UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 16.10.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał ubezpieczonej H. D. (D.) emeryturę od 09.09.2008r., wykonując wyrok tut. Sądu z dnia 19.07.2012r, sygn. akt VIII U 2018/09. Wysokość świadczenia została ustalona na podstawie art. 53 jedynie w kwocie odpowiadającej 24% kwoty bazowej, tj. 24% z 2.275,37zł i wyniosła 546,09zł.

Ubezpieczona wniosła odwołanie od decyzji domagając się jej zmiany poprzez przyznanie jej prawa do emerytury w pełnym wymiarze i w kwocie odpowiadającej prawu,
tj. wyrokowi tut. Sądu z dnia 19.07.2012r., gdyż decyzja ta nie uwzględnia wskazówek zawartych w uzasadnieniu tego wyroku.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

Rozpoznając sprawę Sąd ustalił, co następuje .

Ubezpieczona urodziła się w dniu (...)

W dniu 09.09.2008r. ubezpieczona złożyła w organie rentowym (...) Oddział Z. wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Decyzją z dnia 04.08.2009r. Organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do emerytury w niepełnym wymiarze z powodu braku wymaganego 15 -letniego okresu emerytalnego, lecz posiadania jedynie okresu 13 lat, 8 miesięcy i 24 dni.

Na skutek odwołania ubezpieczonej od powyższej decyzji tut. Sąd prawomocnym wyrokiem z dnia 19.07.2012r. w sprawie o sygn. akt VIII U 2018/09 przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury w niepełnym wymiarze poczynając od dnia 09.09.2008r. Sąd ten w wyniku przeprowadzonego postępowania uznał okres pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym rodziców od 08.12.1962r. do 31.08.1966r. za okres doliczalny do okresów składkowych w zakresie niezbędnym dla nabycia prawa do emerytury w niepełnym wymiarze na podstawie art.10 ust.1 pkt 3 ustawy emerytalnej z dnia 17.12.1998r.

Wykonując wyrok jw. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 16.10.2012r. i przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury na podstawie art. 28 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Organ rentowy do przyznanej emerytury zaliczył 11 lat i 18 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 8 miesięcy i 6 dni okresów nieskładkowych, tj. okresy: od 01.09.1966r. do 30.09.1968r. - zatrudnienia w (...), od 01.10.1968r. do 15.11.1971r. - zatrudnienia w Instytucie Spawalnictwa, od 18.11.1971r. do 13.11.1976r. - zatrudnienia w Instytucie (...), od 14.11.1976r. do 30.09.1977r. - sprawowania opieki nad dzieckiem (urlop wychowawczy), od 01.10.1977r. do 07.08.1978r. - zatrudnienia w Instytucie (...), od 08.08.1978r. do 25.05.1980r. - sprawowania opieki nad dzieckiem (urlop wychowawczy) oraz 3 lata, 8 miesięcy i 24 dni okresów uzupełniających, tj. od 08.12.1962r. do 31.08.1966r. - pracy w gospodarstwie rolnym.

Do ustalenia podstawy wymiaru organ rentowy przyjął uzyskane dochody w okresie od 1966r. do 1978r., tj. 11 lat. Jednakże z uwagi na fakt, iż ubezpieczona nie udowodniła dochodów z 10 kolejnych lat uzyskanych przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę z dnia 10.09.2008r., tj. z lat 1998-2007, ani 20 lat z całego okresu ubezpieczenia, organ rentowy nie ustalił podstawy wymiaru emerytury a przyjął do obliczenia świadczenia jedynie 24% kwoty bazowej – 24% x 2.275,37zł. Wysokość świadczenia ubezpieczonej, ustalona w powyższy sposób na podstawie art. 53 ustawy z dnia 17.12.1998r. wyniosła 546,09zł, a po waloryzacji od dnia 01.03.2012r. - 624,93zł. Tak ustalonej wysokości emerytury organ rentowy nie podwyższył do kwoty najniższej emerytury, kierując się uregulowaniem zawartym w art. 54 ustawy emerytalnej.

Ubezpieczona od 1982r. do 2010r. przebywała w Australii. C. potwierdził okres stałego pobytu ubezpieczonej w Australii w okresie aktywności zawodowej od 09.11.1982r. do 07.12.2010r.

Ubezpieczona w dniu 24.01.2011r. złożyła w C. w Australii wniosek o emeryturę z uwzględnieniem okresu stałego pobytu w Australii. Wniosek ten został rozpoznany przez organ rentowy – (...) Oddział w N., który rozpatrzył prawo do świadczenia na podstawie ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS oraz na podstawie Umowy zawartej między Rzeczpospolitą Polską a Australią o zabezpieczeniu społecznym z dnia 07.10.2009r (Dz.U. z 2010r. nr 172 poz. 1160) i decyzją z dnia 17.02.2012r. przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 01.01.2011r. w wysokości 487,74zł.

Ubezpieczona odwołała się od tej decyzji w zakresie początkowej daty przyznania świadczenia do Sądu Okręgowego w Nowym Sączu, który postanowieniem z dnia 04.10.2012r. w sprawie o sygn. akt IV U 1048/12 zawiesił postępowanie na podstawie art. 17 §1, pkt 1 kpc do czasu zakończenia postępowania w sprawie tut. Sądu o sygn. akt VIII U 1048/12.

Pełnomocnik ubezpieczonej w toku postępowania przed tut. Sądem na rozprawie w dniu 29.01.2014r. skonkretyzowała odwołanie domagając się obliczenia przez organ rentowy podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonej, a także wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUZ, tj. przyjmując do wyliczenia podstawy wymiaru emerytury wynagrodzenie z ostatnich 10 lat przed przystąpieniem przez ubezpieczoną do ubezpieczeń społecznych za granicą.

Jak wynika z wyliczeń organu rentowego (...) Oddział R. z dnia 21.03.2014r. (k. 49 akt sądowych) wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia ustalony z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym ubezpieczona przystąpiła po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą, tj. z lat 1972-1981 wynosi 55,42%. Podstawa wymiaru emerytury z tak ustalonym (...) wyniosłaby 1.261,01zł, zgodnie z obliczeniem: 2.275,37zł (kwota obowiązująca w dniu przyznania ubezpieczonej prawa do emerytury, tj. w dniu 09.09.2008r.) x 55,42%.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, akt tut. Sądu sygn. VIII U 2018/09, akt Sądu Okręgowego w Nowym Sączu sygn. IV U 1048/12, wyliczenia organu rentowego z dnia 21.03.2014r. k. 49 akt sądowych.

Zgromadzony materiał dowody Sąd uznał za przekonywający, mogący stanowić podstawę rozstrzygnięcia.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie.

Poza sporem pozostawały okoliczności przyznania samego prawa do emerytury oraz podstawy prawnej przyznania emerytury, albowiem zaskarżoną decyzją organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury na podstawie art. 28 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz.U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.), wykonując prawomocny wyrok tut. Sądu z dnia 19.07.2012r. wydany w sprawie sygn. VIII U 2018/09.

Ubezpieczona zaskarżyła natomiast wydaną decyzję w zakresie wysokości przyznanego świadczenia, ostatecznie domagając się obliczenia podstawy wymiaru emerytury zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUZ, gdy organ rentowy w zaskarżonej decyzji ustalił wysokość świadczenia na podstawie art. 53 ustawy jw. i do ustalenia podstawy wymiaru przyjął uzyskane dochody w okresie od 1966r. do 1978r., tj. 11 lat, jednakże z uwagi na fakt, iż ubezpieczona nie udowodniła dochodów z 10 kolejnych lat uzyskanych przed zgłoszeniem wniosku ani 20 lat z całego okresu ubezpieczenia, nie ustalił podstawy wymiaru emerytury lecz przyjął do obliczenia świadczenia 24% kwoty bazowej – 24% x 2.275,37zł.

Jak wynika z treści art. 18 ust.3 ustawy o emeryturach i rentach z FUZ jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą.

Zdaniem Sądu w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy niewątpliwie zastosowanie znajduje powołany art. 18 ust. 3 ustawy emerytalnej, skoro ubezpieczona w okresie od stycznia 1987r. do grudnia 2007r., tj. w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosiła wniosek o emeryturę (tj. rok 2008) nie była ubezpieczona w Polsce , a C. potwierdził okres stałego pobytu ubezpieczonej w Australii w okresie aktywności zawodowej od 09.11.1982r. do 07.12.2010r.

Za takim przyjęciem przemawia również stanowisko Sądu Najwyższego, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 września 2013 r. (II UK 315/12, LEX nr 1375196) wskazał, iż art. 18 ust. 3 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą, przewiduje wyjątek od zasady określonej w art. 15 ust. 1 tej ustawy. Sąd Najwyższy podkreślił, że taki sposób ustalania podstawy wymiaru świadczenia jest bez wątpienia uzasadniony tym, że osobom znajdującym się w opisanej w nim sytuacji faktycznej nie ma możliwości obliczenia tej podstawy według mechanizmu przewidzianego w art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, skoro w ostatnich 20 latach kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, nie były ubezpieczone w Polsce, a tym samym nie ma możliwości wskazania żadnego dziesięciolecia z tego okresu, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Inaczej mówiąc, gdyby nie regulacja szczególna, nie byłoby możliwe ustalenie podstawy wymiaru emerytury w jakiejkolwiek wysokości.

W tej sytuacji, zdaniem Sądu, podstawę wymiaru emerytury ubezpieczonej należy obliczyć zgodnie z treścią art. 18 ust. 3 ustawy emerytalnej z uwzględnieniem wynagrodzenia z dziesięciu lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym ubezpieczona po raz pierwszy przystąpiła do ubezpieczenia za granicą, czyli z lat od 1972 do 1981, (przyjmując minimalne wynagrodzenie za okresy, za które ubezpieczona nie wykazała dochodów pomimo pozostawania w zatrudnieniu oraz przyjmując dochody zerowe za okresy, kiedy ubezpieczona w ogóle nie pozostawała w zatrudnieniu) oraz z zastosowaniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru obliczonego na podstawie wynagrodzenia z powyższych lat, który zgodnie z wyliczeniem organu rentowego wynosi 55,42%, a to począwszy od dnia przyznania prawa do emerytury tj. od dnia 09.09.2008r.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w pkt 1 wyroku, zmieniając zaskarżoną decyzję na mocy art. 477¹⁴§ 2 kpc.

W pkt 2 wyroku Sąd na mocy art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z § 11 ust. 2 i § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz.U. z 2013r., poz. 490 ze zm.) zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oddział w Z. kwotę 120,00zł na rzecz ubezpieczonej tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, uznając, że nakład pracy profesjonalnego pełnomocnika w toku niniejszego postępowania oraz stopień zawiłości sprawy uzasadnia przyznanie podwójnej stawki minimalnej.

(-) SSO Janina Kościelniak

Przewodniczący:	SSO Janina Kościelniak
Protokolant:	Kamila Niemczyk

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE