Sygn. akt. VIII Ga 180/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 kwietnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący

Sędzia

Sędzia

SSO Barbara Jamiołkowska

SO Marek Tauer

SR del. Ewa Gatz - Rubelowska (spr.)

Protokolant

sekr. sądowy Marzena Karpińska

po rozpoznaniu w dniu 1 kwietnia 2014r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa: M. G.

przeciwko : (...) spółce z ograniczoną

odpowiedzialnością w B.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 28 maja 2013r. sygn. akt VIII GC 47/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.200 zł ( jeden tysiąc dwieście złotych ) tytułem zwrotu kosztów za drugą instancję.

VIIIGa 180/13

UZASADNIENIE

Powód M. G. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) sp. z o. o. w B. kwoty 14.760,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 20 marca 2012 r. strony zawarły umowę pośrednictwa finansowego. Na mocy tej umowy powód zobowiązał się wykonania czynności pośrednictwa finansowego polegających m. in. na doprowadzeniu do uzyskania przez pozwanego m. in. faktoringu w kwocie minimalnej 400.000 zł. Powód podniósł, że wykonał zobowiązanie i znalazł podmiot finansujący pozwanego usługą factoringu tj. spółkę (...). Pozwany nie skorzystał z tej usługi, ale uznał dług i w piśmie z dnia 02.04.2012r. poprosił powoda o wystawienie faktury.

Pismem z dnia 10.07.2012r. wezwano pozwanego do zapłaty. Pozwany nie uregulował swego zobowiązania.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 22 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie o sygn. akt VIII GNc 5705/12 zasądził od pozwanego na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu oraz orzekł o kosztach postępowania.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty, pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. Pozwany zarzucił, że powód nie wykonał czynności pośrednictwa finansowego oraz, ze nie wykazał, iż pozwany skorzystał z pozyskanego przez niego produktu finansowego w kwocie minimalnej 400.000 zł. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że z załączonych do pozwu dokumentów nie wynika, aby (...) S.A. zaproponowała pozwanemu faktoring w kwocie minimalnej 400.000 zł. Z dokumentów tych nie wynika ponadto, iżby nastąpiło to po dacie zawarcia umowy tj. po 20 marca 2012 r. Korespondencja e-mail, zawierająca ofertę faktoringu została bowiem wysłana do pozwanego w dniu 15.03.2012r.Pozwany wskazał, że z e-maila wysłanego przez P. N. (1) wynika, że pozwany miał uzyskać finansowanie jedynie w kwocie około 300.000 zł. Pozwany podnosił, że w dniu 02.04.2012r. wypowiedział umowę. Wskazał, że prośbę ówczesnego prezesa o wystawienie faktury należy traktować jako omyłkę. Podniósł, że w piśmie z dnia 17.04.2012r. odniósł się do żądania powoda, podnosząc, że brak jest podstaw prawnych i faktycznych do

1

zapłaty na jego rzecz wynagrodzenia.

W piśmie procesowym z dnia 23 kwietnia 2013r. pełnomocnik powoda odnosząc się do zarzutu pozwanego/ iż powód nie wykazał wykonania na jego rzecz czynności pośrednictwa finansowego wskazał, że powód dokonał analizy sytuacji i oczekiwań klienta, wybrał podmiot finansujący, i zrealizował czynności związane z zawarciem umowy faktoringu. Ponownie wskazał, że powód pozyskał dla pozwanej umówione finansowanie a z treści korespondencji e-mail wynika, że pozwany był tym finansowaniem zainteresowany. Powód podkreślił, że Prezes pozwanej w piśmie z dnia 02.04.2012r. uznał jego roszczenie. Podniósł, że działania przez niego podejmowane, niezależnie od tego w jakim momencie czynności te wykonywał , realizowane były w ramach umowy i spotkały się z konkretną reakcją pozwanego.

Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 28 maja 2013 r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14.760,00 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 21 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty .

O kosztach orzeczono zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.155 zł. tytułem kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w lutym 2012r. prezes pozwanego zwrócił się do powoda o pomoc w pozyskaniu finansowania działalności pozwanej spółki z instytucji finansowej w kwocie minimalnej 400.000 zł. W toku przeprowadzonych rozmów strony uzgodniły, że powodowi będzie przysługiwało wynagrodzenie wynoszące 3% kwoty pozyskanego finansowania. Strony uzgodniły również, że pozwany zapłaci to wynagrodzenie powodowi nawet wówczas, gdy nie skorzysta z przedstawionej oferty. Nadto prezes pozwanego i powód uzgodnili, że pozwany jest zainteresowany jedynie finansowaniem w kwocie minimalnej 400.000 zł. po tych uzgodnieniach powód przystąpił do wykonania czynności zmierzających do pozyskania uzgodnionego finansowania.

W marcu 2012 r. powód podjął rozmowy z przedstawicielem (...) S. A. - P. J. (1) dotyczące możliwości zawarcia przez pozwanego z tą spółką umowy faktoringu. W konsekwencji tych rozmów w dniu 15.03.2012r. doszło do spotkania prezesa pozwanego - P. N. (1) z P. J. (2). (...) S.A. poinformował P. N. (1), że jego firma jest gotowa udzielić pozwanemu finansowania do kwoty 400.000 zł. Tego samego dnia przedstawiciel (...) S.A. przesłał powódce ofertę zawarcia umowy faktoringu wraz ze wzorem wniosku ojej zawarcie.

W piśmie z dnia 26 maja 2012 r. prezes pozwanego ponownie zwrócił się do dyrektora spółki - J. B. o przedłożenie dokumentów potrzebnych do finalizacji umowy z (...) S.A.

W dniu 20.03.2012r. strony zawarły umowę pośrednictwa finansowego na piśmie. Zawarto w niej wszystkie uzgodnione

2

wcześniej ustnie warunki.W § 1 umowy pozwany zlecił powodowi wykonanie czynności pośrednictwa finansowego, mających na celu doprowadzenie do uzyskania przez Klienta factoringu, usług inkaso, kredytu, pożyczki lub innego produktu finansowego w kwocie minimalnej 400.000 zł

Sąd Rejonowy ustalił nadto, iż w § 4 pkt 1 umowy strony uzgodniły, że z tytułu świadczenia usług pośrednictwa finansowego powodowi będzie przysługiwać od pozwanego wynagrodzenie w wysokości 3% pozyskanego kredytu, pożyczki factoringu, odzyskanych należności lub innego produktu finansowego. Zgodnie z § 4 pkt 2 wynagrodzenie to miało zostać wypłacone pod warunkiem i po uzyskaniu pozytywnej decyzji o wnioskowanym produkcie finansowym. Wynagrodzenie miało być płatne zgodnie z treścią faktury wystawionej przez powoda. Zgodnie z treścią § 4 pkt 6 wskazane wynagrodzenie należy się powodowi również w sytuacji nieskorzystania przez klienta z opluskanego przez pośrednika produktu finansowego. W dniu 02.04.2012r. prezes pozwanego - P. N. (1) powiadomił powoda, że w dniu 31 marca 2012r. zostały przeprowadzone rozmowy zmierzające do sprzedaży udziałów pozwanej spółki . Poinformował również, że termin realizacji tej transakcji ustalono na dzień 4 kwietnia 2012 r. Wskazał, że w trakcie prowadzonych rozmów poinformował inwestora o planowanej finalizacji umowy z P. F. i wówczas otrzymał polecenie, aby wstrzymać dalsze działania w tym przedmiocie. Jednocześnie prezes pozwanego powiadomił powoda, że rozwiązuje umowę z nim zawartą i prosi o wystawienie faktury.

W dniu 2004.2012r. powód wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 14.760 zł brutto (12.000 zł netto) z terminem płatności oznaczonym na 14 dni. W treści faktury wskazał, że dotyczy prowizji za pośrednictwo w zawarciu umowy factoringu. W piśmie z dnia 17 kwietnia 2012 r. pozwany podniósł, że w okresie obowiązywania umowy tj. od 20.03.2012r. do 03.04.2012r. powód nie wykonał na rzecz pozwanej żadnych czynności. Pozwany wniósł o skorygowanie faktury. W dniu 10 lipca 2012r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 14.760 zł. Wezwanie nie przyniosło rezultatu.

Sąd Rejonowy zważył, iż materiał dowodowy nie pozwala na jakiekolwiek wątpliwości co do tego, że na przełomie lutego i marca 2012r. strony zawarły ustną umowę, w której ustaliły, że powód podejmie działania w celu pozyskania finansowania działalności pozwanej spółki w kwocie minimalnej wynoszącej 400.000 zł. Strony uzgodniły również, że za zrealizowanie umowy powód otrzyma wynagrodzenie odpowiadające 3% wartości pozyskanego finansowania. Nadto strony zgodziły się co do tego, że pozwany wypłaci wynagrodzenie powodowi nawet wówczas, gdy nie skorzysta z przedstawionej przez niego oferty. Dokonanie tych uzgodnień potwierdzili w swych zeznaniach zarówno powód jak i ówczesny prezes pozwanego - P.

3

N.. Jednocześnie obaj zgodnie przyznali, że później sza umowa zawarta na piśmie zawierała zapisy zgodne z wcześniejszymi uzgodnieniami ustnymi.

Sąd I instancji zważył też , iż zawarcie umowy w opisany sposób jest przewidziane w treści art. 72 k.c, zgodnie z którym, jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji. Niewątpliwym jest, że strony na przełomie lutego i marca uzgodniły wszystkie podstawowe kwestie dotyczące treści wiążącego je kontraktu. Niewątpliwym jest również w ocenie Sądu Rejonowego, że strony poczytywały umowę za zawartą, skoro powód przystąpił do jej realizacji a prezes pozwanej po otrzymaniu oferty z (...) S.A., nakazał przygotowanie odpowiedniej dokumentacji swoim pracownikom. W tym stanie rzeczy sąd ocenił zarzuty pozwanego, iż powód wykonując czynności przed datą zawarcia umowy na piśmie nie działał w wykonaniu umowy zawartej z pozwanym. Kontrakt zawarty ustnie zawierał bowiem wszelkie elementy regulujące obowiązki obu stron.

Sąd I instancji zważył także, iż powód wykonał zawartą umowę, tj. uzyskał ofertę (...) S .A. dotyczącą finansowania w kwocie minimalnej 400.000 zł. Wprawdzie z treści dokumentu znajdującego się na k. 20 nie wynika, jaka miała być kwota finansowania, to jednak przedstawione przez powoda dowody pozwalają na ustalenie, że wynosiło ono co najmniej 400.000 zł. Okoliczność ta wynika z treści zeznań powoda oraz prezesa pozwanego, którzy podali, że P. J. (3) - przedstawiciel (...) S.A. zapewnił ich o takiej kwocie finansowania. Nadto z treści zeznań J. B. wynikało, że dowiedział się on, że faktoringiem miały być objęte faktury na kwotę 400.000 zł.

Sąd Rejonowy podkreślił, że sprawa pozyskania finansowania z (...) była na tyle zaawansowana, że jego otrzymanie zależało jedynie od wypełnienia przez pozwanego stosownych dokumentów. Wynika to wprost z treści dokumentacj i nadesłanej przez (...) S.A. oraz z treści zeznań przedstawiciela pozwanego i powoda, jak również z faktu, że prezes pozwanego podjął już czynności w celu przygotowania faktur , które miały być objęte tą usługą.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy uznał, że powód wykonał zlecone mu czynności w całości. Po ich wykonaniu pozwany rozwiązał umowę ze względu na nabycie udziałów przez M. D.. Oznacza to, że pozwany nie skorzystał z zaproponowanego finansowania z przyczyn leżących po jego stronie. W tej sytuacji, stosownie do dokonanych przez strony uzgodnień pozwany winny był zapłacić powodowi uzgodnione wynagrodzenie. Z tego względu Sąd na podstawie art. 750 k.c. w zw. z art. 734 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14.7 60 zł stanowiącą 3% pozyskanego finansowania (+VAT) odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c.

4

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i 99 k.p.c. nakładając na pozwanego obowiązek zwrotu powodowi wszystkich poniesionych przez stronę powodową kosztów procesu. Na koszty postępowania, które zostały poniesione przez stronę powodową złożyły się: opłata od pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym, opłata skarbowa od pełnomocnictwa (pkt. II wyroku).

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł pozwany , który zaskarżył wyrok w całości . Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił; -obrazę prawa materialnego tj. naruszenie art. 72 k.c. poprzez jego błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie, a mianowicie uznanie, iż skoro strony ustaliły na przełomie lutego i marca podstawowe kwestie dotyczące treści wiążącego je kontraktu , to już w tym okresie poczytywały umowę za zawartą i to w sytuacji, gdy przepis ten wprost wskazuje, iż umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, a nie tylko co do podstawowych.

-naruszenie przepisów prawa procesowego tj . art. 233 § 1 k.p.c.

poprzez rażąco dowolną ocenę dowodów i błędne ustalenie , iż już na przełomie lutego i marca strony uzgodniły podstawowe warunki wiążące strony, a tym samym zawarły umowę ustną, przy czym Sąd orzekający nie wskazał jakie to faktycznie są podstawowe warunki,

-poprzez rażąco dowolną ocenę dowodów i błędne ustalenie, iż powód i pozwany reprezentowany przez ówczesnego Prezesa Zarządu P. N. (1) na przełomie lutego i marca ustalili prowizje w wysokości 3 procent

-poprzez rażąco dowolną ocenę dowodów i błędne ustalenie, iż powód wraz z pozwanym na przełomie lutego i marca ustalili, ze powód podejmie działania w celu pozyskania finansowania działalności pozwanej spółki w kwocie minimalnej 400.000 zl.

-poprzez rażąco dowolną ocenę dowodów i błędne ustalenie, iż już na przełomie lutego i marca strony uzgodniły podstawowe warunki wiążące strony i to w sytuacji, kiedy świadek N. na rozprawie w dniu 22 maja 2013 r. zeznał, iż pewnych punktów umowy już nie pamięta

-poprzez rażąco dowolną ocenę dowodów i błędne ustalenie, iż powód wykonywał czynności zmierzające do pozyskania finansowania w kwocie minimalnej 400.000zł. -poprzez rażąco dowolną ocenę dowodów i błędne ustalenie, iż finansowanie zaoferowane przez (...) SA miało wynosić 400.000 zł.

-poprzez rażąco dowolną ocenę dowodów i błędne ustalenie, iż sprawa pozyskania finansowania była na tyle zaawansowana, że ówczesny prezes zarządu pozwanego podjął już czynności w celu przygotowania faktur, które miały być objęte ta usługą

5

Mając na uwadze powyższe pozwany wniósł o 2mianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie była uzasadniona i podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy w pełni podziela poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne i ich ocenę prawną, uznając je za własne. Wbrew argumentacj i powoda nie miało miej sca podniesione w apelacji naruszenie prawa materialnego ani uchybienia o charakterze proceduralnym.

Niezasadny jest zarzut obrazy art. 233 k.p.c. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, który Sąd Okręgowy podziela, iż dla skuteczności zarzutu naruszenia tego przepisu konieczne jest wykazanie, że Sąd pierwszej instancji uchybił podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych dowodów, tj. zasadom logicznego myślenia, doświadczenia życiowego, właściwego kojarzenia faktów lub też nie uwzględnił całokształtu zebranego materiału dowodowego bądź przeprowadził dowody z naruszeniem przepisów procedury cywilnej (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05,Lex nr 172176 i z dnia 13 października 2004 r. , III CK 245/04, Lex nr 174185). Sąd drugiej instancji takich naruszeń nie stwierdził. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy - w oparciu o wszechstronną analizę materiału dowodowego, nie naruszającą zasady swobodnej oceny dowodów z art. 233 § 1 k.p.c. i z analizy tego materiału wyprowadził logicznie poprawne wnioski. Wbrew zarzutom powoda Sąd Rejonowy ustosunkował się do całego materiału dowodowego w sprawie, nie pomijając żadnego z dowodów przedstawionych przez strony, a jego ocena w tej mierze zasługuje na akceptację. Należy przy tym podkreślić, że kwestionowanie dokonanej przez sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (zob.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 czerwca 2013 r., I RCa 221/13, LEX nr 1353604 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r. sygn. II CKN 572/99, Lex nr 53136).

W apelacji zostały postawione zarzuty dotyczące wadliwości oceny materiału dowodowego przez Sąd pierwszej instancji. Dotyczyły one kwestii ustalenia, że już na przełomie lutego i marca 2012 r. strony uzgodniły wszystkie elementy umowy zawartej później pismem w marcu 2012 r.

6

W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew twierdzeniom skarżącego, uzasadnione jest stanowisko Sądu pierwszej instancji w zakresie oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie. Świadek P. N. (1), który jako ówczesny Prezes Zarządu pozwanego zawierał umowę pośrednictwa finansowego zeznał , iż wpierw warunki umowy zostały uzgodnione ustnie a potem umowę skwitowano pismem. Na k 110 akt świadek zeznał „ustnie ustaliliśmy wszystkie warunki, które później znalazły się w umowie pisemnej (...)■ Ja pamiętam podstawowe warunki , tj. 400.000 zł i prowizję na wysokości 3 lub 4 procent. Na pewno były klauzule dodatkowe "

W ocenie Sądu Okręgowego to, że świadek niektórych szczegółów jednej z zawieranych przez siebie umów nie pamięta zeznając ponad rok od zawarcia umowy jest zupełnie naturalne i nie wpływa na wiarygodność jego zeznań. Sąd Okręgowy nie znalazł żadnego powodu dla zakwestionowania wiarygodności zeznań P. N., które nadto korespondują z zeznaniami świadka J. B. oraz zeznaniami powoda.

To samo dotyczy ustaleń Sądu Rejonowego, iż pozyskana kwota dofinansowania przez (...) S.A. to kwota 400.000 zł. Tak zeznał świadek P. N. (1) na k 109 „ F. z (...) S.A. był do kwoty 400.000 zł. „ oraz powód na k 111 : Ustaliłem przedstawicielem P. F., że dofinansowanie będzie na poziomie co najmniej 400.000 zł. „ Ich słowa znalazły potwierdzenie także w zeznaniach świadka J. B..

Sąd Okręgowy w całości zatem podzielił w tym zakresie ocenę dowodów zaprezentowaną przez Sąd Rejonowy. Tym samym Sąd Odwoławczy nie podzielił zarzutów apelacji w zakresie naruszenia prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c.

Bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez Sąd I instancji prawa materialnego tj. art. 72 kc. .

Sąd Rejonowy bowiem dokonał prawidłowej wykładni przedmiotowego przepisu i prawidłowo zastosował go do ustalonego w sprawie stanu faktycznego.

Sąd Rejonowy wyraźnie wskazał w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia, iż umowa zawarta przez strony na piśmie w marcu 2012 r. zawierała wszystkie zapisy zgodne z wcześniejszymi uzgodnieniami ustnymi dokonanymi na przełomie miesiąca lutego i marca 2012 r.

Mając na względzie wymienione okoliczności Sąd Okręgowy uznał apelację za nieuzasadnioną i orzekł o jej oddaleniu na podstawie 385 k.p.c.

0 kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c, w tym o kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym na podstawie § 2 w zw. z § 6 pkt 5 w zw. § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców

7

prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – Dz.U. z 2013 r.,poz.461 j.t.).