UZASADNIENIE

Syndyk masy upadłości K. K. (1) wystąpił o uznanie
za bezskuteczne umów darowizn środków pieniężnych w łącznej wysokości 230 028,50 zł dokonanych przez upadłą K. K. (1) z pozwanym M. K. w okresie od 24 sierpnia 2016 r. do 20 maja 2020 r., ewentualnie wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 230 028,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 września 2021 r. do dnia zapłaty tytułem bezpodstawnego wzbogacenia. Ponadto wniósł o zasądzenie
od pozwanego na jego rzecz jego kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, podniósł zarzut przedawnienia oraz zarzut zużycia wypłaconych pieniędzy na bieżące potrzeby prowadzonej przez K. K. (2) działalności gospodarczej i na bieżące utrzymanie małżonków. Ponadto wniósł o zasądzenie od powoda kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej pozwanemu z urzędu.

Pismem z 15 lipca 2022 r. powód wniósł o uznanie za bezskuteczną wobec niego umów darowizny środków pieniężnych dokonanych przez upadłą K. K. (1) z pozwanym M. K. z 24 sierpnia 2016 r.
w wysokości 410,00 zł; z 29 sierpnia 2016 r. w wysokości 180,00 zł; z 2 września 2016 r. w wysokości 10,00 zł; z 26 września 2016 r. w wysokości 982,00 zł;
z 30 września 2016 r. w wysokości 300,00 zł; z 15 października 2016 r.
w wysokości 50,00 zł; z 31 października 2016 r. w wysokości 850,00 zł;
z 2 listopad 2016 r. w wysokości 5,00 zł; z 4 listopada 2016 r. w wysokości 70,00 zł; z 23 listopada 2016 r. w wysokości 600,00 zł; z 25 listopada 2016 r.
w wysokości 15,00 zł; z 12 grudnia 2016 r. w wysokości 50,00 zł; z 29 grudnia 2016 r. w wysokości 13 000,00 zł; z 2 stycznia 2017 r. w wysokości 150,00 zł;
z 25 stycznia 2017 r. w wysokości 30,00 zł; z 17 marca 2017 r. w wysokości 80,00 zł; z 6 kwietnia 2017 r. w wysokości 250,00 zł; z 19 kwietnia 2017 r. w wysokości 270,00 zł; z 21 kwietnia 2017 r. w wysokości 160,00 zł; z 27 kwietnia 2017 r.
w wysokości 9 400,00 zł; z 31 maja 2017 r. w wysokości 40,00 zł; z 2 czerwca 2017 r. w wysokości 8,00 zł; z 16 czerwca 2017 r. w wysokości 130,00 zł;
z 31 lipca 2017 r. w wysokości 800,00 zł; z 2 sierpnia 2017 r. w wysokości 25,00 zł; z 16 sierpnia 2017 r. w wysokości 10,00 zł; z 29 sierpnia 2017 r. w wysokości 180,00 zł; z 14 września 2017 r. w wysokości 870,00 zł; z 14 września 2017 r.
w wysokości 540,00 zł; z 16 września 2017 r. w wysokości 400,00 zł;
z 31 października 2017 r. w wysokości 90,00 zł; z 2 lutego 2018 r. w wysokości 15,00 zł; z 2 lutego 2018 r. w wysokości 80,00 zł; z 5 lutego 2018 r. w wysokości 80,00 zł; z 6 marca 2018 r. w wysokości 15,00 zł; z 25 kwietnia 2018 r.
w wysokości 500,00 zł; z 30 kwietnia 2018 r. w wysokości 2 000,00 zł;
z 30 kwietnia 2018 r. w wysokości 200,00 zł; z 30 kwietnia 2018 r. w wysokości 90,00 zł; z 22 maja 2018 r. w wysokości 5 200,00 zł; z 25 czerwca 2018 r.
w wysokości 226,00 zł; z 29 czerwca 2018 r. w wysokości 345,00 zł; z 9 lipca 2018 r. w wysokości 120,00 zł; z 10 lipca 2018 r. w wysokości 20,00 zł; z 10 lipca 2018 r. w wysokości 400,00 zł; z 12 lipca 2018 r. w wysokości 200,00 zł; z 12 lipca 2018 r. w wysokości 163,50 zł; z 3 sierpnia 2018 r. w wysokości 8,00 zł;
z 31 sierpnia 2018 r. w wysokości 800,00 zł; z 11 września 2018 r. w wysokości 15,00 zł; z 14 września 2018 r. w wysokości 18,00 zł; z 20 września 2018 r.
w wysokości 90,00 zł; z 26 września 2018 r. w wysokości 130,00 zł; z 28 września 2018 r. w wysokości 17 000,00 zł; z 4 października 2018 r. w wysokości 5 000,00 zł; z 11 października 2018 r. w wysokości 400,00 zł; z 31 października 2018 r.
w wysokości 600,00 zł; z 31 października 2018 r. w wysokości 9 900,00 zł;
z 24 listopada 2018 r. w wysokości 4,00 zł; z 26 listopada 2018 r. w wysokości 120,00 zł; z 29 listopada 2018 r. w wysokości 5,00 zł; z 29 listopada 2018 r.
w wysokości 120,00 zł; z 11 lutego 2019 r. w wysokości 38,00 zł; z 19 marca 2019 r. w wysokości 50,00 zł; z 9 października 2019 r. w wysokości 4 300,00 zł;
z 21 października 2019 r. w wysokości 2 450,00 zł; z 31 października 2019 r.
w wysokości 42,00 zł; z 13 grudnia 2019 r. w wysokości 29 000,00 zł; z 16 grudnia 2019 r. w wysokości 4 300,00 zł; z 20 grudnia 2019 r. w wysokości 215,00 zł;
z 20 grudnia 2019 r. w wysokości 20,00 zł; z 21 stycznia 2020 r. w wysokości 100,00 zł; z 21 stycznia 2020 r. w wysokości 1 100,00 zł; z 22 stycznia 2020 r.
w wysokości 190,00 zł; z 13 lutego 2020 r. w wysokości 20,00 zł; z 13 lutego 2020 r. w wysokości 3 710,00 zł; z 13 lutego 2020 r. w wysokości 2 000,00 zł;
z 20 lutego 2020 r. w wysokości 50,00 zł; z lutego 2020 r. w wysokości 3 900,00 zł; z 20 lutego 2020 r. w wysokości 8 550,00 zł; z 20 lutego 2020 r. w wysokości 6 750,00 zł; z 21 lutego 2020 r. w wysokości 8 660,00 zł; z 25 lutego 2020 r.
w wysokości 10 000,00 zł; z 26 lutego 2020 r. w wysokości 4 120,00 zł; z 27 lutego 2020 r. w wysokości 3 400,00 zł; z 2 marca 2020 r. w wysokości 9 700,00 zł;
z 3 marca 2020 r. w wysokości 240,00 zł; z 4 marca 2020 r. w wysokości 510,00 zł; z 5 marca 2020 r. w wysokości 1 250,00 zł; z 12 marca 2020 r. w wysokości 630,00 zł; z 18 marca 2020 r. w wysokości 9 995,00 zł; z 24 marca 2020 r.
w wysokości 515,00 zł; z 27 marca 2020 r. w wysokości 305,00 zł; z 30 marca 2020 r. w wysokości 240,00 zł; z 2 kwietnia 2020 r. w wysokości 1 720,00 zł;
z 2 kwietnia 2020 r. w wysokości 133,00 zł; z 7 kwietnia 2020 r. w wysokości 1 220,00 zł; z 7 kwietnia 2020 r. w wysokości 1 215,00 zł; z 7 kwietnia 2020 r.
w wysokości 1 080,00 zł; z 8 kwietnia 2020 r. w wysokości 415,00 zł; z 9 kwietnia 2020 r. w wysokości 2 070,00 zł; z 10 kwietnia 2020 r. w wysokości 843,00 zł;
z 15 kwietnia 2020 r. w wysokości 3 440,00 zł; z 17 kwietnia 2020 r. w wysokości 877,00 zł; z 20 kwietnia 2020 r. w wysokości 47,00 zł; z 21 kwietnia 2020 r.
w wysokości 644,00 zł; z 27 kwietnia 2020 r. w wysokości 230,00 zł; z 29 kwietnia 2020 r. w wysokości 62,00 zł; z 4 maja 2020 r. w wysokości 61,00 zł; z 4 maja 2020 r. w wysokości 11 800,00 zł; z 5 maja 2020 r. w wysokości 5 000,00 zł;
z 8 maja 2020 r. w wysokości 1 169,90 zł; z 8 maja 2020 r. w wysokości 535,00 zł; z 15 maja 2020 r. w wysokości 4 425,00 zł; z 15 maja 2020 r. w wysokości 109,00 zł; z 19 maja 2020 r. w wysokości 1 154,00 zł i z 20 maja 2020 r.
w wysokości 1 360,00 zł.

Powód podtrzymał także żądanie ewentualne i wniósł o zasądzenie
od pozwanego na jego rzecz kwoty 230 028,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 września 2021 r. do dnia zapłaty tytułem bezpodstawnego wzbogacenia.

Pozwany wniósł o oddalenie tak sprecyzowanego powództwa.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

K. K. (1) od 1997 r. prowadziła działalność gospodarczą
w dziedzinie handlu detalicznego i hurtowego ręcznikami i innymi artykułami gospodarczymi. Pozwany pomagał jej w prowadzeniu tej działalności, nie był tam zatrudniony, był osobą współpracującą. Z tego tytułu został objęty ubezpieczeniem społecznym ZUS. Zajmował się kupnem i sprzedażą ręczników,
a jego żona konfekcjonowaniem, haftowaniem i pakowaniem. Mieli sieć współpracujących sklepów i hurtowni, do których jeździli co dwa tygodnie. Zatrudniali pracowników, z czasem pozwany sam jeździł do klientów, (dowód: zeznania powoda - k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy z 5 września 2022 r.
- płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:01:48 do 00:16:05
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777 i nagraniem rozprawy
z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:05:34 do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778 i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:49:30 do 01:17:50; pismo ZUS - k. 274 - 275).

Działalność ta była prowadzona do 30 października 2020 r. W dniu
31 grudnia 2020 r. K. K. (1) złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości, gdyż w wyniku prowadzonej przez nią działalności gospodarczej powstały długi w postaci niespłaconych kredytów i niezapłaconych faktur w wysokości około 400 000,00 zł, (dowód: zeznania powoda - k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy
z 5 września 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:01:48 do 00:16:05
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777 i nagraniem rozprawy
z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:05:34 do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778 i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:49:30 do 01:17:50; wniosek o ogłoszenie upadłości - k. 9 - 18; zawiadomienie o zawieszeniu postępowania - k. 93 - 94 verte; pozew - k. 95 - 96; nakaz - k. 97 - 101 verte; wyrok - k. 101 - 101 verte; zawiadomienie - k. 102 - 102 verte; nakaz - k. 103; wyrok - k. 103 verte; zawiadomienie - k. 104 - 104 verte; nakaz - k. 105 - 106; zawiadomienie - k. 106 verte - 107; nakaz - k. 107 verte - 108; zawiadomienie
- k. 109 - 109 verte; zgłoszenie wierzytelności - k. 110 - 163).

Pozwany wraz z żoną dokonywali operacji na dwóch kontach: w Banku (...) (wspólny rachunek) i (...) (konto firmowe). Pozwany był upoważniony do korzystania z tych kont. Od 2020 r. pozwany z nich nie korzysta. Obecnie rachunki te zostały zajęte przez syndyka, (dowód: zeznania powoda
- k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy z 5 września 2022 r. - płyta - koperta
- k. 788, minuta od 00:01:48 do 00:16:05 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777 i nagraniem rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:05:34 do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778 i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:49:30 do 01:17:50; wydruki z rachunku bankowego (...) - k. 21 - 86; wyciągi z rachunku Banku (...) - k. 277 - 387; dowody wpłaty i faktury - k. 389 - 752).

Pozwany posiada również prywatny rachunek, które zostało zajęte przez komornika ze względu na niespłacenie zaciągniętej przez niego pożyczki, (dowód: zeznania powoda - k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy z 5 września 2022 r.
- płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:01:48 do 00:16:05
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777 i nagraniem rozprawy
z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:05:34 do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778 i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:49:30 do 01:17:50).

W okresie objętym pozwem, pozwany dokonywał przelewów na osobisty rachunek w Banku (...), którego współwłaścicielem była jego żona. Czynił to ponieważ konto w (...) nie miało wyrobionej karty, a niektóre płatności wymagały posłużenia się nią. Ponadto za przelewy z konta otwartego dla działalności gospodarczej bank pobierał prowizje, których nie pobierał
za przelewy z konta osobistego. Środki te były niezbędne w celu regulowania zobowiązań wynikających z prowadzonej przez nich działalności oraz pokrycia kosztów ich utrzymania. Pozwany wraz z żoną utrzymywali się także z jej wynagrodzenia za pracę w szpitalu. Dokonując jednego przelewu pozwany
w tytule wpisał „wynagrodzenie”, a gdy dokonywał kolejnych transakcji, tytuł ten pozostał nie zmieniony. Często wypłacając środki z konta firmowego, pozwany zakupywał kolejny towar dla firmy. Żona powoda nie miała zastrzeżeń do sposobu prowadzenia działalności przez pozwanego. Widziała o przelewach męża
i je akceptowała, (dowód: zeznania powoda - k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy z 5 września 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:01:48
do 00:16:05 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777 i nagraniem rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:05:34
do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778
i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta
od 00:49:30 do 01:17:50).

W latach 2016 - 2020 r. pozwany i jego żona nie zawierali między sobą żadnych umów darowizn pieniędzy, (dowód: zeznania powoda - k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy z 5 września 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta
od 00:01:48 do 00:16:05 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777
i nagraniem rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta
od 00:05:34 do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778 i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta
od 00:49:30 do 01:17:50).

W 2013 r. syn pozwanego i K. K. (1) zachorował na nerwicę natręctw co pogłębiło ich problemy finansowe. Konieczne są cotygodniowe wizyty u psychiatry i psychologa. Koszt wizyty u psychiatry wynosi 250,00 zł,
a u psychologa - 130,00 zł. Pozwany od 2019 r. leczy ciężki epizod depresyjny, (dowód: zeznania powoda - k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy z 5 września 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:01:48 do 00:16:05
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777 i nagraniem rozprawy
z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:05:34 do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778 i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:49:30 do 01:17:50).

Pozwany posiada dom jednorodzinny z działką. Utrzymuje
się z działalności gospodarczej. Osiąga dochody od 1 500,00 do 2 000,00 zł miesięcznie. Od ogłoszenia upadłości posiada z żoną rozdzielność majątkową, (dowód: zeznania powoda - k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy z 5 września 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:01:48 do 00:16:05
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777 i nagraniem rozprawy
z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:05:34 do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778 i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:49:30 do 01:17:50).

Postanowieniem z 18 czerwca 2021 r. Sądu Rejonowego dla Łodzi
- Ś. w Ł. ogłosił upadłości dłużniczki K. K. (1) - żony pozwanego, (dowód: zeznania powoda - k. 785 - 785 verte i nagranie rozprawy z 5 września 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:01:48 do 00:16:05
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 776 - 777 i nagraniem rozprawy
z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:05:34 do 00:47:05; zeznania świadka K. K. (1) - k. 777 verte - 778 i nagranie rozprawy z 7 lipca 2022 r. - płyta - koperta - k. 788, minuta od 00:49:30 do 01:17:50; postanowienie - k. 8).

Pismem z 24 sierpnia 2021 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty
w terminie do 7 września 2021 r. kwoty 258 273,50 zł. Wezwanie to pozwany otrzymał 26 sierpnia 2021 r., (dowód: wezwanie do zapłaty wraz
z potwierdzeniem doręczenia - k. 88 - 90).

Powyższy stan faktyczny jest częściowo bezsporny, gdyż został oparty
na niekwestionowanym przez strony nieosobowym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy. Ponadto Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu
o zeznania powoda i świadka K. K. (1), które uznał za wiarygodne, jasne, logiczne i korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo o uznanie czynności prawnej za bezskuteczne nie jest zasadne
i podlega oddaleniu.

Celem instytucji skargi pauliańskiej, przewidzianej w przepisach art. 527 - 535 k.c. , jest ochrona interesów wierzyciela na wypadek nielojalnego
(czy wręcz nieuczciwego) postępowania dłużnika, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swego majątku na rzecz osób trzecich
lub majątek ten obciąża, zaciągając kolejne zobowiązania i w ten sposób stwarza lub pogłębia stan swojej niewypłacalności.

Konstrukcja skargi pauliańskiej oparta jest na instytucji względnej bezskuteczności czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2002 r., II CKN 1336/00, LEX nr 55083). Ochrona ta polega na możliwości zaskarżenia przez wierzyciela krzywdzącej go czynności prawnej celem uznania tej czynności za bezskuteczną względem niego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 527 k.c . przesłankami powództwa
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną są: dokonanie przez dłużnika
z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową oraz na skutek której doszło do pokrzywdzenia wierzycieli, działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią. Wskazane powyżej przesłanki spełnione być muszą łącznie.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. , ciężar udowodnienia faktu spoczywa
na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaznaczyć też trzeba, że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń
w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających
do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 232 k.p.c. ).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że na powodzie spoczywał obowiązek wykazania, że: przysługuje mu wobec dłużnika wierzytelność; dokonano zaskarżonej czynności prawnej między dłużnikiem i osobą trzecią,
na podstawie której osoba trzecia uzyskała korzyść; doszło do pokrzywdzenia wierzyciela wskutek dokonania zaskarżonej czynności; dłużnik działał
ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba trzecia wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła dowiedzieć się o tym, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (chyba, że zaistniało domniemanie
z art. 527 § 3 k.c.).

Powód twierdził, że między pozwanym a jego żoną w okresie od sierpnia 2016 r. do maja 2020 r. doszło do wielu umów darowizn. Zatem w niniejszej sprawie w pierwszej kolejności należało ustalić, czy w tym okresie przelewy dokonywane z rachunku założonego dla działalności gospodarczej na rachunek pozwanego wynikały z umów darowizny.

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku (art. 888 § 1 k.c.). Tego rodzaju czynność prawna jest dokonywana wyłącznie po to, by nastąpiło przysporzenie majątkowe na rzecz innej osoby bez żadnego ekwiwalentu (causa donandi). W umowie darowizny causa przysporzenia jest nie tylko przesłanką ważności czynności prawnej, ale musi być objęta treścią czynności prawnej, gdyż inaczej czynność nie dochodzi do skutku. Jest to więc czynność kauzalna materialnie (zależność przysporzenia od causa) i formalnie (ujawnienie causa
w treści czynności prawnej). Ma to zasadnicze znaczenie dla rozkładu ciężaru dowodu i ten, kto wywodzi skutki prawne z takiej czynności prawnej jest obowiązany do udowodnienia zarówno istnienia, jak i prawidłowości causa (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 2020 r., V CSK 603/18, LEX nr 3061038).

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, iż przelewy dokonywane przez pozwanego nie wynikały z zawartych umów darowizn. Na tę okoliczność powód nie przedstawił żądnego dowodu. Natomiast pozwany wykazał, że pieniądze te przelewał pomiędzy swoimi rachunkami
i przeznaczał je na współprowadzoną z żoną działalność gospodarczą oraz utrzymanie rodziny. Nie uzyskał z tego tytułu żadnego przysporzenia majątkowego, które jest konieczne wobec wyżej zacytowanego orzecznictwa dla zaistnienia umowy darowizny. Ponadto dysponował on środkami należącymi
do majątku wspólnego, a zatem i do niego, a nie środkami należącymi jedynie
do jego żony.

Ponadto takich przelewów nie można określić jako działania podejmowane w celu pokrzywdzenia wierzycieli, bowiem pozwany i jego żona nie pozbywali
się składników majątku wspólnego, z których wierzyciele mogli się zaspokoić, lecz pokrywali koszty swojego utrzymania i koszty prowadzenia działalności gospodarczej.

W tym miejscu należy dodać, że dowodem na potwierdzenie zawarcia umów darowizny nie jest tytuł przelewu, brzmiący „wynagrodzenie”, a nie brzmiący „darowizna”, gdyż pozwany logicznie wyjaśnił, że tytuł taki został wpisany
w systemie przelewów i nie został on w późniejszych przelewach zmieniony. Ponadto pozwana i jego żona wyjaśnili logicznie, że pozwany nigdy nie otrzymywał wynagrodzenia, a jedynie korzystał z środków należących do majątku wspólnego za zgodą i wiedzą żony.

Mając na uwadze powyższe, a więc to, że powodowi nie udało
się udźwignąć ciężaru dowodu zawarcia umów darowizn, powództwo o uznanie czynności prawnej za bezskuteczne należało oddalić, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 1 wyroku.

Ponieważ Sąd oddalił żądanie główne, należało w dalszej kolejności zająć się żądaniem ewentualnym, opartym na przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Z treści art. 405 k.c., wynika, że kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Bezpodstawne wzbogacenie to odrębne zdarzenie prawne kreujące stosunek zobowiązaniowy, a polega ono na uzyskaniu korzyści majątkowej przez jedna osobę kosztem drugiej.

Zobowiązanie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia może powstać
na skutek różnych zdarzeń. Zdarzenia te mogą być zależne lub nie od woli człowieka i mogą powstać w wyniku działania wzbogaconego, ale wbrew jego woli, z jego dobrą lub złą wiarą. Bezpodstawne wzbogacenie może również powstać w wyniku działania zubożonego, osób trzecich, a nawet sił przyrody, (patrz: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 listopada 1998 r., II CKN 58/98, Lex nr 55389, z dnia 6 grudnia 2005 r., I CK 220/05, Lex nr 172188 i z 22 listopada 2006 r., V CSK 298/06, Lex nr 391791).

Dla powstania roszczenia kondykcyjnego wzbogacenie musi nastąpić kosztem innej osoby - zubożonego, a uzyskana przez wzbogaconego korzyść musi mieć charakter majątkowy. Wzbogacenie musi nastąpić bez podstawy prawnej. Jest tak wówczas, gdy u jej podstaw nie leży ani czynność prawna, ani przepis ustawy, ani orzeczenie sądu lub decyzja administracyjna, (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 1998 r., II CKN 18/98, Lex nr 479355). Ponadto wzbogacenie i zubożenie musi być wynikiem tego samego zdarzenia, (patrz: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 18 grudnia 1968 roku, I CR 448/68, Lex nr 6331 i z dnia 22 listopada 2006 roku, V CSK 189/06, Lex nr 391791).

Mając powyższe na uwadze, w tym rozważania dotyczące żądania o uznanie czynności prawnych za bezskuteczne oraz mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że pozwany nie został bezpodstawnie wzbogacony wskazywaną przez powoda kwotą, gdyż dokonywane przez niego przelewy miały miejsce pomiędzy kontami należącymi do niego i jego żony,
a zatem dotyczyły również jego własnych środków pieniężnych. Zatem
z oczywistych względów nie doszło do zubożenia jego żony i uzyskania jej kosztem korzyści przez pozwanego.

W tym miejscu należy przypomnieć, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie
dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaznaczyć też trzeba, że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron
i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających
do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.),
a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Zaprzeczenie dokonane przez stronę procesową powoduje, że istotne
dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony,
na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać
się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie.

Powód podał, iż pozwany dokonywał transakcji, jednakże nie wykazał,
aby o tych transakcjach nie wiedziała jego żona i na nie się nie zgadzała, gdyż
co innego wynika z zeznań pozwanego i z zeznań jego żony. Ponadto powód
nie wykazał, że pieniądze z tych przelewów nie były wykorzystane na prowadzenie działalności gospodarczej i na pokrycie kosztów życia rodziny K..
Z całą pewnością nie stanowi dowodu na to wpisany niefortunnie przez pozwanego tytuł przelewu, który nie był zatrudniony w firmie żony, zatem nie mógł otrzymywać wynagrodzenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił powództwo ewentualne, o czym orzekł, jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach procesu, które powinny obciążać powoda, Sąd orzekł, jak w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 102 k.p.c., gdyż powód nie posiada żadnych środków i w momencie wytoczenia powództwa mógł przypuszczać, że jego żądanie jest zasadne.

Z uwagi na to, że pozwany w niniejszej sprawie korzystał z pomocy pełnomocnika z urzędu oraz z uwagi na nieobciążenie powoda kosztami procesu, o kosztach tej pomocy Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku, na podstawie § 8 pkt 7
w zw. z § 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tekst jedn., Dz. U. z 2019 r., poz. 18 ze zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE