UZASADNIENIE

Decyzją z 16 marca 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił E. K. prawa do świadczenia wyrównawczego albowiem 1 stycznia 2022 r. nie sprawował opieki nad dzieckiem, nad którym z tytułu opieki nabyła prawo do wcześniejszej emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła E. K. wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie prawa do wnioskowanego świadczenia powołując się na zachowane prawo do wcześniejszej emerytury pracowników opiekującymi się dziećmi wymagającymi stałej opieki oraz na dalsze sprawowanie opieki nad synem z ustalonym od dzieciństwa stopniem niepełnosprawności.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie jest zasadniczo bezsporny.

Odwołująca E. K. urodzona (...) we wrześniu 1994 r. złożyła wniosek o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury dla pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi się stałej opieki. Powołała się wtedy na stan zdrowia dziecka – syna D. K., urodzonego (...), wymagającego od urodzenia szczególnie troskliwej opieki matki, potwierdzonego zaświadczeniem placówki sprawującej opiekę medyczną nad dzieckiem. Załatwiając powyższy wniosek, organ rentowy decyzją z 27 września 1994 r. przyznał odwołującej prawo do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki, poczynając od 3 sierpnia 1994 r.

W marcu 2014 r. odwołująca złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury dla osób mających ukończony powszechny wiek emerytalny. Załatwiając powyższy wniosek, organ rentowy decyzją z 24 kwietnia 2014 r. przyznał odwołującej prawo do emerytury dla osoby mającej ukończony powszechny wiek emerytalny, poczynając od 1 marca 2014 r. tj. od miesiąca złożenia wniosku o emeryturę. Wysokość powyższego świadczenia była wyższa niż kwota dotychczas pobieranej wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem. W tych warunkach od marca 2014 r. wypłacana była emerytura przyznana decyzją z 24 kwietnia 2014 r.

Syn odwołującej – D. K., orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w K. z 26 stycznia 2004 r., został zakwalifikowany od urodzenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z zaleceniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz wymagającym stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.

D. K. od dziesięciu lat pozostaje w związku małżeńskim, sprawuje wspólnie z żoną opiekę nad 14-letnim dzieckiem. Od wielu lat wykonuje pracę najemną jako pracownik ochrony zatrudniony na stanowisku przystosowanym do osób z niepełnosprawnością. Nie zamieszkuje wspólnie z odwołującą. Odwołująca codziennie przychodzi do mieszkania zajmowanego przez odwołującego w celu wykonania iniekcji oraz zrobienia zakupów. Poza tym okresowo dowozi syna do lekarzy własnym samochodem.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. oświadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającym stałej opieki celem świadczenia wyrównawczego jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki. Zgodnie z art. 2 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy, świadczenie wyrównawcze przysługuje osobie uprawnionej do wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki w kwocie niższej niż wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981, 2105 i 2270), pod warunkiem że w dalszym ciągu sprawuje opiekę nad dzieckiem, z tytułu opieki nad którym nabyła prawo do wcześniejszej emerytury.

Sprawowanie stałej opieki przez osobę korzystającą z wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki oznacza wykonywanie tej opieki w sposób ciągły, codziennie, bez przerwy i w zasadzie przez całą dobę, co wyklucza możliwość równoczesnego świadczenia pracy na podstawie stosunku pracy (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 26.06.2013 r. w sprawie III AUa 1607/12) .

Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie II UK 297/03 (OSNP 2005 Nr 1, poz. 11), jednoznacznie stwierdzając, że „sprawowanie stałej opieki przez osobę korzystającą z wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej oznacza wykonywanie tej opieki w sposób ciągły, codziennie, bez przerwy i w zasadzie przez całą dobę, co wyklucza możliwość równoczesnego świadczenia pracy na podstawie stosunku pracy”. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni podziela zawarte w przywołanych orzeczeniach kryteria składające się na pojęcie „sprawowanie stałej opieki”.

W realiach niniejszej sprawy, nie sposób przyjąć aby odwołująca spełniała wskazane wyżej warunki. Oddzielne zamieszkiwanie syna i odwołującej, wykonywanie przez syna pracy najemnej w wymiarze pełnego etatu oznacza brak warunków do uznania, że odwołująca aktualnie nadal sprawuje opiekę nad synem w takim samym rozmiarze jak ten prowadzący do przyznania prawa do emerytury na podstawie przywołanego wyżej rozporządzenia. Przywołane przepisy ustawy z 19 października 2021 r. wśród przesłanek koniecznych do przyznania świadczenia wyrównawczego wymieniają obok uprawnienia do wskazanej wyżej emerytury konieczność sprawowania nadal stałej opieki nad synem. Ustawodawca miał świadomość wprowadzając do systemu zabezpieczenia społecznego nową kategorię świadczeń, że aktualne stany faktyczne związane z realizacją uprawnień emerytalnych osób uzyskujących świadczenia w oparciu o wskazane wyżej rozporządzenie, mogą zasadniczo różnić się co do zakresu opieki od tych, które istniały w okresie bezpośrednio poprzedzającym nabycie prawa do świadczenia oraz w trakcie pobierania świadczenia. Oczywistym jest, że w warunkach długotrwałego pobierania emerytury przyznanej w oparciu przesłankę konieczności zaprzestania świadczenia pracy z uwagi na potrzebę sprawowania stałej opieki nad dzieckiem z uwagi na jego stan zdrowia, zmiany co zakresu takiej opieki na mogą aktualnie rzutować na przyznane wcześniej prawo to te reguły nie znajdują zastosowania przy ocenie prawa do nowego świadczenia. Element w postaci dalszego sprawowania opieki nad dzieckiem musi być więc analizowany w aktualnie istniejących warunkach relacji matka – dziecko.

Mając na uwadze powyższą ocenę, odwołanie jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu o czym sąd orzekł w sentencji wyroku.

Sędzia Romuald Kompanowski

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE