III Ca 1745/20
Zaskarżonym postanowieniem Sądu Rejonowego w Łowiczu z 21 maja 2020 roku w sprawie I Ns 319/08 z wniosku K. R. z udziałem A. P. o zniesienie współwłasności nieruchomości postanowiono na podstawie art. 11 ust. 2 u.w.l.1 zobowiązać wnioskodawczynię do dokończenia niezbędnych prac adaptacyjnych wymienionych w pkt 2 a, b i c postanowienia wstępnego Sądu Rejonowego w Łowiczu z 6 października 2015 roku w sprawie I Ns 319/08 - w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym postępowanie administracyjne w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na rozbudowę i przebudowę budynku mieszkalnego o pow. zabudowy 12,24 m 2, pow. użytkowej 25,80 m 2, kubaturze 83,58 m 3 na działce nr (...), położonej w B., Al. (...), gm. N. zakończy się ostateczną decyzją administracyjną, a w przypadku poddania decyzji kontroli sądowo – administracyjnej – w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym zakończy się prawomocnie postępowanie przed sądem administracyjnym w przedmiotowej sprawie.
W świetle uzasadnienia wskazanego orzeczenia Sąd I instancji ustalił, że przedmiotowa nieruchomość rolna położona jest w miejscowości B., gmina N., obejmuje powierzchnię 1,08 ha, składa się z działek oznaczonych w ewidencji gruntów numerami: 581/2, 582/2 i 586/1, zaś w Sądzie Rejonowym w Łowiczu prowadzone dla niej są księgi wieczyste: nr (...). W dziale II obu ksiąg wieczystych jako współwłaściciele ujawnieni są K. R. w 1/2 części oraz A. P. w 1/2 części. Jako podstawę nabycia własności w księgach wieczystych wymieniono umowę przekazania gospodarstwa rolnego z 29 czerwca 1987 roku.
Starosta (...) decyzją nr (...) z 30 sierpnia 2018 roku zatwierdził projekt budowlany i udzielił K. R. pozwolenia na rozbudowę i przebudowę budynku mieszkalnego o pow. 12,24 m 2, pow. użytkowej 25,80 m 2 na działce nr (...) położonej przy Alei (...), gmina N.. Od decyzji tej odwołanie wniósł A. P., który podniósł m.in., iż zaplanowana przebudowa jest niezgodna ze szkicem który jest załącznikiem do postanowienia wstępnego Sądu Rejonowego w Łowiczu z 6 października 2015 roku w sprawie I Ns 319/08. Wojewoda (...) po rozpatrzeniu odwołania decyzją z 3 grudnia 2018 roku utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji.
W celu realizacji postanowienia wstępnego Sądu Rejonowego w Łowiczu z 6 października 2015 roku, wnioskodawczyni wykonała część prac adaptacyjnych w oparciu o funkcjonującą wówczas w obrocie prawnym decyzję administracyjną Starosty (...) z 30 sierpnia 2018 roku, utrzymaną decyzją Wojewody (...) z 3 grudnia 2018 roku w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na rozbudowę i przebudowę budynku mieszkalnego.
W wyniku rozpoznania skargi uczestnika A. P., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. wyrokiem z 18 lipca 2019 roku w sprawie (...) SA/Łd 155/19 uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody (...) z 3 grudnia 2018 roku nr (...) znak IR.V. (...).301.2018 MJ oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty (...) z 30 sierpnia 2018 roku nr (...) znak: AB. 6740.248.2017, w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę. W uzasadnieniu orzeczenia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. podniósł, że postanowienie Sądu Rejonowego w Łowiczu z 6 października 2015 roku jest jednoznaczne z przyznaniem inwestorowi K. R. prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane w zakresie opisanych w nim prac. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. organy administracji udzieliły K. R. pozwolenia na budowę bez wyjaśnienia kwestii aktualności upoważnienia wynikającego z postanowienia wstępnego z 6 października 2011 roku. Zdaniem tamtejszego Sądu, z uwagi na wskazany w postanowieniu Sądu Rejonowego w Łowiczu termin wykonania prac adaptacyjnych (30 czerwca 2016 r.) postanowienie to nie stanowiło dla inwestora tytułu, z którego w dniu składania wniosku (11 maja 2017 r.), jak i uzupełniania oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (2 sierpnia 2018 r.) inwestorka mogła wywodzić prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
W tak ustalonym stanie faktycznym zważono, że wnioskodawczyni została zobligowana przez Sąd Rejonowy w Łowiczu postanowieniem z 6 października 2015 roku do wykonania tymczasowo na swój koszt prac adaptacyjnych na nieruchomości będącej przedmiotem zniesienia współwłasności w niniejszej sprawie. Wnioskodawczyni wykonała część prac w okresie, kiedy funkcjonowała w obrocie prawnym ostateczna decyzja administracyjna w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na rozbudowę i przebudowę budynku mieszkalnego, położonego w B., Aleja (...) na działce nr (...). Pierwsze roboty zostały wykonane 20 marca 2019 roku, a ostatnie 24 sierpnia 2019 roku, co wynika z zapisów w dzienniku budowy nr (...).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. uchylił decyzje administracyjne zarówno Wojewody (...) z 3 grudnia 2018 roku, jak i poprzedzającą ją decyzję Starosty (...) z 30 sierpnia 2018 roku i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania organowi I instancji, celem podjęcia działań w przedmiocie udzielenia pozwolenia na budowę i zatwierdzenia projektu budowlanego, w związku z czym koniecznym stało się wydanie postanowienia w trybie art. 11 ust. 2 u.w.l.
Jak wskazał Sąd I instancji, postanowienie wstępne tamtejszego Sądu z 6 października 2015 roku wydane w sprawie o zniesienie współwłasności w oparciu o art. 11 ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 u.w.l., co do zasady stanowi skuteczne uprawnienie dla inwestora - współwłaściciela upoważniającego do wykonania robót budowlanych, które ewentualnie przekraczają zakres zwykłego zarządu nieruchomością. Zgodnie z art. 11 u.w.l., jeżeli uczynienie zadość przesłance samodzielności lokali wymaga wykonania robót adaptacyjnych, sąd może w postanowieniu wstępnym, uznające żądanie ustanowienia odrębnej własności lokali w zasadzie za usprawiedliwione, upoważnić zainteresowanego uczestnika postępowania do ich wykonania – tymczasowo na jego koszty. W razie przeszkód stawianych przez innych uczestników sąd – w postanowieniu wstępnym lub postanowieniu oddzielnym może wydać stosowne nakazy lub zakazy. Tym samym jest to upoważnienie zastępujące zgodę pozostałych współwłaścicieli.
Wnioskodawczyni złożyła wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę dla inwestycji polegającej na rozbudowie przebudowie budynku mieszkalnego położonego w B. przy Alei (...). Wniosek ten został złożony w wykonaniu upoważnienia do wykonania robót adaptacyjnych określonego przez Sąd Rejonowy postanowieniem wstępnym z 6 października 2015 roku Sąd Rejonowy w Łowiczu uznając żądanie ustanowienia odrębnej własności lokali za usprawiedliwiony w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o własności lokali szczegółowo określił zakres robót adaptacyjnych umożliwiających wyodrębnienie samodzielnych lokali mieszkalnych. W punkcie 2 postanowienia zakreślono wnioskodawczyni termin 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia na wykonanie robót do których upoważnił ją w punkcie 1.
Sąd I instancji podkreślił, że każdy proces inwestycyjny można rozpocząć wyłącznie na podstawie pozwolenia na budowę lub skutecznie dokonanego zgłoszenia robót budowlanych co ustawodawca przewidział w przepisach art. 28 – 31 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 2 Prawa budowlanego pozwolenie na budowę może być wydane wyłącznie temu kto złożył oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Oświadczenie to podlega badaniu przez organ rozpoznający wniosek o wydanie pozwolenia na budowę a pozytywna ocena w tym zakresie pozwala na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy należy wskazać że wnioskodawczyni jako inwestor robót adaptacyjnych wykazując swoje prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane przedłożyła postanowienie wstępne Sądu Rejonowego w Łowiczu z 6 października 2015 roku.
Zdaniem Sądu Rejonowego, wobec prawomocności postanowienia wstępnego z 6 października 2015 roku koniecznym zatem było wydanie dalszych dyspozycji w formie postanowienia umożliwiających jego wykonanie. Z tych względów w trybie art. 11 ust. 2 zd. II u.w.l. zobowiązano wnioskodawczynię do dokończenia robót adaptacyjnych wymienionych w postanowieniu wstępnym Sądu Rejonowego w Łowiczu, w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym postępowanie administracyjne w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na rozbudowę i przebudową budynku mieszkalnego na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) położonej w B. przy Alei (...), gminie N. zakończy się ostateczną decyzję administracyjną, a w przypadku poddania decyzji kontroli sądowoadministracyjnej - w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym zakończył się prawomocnie postępowanie przed sądem administracyjnym w tej sprawie.
Sąd I instancji wskazał nadto, że wydane w niniejszej sprawie w toku postępowania postanowienie w przedmiocie nakazania wnioskodawczyni dokończenia robót adaptacyjnych na podstawie art. 11 ust. 2 zdanie 2 ustawy o własności lokali służy prawidłowej realizacji uprawnienia do wykonania robót adaptacyjnych i jest immanentnie związane z postanowieniem wstępnym Sądu Rejonowego w Łowiczu z 6 października 2015 roku. Z tego powodu treść tego rozstrzygnięcia i jego motywy współkształtują okoliczności niniejszej sprawy, dlatego pomimo upływu terminu 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia wstępnego na wykonanie prac adaptacyjnych, wnioskodawczyni została zobowiązana do ich dokończenia. Na marginesie zauważono iż w dalszym toku postępowania administracyjnego koniecznym będzie zweryfikowanie tożsamości zakresu przebudowy i rozbudowy wynikającego z przedłożonego projektu budowlanego z zakresem upoważnienia określonego w postanowieniu wstępnym z 6 października 2015 roku. oraz w stanowiącej jego integralną część opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa.
Apelację od omówionego wyżej postanowienia w całości wywiódł uczestnik, działając przez swojego pełnomocnika w osobie adwokata. W apelacji zarzucono naruszenie zarówno prawa procesowego, jak i materialnego.
W zakresie prawa procesowego zdaniem apelującego doszło do naruszenia:
art. 365 w związku z art. 13 § 2 oraz art. 523 k.p.c. przez wydanie, bez żadnego trybu, postanowienia w istocie swej ingerującego w prawomocne postanowienie wstępne z 6 października 2015 roku;
art. 327 1 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. przez niedokonanie wyjaśnienia podstawy prawnej postanowienia „które to naruszenie polega na niedokonaniu wykładni art. 11 ust. 2 [u.w.l.] powołanego jako podstawa materialna orzeczenia i nie odniesieniu go do ustalonego przez Sąd [I instancji] stanu faktycznego, a w konsekwencji zastosowanie tego przepisu w sytuacji, gdy Sąd [I instancji] nie ustalił jakichkolwiek przeszkód stawianych wykonaniu prac adaptacyjnych przez uczestnika (…)”.
W zakresie prawa materialnego zarzucono naruszenie:
art. 11 ust. 2 u.w.l. przez – ujmując istotę zarzutu – nieprawidłowe przyjęcie możliwości jego zastosowania w okolicznościach niniejszej sprawy, a także przyjęcie iż w tym trybie możliwe jest modyfikowanie prawomocnego postanowienia wstępnego.
Z tych względów wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia i odrzucenie wniosku o jego wydanie, zgłoszonego w piśmie datowanym na 24 marca 2020 roku.
Nadto w uzasadnieniu apelacji jej Autor odniósł się do kwestii jej dopuszczalności podnosząc, że zaskarżone orzeczenie ma charakter merytoryczny, wpływa na prawo własności uczestnika, w istocie zaś dokonuje zmiany postanowienia wstępnego. Analogiczne nakazy i zakazy były uprzednio przedmiotem środków odwoławczych wnoszonych przez uczestnika.
W odpowiedzi na apelację, wnioskodawczyni – działająca przez radcę prawnego – wniosła o oddalenie apelacji jako bezzasadnej.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja jest bezzasadna.
Jak wynika ze stanowisk procesowych obojga uczestników, korzystających z usług zawodowych pełnomocników, nie jest przedmiotem sporu dopuszczalność przedmiotowej apelacji. Rację ma Autor apelacji wskazując, że tutejszy Sąd rozpoznawał już wcześniej apelację od postanowienia wstępnego, skierowaną nie przeciwko zasadzie, lecz dokładnie tym samym rodzajom rozstrzygnięć, co w niniejszej sprawie. Otóż w sprawie III Ca 103/12 Sąd Okręgowy w Łodzi rozpoznał apelację od postanowienia Sądu Rejonowego w Łowiczu z 27 października 2011 roku w sprawie I Ns 319/08, skierowaną wyłącznie przeciwko punktom 2 i 3 zaskarżonego postanowienia, to jest rozstrzygnięciom w przedmiocie określenia prac, jakie mają zostać wykonane (pkt 2) oraz zobowiązania uczestnika do nieprzeszkadzania wnioskodawczynie w ich realizacji (pkt 3) (k. 305 – 309 oraz 365 – 371). Trafnie wywodzi Autor apelacji, czego nie kwestionuje również wnioskodawczyni, że ingerencja w prawo własności uczestnika jest w obu przypadkach z punktu widzenia zasadności kontroli instancyjnej tożsama, dodać zaś jedynie można, że zaskarżone postanowienie w istocie analogicznie rozstrzyga o granicach – wprawdzie czasowo – w jakich może uczestnik korzystać ze swojego prawa własności. Prawo to ma znaczenie ustrojowe, stanowiąc podwalinę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej (art. 20 Konstytucji), podlega ochronie konstytucyjnej (art. 21 Konstytucji), jako prawo powszechne i podlegające jednakowej dla wszystkich ochronie (art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji), trudno zatem dopuszczać sytuację, iżby ograniczenia prawa własności w ramach postępowania sądowego nie podlegały kontroli instancyjnej, bez wyraźnego unormowania ustawowego w tej kwestii. Z tych względów Sąd Okręgowy w obecnym składzie podziela pogląd o dopuszczalności wniesienia apelacji od przedmiotowego postanowienia, jako dotyczącego stosowania tych samych norm prawnych i w tych samych proceduralnie istotnych okolicznościach, jak rozstrzygnięcia zaskarżone apelacją, rozpoznaną merytorycznie przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie III Ca 103/12. Warto zauważyć, że również Sąd Najwyższy, przesądzając w sprawie V CSK 574/172 o nieprzysługiwaniu skargi kasacyjnej od postanowienia wydanego na skutek apelacji od postanowienia oddzielnego, wydanego na podstawie art. 11 ust. 2 u.w.l., nie zakwestionował poprawności samego merytorycznego rozpoznania wniesionej apelacji.
Przystępując zatem do merytorycznego rozpoznania apelacji stwierdzić należy, że jawi się ona jako bezzasadna.
W pierwszej kolejności rozważyć należy zarzuty odnoszące się – w każdym razie formalnie – do twierdzonych naruszeń prawa procesowego. Odnosząc się do twierdzenia o naruszeniu art. 327 1 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. stwierdzić należy, że zarzut ten jest bezprzedmiotowy. Przepis art. 327 1 § 1 k.p.c. został dodany do Kodeksu postępowania cywilnego z mocą od 7 listopada 2019 roku, ale jest w istocie powtórzeniem dawnego brzmienia art. 328 § 2 k.p.c. w zakresie, w jakim rozstrzyga o koniecznych elementach uzasadnienia. Zachowuje zatem pełną aktualność orzecznictwo dotyczące naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. jako zarzutu zgłaszanego w ramach kontroli instancyjnej, które można w istocie sprowadzić do konstatacji, że zarzut taki może być uznany za zasadny tylko wówczas, gdy konstrukcja uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia uniemożliwia odtworzenie toku rozumowania sądu orzekającego. Uzasadnienie sporządzone w niniejszej sprawie żadnych tak poważnych wad konstrukcyjnych nie przejawia.
Rozbudowany opis twierdzonego naruszenia wskazuje jednak na to, że w istocie zarzut w zakresie naruszenia art. 327 1 § 1 k.p.c. jest zarzutem co do wadliwości subsumpcji. Otóż skarżący uznaje, że w poczynionych przez Sąd I instancji ustaleniach faktycznych, których w ogóle nie kwestionuje, niezasadnie przyjęto możliwość zastosowania art. 11 ust. 2 u.w.l. Twierdzenie to jest w istocie podstawą całej apelacji. Jest to jednak zarzut dotyczący wadliwego zastosowania prawa materialnego z punktu widzenia przedmiotu rozstrzygnięcia i zostanie omówiony w dalszej części uzasadnienia.
Z tego względu już w tym miejscu zasadnym jest wskazanie, że wobec takiego ukształtowania apelacji, jak również nie dostrzegłszy z urzędu żadnych istotnych wad postępowania dowodowego i oceny tychże dowodów, Sąd Okręgowy przyjmuje ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego w całości za własne.
Natomiast zarzut naruszenia art. 365 w związku z art. 13 § 2 oraz art. 523 k.p.c., jest nieprzekonujący. Nawet gdyby przyjąć, że zaskarżone postanowienie ingeruje w treść nakazów i zakazów, ustanowionych postanowieniem z 6 października 2015 roku, to należy zauważyć iż przywoływany przez samego Autora apelacji art. 523 k.p.c., przewiduje możliwość zmiany prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy, jeżeli w porządku prawnym istnieje przepis na to zezwalający. Prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, że takim przepisem jest art. 11 ust. 2 u.w.l., oczywiście wyłącznie w zakresie przewidującym wydawanie nakazów i zakazów. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w sprawie III CSK 18/153, skutkiem uprawomocnienia się postanowienia wstępnego, wydanego w trybie art. 11 ust. 2 u.w.l., jest przesądzenie o tym, że zniesienie współwłasności nieruchomości nastąpi przez wyodrębnienie określonych w tym postanowieniu lokali, zaś każda kolejna czynność procesowa w postępowaniu o zniesienie współwłasności ma zmierzać do zakończenia tego postępowania w rozsądnym czasie orzeczeniem co do istoty sprawy, a to zaś usprawiedliwia przyjęcie pewnej koncepcji rozstrzygnięcia, gdy tylko dostatecznie wyjaśnione będą okoliczności wystarczające do jej wypracowania, a następnie podporządkowanie tej koncepcji dalszych czynności w sprawie. Z poglądem tym Sąd Okręgowy w obecnym składzie w pełni się zgadza. Wykładnia przepisu art. 11 ust. 2 u.w.l. w części dotyczącej postanowień oddzielnych musi uwzględniać swego rodzaju służebną rolę tychże względem przesądzonego sposobu zniesienia współwłasności. Uprawnienie sądów do ustanawiania zakazów i nakazów, o których mowa w art. 11 ust. 2 u.w.l., służyć ma umożliwieniu powstania dających się wyodrębnić, samodzielnych lokali. Charakterystyczna jest tutaj oszczędność regulacji ustawowej, pozostawiająca sądom dyskrecjonalną władzę ukształtowania treści wydawanych nakazów i zakazów; ustawa wymaga jedynie stwierdzenia iż inni uczestnicy stawiają przeszkody działaniom zainteresowanego uczestnika, zmierzającym do wykonania robót adaptacyjnych, koniecznych dla spełnienia przesłanki samodzielności lokali. Jest zatem oczywiste, że możliwa jest zmiana wydawanych nakazów i zakazów, w miarę zmieniających się okoliczności.
Przystępując do oceny zarzutu naruszenia prawa materialnego, odnieść się należy do zarzutu wadliwej subsumpcji art. 11 ust. 2 u.w.l. Zarzut ten skupia się, w jego potencjalnie najtrafniejszym aspekcie, na braku spełnienia przesłanki czynienia przeszkód w realizacji niezbędnych prac adaptacyjnych przez innego uczestnika, aniżeli wnioskujący o wydanie nakazu lub zakazu.
Sąd Okręgowy owego zarzutu nie podziela. Kierując się koniecznością celowościowej wykładni art. 11 ust. 2 u.w.l., tak silnie i przekonująco podkreślanej przez Sąd Najwyższy w przywołanej wyżej sprawie III CSK 18/15 stwierdzić należy, że w okolicznościach niniejszej sprawy aktualnie przeszkodą w dokończeniu prac adaptacyjnych jest to, że w postępowaniu sądowoadministracyjnym doprowadzono do uchylenia decyzji organów budowlanych, bez których przeprowadzenie niezbędnych prac nie jest możliwe. Nie jest sporne między uczestnikami, że postępowanie sądowoadministracyjne zostało wszczęte przez uczestnika. Kwestią wymagającą rozstrzygnięcia jest to, czy czynieniem przeszkód w rozumieniu art. 11 ust. 2 u.w.l. jest każde zachowanie – to jest działanie albo zaniechanie – uczestnika niebędącego zainteresowanym w przeprowadzeniu prac, które obiektywnie skutkuje powstaniem przeszkody w ich przeprowadzeniu, czy też konieczne jest by to zachowanie było, jeżeli nie zawinione, to przynajmniej bezprawne. Innymi słowy, czy za czynienie przeszkody w rozumieniu art. 11 ust. 2 u.w.l. można uznać również korzystanie z przysługujących praw, w tym prawa do sądu.
Z pewnością wymogu bezprawności nie sposób wywodzić z literalnego brzmienia art. 11 ust. 2 u.w.l. Przepis ten nie posługuje się pojęciem bezprawności, tym bardziej zaś – winy, ani równoznacznymi. Wskazuje jedynie na to, że przeszkoda musi być stawiana przez innego uczestnika. Musi zatem istnieć związek przyczynowy między powstaniem przeszkody, a zachowaniem owego innego uczestnika postępowania. Związek przyczynowy jest okolicznością obiektywną i odrębną tak od kwestii bezprawności, jak i zawinienia, czy też rażącego niedbalstwa. Warto zauważyć, że w literaturze wyrażono nawet pogląd, oparty o wykładnię celowościową, że nakazy i zakazy mogą być wydane nawet wówczas, gdy czyniącym przeszkody jest uczestnik pierwotnie zainteresowany w przeprowadzeniu prac adaptacyjnych, który po wydaniu postanowienia wstępnego i jego uprawomocnieniu się, zaczyna opóźniać realizację prac4.
W tych okolicznościach Sąd Okręgowy w obecnym składzie przyjmuje, że czynienie przeszkody w rozumieniu art. 11 ust. 2 u.w.l., jako warunkujące wydawanie nakazów i zakazów w tym przepisie wskazanych, nie musi następować w każdym przypadku przez zachowania bezprawne. Wydanie nakazów i zakazów może nastąpić również wówczas, gdy zachowanie innego uczestnika wprawdzie mieści się w granicach przysługujących mu praw, jednak w swoim rezultacie powoduje powstanie przeszkody w wykonaniu postanowienia wstępnego w zakresie ustalającym konieczność przeprowadzenia prac adaptacyjnych, sprecyzowanych czy to w samym postanowieniu, czy też dających się skonkretyzować przez odwołanie do treści opinii biegłego. Jest przy tym oczywiste, że zakazy i nakazy wydane w tym trybie nie mogą pozbawiać uczestnika, do którego są adresowane, prawa do sądu.
Nie ulega również wątpliwości Sądu Okręgowego, że adresatem nakazów i zakazów może być nie tylko uczestnik, którego zachowanie wywołało powstanie przeszkody, ale także uczestnik zainteresowany przeprowadzeniem prac. Jak pokazują okoliczności niniejszej sprawy, nałożenie określonego obowiązku na zainteresowanego uczestnika, może mieć dlań istotne znaczenie przy realizacji prac adaptacyjnych. Przepis art. 11 ust. 2 u.w.l. o innym uczestniku wspomina jedynie w kontekście czynienia przeszkód, nie przewiduje natomiast ograniczenia kręgu adresatów wydawanych nakazów i zakazów tylko do uczestnika powodującego powstanie przeszkody w wykonaniu niezbędnych prac adaptacyjnych.
Z tych wszystkich względów, a nadto wobec braku okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, które winny być brane pod uwagę z urzędu (art. 378 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.), uznając zaskarżone orzeczenie za prawidłowe, apelację uczestnika oddalono jako bezzasadną (art. 385 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).
1 Ustawa z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (j.t. – Dz. U. z 2021 r. poz. 1048).
2 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2018 r., V CSK 574/17, LEX nr 2500486.
3 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r., III CSK 18/15, LEX nr 1963383.
4 Por.: I. H. (red.): Ustawa o własności lokali. Komentarz, (...) 2019 [el.], teza 15 do art. 11.