UZASADNIENIE

W dniu 11 marca 2019 r. M. L. (1) zwróciła się do Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich z wnioskiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej P. L. nad małoletnią córką M. L. (2).

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że uczestnik postępowania w sposób rażący zaniedbuje względem małoletniej córki M. L. (2) obowiązki wynikające z władzy rodzicielskiej, w szczególności nie wykazuje zainteresowania sytuacją małoletniej, nie przejawia wobec niej uczuć, ani rodzicielskiej troski. Ponadto nie daje gwarancji prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej, a jego predyspozycje do tego są w wysokim stopniu ograniczone skoro do dnia złożenia wniosku z własnej woli praktycznie nie uczestniczył w procesie wychowania córki i sprawowania nad nią opieki.

W odpowiedzi na wniosek P. L. wniósł o oddalenie wniosku, a w uzasadnieniu wskazał, że od ponad półrocza bezskutecznie próbuje nawiązać kontakt z dzieckiem w celu realizacji kontaktów ustalonych ugodą z dnia 8 października 2016 r. , zatwierdzoną postanowieniem tutejszego Sądu. Podniósł, iż wnioskodawczyni odcina uczestnika od dziecka, a także uniemożliwia kontakt z wnuczką rodzicom uczestnika. Uczestnik mieszka i pracuje w Niemczech, jednak dokonał zmiany harmonogramu pracy by weekendy spędzać w kraju i utrzymywać kontakt z córką. Wnioskodawczyni jednak odmawia uczestnikowi spotkań z dzieckiem lub proponuje kontakty w miejscach i terminach niemożliwych do zrealizowania.

Na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2019r. pełnomocnicy wnioskodawczyni i uczestnika postępowania podtrzymali swoje dotychczasowe stanowiska wyrażone we wniesionych pismach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia M. L. (2) urodzona (...) pochodzi z nieformalnego związku (...).

Od czasu narodzin dziecka wnioskodawczyni i uczestnik postępowania zamieszkiwali razem w rodzinnym domu wnioskodawczyni w G. . W połowie czerwca 2016 r. uczestnik niespodziewanie spakował się i wyjechał z domu. Do chwili obecnej nie zdradził przyczyny nagłego opuszczenia wnioskodawczyni, zwłaszcza że nie było między nimi konfliktu; nie było także konflikty pomiędzy uczestnikiem a rodzicami wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni jeździła do uczestnika i prosiła, nawet błagała by wrócił. Uczestnik nie wrócił do wnioskodawczyni , jednakże przyjeżdżał w odwiedziny raz na tydzień, raz na dwa tygodnie. Odwiedziny były krótkie- maksymalnie trwały godzinę. Trwało to do września. Potem wizyty stały się sporadyczne, a że uczestnik nie łożył na utrzymanie córki, wnioskodawczyni wystąpiła do Sądu z pozwem o alimenty.

Alimenty na rzecz M. L. (2) zostały ustalone w ugodzie zawartej przed tutejszym Sądem w dniu 8 .12.2016 r. w wysokości po 600 zł miesięcznie . Z uwagi na to, że uczestnik nie wywiązywał się dobrowolnie z tego obowiązku, wnioskodawczyni wystąpiła do komornika z wnioskiem o egzekucję alimentów.

Wnioskodawczyni i uczestnik postępowania w dniu 8 października 2016 r. zawarli ugodę przed mediatorem, w której ustalili, że wnioskodawczyni wycofuje wniosek o zmianę nazwiska córki oraz zawiesza egzekucję alimentów przez komornika; nadto ustalili , ze alimenty na rzecz M. L. (2) będą płacone w wysokości po 600 zł miesięcznie, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. W punkcie 4 strony uregulowały sposób kontaktowania się ojca z córką ustalając dwie wizyty miesięcznie, w 2 i 4 sobotę lub niedzielę miesiąca, w godzinach, które strony ustalą, wyłącznie w miejscu zamieszkania matki dziecka, do dnia 27.03.2020 r.; ustalono także spotkania w okresie świąt i w dniu urodzin dziecka. Ponadto ustalono, że miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania matki oraz że wyłącznie matka decyduje o istotnych sprawach dziecka, tj. o sprawach edukacyjnych, zdrowotnych, mieszkaniowych. Matka zobowiązała się powiadomić ojca o istotnych wydarzeniach w w/w sprawach. Ponadto ustalono, że w celu wyjazdów zagranicznych małoletniej nie jest wymagana zgoda ojca oraz że matka jest prawnym opiekunem dziecka.

Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich postanowieniem z dnia 24 marca 2017 r. w sprawie III R Co 23/16 zatwierdził punkt 4 ugody z wyjątkiem ustalenia, że matka jest opiekunem prawnym dziecka, umorzył postępowanie w zakresie punktu 3 i oddalił wniosek w pozostałym zakresie.

Po zawarciu ugody wnioskodawczyni wycofała wniosek egzekucyjny ale ponownie wniosła o egzekucję świadczeń przez komornika gdyż uczestnik nie płacił regularnie alimentów. Obecnie alimenty są płacone regularnie ale za pośrednictwem komornika.

Kontakty z córką ustalone w ugodzie uczestnik realizował krótko- przez 2-3 miesiące. Już w 2016 r. wielokrotnie nie reagował na telefony i sms-y od wnioskodawczyni. Nie odbierał telefonu także wtedy, gdy M. trafiła do szpitala z zapaleniem krtani i potrzebna była zgoda obojga rodziców na podanie leku.

Uczestnik pomimo że regularnie bywał w domu rodzinnym położonym ok. 10 km od miejsca zamieszkania wnioskodawczyni, z własnej woli zaprzestał utrzymywania kontaktów z córką; nie wykazywał zainteresowania córką, jej rozwojem. Wnioskodawczyni do początku 2018 r. zabiegała o to, by uczestnik kontaktował się z córką; on jednak nie oddzwaniał i często nie odpisywał na sms-y z zaproszeniem do odwiedzenia córki. Zdarzało się że na zaproszenie wysłane w sobotę rano odpisywał w niedzielę po południu, że nie może przyjechać bo zaraz jedzie do pracy. Wnioskodawczyni zawiadomiła także uczestnika, że mogą spotkać się na odpuście w Z., ale uczestnik nie przyjechał. Ostatni raz uczestnik widział się z córką w dniu 14.10.2017 r. Małoletnia nie rozpoznaje swojego ojca na zdjęciach.

Wnioskodawczyni wiele razy jeździła z M. do domu rodziców uczestnika; oni domagali się by przyjeżdżała a ona chciała by córka miała kontakt z dziadkami ojczystymi licząc także na wzbudzenie u uczestnika zainteresowania dzieckiem. Rodzice uczestnika w 2018 r. kilkakrotnie przysłali jej przekazy pieniężne na kwoty 200-400 zł. Sami jedynie kilka razy byli w miejscu zamieszkania wnuczki. Uczestnik parę razy od czasu narodzin córki przekazał jej drobne upominki i bon do sklepu.

Wnioskodawczyni wiedziała, że uczestnik od dawna ma problemy z hazardem; starała się go z tego wyciągnąć, pomagała mu gdy byli razem. Zamierzała zmienić nazwisko dziecka na swoje gdy okazało się, że uczestnik nie utrzymuje kontaktu z córką. Obawiała się, że w środowisku wiejskim, w jakim wychowuje się M., inne nazwisko niż nosi mama będzie przyczyną wyśmiewania się z niej.

W toku postępowania P. L. także nie realizował przysługujących mu kontaktów i nie wykazywał rzeczywistego zainteresowania sytuacją i rozwojem córki.

Dowód: - odpis zupełny aktu urodzenia M. L. (2) k.70-71; ugoda i postanowienie w aktach Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich w sprawie III RCo 23/16; odpisy zaświadczeń Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Strzelcach Opolskich J. K. k. 8-10 ; sprawozdanie z wywiadu kuratora sądowego k.29-30; wydruki korespondencji sms pomiędzy wnioskodawczynią i uczestnikiem post. k. 65-68, wydruki zdjęć k. 69; potwierdzenia wpłat na rzecz M. L. (2) k. 85-90; zeznania świadka N. P.- protokół z 2.10.2019 r. k. 76-77; zeznania świadka D. K.- protokół z 2.10.2019 r. k. 77; zeznania świadka D. P.- protokół z 2.10.2019 r. k. 77-78; zeznania świadka R. L.- protokół z 6.11.2019 r. k. 92-93; zeznania świadka J. L.- protokół z 6.11.2019 r. k. 93; zeznania wnioskodawczyni – 6.11.2019 r. k. 93-94, zeznania uczestnika postępowania- protokół z dnia 6.11.2019 r. k. 94-95.

Uczestnik postepowania wyjechał do pracy za granicę w sierpniu 2017 r. z powodu problemów z hazardem. Do tego czasu mieszkał w S. w domu rodzinnym. Gdy przyjeżdżał do kraju to spotykał się z dziewczyną, przebywał w jej miejscu zamieszkania w W., odwiedzał rodziców i załatwiał sprawy związane z własnymi długami. (...) się na nowym związku. Do Polski przyjeżdżał zazwyczaj w soboty, a wracał do Niemiec w poniedziałek. Obecnie uczęszcza na terapię w O. ; posiada zakaz wstępu do kasyn w Polsce. W połowie października uczestnik powrócił do Polski, mieszka u rodziców, poszukuje mieszkania w O.. Od 23.10.2019 r. pracuje na podstawie umowy o pracę na okres próbny w firmie (...) Spółka z o.o. Komandytowa w Z.. Urlop w tym roku spędził w Egipcie. Zamierza stopniowo zbudować relacje z córką, na nowo uregulować kontakty z dzieckiem ale poza jej miejscem zamieszkania.

Dowód: sprawozdanie z wywiadu kuratora k.28; kserokopia umowy o pracę k.91; zeznania świadka L. L.- protokół z 2.10.2019 r. k. 78-79; zeznania świadka N. L.- protokół z 2.10.2019 r. k. 79;zeznania uczestnika postępowania- protokół z dnia 6.11.2019 r. k. 94-95.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek zasługuje na uwzględnienie.

Władza rodzicielska powstaje z chwilą urodzenia dziecka i trwa do ukończenia przez nie osiemnastego roku życia, czyli do uzyskania pełnoletności. Zgodnie z dominującym w orzecznictwie poglądem władza rodzicielska jest szczególnym rodzajem więzi prawnej między rodzicami i dziećmi. Stanowi ona ogół obowiązków i praw względem dziecka mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenie jego interesów. W przypadku nieprawidłowości w zakresie wykonywania praw i obowiązków przez rodziców, kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje sądową ingerencję w sprawowanie władzy rodzicielskiej.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest jednym z pozostających do dyspozycji sądu opiekuńczego, środków ingerencji w sferę władzy rodzicielskiej. Wobec tego, że w wyniku zastosowania tego środka rodzice bądź jeden z nich traci całkowicie władzę rodzicielską jest to środek najdalej idący.

Sąd rozstrzygając o władzy rodzicielskiej powinien kierować się przede wszystkim dobrem dziecka oraz interesem społecznym (art. 95§3 kro), nie natomiast interesem jednego czy obojga rodziców (uchwała SN z 18.7.1969r., III CRN 155/81, niepubl.). Ze względu na daleko idące skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej przyjmuje się, że sąd może uciec się do tego środka, gdy ze względu na okoliczności danego przypadku stosowanie innych środków ingerencji w sferę władzy rodzicielskiej byłoby bezcelowe i niewystarczające z punktu widzenie dobra dziecka.

W świetle zasad moralnych, przepisów prawa oraz poglądów doktryny przez „dobro dziecka” należy rozumieć taką sytuację dziecka, która zapewnia mu prawno – rodzinną stabilizację. Dziecko powinno wychowywać się w poczuciu bezpieczeństwa, w atmosferze miłości i spokoju emocjonalnego, w warunkach pozwalających zaspokoić rozsądnie rozumiane jego potrzeby, najpełniej rozwijać jego talenty i zdolności samodzielnego, twórczego działania oraz kształtować charakter w duchu określonych ideałów. Tak określona przesłanka dobra dziecka jest swoistym modelem na naturalny rozwój dziecka.

Przepis art. 111§1 kro zawiera trzy rodzaje przyczyn pozbawienia władzy rodzicielskiej, a mianowicie: niemożność wykonywania tej władzy z powodu trwałej przeszkody, nadużywanie władzy rodzicielskiej bądź rażące zaniedbywanie przez rodzica obowiązków względem dziecka. Do pozbawienia władzy rodzicielskiej wystarczy zaistnienie którejkolwiek z tych podstaw faktycznych. Ponadto pozbawienie władzy rodzicielskiej – w razie zaistnienia określonej podstawy faktycznej – jest obligatoryjne.

Okoliczności sprawy Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody, w szczególności zeznania świadków, zeznania wnioskodawczyni i uczestnika postępowania, sprawozdania z wywiadu kuratora sądowego, odpis zupełny aktu urodzenia M. L. (2), zaświadczenia Komornika Sądowego J. K., dokumenty w aktach tut. Sądu w sprawie III RCo 23/16 i wydruki korespondencji sms wymienianej przez wnioskodawczynię i uczestnika postepowania.

Sąd nie dał wiary zeznaniom uczestnika postępowania, w części, w której podaje, że wnioskodawczyni uniemożliwiała mu kontaktowanie się z córką oraz że on wielokrotnie zabiegał o spotkania z dzieckiem. Zeznania te są sprzeczne z pozostałym zebranym materiałem dowodowym, w szczególności z zeznaniami wnioskodawczyni i świadków: R. L., J. L., N. P., D. P., D. K., a także częściowo z zeznaniami świadków L. L. i N. L.. Także pełniejsza wersja korespondencji SMS świadczy o tym, że to wnioskodawczyni przypominała uczestnikowi o kontaktach z córką, zapraszała, a w sytuacji gdy uczestnik podał że co weekend będzie w kraju( 6.06.2019 r.), nie przyjechał na zaproszenie w najbliższą sobotę. Poza epizodycznymi zapytaniami w sms-ach o M., uczestnik nie wykazywał rzeczywistego zainteresowania dzieckiem , jej rozwojem, stanem zdrowia, potrzebami. Zawarł ugodę przed mediatorem w której uregulowano wiele istotnych kwestii, w tym kontakty z córką, sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, kwestię miejsca zamieszkania dziecka i wyjazdów zagranicznych. Uczestnik wyraził w niej zgodę by matka M. sama wykonywała władzę rodzicielską i decydowała o istotnych sprawach córki. Wnioskować należy, ze rodzice M. w zasadzie powinni współdecydować jedynie w sprawach związanych z religią i światopoglądem dziecka. W ocenie Sądu świadczy to o braku zainteresowania i potrzeby uczestnika aby współuczestniczyć w wykonywaniu władzy rodzicielskiej nad córką, by współdecydować o większości istotnych spraw dotyczących córki.

Także regulacja kontaktów okazała się zbędna bowiem uczestnik po krótkim czasie zaprzestał realizować zagwarantowane mu prawo. Sąd nie może dać wiary uczestnikowi, który twierdzi, że nie miał czasu gdyż przyjeżdżał w soboty a wyjeżdżał do pracy w niedziele bowiem świadek N. L. zeznał, że syn przyjeżdżał w soboty a wyjeżdżał w poniedziałki do Niemiec. Także w toku niniejszej sprawy uczestnik był w poniedziałki obecny w kraju , a świadczą o tym dokumenty w aktach: w dniu 6.05.2019 r. uczestnik był obecny w Sądzie- zapoznawał się z aktami sprawy; w dniu 1.07.2019 r. osobiście odebrał wezwanie na rozprawę i odpis pisma.

Zatem wiarygodnie brzmią zeznania świadków: L. L. i N. L., iż w czasie pobytu w Polsce uczestnik najczęściej przebywał u dziewczyny w W., a czasami odwiedzał rodziców. Także w czasie urlopu nie znalazł czasu by spotkać się z córką. Nie wykazywał również woli zmiany ugody poprzez „odzyskanie” części praw i obowiązków związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej. Nigdy nie wystąpił do sądu z wnioskiem o wykonanie kontaktów z małoletnią córką. Świadczy to, w ocenie Sądu, że uczestnik nie kocha M., nie nawiązał z córką więzi emocjonalnej, albo że jest ona nikła i oparta jedynie na świadomości biologicznego pochodzenia.

W niniejszej sprawie uczestnik postępowania, pomimo, iż formalnie przypisany jest mu przymiot władzy rodzicielskiej względem małoletniej córki, faktycznie od samego początku, od wyprowadzenia się z miejsca zamieszkania wnioskodawczyni, nie realizował praw i obowiązków wynikających z tej władzy, z wyjątkiem obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek ten realizuje zaś za pośrednictwem komornika bowiem dobrowolnie nie wykonywał go prawidłowo.

Wobec powyższych ustaleń i niewątpliwego braku zainteresowania potrzebami i sytuacją córki od jesieni 2016 r. Sąd stwierdził spełnienie przesłanki rażącego zaniedbywania obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej.

Postępowanie uczestnika charakteryzuje się- co wynika z zeznań uczestnika- zainteresowaniem potrzebami dziecka, ale jedynie na poziomie deklaratoryjnym. Samo wykonywanie obowiązku alimentacyjnego nie zmienia tej oceny choć wskazuje na to, że uczestnik ma świadomość niezbędności przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb dziecka. Zatem wspiera matkę dziecka w obowiązkach rodzicielskich, choć w oderwaniu od wiedzy o rzeczywistych potrzebach M..

Sąd podkreśla, iż władza rodzicielska to nie tylko prawa, ale przede wszystkim obowiązki spoczywające na rodzicach. Zobowiązani są oni zapewnić dziecku pieczę, troszczyć się o ich prawidłowy fizyczny i duchowy rozwój, jak również dawać dziecku przykład należytego postępowania, nauczać je odróżniać złe zachowania od dobrych. Rodzice powinni czuć się odpowiedzialni za wpojenie swoim dzieciom zasad moralnych, którymi będą się one kierować w dorosłym życiu. U podstaw prawidłowego sprawowania władzy rodzicielskiej leży świadomość rodziców powagi obowiązków, jakie na nich spoczywają oraz odpowiedzialności za prawidłowy rozwój swoich dzieci. Obowiązków tych nie można odkładać na bliżej nieokreśloną przyszłość, jak też nie można bezceremonialnie wkroczyć w życie dziecka po długiej przerwie licząc, że przerwa ta pozostanie bez poważniejszego wpływu na istnienie więzi rodzinnych.

W ustalonych okolicznościach , w ocenie Sądu, dobro małoletniej M. L. (2) przemawia za orzeczeniem pozbawienia uczestnika postępowania władzy rodzicielskiej.

Mając powyższe na uwadze, wobec zaistnienia przesłanki rażącego zaniedbywania obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej przez uczestnika postępowania, Sąd wniosek uwzględnił, a to na podstawie art. 111§1 kro.

Orzeczenie kosztach postępowania wydano w oparciu o przepis art. 520§ 2 kpc.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE