UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 stycznia 2020r. nr (...) - wydaną na wniosek ubezpieczonego M. B. z dnia 17 grudnia 2019r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury z rekompensatą. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w szczególnych warunkach następujących okresów zatrudnienia:

⚫: od 1 sierpnia 1972r. do 14 czerwca 1974r. w Zakładzie (...) – ponieważ pracodawca w świadectwie pracy z dnia 5.09.2019r. nie powołał się na odpowiednie zarządzenie resortowe oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
⚫: od 1 grudnia 1977r. do 30 listopada 1979r. w Laboratorium (...) - ponieważ ubezpieczony nie złożył świadectwa pracy w warunkach szczególnych;
⚫: od 3 kwietnia 1985r. do 14 stycznia 1994r. - w (...) S.A. w K. - ponieważ w świadectwie pracy z dnia 25 czerwca 2003r. nie określono charakteru wykonywanej pracy zgodnie z zarządzeniem resortowym Ministra Budownictwa oraz podane stanowisko pracy nie odpowiada ściśle wykazowi, działowi i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r;
⚫: od 15 stycznia 1994 - do 30 czerwca 1996r. w E. – B., ponieważ świadectwie pracy z dnia 17.02.2002r. pracodawca nie określił charakteru wykonywanej pracy zgodnie z zarządzeniem resortowym Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz podane stanowisko pracy nie odpowiada ściśle wykazowi, działowi i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r

Odwołanie od tej decyzji złożył ubezpieczony M. B., który zarzucił tej decyzji naruszenie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Odnośnie zakwestionowania przez organ rentowy świadectwa pracy z dnia 05.09.2019r wystawionego przez (...) S.A. ubezpieczony wskazał w uzasadnieniu odwołania, że w kwestionowanym świadectwie pracy pracodawca powołał się na zarządzenie nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyk na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, a zarządzenie to zostało wydane na podstawie § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. Podkreślił on przy tym, że zgodnie z § 1 pkt 2 rozporządzenia właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach i zwrócił uwagę, że w zakwestionowanym świadectwie pracy wskazano stanowisko pracy wymienione w wykazie A w dziale II (w energetyce) pod poz. 1 punkt 9 - elektromonter instalacji i urządzeń elektroenergetycznych oraz wskazane w Dziale II poz. 1 punkt 18 - t.j. elektromonter urządzeń rozdzielczych i stacyjnych.

Odnośnie niezaliczenia przez organ rentowy do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu pracy od 01.12.1977 do 30.11.1979 w Laboratorium (...) w B. ubezpieczony wskazał, że była to praca wykonywana na rzecz wojska na podstawie rozkazów. Podkreślił, że zgodnie z wyciągiem z Archiwum Wojskowego w T. na podstawie rozkazu Kierownika Laboratorium (...) (...)w B. z dnia 23.12.1977r. sygnatura (...)został przyznany mu od dnia 01.12.1977 dodatek za szczególne właściwości pracy w wojsku. Wskazał, że zakres obowiązków na zajmowanym przez niego w spornym okresie stanowisku pracy polegał na poddawaniu aparatów elektrycznych badaniom wysokim napięciem. Charakter pracy powodował, iż ubezpieczony był poddawany ciągłym działaniom pola elektromagnetycznego w przedziale od 01 do 05 MHz oraz przebywał w pomieszczaniu, w którym znajdowało się źródło napięcia 15 KV, tj. w strefie zagrożenia, a charakter wykonywanej przez niego pracy odpowiadał pracy ujętej w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w Dziale XIV (Prace różne), pod pozycją 4. tj: praca narażająca na działanie promieniowania jonizującego oraz praca narażająca na działanie pól elektromagnetycznych od 01 do 300000 MHz w strefie zagrożenia. Ponadto ubezpieczony podkreślił, że w związku z reorganizacją struktury wojska Laboratorium (...) (...)w B. zostało rozwiązane, a wszelkie dokumenty z Laboratorium zostały złożone w(...)w T.. Ubezpieczony podkreślił, że zwrócił się do Archiwum o wystawienie mu stosownego świadectwa pracy, jednak nie otrzymał go, bowiem Archiwum nie wystawia świadectw pracy w warunkach szkodliwych, szczególnych lub uciążliwych dla zdrowia, ponieważ nie jest następcą prawnym po Laboratorium (...) (...)w B., a tego następcy brak. Ubezpieczony zwrócił uwagę również na okoliczność, że do wskazanego Archiwum nie została przekazana jego teczka osobowa. W opinii ubezpieczonego, w związku z upływem czasu, rozwiązaniem Laboratorium, brakiem następcy prawnego oraz brakiem teczki osobowej, jedynym dokumentem wskazującym na wykonywanie przeze niego prac w szczególnych warunkach jest rozkaz Kierownika Laboratorium, na podstawie którego przyznano mu dodatek za szczególne właściwości pracy w wojsku.

Odnośnie niezaliczenia przez organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od 03.04.1985 do 14.01.1994 wykonywanej w (...) S.A. w K. ubezpieczony wskazał, że w zakwestionowanym świadectwie pracy z dnia 25.06.2003r. zostało wskazane stanowisko pracy tj. elektromonter, a poprzez wskazanie punktu, pozycji i działu wykazu zostało uszczegółowione, iż chodzi o stanowisko: elektromontera instalacji i urządzeń elektroenergetycznych zgodnie z załącznikiem nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Podkreślał on przy tym, iż w treści świadectwa pracy pracodawca wskazał, że odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych, co jest tożsame z działem II (prace w energetyce) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. tj. prace przy wytwarzaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych.

Wreszcie odnośnie niezaliczenia przez organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od 15.01.1994 do 30.06.1996 w E. - B., ubezpieczony wskazał, że w zakwestionowanym świadectwie z dnia 17.12.2002r. zostało wskazane stanowisko elektromonter, a poprzez wskazanie punktu, pozycji, działu i wykazu uszczegółowiono, iż chodzi o stanowisko: elektromontera instalacji i urządzeń elektroenergetycznych t.j. o stanowisko zgodne z zarządzeniem nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 01.07.1983r. oraz zgodne z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.

Ubezpieczony wniósł ponadto o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu swojego pracowniczego zatrudnienia od dnia 01.12.1979 do 17.08.1981 w (...) Przedsiębiorstwie (...) na podstawie świadectwa pracy z dnia 01.04.1985r. oraz z wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej. Odwołujący wskazał, że w tym okresie wykonywał pracę na stanowisku elektromontera na budowach na obszarze całego kraju tj. wykonywanie instalacji przemysłowej jak i mieszkaniowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną uprzednio w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że na podstawie przedłożonego przez ubezpieczonego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 5 września 2019r. organ rentowy nie kwestionuje okresu od 1.08.1972-14.06.1974 r. jako okresu pracy w warunkach szczególnych.

Na rozprawie w dniu 23 czerwca 2020r. strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska, a nadto ubezpieczony wniósł o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych także okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usług (...) S.A. w B. od dnia 1 lipca 1996r. do dnia 31 stycznia 1999r. na stanowisku kierownika robót oraz zatrudnienia w (...) Spółce z o. o. w G. na stanowisku kierownika robót w okresie od 1 kwietnia 2004r. do 19 listopada 2010r.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony M. B. urodził się (...) i od dnia (...) uprawniony jest do emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego 65 lat.

Ubezpieczony nie ubiegał się o emeryturę w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony legitymował się stażem ubezpieczeniowym wynoszącym 25 lat 7 miesięcy i 14 dni.

Okoliczności bezsporne.

W okresie od dnia 1 sierpnia 1972r. do dnia 14 czerwca 1974r. ( t.j. – 1 rok 10 miesięcy i 14 dni) ubezpieczony był zatrudniony w Zakładach (...) ( którego następcą prawnym jest obecnie (...) S.A. Oddział Elektrociepłownia w B.), gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach , tj. pracę przy wytwarzaniu, przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych na stanowisku elektromontera instalacji i urządzeń elektroenergetycznych (od dnia 1 sierpnia 1972r do dnia 30 kwietnia 1973r.) oraz na stanowisku elektromontera urządzeń rozdzielczych i stacyjnych ( od 1 maja 1973r. do 14 czerwca 1974r.) - wymienionych w wykazie A dziale II pod pozycją 1, w punktach 9 i 18 - stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach.

Bezsporne, nadto dowód: świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z 5.09.209r. – k. 7 akt sprawy oraz przesłuchanie powoda – e- protokół rozprawy k 73 i skrócony protokół rozprawy – k. 69 – 71.

W trakcie pracowniczego zatrudnienia w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w B. od 3 sierpnia 1974 r. do 30 listopada 1977 r. na stanowisku mechanika aparatury automatycznej (niekwalifikowanego przez ubezpieczonego do stażu pracy w szczególnych warunkach) ubezpieczony odbył zasadniczą służbę wojskową od okresie od 26 października 1976 r. do 25 listopada 1977 r. ( dowody : odpis świadectwa pracy – k. 7 akt kapitału początkowego oraz odpis książeczki wojskowej – k. 26 i 27 akt kapit. początk.).

Następnie podjął on w okresie od 1 grudnia 1977r. do 30 listopada 1979r. ( 2 lata ) pracę w szczególnych warunkach w Laboratorium (...) (...)w B. na stanowisku samodzielnego legalizatora, gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych, a jej charakter odpowiadał pracy ujętej w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w dziale XIV pod pozycją 4: „Praca narażająca na działanie promieniowania jonizującego oraz praca narażająca na działanie pól elektromagnetycznych od 01 do 300000 MHz w strefie zagrożenia”. Zakres obowiązków ubezpieczonego na tym stanowisku pracy polegał na poddawaniu aparatów elektrycznych badaniom wysokim napięciem. Ubezpieczony był poddawany ciągłym działaniom pola elektromagnetycznego w przedziale od 01 do 05 MHz. Do jego obowiązków należało sprawdzanie osłon stacji radiolokacyjnych pod względem przebicia napięcia osłaniającego te urządzenia. Transformator znajdował się w odległości 1 metra od stanowiska pracy ubezpieczonego i emitował on pole elektromagnetyczne w zakresie od 0,1 do 300 000 MHz, była to więc praca w strefie zagrożenia. Ubezpieczony testował skuteczność wskazanych osłon, co odbywało się w pomieszczeniu, gdzie znajdował się transformator o mocy 20 kilowoltoamperów. Był to transformator probierczy do pomiarów elektrycznych o wymiarach 1,5 metra wysokości i 1,5 metra szerokości. Ubezpieczony obsługiwał także magazyny, w którym znajdowały się urządzenia i części elektroniczne potrzebne do naprawy przyrządów elektronicznych takich jak woltomierze elektroniczne, falowniki, częstościomierze i urządzenia do lokalizacji i naprowadzania rakiet. Ta praca polegała na wydawaniu w godzinach porannych części z magazynu. Czas trwania wydawania urządzeń i części z magazynu trwał do około godziny i miało to miejsce 2 razy w tygodniu. W pozostałym czasie ubezpieczony przebywał w pomieszczeniu, w którym oddziaływało na niego pole elektromagnetyczne w wyżej wskazanym zakresie. Ubezpieczony otrzymywał dodatek za szczególne właściwości pracy w wojsku w okresie od 1 grudnia 1977 r. do 30 listopada 1979 r. Jego akta osobowe za okres pracy w Laboratorium (...) zaginęły.

Dowody: Wyciąg z rozkazu dziennego Kierownika Laboratorium legalizacji Przyrzą dów Pomiarowych (...) nr (...)wystawiony przez Archiwum Wojskowe w T.- k. 37, adnotacja na świadectwie pracy o pobieraniu dodatku za szczególne właściwości pracy- k. 9 akt KPU, dowód z przesłuchania ubezpieczonego zapis AV na płycie CD - k. 73 akt sprawy, protokół skrócony- k. 70 akt sprawy.

W okresie od 1 grudnia 1979r. do 1 kwietnia 1985r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B., gdzie w okresie od 1 grudnia 1979r. do 16 sierpnia 1981r. wykonywał pracę na stanowisku elektromontera. Na tym stanowisku pracy ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę polegającą na zakładaniu instalacji przemysłowych i mieszkaniowych.

Dowody: świadectwo pracy z dnia 1.04.1985r.- w aktach osobowych powoda z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B., angaż z dnia 17.08.1981r: przeniesienie na stanowisko starszego inspektora z dniem 17.08.1981r. - w aktach osobowych powoda, dowód z zeznań stron ograniczony do ubezpieczonego zapis AV na płycie CD- k. 73 akt sprawy, protokół skrócony- k. 70 akt sprawy.

W okresie od 3 kwietnia 1985r. do 14 stycznia 1994r. (8 lat 9 miesięcy i 12) dni ubezpieczony był zatrudniony w (...) S.A. w K. (oraz u poprzedników prawnych tej Spółki) na stanowisku elektromontera przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych odpowiadającą swym charakterem pracom wymienionym w wykazie A dziale II rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. tj. pracę w energetyce. Stanowisko pracy wymienione zostało w wykazie A dziale II poz. 1 pkt 4 zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. ( Dz.Urz.MB.1983.3.6 z dnia 1983.12.06) i odpowiadało pracom przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Ubezpieczony pracował wówczas na stanowisku elektromontera instalacji i urządzeń elektroenergetycznych i w tym okresie budował elektrownie i elektrociepłownie, w których znajdowały się generatory do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej, zajmując się montażem urządzeń - przekładników prądowych i napięciowych wysokiego napięcia w rozdzielniach elektroenergetycznych stawianych w elektrowniach i elektrociepłowniach. Była to praca pod napięciem, a ubezpieczony posiada uprawnienia do pracy pod napięciem bez ograniczenia. Pracodawca wystawił ubezpieczonemu za ten okres zatrudnienia świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Dowody: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 25.06.2003r- k. 17 akt emerytalnych, dowód z zeznań stron ograniczony do ubezpieczonego zapis AV na płycie CD- k. 73 akt sprawy, protokół skrócony- k. 70 akt sprawy.

W okresie od 15 stycznia 1994r. - do 30 czerwca 1996r. (2 lata 5 miesięcy i 17 dni) ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) s.c. Z. O. w B. na stanowisku elektromontera, gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach - prace przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych, które są wymienione w wykazie A dziale II rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. oraz w Wykazie A dziale II poz. I zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa I Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. Ubezpieczony wykonywał czynności takie same, jak w poprzednim okresie zatrudnienia. Firma (...) wykonywała bowiem takie same montaże jak (...) SA w K.. Następca prawny tego pracodawcy ( (...) Spółka z o.o. w B.) wystawił ubezpieczonemu za ten okres zatrudnienia świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych.

Dowody: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 17.12.2002r. – k. 21 akt KPU, dowód z zeznań stron ograniczony do ubezpieczonego zapis AV na płycie CD- k. 73 akt sprawy, protokół skrócony- k. 70 akt sprawy.

W okresie od 1 lipca 1996r. do 31 stycznia 1999r. ubezpieczony zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Usług (...) S.A. w B. na stanowisku kierownika robót w pełnym wymiarze czasu pracy. W tym okresie ubezpieczony nadzorował prace brygad elektromonterów przy budowach linii średniego napięcia oraz montażu linii światłowodowych na liniach średniego napięcia. Ubezpieczony posiada uprawnienia nadzorcze elektryczne. Praca ta była pracą w warunkach szczególnych wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i odpowiadała swym charakterem pracom wymienionym w Wykazie A dział XIV pozycja 24 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. tj. Kontroli międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Dowód: świadectwo pracy z dnia 29.01.1999r. – k. 22 akt KPU, dowód z zeznań stron ograniczony do ubezpieczonego zapis AV na płycie CD- k. 73 akt sprawy, protokół skrócony- k. 71 akt sprawy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów w postaci świadectw pracy oraz świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz innych dokumentów z akt osobowych powoda, które nie budziły wątpliwości sądu co do wiarygodności zawartych w nich danych, a także na podstawie zeznań ubezpieczonego, które Sąd ocenił jako wyczerpujące i szczere. Sąd nie podzielił wątpliwości organu rentowego co do prawidłowości formalnej świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych, które przedłożył ubezpieczony. Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że mimo, iż ZUS zakwestionował prawidłowość formalną tych świadectw, to jednocześnie nie kwestionował samej treści tych dokumentów, to jest wynikających z nich okoliczności, że ubezpieczony w spornych okresach faktycznie w pełnym wymiarze czasu pracy i stale pracował jako elektromonter. W tym miejscu wskazać należy, że poprawną podstawą prawną świadectwa pracy w warunkach szczególnych jest powołanie się na odpowiednią pozycję i dział wykazu stanowisk pracy stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. i wszystkie zakwestionowane świadectwa zawierają takie odwołanie do właściwej pozycji wykazu A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r . Zakwestionowanie pod względem formalnym przez ZUS dokumentów i negowanie ich mocy dowodowej wyłącznie z tego powodu, że jednocześnie nieprawidłowe jest odniesienie się do zarządzenia resortowego było, zdaniem Sądu, nadmiernym formalizmem ze strony ZUS.

Jeżeli zaś chodzi o te okresy pracy, które Sąd, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych, mimo, że ubezpieczony nie przedstawił za nie świadectw pracy w warunkach szczególnych, to jest okresu zatrudnienia w Laboratorium (...) Pomorskiego Okręgu Wojskowego w B. oraz w Przedsiębiorstwie Usług (...) S.A. w B., to Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego, co do specyfiki i charakteru czynności, jakie ubezpieczony u tych pracodawców wykonywał, oraz że praca ta wykonywana była stale i pełnym wymiarze czasu pracy. Jednoznaczne jest stanowisko judykatury, że jeśli ubezpieczony nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, to okoliczność, czy sporny okres pracy był okresem pracy w warunkach szczególnych czy też nie, można ustalić w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych bowiem każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. Sąd, uznając zeznania ubezpieczonego za wiarygodne oraz znajdujące oparcie w dokumentach w postaci świadectw pracy, uznał zatem, że w spornych okresach ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach, mimo, że jego pracodawcy nie wystawili mu stosowych świadectw.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Mimo uwzględnienia ubezpieczonemu spornych okresów do stażu pracy w szczególnych warunkach i co za tym idzie ustalenia, iż ubezpieczony legitymuje się co najmniej 15 letnim stażem pracy w tych warunkach, odwołanie ubezpieczonego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przyczyną, dla której decyzja organu rentowego, odmawiająca ubezpieczonemu prawa do rekompensaty okazała się ostatecznie zgodna z prawem (chociaż z innych motywów, niż wskazane w jej uzasadnieniu), nie była bowiem okoliczność niewykazania przez ubezpieczonego stosownego stażu pracy w szczególnych warunkach ( jak w uzasadnieniu decyzji wskazał to organ rentowy), a okoliczność, iż ubezpieczony na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. na dzień 1 stycznia 1999r. posiadał ogólny staż ubezpieczeniowy wynoszący ponad 25 lat, co w kontekście posiadania również na dzień 1 stycznia 1999 r. ponad 15- letniego stażu pracy w szczególnych warunkach skutkuje nabyciem przez niego ex lege w dniu ukończenia 60 roku życia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach, co stanowi przesłankę negatywną prawa do rekompensaty. Staż ubezpieczeniowy powoda w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999 r. - po zsumowaniu tylko 4 okresów jego pracowniczego zatrudnienia ( od 01.08.1972 r. do 14.06.1974 ; od 01.12.1977 do30.11.1979 ; od 03.04.1985 do14.01.2003; od 15.01.1994 do 30.06.1996) – wyniósł 15 lat 1 miesiąc i 13 dni i powiększał się jeszcze o kolejny okres pracy w szczególnych warunkach od 01.06.1996 do 31.12.1998.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1924) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS (ust. 2).

Celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych ustawodawca zdefiniował ją jako odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Artykuł 2 pkt. 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej, 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Warunek sformułowany w tym przepisie należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS, obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym lub rozpoczęli służbę po 31 grudnia 1998 r.- art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych w związku z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS – (tak w: Komentarzu do ustawy o emeryturach pomostowych Marcina Zielenieckiego, Lex 2014, Komentarzu do powołanej wyżej ustawy Kariny Jankowskiej i Inetty Jędrasik – Jankowskiej, WP LexisNexis 2011).

Ustawa o emeryturach pomostowych miała być w swym założeniu alternatywą dla osób, które nie mogły nabyć prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jedynie więc nabycie prawa do wcześniejszej emerytury stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty.

Prawo do emerytury w obniżonym wieku jest prawem, które ubezpieczony, o ile spełni przesłanki wyartykułowane w artykułach 32 i 184 ustawy emerytalnej, nabywa z mocy samego prawa (ex lege). Decyzja wydana na skutek wniosku o to świadczenie ma charakter jedynie deklaratoryjny - stwierdza jedyni fakt nabycia z mocy samego prawa świadczenia emerytalnego. Oznacza to - w kontekście niniejszej sprawy - że nawet jeśli ubezpieczony nie wystąpił po ukończeniu przez siebie 60 roku życia ( a więc po dniu (...) r.) z wnioskiem o emeryturę w obniżonym wieku, to i tak prawo do niej nabył. Prawo to istniało, mimo jego faktycznego niezrealizowania przez ubezpieczonego. A zatem w przypadku odwołującego zachodzi negatywna przesłanka prawa do rekompensaty przewidziana w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych, bowiem spełnił wszystkie warunki konieczne do przyznania emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach (art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) i prawo do takiej emerytury mogło mu zostać przyznane. Fakt, że prawa tego nie zrealizował, nie wystąpił z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę i w związku z tym nie została mu ona przyznana decyzją organu rentowego, nie może prowadzić do wniosku, zgodnie z którym nie nabył on prawa do emerytury w rozumieniu przepisu art. 22 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. W wyroku z dnia 16 maja 2018 r. III UK 88/17 (opublikowanym w OSNP 2019/2/23 oraz w LEX nr 2549286) Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że „rekompensata, o której mowa w art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych nie przysługuje osobie, która nabyła ex lege prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale nie zrealizowała tego prawa wskutek niezłożenia wniosku o świadczenie”.

W końcowej części niniejszych rozważań podkreślić jeszcze należy, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy - w ocenie Sądu – nie pozwalał na dokonanie ustalenia, zgodnie z którym ubezpieczony wykonywał prace w szczególnych warunkach po dniu 31 stycznia 1999 r. Jego pracownicze zatrudnienie w:

- Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w B. od 1 lutego 1999 r. do 30 listopada 2002 r.,

- Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym ‘ (...) Sp. z o.o. w K. od 1 grudnia 2002 r. do 31 marca 2004 r.,

nie było kwalifikowane przez ubezpieczonego jako praca w szczególnych warunkach, gdyż polegało ono na nadzorowaniu pracowników układających ziemne linie światłowodowe i telekomunikacyjne, która to praca nie była pracą w szczególnych warunkach. (dowód: przesłuchanie powoda). Ponadto na okresy te powyżsi pracodawcy nie wystawili ubezpieczonemu świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach ( okoliczność niesporna). Także późniejsze okresy zatrudnienia powoda (w tym w (...) w G. od 1 kwietnia 2004 r. do 19 listopada 2010 r.) nie mogły być zaliczone do pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach albowiem ubezpieczony nie przedłożył świadectw wykonywania pracy w takich warunkach od pracodawców, a z zeznań ubezpieczonego wynikało, iż jego obowiązki pracownicze na stanowiskach kierownika robót czy kierownika budowy polegały wówczas na nadzorowaniu pracowników, którzy zakładali instalacje elektryczne n.p. w galeriach handlowych. Tego rodzaju zatrudnienie nie zostało wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. - wykazie A – jako rodzaj pracy w szczególnych warunkach.

Mając na uwadze powyższe rozważania, uznając zaskarżoną decyzję za prawidłową na podstawie przepisu art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji wyroku.

Na oryginale właściwy podpis.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE