubezpieczonej dokonana przez lekarzy orzeczników ZUS i biegłych sądowych. Okolicznością niezbędną do przyznania ubezpieczonej dochodzonego przez nią świadczenia rentowego było więc ustalenie, że ubezpieczona jest osobą częściowo niezdolną do pracy, co też organ rentowy w oparciu o dostępną dokumentację medyczną mógł ustalić rozpoznając wniosek ubezpieczonej o przyznanie prawa do renty. Skoro więc Zakład Ubezpieczeń Społecznych błędnie ocenił stan zdrowia odwołującej i na tej podstawie nie przyznał jej świadczenia w terminie, w jakim winien był go przyznać gdyby dokonał prawidłowych ustaleń, to odwołującej należą się odsetki na zasadach wyrażonych w art. 85 ust. 1 ustawy systemowej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 21 listopada 2017 r., III AUa 207/17; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 20 sierpnia 2015 r., III AUa 709/15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 10 października 2014 r., III AUa 40/14).

W konsekwencji, Sąd uwzględnił argumentację odwołującej jako znajdującą potwierdzenie w stanie zarówno faktycznym, jak i prawnym, co skutkowało stosowną zmianą decyzji i przyznaniem odwołującej prawa do odsetek za opóźnienie wypłaty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1999 r., Nr 12, poz. 104) wskazuje odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń – do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5. Kolejne ustępy tego przepisu stanowią z kolei, że okres opóźnienia w ustaleniu prawa do świadczeń i ich wypłacie, dla których przepisy określające zasady ich przyznawania i wypłacania przewidują termin na wydanie decyzji, liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji. Okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń okresowych liczy się od dnia następującego po ustalonym terminie ich płatności. Okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń emerytalnych lub rentowych, zleconych Zakładowi do wypłaty na mocy odrębnych przepisów, liczy się od dnia następującego po najbliższym terminie płatności tych świadczeń, przypadającym po upływie 30 dni od wpływu do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzji zlecającej wypłatę świadczenia.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, zgodnie z sentencją wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE