UZASADNIENIE

Powód A. C. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa - Ministerstwa Sprawiedliwości w W. i Aresztu Śledczego w S. kwoty 100 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ( naruszenie dóbr osobistych ) oraz 20 000 zł na cel społeczny - Dom Dziecka. Powód wskazał, że warunki w jakich przebywa nie spełniają norm powierzchniowych, gdyż w okresie od początku osadzenia do chwili obecnej przebywając w celi nr (...) nigdy nie była zapewniona norma 3 m2 a pomieszczenie sanitarne nie jest w pełni oddzielone od pomieszczenia mieszkalnego, nie ma nawet kawałka szmaty, która pełniłaby rolę drzwi a płyty pilśniowe oddzielające to pomieszczenie mają wysokość około 1 metra, zaś w pomieszczeniu celi panuje wilgoć, pleśń i grzyb.

Pozwany Skarb Państwa w odpowiedzi na pozew wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. Pozwany stwierdził, że powód nie wykazał przekroczenia normy powierzchniowej i nie zgłaszał w trakcie pobytu w pozwanej placówce żadnych skarg odnośnie warunków sanitarno - bytowych, jak też nie wnioskował o zmianę celi w której nie ma pleśni ani grzyba.

Wyrokiem z dnia 25 maja 2012 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił powództwo odstępując od obciążenia powoda kosztami procesu.

Sąd I instancji ustalił w toku postępowania, że powód przebywał w pozwanym Areszcie Śledczym w S. w okresie od 21 lipca 2011 roku do chwili wniesienia pozwu - 15 marca 2011 roku w celi dwuosobowej nr (...), której powierzchnia wynosi 7,21 m2. Przebywał tam wraz z drugim osadzonym. W celi tej znajduje się kącik sanitarny oddzielony od reszty pomieszczenia przesłoną o wysokości 1,20 m2 zapewniającą minimum intymności. Wartość natężenia oświetlenia wynosi E -103,3 i przekracza wartość określoną polską normą. Wentylacja w celi zapewnia swobodny przepływ powietrza. Nie odnotowano w stosunku do powoda przekroczenia normy powierzchniowej a powód nie zgłaszał podczas pobytu w pozwanym areszcie śledczym żadnych skarg odnośnie warunków sanitarno -pobytowych i nie wnioskował o zmianę celi.

Sąd Okręgowy ustalił ponadto, że cela mieszkalna w której przebywał powód była wyposażona w wymagany przepisami prawa sprzęt kwaterunkowy, to jest m.in. łóżko dla każdego osadzonego, stoły i krzesła a sprzęt kwaterunkowy był stosunkowo nowy, w dobrym stanie technicznym. Osadzeni mieli zapewniony stały dostęp do umywalki i toalety odgrodzonej od pozostałej części celi. Zapewniona była również odpowiednia wentylacja grawitacyjna a w celi tej nie występowały pleśnie i inne zabrudzenia o których wspominał powód. Powód bardzo przeżywa pobyt w placówce pozwanego a w szczególności rygory, którym jest tam poddawany. Szczególnie uciążliwy jest dla powoda pobyt z innymi osadzonymi, którzy wyrażają swoje poglądy i powód w tym czuje się dotknięty, wstydzi się załatwiania potrzeb fizjologicznych w kąciku sanitarnym. Ma zapewnione bezpłatne świadczenia zdrowotne i korzysta z pomocy medycznej, w tym z opieki psychiatrycznej.

Oceniając zarzuty powoda wobec faktów ustalonych w toku postępowania Sąd Okręgowy zważył, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Pozwany Skarb Państwa Areszt Śledczy w S. wykazał w toku procesu poprzez powołane dowody, że jego działanie było zgodne z prawem a tym samym nie naruszało praw powoda. Z uzyskanego od pozwanego zestawienia cel, w których przebywał powód wynika w szczególności, że do dnia wniesienia pozwu a także później powód nie był osadzony w celi bez zachowania normy powierzchniowej określonej w art. 110 § 2 k.k.w. Odnosząc się natomiast do zarzutu powoda, że w celi nr (...) panowała wilgoć, był grzyb i pleśń, Sąd I instancji zważył, że powód tego twierdzenia nie udowodnił. Z dokumentacji przedstawionej przez pozwanego wynika, że cela ta jest czysta a każdy z osadzonych ma osobne miejsce do spania i jedzenia. Niedogodności na które powołuje się powód są związane z samym procesem odbywania kary pozbawienia wolności. Dyskomfort codziennego przebywania w warunkach więziennych jest w istocie elementem odbywania kary pozbawienia wolności. W przedmiotowej sprawie pozwany wykazał, że jego działanie było zgodne z obowiązującymi przepisami, nie zostały zatem naruszone dobra osobiste powoda a zatem roszczenie o zadośćuczynienie a także o zapłatę wskazanej w pozwie kwoty na oznaczony cel społeczny nie podlega uwzględnieniu wobec braku przesłanek określonych przepisami art. 24 k.c. i art. 448 k.c.

W apelacji powód zarzucił pominięcie wniosków dowodowych zawartych w pozwie kwestionując ustalenia Sądu I instancji dotyczące powierzchni celi nr (...), wnosił o przesłuchanie w charakterze świadka osadzonego wspólnie z powodem J. M. oraz przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego do spraw budownictwa na okoliczność ustalenia warunków technicznych cel i ich prawdziwej powierzchni użytkowej oraz zgodności z przepisami prawa budowlanego. W ocenie skarżącego od podanej przez pozwanego powierzchni celi nr (...) należy odliczyć powierzchnię ponad 2 m2 zajętą przez kącik sanitarny. Powód wnosił także o ustanowienie pełnomocnika z urzędu i umożliwienie uczestnictwa w czynnościach procesowych. Z treści apelacji wynika, że powód wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie, jakkolwiek w kategoriach oczywistej omyłki należy potraktować ustalenie Sądu Okręgowego dotyczące okresu czasu w którym powód był osadzony w celi nr (...) Aresztu Śledczego w S.. W istocie był to okres od dnia 21 lutego 2011 roku do dnia 5 kwietnia 2011 roku, tak jak wskazano w zestawieniu na k-46 dotyczącym rozmieszczenia powoda w celach mieszkalnych w okresie jego pobytu w pozwanym areszcie, a nie okres od 21 lipca 2011 roku do 15 marca 2011 roku, jak wynikało z ustaleń Sądu I instancji opisanych w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Chybiony jest zarzut dotyczący nieprawidłowego obliczenia przez pozwanego powierzchni celi nr (...) znajdującej się w pomieszczeniach pozwanego Aresztu Śledczego w S.. Powód po doręczeniu mu odpisu pisma procesowego pozwanego z dnia 2 sierpnia 2011 roku w którym wskazano dokładną powierzchnię celi nr (...), to jest 7,21 m2 nie kwestionował już w toku postępowania przed Sądem I instancji podanych przez pozwanego wymiarów tej celi. Z wywodów zawartych w apelacji wynika natomiast, że w ocenie skarżącego od wskazanej przez pozwanego powierzchni należy odliczyć powierzchnię zajętą przez kącik sanitarny, większą o ponad 2 m2. Jednocześnie powód nie ustosunkował się do tych fragmentów uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia z których wynikał sposób obliczania powierzchni cel mieszkalnych w oparciu o obowiązujące od 13 sierpnia 2010 roku postanowienia instrukcji Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 roku w sprawie ustalenia pojemności jednostek penitencjarnych. Zgodnie z zasadami tam zawartymi, które nawiązują do normy PN - ISO 9836 : 1997 przy obliczaniu powierzchni mieszkalnej cel nie wlicza się do tej powierzchni nie tylko powierzchni zajmowanej przez wydzielone kąciki sanitarne ale również powierzchni zajętej przez urządzenia grzewcze, wnękę okienną i grzejnikową oraz powierzchnię znajdującą się poza kratami wewnętrznymi. Nie zasługuje też na uwzględnienie zarzut dotyczący oddalenia wniosków powoda o przeprowadzenie dowodów z opinii biegłych celem ustalenia rzeczywistej powierzchni użytkowej cel oraz ustalenia warunków techniczno - budowlanych ich wyposażenia z punktu widzenia przepisów prawa budowlanego. W tym zakresie zresztą powód nie był konsekwentny ponieważ podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 30 listopada 2011 roku zeznał, że jego zarzuty dotyczą wyłącznie celi nr (...), zaś w apelacji wnosił o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego celem ustalenia rzeczywistej powierzchni cel w których przebywał. Zgodzić należy się także z poglądem Sądu I instancji według którego niektóre fakty objęte wnioskami powoda nie wymagały wiadomości specjalnych i dla ich stwierdzenia nie była konieczna opinia biegłego. Dotyczy to w szczególności powierzchni celi mieszkalnej i panującej w niej wilgoci, zagrzybienia i pleśni, zwłaszcza, że wskazywane przez powoda wilgoć, pleśń i zagrzybienie miały istnieć w dacie przebywania w tej celi przez powoda a nie w dacie orzekania o roszczeniach powoda przez Sąd I instancji. Z kolei część wniosków dowodowych zawartych w pozwie dotyczyła faktów wymagających wiadomości specjalnych takich jak rozstrój zdrowia powoda wskutek przebywania w celach zagrzybionych, wilgotnych i pokrytych pleśnią, jednakże ich przeprowadzenie byłoby celowe po stwierdzeniu podstawowej przesłanki odpowiedzialności deliktowej a mianowicie czynu niedozwolonego pozwanego w postaci jego bezprawnego zachowania. Zebrany w toku postępowania materiał dowodowy nie dawał jednak podstawy do takiej oceny zachowania pozwanego i dlatego zbędne było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego celem ustalenia stanu zdrowia powoda.

Nie można też zgodzić się z twierdzeniem powoda zawartym w apelacji, że tylko pełna i trwała zabudowa kącika sanitarnego od podłogi do sufitu jest zgodna z zasadami obowiązującymi w zakładach karnych i aresztach śledczych. Zgodnie z przepisem § 89 ust.l rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ( Dz.U. 2002, Nr 75, poz. 690 ze zm.) do budynków zakwaterowania osób tymczasowo aresztowanych, skazanych lub ukaranych nie stosuje się m.in. przepisów dotyczących wymiarów drzwi do łazienki, wyposażenia łazienek w budynkach zamieszkania zbiorowego oraz wymiarów kabiny ustępowej nieprzeznaczonej dla osób niepełnosprawnych. Zatem przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego co do zgodności usytuowania, czy wyposażenia kącika sanitarnego z przepisami prawa budowlanego byłoby w tym zakresie niecelowe.

Powód podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 30 listopada 2011 roku wskazał wprawdzie dane osobowe osoby, która wspólnie z powodem odbywała karę pozbawienia wolności w celi nr (...) pozwanego aresztu śledczego, jednakże takie sformułowania nie są jednoznaczne z wnioskiem o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka. Powód posiadał w tym zakresie niezbędną wiedzę o czym świadczy formułowanie wniosków dowodowych zarówno w pozwie jak i w apelacji. Zgłoszenie takiego wniosku dopiero w apelacji należy potraktować jako działanie spóźnione , powodujące w rezultacie pominięcie tego wniosku dowodowego na podstawie przepisu art. 381 k.p.c.

Zgłoszony w apelacji wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu został natomiast rozstrzygnięty przez Sąd I instancji postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2012 roku wydanym na podstawie przepisu art. 117(2)§2k.p.c.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Apelacyjny, na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. oddalił apelację, zaś o kosztach zastępstwa procesowego orzekł zgodnie z przepisami art. 98 § 1 k.p.c, art. 99 k.p.c. w związku z przepisami § 6 pkt6 i § 13 ust.l pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1348 ze zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE