UZASADNIENIE

G. K. wniósł o zasądzenie od (...) S. A. z siedzibą w W. kwoty 430 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 29 marca 2016 r. do dnia zapłaty; kwoty 180 757,11 zł tytułem odszkodowania wraz
z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwanej spółce odpisu pozwu
do dnia zapłaty; renty w wysokości po 6 865,11 zł miesięcznie, płatnej
od 1 października 2017 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
w terminie płatności którejkolwiek z rat; ustalenie odpowiedzialności pozwanej spółki na przyszłość za ewentualne dalsze następstwa zdarzenia z 29 maja 2015 r. mogące ujawnić się u powoda, a także o zasądzenie kosztów procesu.

Pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 29 maja 2015 r., na skrzyżowaniu ulic (...) w Z., doszło do wypadku spowodowanego przez K. S., który kierując samochodem marki V. (...), o numerze rejestracyjnym (...), naruszył zasady ruchu drogowego poprzez niedostosowanie
się do znaku (...) i nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu powodowi, z którym się zderzył, (dowód: wyrok - k. 37 - 37 verte).

Po wypadku nieprzytomnego powoda przewieziono do szpitala w S., gdzie do 16 czerwca 2015 r. przebywał na oddziale intensywnej opieki medycznej, a do 25 sierpnia 2015 r. na oddziale ortopedii. Następnie do 23 września 2015 r. powód przebywał na oddziale rehabilitacji. Podczas pobytu w szpitalu powód początkowo znajdował się w śpiączce farmakologicznej, był podłączony
do respiratora, sondy dojelitowej i cewnika. Miał unieruchomioną nogę
na wyciągu. W szpitalu codzienne odwiedzała powoda jego rodzina, przede wszystkim jego żona i córki, które podczas jego pobytu na oddziale ortopedii
i rehabilitacji pomagały mu w podstawowych czynnościach dnia codziennego.
Na oddziale rehabilitacji powód uczył się chodzenia i utrzymywania pozycji pionowej oraz wykonywania podstawowych czynności, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 851 verte - 852 i nagranie rozprawy z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:06:47 do 00:56:29 oraz k. 891 - 891 verte i nagranie rozprawy z 4 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta
od 00:01:37 do 00:11:41 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 294 verte
- 296 i nagraniem rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:07:28 do 00:48:26 oraz k. 418 verte - 419 i nagraniem rozprawy
z 4 grudnia 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:44:23 do 00:54:15; częściowo zeznania świadków: A. K. (1) - k. 296 - 297 i nagranie rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:48:26
do 01:23:11, B. K. - k. 374 verte - 375 i nagranie rozprawy
z 16 listopada 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:08:37 do 00:46:10, M. K. - k. 375 verte - 376 i nagranie rozprawy z 16 listopada 2017 r.
- płyta - koperta - k. 898, minuta od 01:05:28 do 01:27:32; dokumentacja medyczna - k. 39 - 43 i k. 100 - 265 verte).

Po wypisaniu ze szpitala powód odczuwał dolegliwości bólowe, nie był samodzielny. Żona i córki pomagały mu w toalecie, w ubraniu się, dowożeniu
do lekarzy, przygotowywały mu posiłki. Początkowo powód poruszał się na wózku inwalidzkim, potem korzystał z kul. W 2017 r. mógł swobodnie chodzić, używał wówczas wkładek do butów, co czyni do dnia dzisiejszego. Był także na wyjeździe wypoczynkowym w Grecji oraz nad polskim morzem. Już w październiku pracował przy robotach budowlanych. Zaczął też jeździć na rowerze, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 851 verte - 852 i nagranie rozprawy
z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:06:47 do 00:56:29 oraz k. 891 - 891 verte i nagranie rozprawy z 4 lipca 2022 r. - płyta - koperta
- k. 898, minuta od 00:01:37 do 00:11:41 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 294 verte - 296 i nagraniem rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta
- koperta - k. 898, minuta od 00:07:28 do 00:48:26 oraz k. 418 verte - 419
i nagraniem rozprawy z 4 grudnia 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta
od 00:44:23 do 00:54:15; częściowo zeznania świadków: A. K. (1) - k. 296 - 297 i nagranie rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:48:26 do 01:23:11, B. K. - k. 374 verte - 375 i nagranie rozprawy z 16 listopada 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:08:37
do 00:46:10, M. K. - k. 375 verte - 376 i nagranie rozprawy
z 16 listopada 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 01:05:28 do 01:27:32; zeznania świadków: G. I. - k. 417 verte - 418 i nagranie rozprawy z 4 grudnia 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:13:06
do 00:31:08 i B. S. - k. 418 - 418 verte i nagranie rozprawy
z 4 grudnia 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 0:31:08 do 00:00:44:23; sprawozdanie - k. 342 - 372 ) .

Od 3 lipca 2014 r. powód prowadził działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...) z siedzibą w Z.. Przedmiotem jego działalności było przede wszystkim wykonywanie prac wykończeniowych. W 2014 r. powód uzyskał dochód w wysokość 10 075,14 zł,
w 2015 r. - w wysokości 15 678,86 zł, a w 2016 r. - w wysokości 3 722,55 zł.
W dniu 17 czerwca 2016 r. zakończył prowadzenie tej działalności, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 851 verte - 852 i nagranie rozprawy
z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:06:47 do 00:56:29 oraz k. 891 - 891 verte i nagranie rozprawy z 4 lipca 2022 r. - płyta - koperta
- k. 898, minuta od 00:01:37 do 00:11:41 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 294 verte - 296 i nagraniem rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta
- koperta - k. 898, minuta od 00:07:28 do 00:48:26 oraz k. 418 verte
- 419 i nagraniem rozprawy z 4 grudnia 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta
od 00:44:23 do 00:54:15; PIT - 36 - k. 56 - 70 zaświadczenia o dochodach
- k. 333 - 334 i k. 415 - 416 verte; świadectwo pracy - k. 408; dokumenty wykonanych robót - k. 409 - 411 verte; sprawozdanie - k. 342 - 372) .

Po wypadku powód nie figurował w ewidencji osób niepełnosprawnych. Orzeczeniem z 29 października 2015 r. zaliczono go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na okres od 5 października 2015 r. do 31 października 2016 r. Od tego orzeczenia powód złożył odwołanie, na skutek którego ponownie
go przebadano i ustalono (orzeczenie Wojewódzkiego (...)w Ł. z 9 grudnia 2015 r.), że jest niezdolny do pracy. W wyroku z 8 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu, po ponownym przebadaniu powoda przez biegłego lekarza z zakresu ortopedii i traumatologii, które odbyło się 10 lutego 2016 r., zmienił zaskarżone orzeczenie z 9 grudnia 2015 r. w ten sposób, iż zaliczył powoda do znacznego stopnia niepełnosprawności
od 29 maja 2015 r. do końca 2017 r. (niezdolny do pracy, wymaga pomocy osób trzecich). W dniu 24 listopada 2016 r. zostało wydane orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, z którego wynikało, że powód był niezdolny do pracy i częściowo niezdolny do pracy od wyczerpania świadczenia rehabilitacyjnego do 31 maja 2017 r. W okresie od 29 maja 2015 r. powód nie pobierał renty ani emerytury. Otrzymywał zasiłek chorobowy w okresie od 29 maja 2015 r. do 26 listopada 2015 r. w łącznej wysokości 5 635,83 zł, a od 27 listopada 2015 r. do 20 listopada 2016 r. świadczenie rehabilitacyjne w łącznej wysokości 4 284,00 zł. W okresie
od 1 maja 2015 r. do końca września 2017 r. powód korzystał ze świadczeń
z opieki społecznej - pobrał zasiłek stały w łącznej kwocie 1 589,10 zł. Łącznie
w okresie od 1 maja 2015 r. do końca września 2017 r. powód z powyższego tytułu otrzymał kwotę 11 508,93 zł, (dowód: orzeczenie - k. 47 - 47 verte; decyzja
- k. 292 - 292 verte; zaświadczenia - k. 325 - 327; pismo - k. 870 - 870 verte
i k. 873; zaświadczenie - k. 874; pismo - k. 892 - 894 verte; pismo - k. 868; opinia biegłego - k. 45 - 45 verte) .

Powód po wypadku miał możliwość zawarcia umowy o usługi budowalne, ze stałą współpracą, z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Z., (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 851 verte - 852 i nagranie rozprawy
z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:06:47 do 00:56:29 oraz k. 891 - 891 verte i nagranie rozprawy z 4 lipca 2022 r. - płyta - koperta
- k. 898, minuta od 00:01:37 do 00:11:41 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 294 verte - 296 i nagraniem rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta
- koperta - k. 898, minuta od 00:07:28 do 00:48:26 oraz k. 418 verte - 419
i nagraniem rozprawy z 4 grudnia 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta
od 00:44:23 do 00:54:15; zeznania świadka B. P. - k. 375 - 375 verte i nagranie rozprawy z 16 listopada 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta
od 00:47:19 do 00:56:24).

W związku z leczeniem i skutkami obrażeń doznanych w wypadku powód odbył 8 przejazdów na trasie Z. - S. - Z. (52 km),
tj.: 8 października 2015 r. - poradnia (...), 14 października 2015 r.
- poradnia (...), 30 października 2015 r. - szpital, 16 grudnia 2015 r.
- poradnia (...), 18 grudnia 2015 r. - szpital, 29 stycznia 2016 r.
- szpital, 3 lutego 2016 r. - poradnia (...), 10 lutego 2016 r. - Sąd Rejonowy. Łącznie powód pokonał wówczas 416 km samochodem o pojemności przekraczającej 900 cm³. Ponadto powód musiał stawić się 9 grudnia 2015 r. przed komisją lekarską w Ł. w związku z jego odwołaniem od wcześniejszej decyzji (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności
w Z.. Pokonał wówczas 118 km na trasie Z. - Ł.
- Z.. Był zawożony przez członków swojej rodziny samochodem
o pojemności powyżej 900 cm³, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 851 verte - 852 i nagranie rozprawy z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:06:47 do 00:56:29 oraz k. 891 - 891 verte i nagranie rozprawy
z 4 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:01:37 do 00:11:41
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 294 verte - 296 i nagraniem rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:07:28
do 00:48:26 oraz k. 418 verte - 419 i nagraniem rozprawy z 4 grudnia 2017 r.
- płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:44:23 do 00:54:15; częściowo zeznania świadków: A. K. (1) - k. 296 - 297 i nagranie rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:48:26 do 01:23:11, B. K. - k. 374 verte - 375 i nagranie rozprawy z 16 listopada 2017 r. - płyta
- koperta - k. 898, minuta od 00:08:37 do 00:46:10, M. K. - k. 375 verte - 376 i nagranie rozprawy z 16 listopada 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 01:05:28 do 01:27:32; dokumentacja medyczna - k. 39 - 43, k. 48 - 49, k. 82 - 92, k. 94 - 265 verte).

Przed wypadkiem powód był osobą zdrową fizycznie, aktywną i energiczną. Leczył się psychiatrycznie w wieku 17 lat i w 2004 r. Oba leczenia były związane z czynnikami reaktywnymi, które powodowały zaburzenia adaptacyjne.
Powód grał w siatkówkę, wyjeżdżał w góry, spędzał czas na działce. Obecnie
nie pracuje i pozostaje na utrzymaniu rodziny. Drętwieje mu ręka, odczuwa ból nogi i głowy, kuleje, ma niestabilne kolano. Odeszła od niego żona, stwierdzono u niego nowotwór złośliwy nerki. Leczy się psychiatrycznie, ale leczenie
to nie pozostaje w związku z przedmiotowym wypadkiem, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 851 verte - 852 i nagranie rozprawy z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:06:47 do 00:56:29 oraz k. 891 - 891 verte i nagranie rozprawy z 4 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta
od 00:01:37 do 00:11:41 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 294 verte
- 296 i nagraniem rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:07:28 do 00:48:26 oraz k. 418 verte - 419 i nagraniem rozprawy
z 4 grudnia 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:44:23 do 00:54:15; częściowo zeznania świadków: A. K. (1) - k. 296 - 297 i nagranie rozprawy z 16 października 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:48:26
do 01:23:11, B. K. - k. 374 verte - 375 i nagranie rozprawy
z 16 listopada 2017 r. - płyta - koperta - k. 898, minuta od 00:08:37 do 00:46:10, M. K. - k. 375 verte - 376 i nagranie rozprawy z 16 listopada 2017 r.
- płyta - koperta - k. 898, minuta od 01:05:28 do 01:27:32; opinia biegłego lekarza psychiatry - k. 645 - 652).

W wyniku przedmiotowego wypadku powód doznał urazu okolicy czołowej czaszki ze złamaniem kości czołowej i twarzoczaszki oraz powikłaniami w postaci organicznego lekkiego uszkodzenia płatów czołowych mózgu z lekkim zespołem otępiennym. Uszczerbek stały z tego tytułu wynosi 40 % (w tym 30 % z pkt A.9.c., który w swojej opinii opisał także biegły lekarz psychiatra). Bóle głowy występujące u powoda są powikłaniem po złamaniach kości czaszki i nie kwalifikują się do uznania uszczerbku na zdrowiu z punktu widzenia lekarza neurologa, ponieważ nie wynikają z uszkodzenia struktur układu nerwowego. Powód nie rokuje do całkowitego wyleczenia, a jedynie niewielką poprawę
w zakresie procesów poznawczych. Wymaga dalszego leczenia. Miesięczny koszt leczenia lekiem L. i doraźnymi lekami przeciwbólowymi wynosi około 50,00 zł. Z powodu uszkodzenia płatów czołowych mózgu powód nie wymagał
i nie wymaga opieki i stałej pomocy osób trzecich. Wskazane wyżej dolegliwości nie wpływają negatywnie na podstawowe czynności samoobsługowe i dnia codziennego. Mogą jednak utrudniać procesy umysłowe, sprawne wykonywanie zakupów w sklepie oraz samodzielne wykonywanie pracy zawodowej. Jeśli sprawność fizyczna powoda pozwoli mu na wykonywanie czynności zawodowych, to obowiązki zawodowe powinien wykonywać pod nadzorem kierownika zakładu, (dowód: opinia biegłego lekarza neurologa - k. 555 - 559).

Powód ma pełną ostrość wzroku do dali i bliży, zachowane widzenie obuoczne, prawidłowe granice pola widzenia, prawidłowy kliniczny obraz dna oczu. Zatem na skutek wypadku nie doznał długotrwałego ani trwałego uszczerbku na zdrowiu z punktu widzenia lekarza okulisty, (dowód: opinia biegłego lekarza okulisty - k. 578 - 579).

Na skutek przedmiotowego wypadku powód doznał skrzywienia przegrody nosa oraz ma blizny na skórze nosa i czoła. Blizny, wgłobienie w obrębie kości sklepienia czaszki, jak również deformacja struktur nosa zewnętrznego, które
są widoczne na twarzy, stanowią dla niego znaczny problem kosmetyczny, tym bardziej, że jest on człowiekiem młodym. Nos na skutek zaburzeń drożności
i uszkodzenia pola węchowego nie spełnia u powoda swojej funkcji, a mianowicie poszkodowany nie oddycha przez nos, co naraża go na częste infekcje, przewlekłe zapalenia zatok, chrapanie w nocy. Na skutek trwałego uszkodzenia pola węchowego doszło do całkowitej utraty powonienia. Powód nie wymagał i nie wymaga w związku z tymi obrażeniami zabiegów rehabilitacyjnych i opieki osób trzecich. Nie poniósł również żadnych dodatkowych kosztów związanych
z leczeniem laryngologicznych (wizyta odbyła się w ramach NFZ). Uszkodzenie w postaci utraty węchu, blizn ma charakter stały, odczuwanie węchu nie powróci. Jedynie zabieg korekty przegrody nosa mógłby poprawić stan powoda udrażniając przewody nosowe. Uszczerbek na zdrowiu w zakresie blizn wynosi
7 %, natomiast w zakresie uszkodzenia nosa - 17 %. Łączny uszczerbek
na zdrowiu z punktu widzenia lekarza laryngologa wynosi 24 %, (dowód: opinia biegłego lekarza laryngologa - k. 595 - 597).

W wypadku powód doznał także urazu wielomiejscowego, wstrząśnienia mózgu, złamania przezkrętarzowego z przemieszczeniem i skróceniem odłamów lewej kości udowej, złamania wieloodłamowego trzonu lewej kości udowej
w połowie długości, złamania nasadu bliższej obu kości lewej goleni, złamania lewego obojczyka, złamania lewej łopatki, seryjnego złamania żeber 2-6
po stronie lewej z następową odmą opłucnową. Z powodu tych obrażeń trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wyniósł 35 %, w tym: 5 % z tytułu złamania lewej łopatki skutkującego ograniczeniem ruchomości lewego barku, 5 % z tytułu złamania lewego obojczyka skutkującego zniekształceniem obojczyka
i ograniczeniem ruchomości lewego barku z zespołem bólowym, 10 % z tytułu złamania przezkrętarzowego z przemieszczeniem lewej kości udowej skutkującym dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem ruchomości stawu miernego stopnia oraz zaburzeniem chodu, 10 % z tytułu zbadania wieloodłamowego trzonu kości udowej lewej w połowie długości, ze skróceniem lewej kończyny dolnej poniżej
4 cm oraz 5 % z tytułu złamania nasad bliższych oby kości lewej goleni
z dolegliwościami bólowymi z niewielkim ograniczeniem ruchomości stawu. Rokowania co do stanu zdrowia powoda są umiarkowane. W związku
z wielomiejscowym charakterem urazu w przyszłości u powoda szybciej mogą wystąpić zmiany zwyrodnieniowe i przeciążeniowe, w efekcie czego jego sprawność może ulec pogorszeniu. Powód nie ponosił żadnych kosztów w związku
z rehabilitacją. Pobyty na oddziałach rehabilitacji oraz ambulatoryjne zabiegi fizjoterapeutyczne obywały się w ramach NFZ. Obecnie skrócenie lewej kończyny dolnej wynosi 1,5 cm, co może być kompensowane wkładką do buta. Buty ortopedyczne są zalecane przy skróceniu powyżej 3,5 cm. Zatem nie ma wskazań do zakupu butów ortopedycznych. Po wypisaniu z oddziału rehabilitacji,
w okresie od 23 października 2015 r. do 3 stycznia 2016 r. powód przebywał pod opieką rodziny. W tym czasie mógł wymagać pomocy przy niektórych czynnościach samoobsługi, jak kąpiel, zmiana ubrania oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego w maksymalnym wymiarze 4 godzin dziennie.
Od 26 stycznia 2016 r. do końca lipca 2016 r. powód chodził o kulach, mógł
w tym czasie wymagać pomocy osób trzecich w kąpieli, w niektórych czynnościach prowadzenia gospodarstwa domowego oraz w dowożeniu
na zabiegi fizjoterapeutyczne w zakresie 2 godzin dziennie. Później powód
nie wymagał i nie wymaga pomocy w czynnościach samoobsługi, mógł wymagać i wymaga pomocy przy wejściu na podwyższenie czy sięganiu wyżej poziomu głowy. Czas pomocy wynosi obecnie około 1 godziny tygodniowo, (dowód: opinia biegłego lekarza z zakresu rehabilitacji - k. 611 - 618 i k. 752 -755).

W wyniku przedmiotowego wypadku u powoda stwierdzono zaburzenia adaptacyjne oraz cechy wtórnych organicznych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym. Zaburzenia adaptacyjne nie spowodowały trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Natomiast zmiany
w ośrodkowym układzie nerwowym są trwałe i wpływające na codzienne funkcjonowanie powoda. Doznał on zatem trwałego uszczerbku na zdrowiu
w wysokości 30 % (pkt A.9.c. - taki sam uszczerbek, jak w opinii biegłego lekarz neurologa), (dowód: opinia biegłego lekarza psychiatry - k. 645 - 652).

Obecnie brak jest podstaw do stwierdzenia, że u powoda występują dolegliwości bólowe klatki piersiowej. Nie wymaga on leczenia i rehabilitacji
z przyczyn pulmonologicznych. Powód doznał długotrwałego uszczerbku
na zdrowiu w wysokości 10 % w zakresie uszkodzenia żeber oraz blizn kostnych po złamaniach, które stanowią o zniekształceniu klatki piersiowej i w wysokości 10 % w zakresie odmy opłucnowej i stłuczenia płuc. Powód nie był i nie jest przewlekle niewydolny oddechowo. Powód nie jest z tego tytułu niezdolny
do pracy oraz niepełnosprawny. Został wyleczony. Rokowanie jest dobre,
a następstwa urazu klatki piersiowej nie ograniczają możliwości życiowych powoda. Powód nie poniósł kosztów leczenia pulmonologicznego, (dowód: opinia biegłego lekarza pulmonologa - k. 686 - 689 i k. k. 771 - 772).

Przedmiotowy wypadek miał wpływ na stan psychiczny powoda i wywołała zaburzenia reaktywne w postaci lęku, zaburzeń poczucia bezpieczeństwa, obniżonego nastroju oraz wpłynął dezorganizująco na życie powoda
we wszystkich obszarach funkcjonowania. Konsekwencje doznanych w wypadku urazów spowodowały trwałe uszkodzenie tkanek mózgu występujące w postaci zmian organicznych w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, w wyniku czego u powoda wystąpiło wtórne obniżenie wyższych czynności psychicznych, objawiające się zaburzeniami myślenia, krytycyzmu, umiejętności wykorzystywania doświadczeń w nowych sytuacjach, problemami w obszarze kontroli emocji, impulsów, aktywności celowej. Pozostawia to obecnie konsekwencje dla jego funkcjonowania w zakresie niemożności prowadzenia aktywności zawodowej w takiej formie, jak wcześniej, jak również w zakresie budowania i utrzymywania prawidłowych bliskich relacji, (dowód: opinia biegłego psychologa - k. 714 - 718 i k. 784 - 785).

Obrażenia jakich doznał powód w wyniku przedmiotowego zdarzenia skutkowały stwierdzeniem trwałego uszczerbku na zdrowiu z punktu widzenia lekarza ortopedy (który potwierdził w tym zakresie opinię biegłego lekarza
z zakresu rehabilitacji) w łącznej wysokości 35 %, w tym: 5 % w zakresie złamania łopatki, 5 % w zakresie złamania lewego obojczyka z jego nieznaczną deformacją i brakiem ograniczenia ruchomości lewego barku, 10 % w zakresie złamania przezkrętarzowego lewej kości udowej oraz 15 % w zakresie złamania trzonu lewej kości udowej. Rokowania na przyszłość dla powoda są pomyślne,
nie można jednak wykluczyć wystąpienia w przyszłości zmian zwyrodnieniowych lewego stawu biodrowego lub kolanowego. Powód ma nieznaczne ograniczenia sprawności, którą zminimalizuje odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne.
Przez pierwsze 3 miesiące powód wymagał pomocy osób trzecich w wymiarze
od 4 do 6 godzin dziennie. Przez kolejne 3 miesiące, pomoc ta była potrzebna już w mniejszym zakresie, tj. od 2 do 3 godzin dziennie. Po tym okresie, pomoc
ta sprowadzała się jedynie do przygotowywania posiłków w wymiarze 1 godzinie dziennie, (dowód: opinia biegłego ortopedy - k. 807 - 809 i k. 833).

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Centrum (...) w Z. wskazał, że w 2016 r. koszt usługi opiekuńczej wynosił 11,00 zł za godzinę, (dowód: pismo - k. 53).

Sprawca wypadku był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w pozwanej spółce, (bezsporne).

W 2015 r. powód zgłosił szkodę pozwanej spółce. Zażądał od niej zapłaty 150 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, 5 000,00 zł tytułem zaliczki na koszty leczenia i 5 000,00 zł tytułem kosztów pomocy osób trzecich. Decyzją z 29 marca 206 r. pozwana spółka przyznała na rzecz powoda kwotę 70 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, kwotę 300,00 zł tytułem ryczałtu za koszty leczenia, kwotę 1 361,60 zł koszty przejazdów i kwotę w kwocie 2 587,20 zł tytułem kosztów pomocy osób trzecich, (dowód: pismo - k. 50 - 50 verte; akta szkodowe - płyta - k. 373).

Powyższy stan faktyczny jest częściowo niesporny, gdyż został oparty
na niekwestionowanym przez strony nieosobowym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy.

Oceniając zeznania powoda, Sąd nie dał im wiary w zakresie w jakim twierdził, że od października 2017 r. nie jest w stanie poruszać się bez kul, wymaga stałej opieki osób trzecich, wymaga kosztownego leczenia i rehabilitacji ponad kwotę 50,00 zł miesięcznie, ponosi koszty dojazdów do placówek medycznych, nie może pracować i zmniejszyły się jego widoki na przyszłość. Jego zeznania w tym zakresie są gołosłowne i sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, chociażby z ekspertyzą detektywistyczną, która wykazała, iż powód jest w stanie jeździć na rowerze oraz pracować w swoim zawodzie. Nie przekonała Sądu argumentacja powoda, który twierdził, że musiał iść do pracy, żeby utrzymać rodzinę. Gdyby stan jego zdrowia na to nie pozwalał, nie zdecydowałby się na podjęcie pracy. Ponadto powód odbył liczne podróże
i wycieczki w 2017 r., co wskazuje na to, że jego stan zdrowia był znacznie lepszy od opisywanego przez niego.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda w części dotyczącej konieczności zakupu butów ortopedycznych, gdyż sam powód przyznał, że chodzi w normalnym obuwiu i korzysta jedynie z wkładki, która zdaniem biegłego lekarza z zakresu rehabilitacji jest najlepszym rozwiązaniem w sytuacji powoda. Zatem podnoszony przez niego wydatek w tym zakresie jest zbędny.

Sąd nie dał częściowo wiary powodowi w zakresie kosztów zniszczonej odzieży i kasku oraz kosztów dojazdu do placówek medycznych i rehabilitacji, gdyż są one gołosłowne.

Sąd nie dał również wiary zeznaniom: B. K., M. K.
i A. K. (1) w zakresie świadczonej opieki nad powodem, kosztów jego leczenia, w tym dojazdów do placówek medycznych i kosztów zniszczonych
w wypadku rzeczy. Pozostają one w sprzeczności z pozostałym zebranym
w sprawie materiałem dowodowym (opiniami biegłych), są nielogiczne, a także stronnicze, gdyż świadkowie są najbliższymi członkami rodziny powoda, a więc są zainteresowani tym, by zeznawać na jego korzyść.

Skutki wypadku, procentowy uszczerbek na zdrowiu, trwałość tych skutków oraz możliwość ich ustąpienia, a także wpływ zdarzenia na funkcjonowanie powoda w innych sferach życia, zostały ustalone na podstawie zeznań powoda, przesłuchiwanych w sprawie świadków oraz na podstawie opinii biegłych lekarzy z zakresu psychologii, psychiatrii, laryngologii, rehabilitacji, okulistyki, neurologii, pulmonologii i ortopedii. Opinie te (za wyjątkiem opinii biegłego lekarza A. K. (2)) Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione, a także w pełni z sobą korelują i wzajemnie się uzupełniają. Treść tych opinii oparta została
na badaniu powoda i na analizie dokumentacji medycznej, przy czym sporządzono je z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Ponadto biegli szczegółowo opisali stan zdrowia powoda, zarówno ten po zdarzeniu, jak
i obecny, bazowali przy tym na szerokiej dokumentacji medycznej. Rozważając procentowy uszczerbek na zdrowiu oraz charakter obrażeń powoda uwzględnili również swoje wieloletnie doświadczenie w zakresie opiniowania. Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, ani żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby
do dopuszczenia dowodu z opinii innych specjalistów.

Sąd nie wziął pod uwagę przy budowaniu stanu faktycznego opinii biegłego lekarza z zakresu (...), gdyż była niejasna i nielogiczna. Wnioskowanie biegłego było nieprawidłowe, sprzeczne
z oceną pozostałych biegłych, na co sami wskazywali.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód wystąpił z żądaniem zapłaty na jego rzecz zadośćuczynienia
za doznaną krzywdę wynikłą z uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia; odszkodowania związanego z kosztami leczenia, kosztami dojazdów do placówek medycznych, kosztami pomocy osób trzecich, kosztami zniszczonej odzieży i kasu, utraconych dochodów oraz renty za zwiększone potrzeby, utracone dochody
i zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość.

W niniejszej sprawie w sposób nie budzący wątpliwości ustalono,
iż sprawca wypadku, w którym ucierpiał powód, w dniu zdarzenia korzystał
z obowiązkowego ubezpieczenia OC w pozwanej spółce i kwestia ta nie wymaga dalszego wyjaśnienia.

W tym miejscu należy jednak dodać, że podstawą odpowiedzialności pozwanej spółki jest art. 822 § 1 i § 4 k.c., który stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje
się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania
w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę
w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - tekst jedn., Dz. U. z 2022 roku, poz. 621
ze zm.).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało także, że powód
na skutek wypadku doznał obrażeń ciała, co uprawniało go do żądania
od pozwanej spółki zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w myśl art. 445 § 1 k.c.

Przepis art. 445 § 1 k.c. stanowi, że sąd może przyznać poszkodowanemu w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę (szkodę niemajątkową) ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, to jest ujemne uczucia przeżywane
w związku z cierpieniami fizycznymi (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 1969 r., I PR 178/69, OSNCP 1970, Nr 4, poz. 71). Zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia - te już doznane
i te mogące powstać w przyszłości. Powinno ono być zatem przyznaną jednorazową rekompensatą za całą krzywdę.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia obowiązuje zasada miarkowania wyrażająca się w nakazie uwzględnienia wszystkich okoliczności
i skutków doznanych krzywd z odniesieniem do warunków określających poziom życia ludzi w pełni sprawnych i aktywnych, panujących w środowisku, w jakim żyje powód (patrz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 4 lipca 2000 r., sygn. akt I CKN 837/00, LEX nr 56891).

Ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 § 1 k.c. wymaga uwzględnienia wieku poszkodowanego, stopnia cierpień fizycznych
i psychicznych, ich intensywności i czasu trwania, nieodwracalności następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwa, oszpecenia), rodzaju wykonywanej pracy, szans na przyszłość, poczucia nieprzydatności społecznej, bezradności życiowej oraz innych podobnych czynników (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 9 listopada 2007 r., V CSK 245/07, OSNC - ZD/2008/4/95).

Sąd Najwyższy w ostatnich latach wielokrotnie podkreślał w swoich orzeczeniach, że ze względu na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia jego wysokość musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną adekwatną do warunków gospodarki rynkowej. Zwracał uwagę, że nie można akceptować stosowania taryfikatora i ustalania wysokości zadośćuczynienia według procentów trwałego uszczerbku na zdrowiu, że zdrowie ludzkie jest dobrem o szczególnie wysokiej wartości, w związku z czym zadośćuczynienie z tytułu uszczerbku na zdrowiu powinno być odpowiednio duże, że nietrafne jest posługiwanie się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia jedynie określonymi jednostkami przeliczeniowymi w postaci najniższego czy średniego wynagrodzenia pracowniczego.

O wysokości należnego zadośćuczynienia stanowi przede wszystkim rozmiar (zakres) doznanej przez pokrzywdzonego krzywdy, a niewymierny charakter tej krzywdy sprawia, że ocena w tej mierze winna być dokonana
na podstawie całokształtu okoliczności sprawy.

Przesłanką żądania zadośćuczynienia za krzywdę jest również istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem dobra osobistego (zdrowia) a szkodą niemajątkową.

Spełnienie tej przesłanki nie budzi wątpliwości w niniejszej sprawie, gdyż istnienie tego związku nie było kwestionowane przez pozwaną spółkę, a związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy wypadkiem a obrażeniami, jakich doznał powód, bezsprzecznie wynika też z jego zeznań i z opinii biegłych oraz dokumentacji medycznej, a także z wyroku skazującego sprawcę wypadku.

Ustalając zakres krzywdy powoda Sąd uwzględnił zatem m.in. rozmiar doznanych przez niego cierpień fizycznych i psychicznych, wysokość trwałego
i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (trwały: 40 % z zakresu neurologii
i psychiatrii, 35 % z zakresu rehabilitacji i ortopedii; 24 % z zakresu laryngologii; długotrwały - 20 % z zakresu pulmonologii), jego stosunkowo młody wiek (54 lata) i skutki, które spowodowały obrażenia doznane w wypadku we wszystkich płaszczyznach jego życia. Przede wszystkim Sąd miał na uwadze fakt, że w wyniku zdarzenia doszło u powoda, który był osobą normalnie funkcjonującą, aktywną, świadczącą pracę w ramach działalności gospodarczej, do obrażeń ciała, które nie tylko sprawiały ból i cierpienie, ale wyeliminowały go przez pewien czas
z życia rodzinnego, towarzyskiego oraz zawodowego. Ponadto powód dość długo musiał korzystać z pomocy członków rodziny przy czynnościach dnia codziennego. Obrażenia spowodowały konieczność długotrwałego leczenia, które nie zostało jeszcze zakończone. Powód dalej odczuwa ból głowy i nogi, ma krótszą lewą nogę, drętwieje mu lewa ręka. Należy też dodać, że na skutek wypadku powód musiał podjąć leczenie psychiatryczne, gdyż stwierdzono u niego zaburzenia adaptacyjne oraz cechy wtórnych organicznych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym. Doprowadziło to do wtórnego obniżenia wyższych czynności psychicznych, objawiającego się zaburzeniami myślenia, krytycyzmu, umiejętności wykorzystywania doświadczeń w nowych sytuacjach, problemami
w obszarze kontroli emocji, impulsów, aktywności celowej. Pozostawia to obecnie konsekwencje dla jego funkcjonowania w zakresie niemożności prowadzenia aktywności zawodowej w takiej formie, jak wcześniej, jak również w zakresie budowania i utrzymywania prawidłowych bliskich relacji.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że cierpienia fizyczne
i psychiczne powoda nie były małe.

Z tych wszystkich względów Sąd doszedł do wniosku, iż kwota zadośćuczynienia winna wynieść 347 000,00 zł. W związku z tym, że na etapie postępowania likwidacyjnego pozwana spółka wypłaciła powodowi kwotę 70 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, Sąd zasądził na jego rzecz kwotę 277 000,00 zł (347 000,00 minus 70 000,00 zł) z tego tytułu, o czym orzekł,
jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c.

Zadośćuczynienie w powyższej kwocie stanowi ekonomicznie odczuwalną wartość, ale jednocześnie utrzymane jest w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kompensuje doznaną przez powoda krzywdę, nie jest przy tym rażąco wygórowane i nie prowadzi do nieuzasadnionego przysporzenia w jego majątku. Dlatego w pozostałej części Sąd powództwo o zadośćuczynienie oddalił, jako wygórowane, a przez to niezasadne, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Część kwoty zadośćuczynienia w wysokości 80 000,00 zł zasądzono
na rzecz powoda z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 29 marca 2016 r.,
na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. oraz art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 r., poz. 621 ze zm.), gdyż w toku postępowania likwidacyjnego (toczącego się już w 2015 r.) powód żądał kwoty 150 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwana spółka podjęła decyzję o wypłacie powodowi zadośćuczynienia 29 marca 2016 r. w wysokości 70 000,00 zł, zatem roszczenie powoda w zakresie pozostałej kwoty 80 000,00 zł było już wymagalne już w 2015 r. i dlatego Sąd orzekł o odsetkach zgodnie
z żądaniem pozwu. Natomiast pozostałą część zadośćuczynienia w wysokości
197 000,00 zł zasądzono na rzecz powoda z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od 17 października 2017 r., na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. oraz na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 r., poz. 621 ze zm.), gdyż
16 października 2017 r. pozwana spółka wniosła w odpowiedzi na pozew
o oddalenie powództwa, zatem od dnia następnego pozostawała w zwłoce.

W pozostałej części żądanie o zasądzenie odsetek ustawowych
za opóźnienie od dochodzonej kwoty zadośćuczynienia zostało oddalone, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Przechodząc do omawiania zasadności dalszych roszczeń powoda należy przytoczyć treść art. 444 § 1 k.c., z którego wynika, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe
z tej przyczyny koszty. Naprawienie szkody obejmuje więc w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku
z samym leczeniem i rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane
z doznanym uszczerbkiem (koszty przejazdów, wyżywienia, utracony dochód itp.). Koszty objęte kompensacją muszą być uzasadnione ze względu na rodzaj
i rozmiary poniesionego uszczerbku, a także muszą pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym.

Mając powyższe na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że w wyniku wypadku została zniszczona odzież powoda oraz jego kask, w którym jechał na skuterze. Dokładne wyliczenie kwoty żądanego przez powoda z tego tytułu odszkodowania jest utrudnione, zatem Sąd skorzystał z uprawnień, jakie daje procedura cywilna (art. 322 k.p.c.) przy orzekaniu w sprawach o odszkodowanie.

Zgodnie z treścią art. 322 k.p.c. , który wprowadza złagodzenie obowiązujących reguł dowodzenia, w sytuacji, w której ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, sąd może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opierając się na całokształcie ustalonych okoliczności sprawy. Nie chodzi przy tym tylko o niemożność rozumianą w sensie obiektywnym, lecz także o niemożliwość ścisłego ustalenia szkody na podstawie materiału dowodowego przestawionego przez stronę powodową do oceny przez sąd. W takim wypadku sąd, nie mając obowiązku przeprowadzenia uzupełniających dowodów z urzędu, powinien podjąć próbę ustalenia wysokości roszczenia na podstawie oceny „opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy” (patrz uzasadnienie wyroku
Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2006 r., II CSK 108/05, OSP 2007/3/29 oraz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 21 listopada 2008 r., V CSK 207/08, Lex nr 484684). Oczywiste jest, że wynik takiej oceny może okazać
się niekorzystny dla powoda, ale ryzyko to usprawiedliwione jest jego procesową biernością (patrz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2008 r., V CSK 388/207, LexPolonica nr 2141963).

Mając powyższe na uwadze oraz to, że powód nie przedstawił żadnych rachunków za zakupiony kask i odzież oraz nie wnosił o dopuszczenie dowodu
z opinii biegłego ds. wyceny ruchomości w celu ustalenia ich wartości, Sąd ustalił wysokość odszkodowania z tego tytułu na kwotę 200,00 zł, opierając
się na zasadach logiki i doświadczenia życiowego oraz orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 444 § 1 k.c.

W zakresie konieczności korzystania przez powoda z opieki osób trzecich, Sąd ustalił, stosując również treść art. 322 k.p.c., iż powód wymagał opieki członków rodziny przez: 69 dni, podczas pobytu na oddziale ortopedii w wymiarze 2 godzin dziennie; 29 dni podczas pobytu na oddziale rehabilitacji w wymiarze
2 godzin dziennie; 102 dni, które przebywał w domu po opuszczeniu szpitala,
tj. od 23 września 2015 r. do 3 stycznia 2016 r. w wymiarze 4 godzin dziennie;
7 dni w okresie od 25 do 31 stycznia 2016 r., tj. po powrocie powoda z kolejnego pobytu na oddziale rehabilitacji, w wymiarze 4 godzin dziennie; 182 dni w okresie
od 1 lutego 2016 r. do 31 lipca 2016 r. w wymiarze 2 godzin dziennie; 61 dni
w okresie od 1 sierpnia 2016 r. do 30 września 2016 r. w wymiarze 1 godziny dziennie. W tym zakresie Sąd opierał się częściowo na zeznaniach powoda i jego członków rodziny, a także na opiniach biegłego lekarza z zakresu rehabilitacji
i biegłego lekarza z zakresu ortopedii. Członkowie rodziny sprawowali zatem opiekę nad powodem w łącznym wymiarze 1 057 godzin, co przy przyjęciu stawki 10,00 zł za godzinę (średnia najniższej stawki godzinowej netto z lat 2015
- 2017 i stawki podanej przez MOPS w 2016 r.), daje kwotę 10 570,00 zł.

W tym miejscu należy zauważyć, że podczas pobytu w szpitalu członkowie rodziny pomagali powodowi, jednak w mniejszym wymiarze niż deklarowali, ponieważ opiekę nad powodem sprawował personel medyczny. Zatem z zasad logiki i doświadczenia życiowego wynika, że członkowie rodziny powoda
nie mogli z przyczyn czysto obiektywnych i medycznych opiekować się nim dłużej niż 2 godziny dziennie. Nie świadczyli oni również opieki jednocześnie, nawet jeżeli odwiedzali powoda grupowo. Trzeba też dodać, że po powrocie do domu, opieka nad powodem również nie miała wymiaru 12 godzin dziennie, lecz 4 godzin dziennie, co potwierdzili biegli z zakresu rehabilitacji i ortopedii. Od października 2017 r. powód był już samodzielny, co wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zwłaszcza ze sprawozdania detektywistycznego i z zeznań świadków, którzy przygotowywali to sprawozdanie. Ponieważ powód otrzymał
od pozwanego odszkodowanie z tego tytułu w wysokości 2 587,20 zł, Sąd orzekł, jak w pkt 1 c wyroku, na podstawie art. 444 § 1 k.c., zasądzając kwotę 7 982,80 zł (10 570,00 zł minus 2 587,20 zł).

W pozostałej części Sąd w tym zakresie powództwo oddalił, gdyż nie zostało ono udowodnione, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Część odszkodowania w wysokości 2 412,80 zł tytułem opieki osób trzecich zasądzono na rzecz powoda z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od 5 października 2017 r., na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. oraz art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 r., poz. 621 ze zm.), gdyż w toku postępowania likwidacyjnego
w 2015 r. powód żądał kwoty 5 000,00 zł z tego tytułu. Pozwana spółka w decyzji
z 29 marca 2016 r. odmówiła wypłaty odszkodowania za opiekę osób trzecich ponad kwotę 2 587,20 zł. Z uwagi na fakt, iż roszczenie powoda było już wymagalne, Sąd orzekł o odsetkach zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od dnia doręczenia pozwanej spółce odpisu pozwu (5 października 2017 r.). Natomiast pozostałą część odszkodowania z tego tytułu zasądzono na rzecz powoda
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 17 października 2017 r., na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. oraz na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 r., poz. 621 ze zm.), gdyż 16 października 2017 r. pozwana spółka w odpowiedzi na pozew wniosła
o oddalenie powództwa, zatem od dnia następnego pozostawała w zwłoce.

W pozostałej części żądanie o zasądzenie odsetek ustawowych
za opóźnienie zostało oddalone, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

W zakresie odszkodowania za utracone dochody Sąd również stosował art. 322 k.p.c., gdyż ustalenie faktycznie utraconych dochodów przez powoda nastręczało duże trudności z uwagi na zakres i sposób świadczonej pracy. Sąd posługiwał się zatem najniższym wynagrodzeniem netto za poszczególne lata.
Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powód przed wypadkiem świadczył pracę i uzyskiwał dochody, które w poszczególnych miesiącach mogły się różnić, a także i to, że po wypadku mógł mieć zagwarantowaną pracę np. w TBS w Z., co wynika z zeznań świadka B. P.. Ponadto z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w okresie od 1 czerwca 2015 r. do 30 września 2017 r. powód nie mógł świadczyć pracy z uwagi na leczenie doznanych w wypadku obrażeń, co wynika przede wszystkim z dokumentacji medycznej, decyzji ZUS i ze sprawozdania detektywistycznego, które potwierdza, że w październiku 2017 r. powód już pracował na budowie. Sąd zatem ustalił, iż w okresie od 1 czerwca do 31 grudnia 2015 r. powód uzyskałby dochód w wysokości najniższego wynagrodzenia netto miesięcznie, czyli w wysokości 1 286,16 zł miesięcznie, co daje kwotę 9 003,12 zł (7 x 1 286,16 zł); w 2016 r. powód uzyskałby dochód w wysokości najniższego wynagrodzenia netto miesięcznie, czyli w wysokości 1 355,69 zł miesięcznie,
co daje kwotę 16 268,28 zł (12 x 1355,69 zł), a w okresie od 1 stycznia
do 30 września 2017 r. powód uzyskałby dochód w wysokości najniższego wynagrodzenia netto miesięcznie, tj. w wysokości 1 459,00 zł miesięcznie, co daje kwotę 13 131,00 zł (9 x 1 459,00 zł). Łącznie powód zarobiłby w powyższym okresie kwotę 38 402,40 zł netto (9 003,12 plus 16 268,28 zł plus 13 131,00 zł). Jednakże od ustalonej przez Sąd kwoty należało odliczyć uzyskane przez powoda w tym okresie świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (5 635,83 zł tytułem zasiłku chorobowego i 4 284,00 zł tytułem zasiłku pielęgnacyjnego) oraz z MOPS (1 589,10 zł tytułem zasiłku stałego), łącznie kwotę 11 508,93 zł. Zatem
do wypłaty z tego tytułu pozostała kwota 26 893,47 zł (38 402,40 zł minus 11 508,93 zł). Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł, jak w pkt 1 d wyroku,
na podstawie art. 444 § 1 k.c.

W pozostałej części Sąd w tym zakresie powództwo oddalił, gdyż nie zostało ono udowodnione, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Odszkodowanie to zasądzono na rzecz powoda z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od 17 października 2017 r., na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. oraz na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 r., poz. 621 ze zm.), gdyż
16 października 2017 r. pozwana spółka w odpowiedzi na pozew wniosła
o oddalenie powództwa, zatem od dnia następnego pozostawała w zwłoce.

W pozostałej części żądanie o zasądzenie odsetek ustawowych
za opóźnienie zostało oddalone, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

W zakresie odszkodowania za dojazdy do placówek medycznych, Sąd również stosował art. 322 k.p.c., gdyż ustalenie faktycznie poniesionych z tego tytułu kosztów było bardzo utrudnione.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powód
w związku z leczeniem i skutkami obrażeń doznanych w wypadku odbył
8 przejazdów na trasie Z. - S. - Z. (52 km),
tj.: 8 października 2015 r. - poradnia (...), 14 października 2015 r. - poradnia (...), 30 października 2015 r. - szpital wojewódzki, 16 grudnia 2015 r.
- poradnia (...), 18 grudnia 2015 r. - szpital wojewódzki, 29 stycznia 2016 r. - szpital Wojewódzki, 3 lutego 2016 r. - poradnia (...), 10 lutego 2016 r. - Sąd Rejonowy w Sieradzu. Łącznie powód pokonał 416 km samochodem o pojemności przekraczającej 900 cm³. Mnożąc tę ilość przez stawkę ustawową 0,8358 zł
za kilometr, gdyż nie jest znany rzeczywisty koszt pokonania tej ilości kilometrów przez powoda, łącznie koszt dojazdów do tych placówek wyniósł 347,69 zł. Ponadto powód musiał stawić się 9 grudnia 2015 r. przed komisją lekarską
w Ł. w związku z jego odwołaniem od wcześniejszej decyzji (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Z.. Pokonał wówczas 118 km na trasie Z. - Ł. - Z.. Mnożąc tę ilość kilometrów przez stawkę ustawową 0,8358 zł za kilometr, gdyż nie jest znany rzeczywisty koszt pokonania tej ilości kilometrów przez powoda, koszt dojazdu wyniósł 98,62 zł (118 x 0,8358 zł). Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika także, że podczas pobytu powoda w szpitalu na wszystkich oddziałach odwiedzali go członkowie jego rodziny, którzy pokonywali codziennie 52 km przez 98 dni (w okresie od 29 maja do 25 sierpnia). Łączny koszt tych dojazdów
na trasie Z. - S. - Z. wyniósł 5 085,00 zł (19 dni
x 52 km x 0,8358 zł = 825,77 zł; 29 dni x 52 km x 0,8358 zł = 1 260,38 zł; 69 dni x 52 km x 0,8358 zł = 2 998,85 zł), mając na uwadze stawkę ustawową 0,8358 zł
za kilometr, gdyż nie jest znany rzeczywisty koszt pokonania przez nich tej ilości kilometrów. Łączne koszty dojazdów wynoszą zatem 5 531,31 zł (347,69 plus 98,62 zł plus 5 085,00 zł). Koszty są jak najbardziej uzasadnione w świetle orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, bowiem odwiedziny najbliższych, to wsparcie fizyczne i psychiczne poszkodowanego, które pomaga
w szybszym powrocie do zdrowia (patrz m.in.: wyrok Sądu Najwyższego
z 7 października 1971 r., sygn. akt II CR 427/71, OSPiKA 1972 nr 6, poz. 108; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 23 lutego 2016 r., I ACa 939/15, Legalis nr 1446404).

W związku z tym, że pozwana spółka wypłaciła powodowi odszkodowanie
z tego tytułu w wysokości 1 361,60 zł, Sąd orzekł, jak w pkt 1 e wyroku,
na podstawie art. 444 § 1 k.c., zasądzając kwotę 4 169,71 zł (5 531,31 zł minus 1 361,60 zł).

W pozostałej części Sąd w tym zakresie powództwo oddalił, gdyż nie zostało ono udowodnione, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Odszkodowanie to zasądzono na rzecz powoda z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od 17 października 2017 r., na podstawie art. 481 k.c.
w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. oraz na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 r., poz. 621 ze zm.), gdyż 16 października 2017 r. pozwana spółka w odpowiedzi na pozew wniosła
o oddalenie powództwa, zatem od dnia następnego pozostawała w zwłoce.

W pozostałej części żądanie o zasądzenie odsetek ustawowych
za opóźnienie zostało oddalone, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Powód żądał także renty za zwiększone potrzeby, utracone dochody
i zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość - w myśl art. 444 § 2 k.c.
- w wysokości po 6 865,11 zł miesięcznie, począwszy od 1 października 2017 r.

Zgodnie z tym przepisem renta należy się poszkodowanemu m.in. z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na zapewnieniu opieki, pokryciu kosztów przejazdu, stałych kosztów leczenia, lepszego odżywiania itp. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 24 maja 1996 r., III APr 7/96, OSA 1997, z. 6, poz. 18).

W judykaturze akcentuje się, że nie sama tylko utrata zdrowia, lecz rzeczywista utrata zdolności zarobkowania i widoków na przyszłość, a także rzeczywiste zwiększenie się potrzeb poszkodowanego jako następstwo wywołania uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia stanowią przesłanki zasądzenia renty
po myśli art. 444 § 2 k.c., bowiem szkoda według art. 415 k.c. musi posiadać walor realny, nie zaś tylko teoretyczny (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 7 maja 1998 r., III CKU 18/98, Prok. i Pr.-wkł. 1998, nr 11-12, s. 35 i z dnia 6 października 2000 r., II UKN 10/00, OSNP 2002, nr 9, poz. 221). Wskazane następstwa muszą mieć charakter trwały, lecz nie muszą mieć charakteru nieodwracalnego. Każda z tych okoliczności może stanowić samodzielną podstawę zasądzenia renty, jednakże konieczną przesłanką jest powstanie szkody bądź to w postaci zwiększenia wydatków, bądź to zmniejszenia dochodów (patrz: M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 426; G. Bieniek (w:) Komentarz..., s. 418; A. Cisek (w:) Kodeks..., s. 792; wyrok Sądu Najwyższego z 24 września 2009 r., II PK 65/09, LEX nr 558304).

Renat należy się bez względu na to, czy rzeczywiście poszkodowany ponosi wydatki na wspomniane cele, ponieważ wystarczy ustalenie tych potrzeb jako następstwo czynu niedozwolonego. Dlatego też nie można uzależniać zasądzenia renty od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 11 marca 1976 r.,
IV CR 50/76, OSNCP 1977, nr 1, poz. 11).

W toku niniejszego postępowania powód wykazał jedynie, iż zwiększone koszty leczenia następstw wypadku, to zakup leków L. 1,2 g oraz K.. Mając na uwadze opinię biegłego lekarza neurologa, koszt ten nie powinien przekroczyć 50,00 zł miesięcznie. Dlatego Sąd ustalił taką wysokość renty, o czym orzekł, jak w pkt 1 f wyroku, na podstawie art. 444 § 2 k.c.

W pozostałej części Sąd w tym zakresie powództwo oddalił, gdyż nie zostało ono udowodnione, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku. Powód nie udowodnił bowiem, że: od 1 października 2017 r. zmuszony był korzystać z pomocy osób trzecich, co szerzej zostało wyjaśnione przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego; musiał i musi ponosić wyższe koszty leczenia, gdyż nie wynika to z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zwłaszcza z opinii biegłych lekarzy; zmniejszyły się jego widoki na przyszłość, gdyż co najmniej
od początku października 2017 r. powód jest osobą zdolną do pracy
i samodzielną, co wynika przede wszystkim ze sprawozdania detektywistycznego.

Sąd uznał także za uzasadnione żądanie powoda w zakresie ustalenia odpowiedzialności pozwanej spółki za skutki wypadku z 29 maja 2015 r. mogące powstać u niego w przyszłości.

Interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności za ewentualną szkodę
na przyszłość (art. 189 k.p.c.) istnieje, gdy istnieje obiektywna niepewność stanu faktycznego (patrz: uchwała Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 1970 r., III PZP 34/69, OSNCP 1970, nr 12, poz. 217 i wyrok Sądu Najwyższego z 14 marca 2012 r., II CSK 252/11, LEX nr 1169345). Podobne stanowisko zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z 11 marca 2010 r., IV CSK 410/09 wskazując, że „Pod rządem art. 442¹ § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać
w przyszłości”. W motywach zawartych w tym wyroku Sąd Najwyższy wskazuje, że kolejny proces odszkodowawczy w związku z ujawnieniem się kolejnych szkód może toczyć się po wielu latach po zdarzeniu powodującym szkodę, a wówczas pojawić się mogą po stronie poszkodowanego, na którym spoczywa obowiązek dowiedzenia wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej
- trudności dowodowe.

Do ustalenia obowiązku wynagrodzenia szkód przyszłych nie jest konieczna pewność powstania dalszych szkód w przyszłości, lecz wystarcza stwierdzenie prawdopodobieństwa, że aktualny stan zdrowia poszkodowanego nie ujawnia jeszcze wszystkich skutków uszkodzenia ciała (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 22 czerwca 1978 r., sygn. akt IV CR 203/78). Ustalenie odpowiedzialności na przyszłość zwalnia więc poszkodowanego z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu,
na którym ta odpowiedzialności ciąży.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy sprawy daje podstawę
do przyjęcia, że po wydaniu wyroku mogą ujawnić się kolejne skutki wypadku. Powód w dalszym ciągu odczuwa jego następstwa. Powołani w sprawie biegli lekarze stwierdzili, że powód będzie wymagał stałego leczenia neurologicznego
i ortopedycznego. Powód ma krótszą nogę, odczuwa ból. Ponadto musi korzystać
z rehabilitacji. Rokowania co do jego leczenia są niepewne. Biegli z zakresu ortopedii i rehabilitacji stwierdzili także, iż jego obecny stan może sprzyjać rozwojowi późniejszych zwyrodnień.

Z tych też względów po stronie powoda istnieje interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanej spółki za szkody mogące powstać w przyszłości, dlatego Sąd orzekł, jak w punkcie 2 wyroku.

O kosztach procesu należnych pozwanemu Sąd orzekł, jak w pkt 4 wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c.

Powód poniósł koszty zastępstwa prawnego w wysokości 10 800,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zm.) oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł. W związku z tym, że powód wygrał sprawę w 45,70 % (693 138,43 zł - suma wszystkich żądań; 316 845,98 zł suma uwzględnionych żądań), to należy uznać, że wygrał koszty procesu w wysokości 4 943,36 zł (45,70 % z kwoty 10 817,00 zł). Natomiast pozwana spółka poniosła koszty procesu w wysokości 12 357,00 zł, w tym: 1 540,00 zł tytułem zaliczki na koszty opinii; 10 800,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, ustalonych na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265) i 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W związku z tym,
że pozwana spółka wygrała sprawę w 54,30 %, to należy stwierdzić, że wygrała koszty procesu w wysokości 6 709,85 zł (54,30 % z kwoty 12 357,00 zł). Zatem różnica obu kwot (6 709,85 zł minus 4 943,36 zł) daje kwotę 1 766,49 zł zasądzoną na rzecz pozwanej spółki od powoda.

O brakujących kosztach procesu, które wynoszą łącznie 45 530,80 zł (brakująca opłata stosunkowa w wysokości 34 657,00 zł i brakujące koszty opinii biegłych w wysokości 10 874,80 zł), a które stosownie do treści art. 113 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 roku, poz. 1125) w zw. z art. 100 k.p.c. obciążają powoda w 54,30 % i pozwaną spółkę
w 45,70 %, Sąd orzekł, jak w pkt 5 i 6 wyroku (54,30 % z kwoty 45 530,80 zł
= 24 723,26 zł i 45 530,80 zł minus 24 723,26 zł = 20 807,54 zł).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE