UZASADNIENIE

(...) Bank (...) S.A. w W. żądała od B. W. 12.440,11zł kredytu i skapitalizowanych odsetek. Pozwana nie wykonała bowiem umowy zawartej z jego poprzednikiem wobec czego ją wypowiedział; powódka dochodził zatem pozostałej części świadczenia ( k. 4 – 6 ).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa twierdząc, że roszczenie jest niewymagalne, ponieważ powód nie złożył jej skutecznie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy; było bowiem nieważne z uwagi na brak uprzedniego, wezwania do zapłaty z pouczeniami wymaganymi przez prawo bankowe i zostało skierowane na niewłaściwy adres; zakwestionowała też żądanie co do wysokości ( k. 143 – 144 ).

Sąd ustalił co następuje:

30 października 2014r. (...) Bank (...) S.A. w W. udzielił B. W. kredytu w wysokości 25.000zł.

Bezsporne ( § 1 pkt 1 umowy, k. 75 – 76 ).

Kredyt oprocentowany był zmienną stopą procentową a B. W. miała spłacić go w 48 miesięcznych ratach po 520,83zł.

Bezsporne ( § 1 pkt 2 i § 2 pkt 3 umowy, k. 75 – 76).

(...) Bank (...) S.A. w W. miał prawo wypowiedzieć umowę w przypadku naruszenia jej postanowień przez B. W.; termin wypowiedzenia wynosił 31 dni.

Bezsporne ( § 12 regulaminu, k. 77 – 82 ).

B. W. podała (...) Bankowi (...) S.A. w W., że mieszka w W., przy ul. (...).

Bezsporne ( nagłówek umowy, k. 75 ).

W chwili zawierania umowy z (...) Bank (...) S.A. w W. B. W. prowadziła działalność gospodarczą w W. przy placu (...) II 1; działalność zakończyła w 2016r. i wykreśliła się wtedy z ewidencji.

Dowód: informacja z (...), k. 96.

Do 13 marca 2017r. B. W. wykonywała umowę z (...) Bank (...) S.A. w W.; po tej dacie zaprzestała spłat.

Bezsporne ( zestawienie transakcji k. 192 – 207 ).

W maju 2017r. (...) Bank (...) S.A. w W. wysłała B. W. na adres plac (...) II 1 wezwanie do zapłaty w trybie art. 75c ustawy prawo bankowe.

Dowód: wezwanie i dowód nadania k. 171 – 172.

W lipcu 2017r. (...) Bank (...) S.A. w W. złożył B. W. oświadczenie o wypowiedzeniu kredytu, które wysłał na adres zamieszkania podany w umowie.

Dowód: wypowiedzenie i dowód nadania k. 83 – 84.

W 2018r. (...) Bank S.A. w W. przejął (...) Bank (...) S.A. w W..

Bezsporne.

Sąd zważył co następuje:

1. Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dokumenty. Nie budziły bowiem wątpliwości a pozwany nie podniósł przeciwko nim żadnych zarzutów.

2. Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań należy podkreślić, że po pierwsze, de lege lata postępowanie cywilne jest kontradyktoryjne i obowiązuje w nim

zasada prawdy formalnej.

Po drugie, ciężar dowodu zasadności roszczenia i jego wysokości spoczywa na stronie, która go dochodzi, ponieważ ei incumbit probatio qui dicit ( art. 6 k.c. ). Po usunięciu z systemu prawa przepisu, z którego wynikało, że wyciągi z ksiąg rachunkowych banku mają szczególną moc dowodową ( art. 95 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe, tekst j. Dz. U. z 2002r., nr 72, poz. 665 ze zm. ) wymieniona powyżej reguła objęła także procesy z powództwa banków. Bank dochodząc roszczenia z umowy jest zatem zobowiązany do wykazania zasadności zgłaszanych pretensji. Nie jest to jednak jedyna zasada rządząca postępowaniem dowodowym; skuteczne podniesienie zarzutu przez pozwanego także bowiem wymaga aktywności w tym aktywności dowodowej ( excipiendo reus fit actor ).

Po trzecie, zgodnie z art. 75c ust 1 i 2 ustawy 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe ( tekst j. dz. U. z 2021r., poz. 2439 ), który wszedł w życie 27 listopada 2015r. i w myśl art. 12 ustawy z dnia 25 września 2015r. o zmianie ustawy – prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. poz. 1854 ) objął swoja hipotezą także umowy zawarte przed tą datą, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych informują go o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank w myśl art. 75 ust. 1 ustawy prawo bankowe może zaś wypowiedzieć umowę kredytu w razie niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków umowy.

Po czwarte wreszcie, przepis art. 61 § 1 zd. 1 k.c. stanowi, że oświadczenie woli jest złożone innej osobie, jeżeli doszło do niej w taki sposób, że mogła się z nim zapoznać.

II.

1. Pierwszym problemem wymagającym rozstrzygnięcia była kwestia wypowiedzenia umowy przez poprzednika powoda. Wprawdzie okazało sie, że uczynił on zadość wymogom art. 75c ustawy prawo bankowe a zatem zakreślił pozwanej termin na spłatę zaległości i pouczył o możliwości restrukturyzacji zobowiązania, jednak nie było ono skuteczne.

Otóż, wezwanie skierował na nieaktualny adres pozwanego, co wykluczało możliwość zapoznania się z jego treścią. Adres, na który poprzednik powoda wysłał wezwanie nie został bowiem podany w umowie ani jako adres zamieszkania ani jako adres „dla doręczeń” pozwanego.

Wprawdzie w dacie zawarcia umowy figurował w ewidencji działalności gospodarczej, jednak na rok przed wysłaniem wezwania pozwana zakończyła działalność gospodarczą i została wykreślona z (...). Ewidencja, w rozumieniu obowiązujących ówcześnie przepisów, była zaś jawna i korzystała z domniemania prawdziwości wpisu, a zatem także wykreślenia ( zob. przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej, tekst j. Dz. U. z .2017r. poz. 2168 ).

Powód nie wykazał zaś, że pozwana, pomimo wysłania wezwania na nieaktualny adres, miała możliwość zapoznania się z jego treścią.

Późniejsze oświadczenie o wypowiedzeniu kredytu, skierowane już na właściwy adres pozwanej, było więc bezskuteczne.

Przepis art. 75c ustawy prawo bankowe nakładając na bank obowiązek wezwania kredytobiorcy do zapłaty i pouczenia go o możliwej restrukturyzacji zobowiązania ma charakter ius cogens i warunkuje dopuszczalność następczego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. W innym wypadku byłby zbędny.

Problem, czy oświadczenie o wypowiedzeniu kredytu, które nie było poprzedzone wezwaniem w trybie art. 75c ustawy prawo bankowe jest nieważne z racji sprzeczności z prawem na podstawie art. 58 § 1 k.c., jak uważa Sąd meriti, czy tylko bezskuteczne z uwagi na to, że wezwanie jest elementem czynności prawnej wypowiedzenia kredytu ( jak zdaje się twierdzić Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 czerwca 2021r., IV CSKP 92/21, OSN z 2022r., nr 1, poz. 9 ), nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia. Jasne jest bowiem, że wypowiedzenie, którego nie poprzedzało prawidłowe wezwanie, nie wywołuje skutków prawnych.

2. Pomimo nieskuteczności wypowiedzenia umowy, paradoksalnie, żądanie było jednak usprawiedliwione co do zasady.

Nie może umykać z pola widzenia, że świadczenie pozwanej było terminowe, ponieważ miała spłacać kredyt w miesięcznych ratach. Termin ich zapłaty upłynął natomiast przed zamknięciem rozprawy, co przesądza sprawę na jej niekorzyść.

Powód przedstawił natomiast umowę z pozwaną, z której wynikało udzielenie jej kredytu i zobowiązanie do jego spłaty z odsetkami kapitałowymi a tym samym wykazał podstawę swoich pretensji.

Znamienne jest przy tym, że pozwana w początkowym okresie umowę wykonywała.

W rezultacie powód wykazał podstawę roszczenia a zarzut, że w ogóle go nie udowodnił nie był usprawiedliwiony.

W tym miejscu wypada zaznaczyć, że skuteczność obrony pozwanego polegającej na zaprzeczaniu istnienia zobowiązania i kwestionowaniu jego wysokości jest skuteczne tylko w razie bierności powoda lub niestarannego prowadzenia przez niego procesu; jest to jednak metoda zawodna w sytuacji, w której strona powodowa wykonuje onus probandi w sposób prawidłowy. W takim przypadku zapobiegliwy pozwany nie może ograniczać się do prostego zaprzeczenia i powinien szczegółowo odnieść się do przedstawianych przez powoda twierdzeń i dowodów; ignorowanie ich obciąża go ryzykiem porażki.

III.

1. W rezultacie słuszne było roszczenie o zwrot 10.416,76zł kapitału.

Pozwana zaciągnęła bowiem kredyt na 25.000zł, spłaciła jego część i nie przedstawiła dowodu spełnienia świadczenia w większym rozmiarze.

2. Uzasadnione było też żądanie zapłaty odsetek kapitałowych naliczonych przed złożeniem przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Wysokość odsetek wynikała bowiem z treści samej umowy.

3. Bezzasadne było z kolei powództwo o skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie kapitału za okres od dnia następnego po dniu, w którym, zdaniem powoda, umowa miała się rozwiązać. Powód nie wypowiedział bowiem umowy skutecznie, wobec czego tak obliczonych odsetek nie mógł się domagać.

Strona powodowa nie przedstawiła natomiast dowodów pozwalających na obliczenie odsetek za opóźnienie od poszczególnych rat. Zestawienia, którymi się posłużyła ( k. 173 – 207 ) były bowiem niezrozumiałe, a co za tym idzie, nieprzydatne. W dokumentach tych jest zresztą mowa o odsetkach karnych; określenia tego nie zna jednak kodeks cywilny a nie jest rolą Sądu korzystna dla powoda interpretacja jego oświadczeń i dowodów.

4. Sąd nie zajmował się kwestią przedawnienia, ponieważ pozwany nie podnosił tego zarzutu; uwagi powoda w piśmie z dnia 2 maja 2022r. trafiały zatem w próżnię.

IV.

1. W rezultacie Sąd na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy prawo bankowe zasądził od pozwanej na rzecz powoda 10.816,96zł i oddalił powództwo w pozostałej części.

2. Sąd przyznał kuratorowi pozwanego 3.600zł wynagrodzenia odpowiadającego minimalnej stawce radcowskiej z uwagi na jego profesjonalny status i konieczność rozpoznania sprawy na rozprawie, mając jednak na względzie, że przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej ( Dz. U. poz. 536 ) nie przewidują podniesienia wynagrodzenia o podatek od towarów i usług.

3. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 k.p.c. i art. 100 zd. 2 k.p.c. przyjmując, że powód wygrał sprawię w 87 setnych ( 10.817zł z 12.441zł ) a na celowe koszty dochodzenia roszczenia złożyły się 750zł opłaty od pozwu, 17zł podatku od pełnomocnictwa, 3.600zł wynagrodzenia pełnomocnika i 3600zł zaliczki na wynagrodzenie kuratora pozwanej ( w sumie 7.967zł ); należał się mu zatem zwrot 6.931,29zł ( 87 setnych z 7.967zł ).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE