UZASADNIENIE

W dniu 23 września 2020 r. (data wpływu) powód D. Ś. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wystąpił do Sądu Rejonowego w Kaliszu V Wydziału Gospodarczego przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą
w W. z pozwem o zapłatę kwoty 2.773,06 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 20 lutego 2019 r. do dnia zapłaty. Nadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.

W uzasadnieniu swojego żądania powód wskazał, iż w dniu 23 grudnia 2018 r. w wyniku kolizji drogowej doszło do uszkodzenia należącego do R. Z. samochodu osobowego marki V. (...) nr rej. (...). Podał, że poszkodowany skorzystał ze świadczonej przez niego usługi holowania pojazdu z miejsca kolizji na parking, parkingu, transportu auta z parkingu na wskazany adres oraz zawarł z nim umowę najmu pojazdu zastępczego marki S. (...). Podniósł, że w dniu 05 lutego 2019 r. wystawił na rzecz poszkodowanego fakturę VAT z tytułu świadczonych na rzecz poszkodowanego usług na kwotę 4.731,81 zł, ten zaś przelał na niego swoją wierzytelność wynikającą z faktury. Powód wskazał, że wezwał pozwanego do zapłaty należności. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel wypłacił na jego rzecz kwotę 1.998,75 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 20 października 2020 r. (data wpływu) pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o oddalenie powództwa w całości
i zasądzenie powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu przyznał, że po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłacił na rzecz powoda odszkodowanie w łącznej wysokości 1.998,75 zł brutto tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres 25 dni oraz zweryfikował dobową stawkę za najem samochodu do kwoty 65,00 zł netto, tj. 79,95 zł brutto. Wskazał, że nie uwzględnił kosztów holowania uszkodzonego pojazdu wobec ich niewykazania oraz odmówił zwrotu kosztów jego parkowania jako niecelowych i ekonomicznie nieuzasadnionych.

Pozwany zakwestionował okres najmu pojazdu zastępczego oraz dobową stawkę tego najmu, jako zawyżoną i nieadekwatną do warunków cenowych lokalnego rynku. Podniósł, że po zgłoszeniu szkody wysłał do poszkodowanego pismo, w którym zaoferował mu możliwość zorganizowania pojazdu zastępczego z OC sprawcy oraz poinformował o wysokości akceptowanych przez siebie dobowych stawek najmu na wypadek skorzystania z usług innej wypożyczalni. Pozwany zakwestionował również żądanie pozwu w zakresie kosztów holowania uszkodzonego pojazdu oraz kosztów jego parkowania podnosząc, że powód nie przedstawił żadnych dowodów pozwalających na ustalenie ich adekwatności do warunków cenowych lokalnego rynku.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód D. Ś. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...).pl (...) w K. w oparciu o wpis do (...). Zaś pozwany ubezpieczyciel (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jest wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...).

Fakty bezsporne.

W dniu 23 grudnia 2018 r. ok. 20.30 w K. na ul. (...) w wyniku kolizji drogowej doszło do uszkodzenia samochodu osobowego marki V. (...) nr rej. (...) stanowiącego własność R. Z.. Pojazdem kierowała jego córka. Sprawca szkody w dniu zdarzenia posiadał polisę odpowiedzialności cywilnej zawartą ze stroną pozwaną.

Fakty bezsporne, a nadto: potwierdzenie zgłoszenia szkody k. 31.

Na skutek zdarzenia samochód poszkodowanego miał uszkodzony przód z lewej strony i lewy bok, w tym szybę czołową i lewy reflektor. Policja zatrzymała jego dowód rejestracyjny.

Dowód: potwierdzenie zgłoszenia szkody k. 31, notatka policyjna w aktach szkody płyta CD k. 40.

Dnia 23 grudnia 2018 r. poszkodowany R. Z. zlecił powodowi usunięcie uszkodzonego samochodu z miejsca kolizji, tj. ul. (...) w K. na parking strzeżony powoda. Pracownicy holownika poinformowali poszkodowanego o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego od D. Ś..

Fakty bezsporne, a nadto dyspozycja usunięcia pojazdu k. 8, zeznania świadka R. Z.
k. 47v, e-protokół rozprawy z dnia 21.01.2021r. 00:02:10-00:13.30.

Również w dniu 23 grudnia 2018 r. poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki s. (...) nr rej. (...) nr 18/12/06. Dobową stawkę najmu strony ustaliły na kwotę 100,00 zł netto, tj. 123,00 zł brutto. Przed podpisaniem poszkodowany pobieżnie ja przeczytał. Nie negocjował jej warunków. Umowa została podpisana przez powoda i przez poszkodowanego. Samochód został wydany poszkodowanemu tego samego dnia, a zwrócony
w dniu 21 stycznia 2019 r. (w protokole omyłkowo wskazano rok 2018).

Dowód: protokół zdawczo-odbiorczy k. 10, 11 umowa wynajmu samochodu k. 12-14, zeznania świadka R. Z. k. 47v, e-protokół rozprawy z dnia 21.01.2021r. 00:02:10-00:13.30.

Tego samego dnia poszkodowany przelał na rzecz powoda wierzytelność z tytułu odszkodowania z tytułu holowania i parkowania uszkodzonego samochodu oraz najmu pojazdu zastępczego wynikające z faktury VAT nr (...) wystawionej w dniu 05 lutego 2019 r.,
a pozostające w związku ze zdarzeniem komunikacyjnym z dnia 23 grudnia 2018 r. nr (...).

Dowód: umowa przelewu wierzytelności k. 16.

Szkoda została zgłoszona pozwanemu telefonicznie w dniu 27 grudnia 2018 r. i zarejestrowana pod numerem (...). Zgłoszenia dokonał powód D. Ś.. Jako dane do kontaktu podał numer telefonu poszkodowanego, a także numer telefonu oraz adres mailowy swojej firmy. W trakcie zgłoszenia szkody konsultant ubezpieczyciela zaoferował mu zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego, a także poinformował o wysokości dobowych stawek najmu, jakie będzie akceptował w przypadku skorzystania przez poszkodowanego z usług innej wypożyczalni. W odpowiedzi powód poinformował go, iż poszkodowany ma już wynajęty pojazd zastępczy, a uszkodzonym samochód znajduje się w warsztacie.

Dowód: potwierdzenie zgłoszenia szkody k. 31, e-mail z dnia 27.12.2018r. w aktach szkody płyta CD k. 40.

W e-mailu z dnia 27 grudnia 2018 r. wysłanym o godz. 17.28 powód wskazując, że informacja nt. organizacji pojazdu zastępczego stanowiła ofertę, wyraził chęć zamiany pojazdu wypożyczonego poszkodowanemu na samochód wypożyczony od pozwanego i zwrócił się do niego o udzielenie informacji jaki byłby to pojazd (marka oraz model), przesłanie umowy najmu pojazdu zastępczego, warunków wynajmu, regulaminu użytkowania pojazdu zastępczego, tabeli opłat oraz kar, wskazanie kar umownych oraz dokładnej ilość dni, na którą przysługuje poszkodowanemu pojazd zastępczy. Jednocześnie poinformował pozwanego, że nie akceptuje formy elektronicznej kontaktu i prosi o przesłanie korespondencji pocztą, na adres jego lub poszkodowanego. W odpowiedzi z dnia 31 grudnia 2018 r. pozwany wskazał numer telefonu, pod którym należy się z nim skontaktować w celu ustalenia powyższych kwestii.

Dowód: e-mail z dnia 27.12.2018r. oraz z dnia 31.12.2018r. w aktach szkody płyta CD k. 40.

Powód nie skontaktował się z pozwanym w celu wymiany pojazdu wypożyczonego poszkodowanemu na samochód oferowany przez ubezpieczyciela.

Fakt bezsporny.

Dnia 31 grudnia 2018 r. poszkodowany R. Z. zlecił powodowi usunięcie uszkodzonego samochodu z miejsca parkingu przy ul. (...) w K. jego miejsca zamieszkania.

Fakty bezsporne, a nadto dyspozycja usunięcia pojazdu k. 8, zeznania świadka R. Z.
k. 47v, e-protokół rozprawy z dnia 21.01.2021r. 00:02:10-00:13.30.

Poszkodowany korzystał z wynajętego od powoda samochodu przez okres naprawy. W dniu 05 lutego 2019 r. powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 3.847,00 zł netto, tj. 4.731,81 zł brutto, obejmującą koszty: holowania uszkodzonego pojazdu
w wysokości 350,00 zł netto, tj. 430,50 zł brutto, jego parkowania przez okres 9 dób w wysokości po 33,00 zł netto, łącznie 297,00 zł netto, tj. 365,31 zł brutto, wynajmu pojazdu zastępczego przez okres 29 dni za stawkę 123,00 zł brutto, łącznie 2.900,00 zł netto, tj. 3.567,00 zł brutto oraz transportu samochodu w kwocie 300,00 zł netto, tj. 369,00 zł brutto.

Dowód: faktura VAT k. 15.

Pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany stwierdził w pojeździe poszkodowanego szkodę częściową. Na podstawie decyzji z dnia 31 stycznia 2018 r. przyznał poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 6.670,12 zł. Zaś decyzją z dnia 04 lutego 2019 r. przyznał mu dopłatę do wypłaconego wcześniej świadczenia w kwocie 10.609,73 zł.

Dowód: decyzje w aktach szkody płyta CD k. 40.

Decyzją z dnia 15 lutego 2019 r. pozwany ubezpieczyciel przyznał powodowi odszkodowanie w wysokości 1.998,75 zł brutto tytułem kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Za uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego pozwany uznał 25 dni. Nadto zweryfikował dobową stawkę najmu do kwoty 65,00 zł netto, tj. 79,95 zł brutto.

Dowód: decyzja k. 17.

Uszkodzony samochód marki V. (...) należy do segmentu B. Zaś pojazd zastępczy wynajęty poszkodowanemu przez powoda marki S. (...) należy do klasy C.

Fakt bezsporny.

W przypadku pojazdu klasy B w okresie powyżej 7 dni jest pozwany stosował dobową stawkę najmu w wysokości 65,00 zł netto, tj. 79,95 brutto za dobę.

Fakt bezsporny.

Zgodnie z pkt 3a Obwieszczenia Ministra (...) i Finansów z dnia 25 lipca 2017 r. w sprawie ogłoszenia obowiązujących w 2018 r. maksymalnych stawek opłat za usunięcie pojazdu z drogi
i jego parkowanie na parkingu strzeżonym (M.P. poz. 772) maksymalna stawka opłaty za usunięcie pojazdu z obowiązująca w 2018 r. za usunięcie pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t wynosiła 486,00 zł.

Fakt znany Sądowi z urzędu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych do akt przez strony, dokumentów w aktach szkodowych oraz przesłuchania świadka R. Z..

Sąd uznał za wiarygodne w całości dokumenty przedłożone przez strony do akt sprawy, poza podsumowaniem zgłoszenia szkody. Ich autentyczność oraz prawdziwość stwierdzonych w nich faktów nie budziła jego wątpliwości, nie zostały one również zakwestionowane przez strony procesu (art. 230 kpc).

Przedłożony przez pozwanego wydruk komputerowy z akt szkodowych nazwany „podsumowanie zgłoszenia szkody” stanowi, zgodnie z treścią art. 309 kpc, inny środek dowodowy, który może zostać włączony w poczet materiału dowodowego. Z jego treści jednoznacznie wynika, że możliwe jest przeprowadzenie dowodu także innymi środkami, niż wymienione w kodeksie, o ile są one nośnikami informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a ich wykorzystanie nie pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa. Ustawodawca wylicza przykładowe dowody, które powszechnie dzieli się na dwie grupy - dowody wizualne, tj. zawierające informacje postrzegane za pomocą wzroku (dowód z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii, planów i rysunków), jak również dowody audialne, tj. zawierające informacje postrzegane za pomocą słuchu (płyty, taśmy dźwiękowe). Nie można przyjąć, że oświadczenie zawarte w wydruku komputerowym jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, a jedynie, że przedmiotowy środek dowodowy świadczy o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 13 stycznia 2017 r., I ACa 2111/15) . Jednakże powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie kwestionował jego sporządzenia, ani prawdziwości zawartych w nim informacji. Nadto z treści e-maila z dnia 27 grudnia 2018 r. wysłanego z poczty elektronicznej powoda jednoznacznie wynika, że w trakcie zgłoszenia szkody powód został poinformowany o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela, jak również o wysokości dobowych stawek najmu, jakie będzie akceptował on
w przypadku wynajęcia samochodu z innej wypożyczalni.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka R. Z., że zgłaszał szkodę osobiście, a pozwany w ogóle nie rozmawiał z nim na temat wynajmu pojazdu zastępczego. Jest to sprzeczne z treścią podsumowania zgłoszenia szkody, które z powołanych wyżej względów uznał za prawdziwe. W pozostałym zakresie Sąd uznał jego zeznania za prawdziwe, gdyż były one spontaniczne, spójne i logiczne oraz znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Na rozprawie w dniu 21 stycznia 2021 r. Sąd na podstawie art. 235²§1 pkt 2 kpc i art. 299 kpc pominął zawarty w pozwie wniosek o przesłuchanie powoda albowiem okoliczności, na które miał zeznawać nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Pełnomocnik powoda nie złożył zastrzeżeń do protokołu w trybie art. 162 kpc w zakresie pominiętego wniosku dowodowego.

Sąd zważył, co następuje:

Pozostaje poza sporem, że w dniu 28 grudnia 2018 r. w wyniku kolizji drogowej doszło do uszkodzenia samochodu osobowego marki V. (...) nr rej. (...) stanowiącego własność R. Z.. Jest nadto bezsporne, iż strona pozwana była ubezpieczycielem sprawcy kolizji w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz, że uznała odpowiedzialność za powstałą szkodę co do zasady. Niekwestionowane przez pozwanego było również, iż w dniu 23 grudnia 2018 r. powód zawarł
z poszkodowanym umowę cesji obejmującą wierzytelność wynikającą z tytułu kosztów holowania, parkowania i transportu uszkodzonego samochodu oraz kosztów najmu pojazdu zastępczego objętą fakturą VAT nr (...) z dnia 05 lutego 2019 r. na kwotę 4.731,81 zł brutto. Tym samym powód wstąpił w prawa dotychczasowych wierzycieli, tj. przysługującego wobec strony pozwanej z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, a niewypłaconego jeszcze w tym zakresie odszkodowania, na podstawie art. 509§1 i 2 kc. Powód może zatem skutecznie realizować uprawnienia poprzedniego wierzyciela w zakresie dochodzenia należności na drodze sądowej, czego strona pozwana nie kwestionowała. Sporny pozostawał zaś uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego oraz dobowa stawka tego najmu, jak również koszty holowania, parkowania
i transportu uszkodzonego samochodu.

Zgodnie z treścią art. 822§1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Przy tym §4 cytowanego przepisu przewiduje, że uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Jak podkreśla się w orzecznictwie, utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia czy uszkodzenia stanowi szkodę majątkową. Odszkodowanie, jakie zobowiązany jest w takiej sytuacji wypłacić zakład ubezpieczeń, obejmuje wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy. Niemożność korzystania z rzeczy, np. z samochodu, który został uszkodzony i wymaga naprawy, jest normalnym następstwem szkody, o której mowa w art. 361§1 kc, powodującym obowiązek wypłaty odszkodowania, w szczególności gdy zastąpienie rzeczy uszkodzonej w okresie jej naprawy wymagało wydatków.

Stosownie do przepisu art. 354§2 kc wierzyciel powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. Ponadto, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja
2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym
i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz.U. 2016 poz. 2060 ze zm.), w razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, osoba uczestnicząca w nim jest obowiązana między innymi do zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody.

Poszkodowany zatem, jako wierzyciel był, w świetle powołanych powyżej przepisów, zobowiązany dążyć do minimalizacji rozmiarów szkody oraz do współdziałania przy wykonaniu zobowiązania w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu, zasadom współżycia społecznego oraz ustalonym zwyczajom.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż zgodnie z wynikającą z art. 6 kc regułą rozłożenia ciężaru dowodu powód powinien udowodnić okoliczności tworzące prawo. Na stronach spoczywa więc ciężar udowodnienia wskazywanych przez siebie faktów. Ta strona, która twierdzi, że określony fakt miał miejsce obowiązana jest zgłosić dowód lub dowody wykazujące jego istnienie. Strona, która powołuje się na nieistnienie określonego faktu powinna również udowodnić swoje twierdzenie, zgłaszając dowody dla wykazania faktów przeciwnych. Ciężar udowodnienia faktu należy zatem rozumieć z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami poniechania realizacji tego obowiązku lub jego nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik procesu (por. wyrok SN z dnia 07 listopada 2007 roku, II CSK 239/07).

W myśl art. 232 kpc zd. 1 strony są obowiązane wykazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Podkreślić przy tym należy, iż rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Sąd nie jest też zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która wywodzi z tych faktów skutki prawne (art. 6 kc) (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 r.,
I CKU 45/96, L. z glosą A. Z.).

Zatem w myśl powołanych wyżej zasad, to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie. Skoro powód domagał się od ubezpieczyciela wypłaty odszkodowania pokrywającego koszty najmu pojazdu zastępczego, to na niej spoczywał ciężar udowodnienia, iż koszty te mieszczą się w kategorii kosztów ekonomicznie uzasadnionych
i celowych. Zakwestionowanie przez ubezpieczyciela tych kosztów spowodowało, że to na powodzie spoczął ciężar wykazania ich zasadności, gdyż jest to element oceny wysokości szkody. Prócz tego, na uwadze należy mieć, iż nawet w sytuacji, w której pozwany ogranicza się tylko do zaprzeczenia twierdzeniom pozwu, powód nie jest zwolniony od przytoczenia faktów, które są niezbędne do dokonania subsumcji materialnoprawnej, stanowiącej podstawę faktyczną
i materialnoprawną wyroku. Sąd obowiązany jest, nawet przy uznaniu twierdzeń powoda za prawdziwe, dokonać prawidłowej oceny zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach, z punktu widzenia prawa materialnego. Jeżeli strona powodowa nie zaoferuje Sądowi wiarygodnych dowodów uzasadniających m.in. wysokość dochodzonego w procesie roszczenia, a pozwany zakwestionował roszczenie, to zgłoszone żądanie może być uwzględnione przez Sąd jedynie do wysokości niekwestionowanej przez stronę przeciwną, gdyż w tym zakresie nie ma sporu pomiędzy stronami.

Na poparcie podnoszonych przez siebie faktów w zakresie wysokości roszczenia objętego pozwem powód przedłożył jedynie umowę najmu pojazdu zastępczego oraz fakturę VAT nr (...) z dnia 05 lutego 2019 r.

W odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, że w trakcie zgłoszenia szkody złożył zgłaszającemu szkodę (powodowi) ofertę organizacji bezkosztowego najmu pojazdu zastępczego bezpośrednio od współpracujących z nim wypożyczalni samochodów oraz poinformował
o akceptowanych przez niego dobowych stawkach najmu pojazdu zastępczego w przypadku wypożyczenia samochodu od innego podmiotu, co wynika wprost z podsumowania zgłoszenia szkody. W przypadku pojazdu klasy B w okresie powyżej 7 dni było to 65,00 zł netto, tj. 79,95 brutto za dobę. Okoliczność ta znajduje potwierdzenie w treści maila powoda z dnia 27 grudnia 2018 r. Podkreślić w tym miejscu należy, że powód, zatem przedsiębiorca wynajmujący pojazd zastępczy poszkodowanemu, już w dacie zgłoszenia szkody został powiadomiony o akceptowanej przez pozwanego dobowej stawce tego najmu. Nadto, samochód uszkodzony marki V. (...) należy do aut z klasy B, zaś samochód zastępczy – S. (...) do segmentu C. Powód nie przedłożył stosowanego u siebie cennika wynajmu pojazdów zastępczych, co uniemożliwiło zweryfikowanie jego twierdzenia, że mimo, iż samochód zastępczy należał do wyższej klasy, została zastosowana dobowa stawka najmu pojazdu z klasy B ani nie zaoferował na tą okoliczność żadnego innego dowodu. Faktu tego bowiem nie można wywodzić faktury VAT przedłożonej przez powoda do pozwu, ani z subiektywnego przeświadczenia poszkodowanego, który zeznawał na rozprawie w charakterze świadka.

Odnosząc się do faktury VAT w pierwszej kolejności podnieść należy, iż zgodnie z treścią art. 245 kpc dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności, a więc domniemania dotyczącego pochodzenia od podmiotu, który jest określony w dokumencie jako wystawca. Do tego rodzaju dokumentu, mimo obowiązku odzwierciedlania w fakturze rzeczywistych zdarzeń gospodarczych z perspektywy prawa podatkowego, nie ma zastosowania domniemanie zgodności z prawdą danych w nim zawartych. Tym samym nie może być wyłączną podstawą do przyjęcia, że stawka 100,00 zł netto była rynkową, dobową stawką najmu samochodu zastępczego segmentu B, nie C.

Zatem to pozwany wykazał, że to zastosowana przez niego stawka wynajmu pojazdu zastępczego powinna mieć zastosowanie, tym bardziej w sytuacji, gdy poszkodowany nie podjął żadnej aktywności, aby obnażyć nieatrakcyjność oferty. Oferta w znaczeniu art. 66§1 kc ma bowiem wyłącznie wyrażać czytelną wolę kontrahenta co do zawarcia umowy określonej treści, albo doprowadzenia do zawarcia umowy określonej treści (w przypadku pośrednictwa). Propozycja ubezpieczyciela wynajmu pojazdu zastępczego złożona w trakcie zgłoszenia szkody, dyspozycję tę wypełniała, gdyż wskazywała na najważniejszy element umowy w postaci stawki dziennej wynajmu pojazdu w klasie odpowiadającej uszkodzonemu wskutek kolizji samochodowi. Niewątpliwie okoliczność ta ma istotne znaczenie dla oceny zasadności zakresu dochodzonego przez powoda odszkodowania, szczególnie w sytuacji gdy, poszkodowany nie podjął żądnych działań w celu ujawnienia pozorności oferty złożonej przez stronę pozwaną.

W konsekwencji przedstawienia przedmiotowej oferty doszło do przeniesienia ciężaru dowodu na powoda, jako wierzyciela, w zakresie wykazania, iż w realiach rozpoznawanej sprawy zastosowana przez niego stawka pomimo, iż wyższa od zaproponowanej przez pozwanego ubezpieczyciela, powinna znaleźć zastosowanie. W tym wypadku działanie powoda (poszkodowanego) miało polegać na aktywności polegającej na obowiązku bardziej ścisłego współdziałania z dłużnikiem, a tym samym obowiązku odniesienia się do złożonej oferty. Tymczasem powód nie wykazał, że poczynione zostało jakiekolwiek rozeznanie, co do propozycji pozwanego.

W tym wypadku zaniechania powódki w kwestii udowodnienia, że oferta pozwanego nie zaspokajała uzasadnionego interesu poszkodowanego jako wierzyciela spowodowało, że strona powodowa powinna liczyć się z negatywnymi konsekwencjami zaniechania współpracy
z pozwanym, o której mowa w art. 354§1 kc (por. wyrok SO w Łodzi z dnia 28 listopada 2016 r., sygn. akt XIII Ga 603/16).

Na podkreślenie zasługuje okoliczność, iż wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione (por. uchwała SN z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17). W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdy następstwo to może być wyeliminowane – bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia,
a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te – w zakresie nadwyżki – będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego
z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem – w praktyce zwykle telefonicznego – nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody
i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. Sąd Najwyższy podkreślił, że proponowana wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie - ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody - że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów. Oczywiście poszkodowany nie ma obowiązku dokonać wynajmu pojazdu zastępczego według cen najniższych, czy też nawet średnich, przeciętnych na danym rynku, bowiem trudno oczekiwać od poszkodowanego dokładnego zapoznawania się z cenami rynkowymi przed dokonaniem wynajmu pojazdu. Jednakże nie może to oznaczać akceptowania roszczeń o zwrot każdych poniesionych faktycznie kosztów najmu, w sytuacji, gdy istniała realna możliwość wynajmu po stawkach znacznie niższych. Przy czym strona powodowa nie podważyła owej realności.

Niewątpliwie decyzja o wynajmie pojazdu zastępczego podjęta została autonomicznie
i dopiero po zakończeniu najmu skierowane zostało żądanie do ubezpieczyciela o zwrot wydatków, to jednak w realiach rozpoznawanej sprawy, w ramach zgodnej współpracy z ubezpieczycielem jako dłużnikiem, swoją decyzję o odmowie najmu pojazdu zastępczego w oparciu o ofertę złożoną przez pozwaną, powód winien oprzeć na przekonaniu, że była mniej korzystna, tak pod względem jakości jak i ceny tej usługi niż ta, z której skorzystał poszkodowany. Tymczasem powód nie wykazał żadnych okoliczności, którymi kierował się poszkodowany podejmując decyzję
o odrzuceniu oferty pozwanego. Nie rozeznał tej oferty tak, co do warunków najmu, jak i nie porównał jej ceny z innymi ofertami, a tym samym nie powód wykazał, że zastosowanie wyższej stawki za faktycznie wynajęty pojazd zastępczy niż oferowany było uzasadnione.

Z powyższych względów zasadnym było ustalenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w stawce stosowanej przez powoda za okres 5 dób, od dnia szkody (23 grudnia
2018 r.), gdyż uszkodzony samochód nie nadawał się do jazdy, do dnia następnego po dacie zgłoszenia szkody (28 grudnia 2018 r.), gdyż w chwili zgłoszenia powód uzyskał informację
o wysokości stawki stosowanej przez pozwanego, tj. 123,00 zł brutto na dobę, zaś za pozostały okres 20 dni po stawce 79,95 zł brutto, wykazanej przez stronę pozwaną jako uzasadniona.

Przechodząc z kolei do dowodów, które w ocenie powoda miały uzasadniać czas najmu pojazdu zastępczego, to i tu powód wskazał na fakturę VAT nr (...) z dnia 05 lutego 2019 r. Oceniając moc dowodową tego dokumentu przy wykazywaniu uzasadnionego okresu wynajmu pojazdu również aktualne pozostają poczynione powyżej rozważania. Faktura jako dokument prywatny nie może sama w sobie stanowić dowodu rzeczywistego stanu rzeczy. W ocenie Sądu uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego determinowany jest okresem koniecznym do naprawy uszkodzonego pojazdu. W tych okolicznościach nie można uznać, iż faktura stanowi potwierdzenie, iż najem pojazdu zastępczego przez okres od dnia 23 grudnia 2018 r. do dnia 21 stycznia 2018 r. był zasadny. Powód zaś nie zaoferował innych, miarodajnych w tym zakresie dowodów, chociażby historii naprawy pojazdu sporządzonej przez warsztat naprawczy.

Sama faktura nie może być również miarodajna w zakresie określenia kosztów holowania uszkodzonej pojazdu z miejsca kolizji. Powód nie przedłożył na tą okoliczność stosowanego przez siebie cennika, ani żadnego innego rozliczenia, umożliwiającego zweryfikowanie wysokości żądanego w tym zakresie roszczenia. Sąd nie mógł ustalić, czy wysokość tych kosztów zależała od ilości kilometrów, czy też stanowiła ryczał. Jeżeli zależała od dystansu, to jak była stawka za kilometr, w jakiej wysokości i na jakiej podstawie została ustalona i przez ile kilometrów uszkodzony samochód był przewożony. Jednakże mając na uwadze, że holowanie pojazdu
z miejsca kolizji było niezbędne, gdyż policja zatrzymała jego dowód rejestracyjny Sąd posiłkował się przepisami Obwieszczenia Ministra (...) i Finansów z dnia 25 lipca 2017 r. w sprawie ogłoszenia obowiązujących w 2018 r. maksymalnych stawek opłat za usunięcie pojazdu z drogi
i jego parkowanie na parkingu strzeżonym. Zgodnie z pkt 3a powołanej regulacji maksymalna stawka opłaty za usunięcie pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t w 2018 r. wynosiła 486,00 zł. Mając na względzie to uregulowanie oraz fakt, że powód domagał się zwrotu kosztów holowania w wysokości 430,50 zł Sąd uwzględnił jego roszczenie w tym zakresie w całości.

Powyższe rozważania odnoszą się również do żądania zwrotu kosztów parkowania uszkodzonego pojazdu. Powód nie wykazał tego roszczenia ani co do zasady, ani co do wysokości. Przede wszystkim nie wykazał, że przewiezienie pojazdu na parking było celowe i niezbędne. Podkreślić w tym miejscu należy, iż z faktury przedłożonej przez powoda wprost wynika, że stał on na jego strzeżonym parkingu przez okres 9 dni, zaś w trakcie zgłaszania szkody, tj. w dniu 27 grudnia 2018 r. powód poinformował konsultanta pozwanego, że pojazd już jest w warsztacie. Fakty te czynią twierdzenia powoda o zasadności tych kosztów za niewiarygodne i gołosłowne. Na marginesie już tylko wskazać należy, iż powód nie przedłożył na okoliczność ich wysokości stosowanego przez siebie cennika, uniemożliwiając tym samym zweryfikowanie wysokości roszczenia w tym zakresie.

Konsekwencją braku wykazania celowości parkowania uszkodzonego samochodu na parkingu powoda było przyjęcie niezasadności jego ponownego transport, z parkingu do miejsca zamieszkania poszkodowanego. Przy czym pełną aktualność zachowują tu powyższe rozważania dotyczące mocy dowodowej faktury VAT oraz braku innych dowodów na poparcie zgłoszonego żądania.

Z powyższych względów zasadnym było ustalenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w stawce 123,00 zł brutto za dobę, wykazanej przez stronę powodową jako uzasadniona za okres najmu w wymiarze 5 dni, tj. w wysokości 615,00 zł brutto i w stawce 79,95 zł brutto za dobę, wykazanej przez stronę powodową jako uzasadniona za okres tego najmu przez pozostałe 20 dni, tj. w wysokości 1.599,00 zł brutto oraz kosztów holowania uszkodzonego pojazdu w wysokości 430,50 zł, łącznie 2.644,50 zł. Przy czym pozwany wypłacił już powodowi kwotę 1.998,75 zł brutto tytułem refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego. Z uwagi na powyższe powodowi przysługiwało dalsze odszkodowanie w kwocie 645,75 brutto zł (2.644,50 zł – 1.998,75 zł). Dlatego też Sąd zasądził tą kwotę od pozwanego na rzecz powoda, o czym orzekł w pkt 1 sentencji wyroku i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy i kierowców pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów obejmuje również odpowiedzialność ubezpieczonych z tytułu odsetek za opóźnienie świadczenia, powód zaś domagał się ich zasądzenia.

Według art. 481§1 kc w razie opóźnienia w spełnieniu przez dłużnika świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosił. Natomiast zgodnie z art. 817 kc i z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz.U. 2016 poz. 2060 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

W przedmiotowej sprawie powód nie przedłożył dowodu doręczenia pozwanemu zgłoszenia szkody objętej fakturą VAT nr (...). Jednakże ubezpieczyciel wydał decyzję częściowo uwzględniającą żądanie refundacji w dniu 15 lutego 2019 r. Powód zaś domagał się zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty odszkodowania 20 lutego 2019 r. Dlatego też Sąd uwzględnił roszczenie odsetkowe w całości, o czym orzekł w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 kpc, zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia.

Na koszty te w rozpoznawanej sprawie złożyła się opłata sądowa od pozwu w kwocie 108,00 zł obliczona zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. tj. z 2016 r., poz. 623 ze zm.), koszty zastępstwa procesowego stron w kwocie po 900,00 zł obliczone zgodnie z §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.)
i §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.) oraz kwota po 17,00 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa wynikająca z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 1000).

Powód przegrał proces w 76%, zaś pozwany w 24%, winni więc w takich częściach ponieść jego koszty. Mając na względzie powyższe Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 428,84 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od oddalonej części powództwa, o czy orzekł w pkt 3 sentencji wyroku.

sędzia Katarzyna Górna-Szuława

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE