UZASADNIENIE

Decyzją z 27 stycznia 2020 r. Nr (...). (...) (...), (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE), na podstawie art. 168 pkt 11a, art. 169 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2018 r. poz. 2389 ze zm.) (dalej ustawa OZE) w związku z art. 170 ust. 4 pkt 1 i 70 pkt 2 ustawy OZE oraz w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.) (dalej k.p.a.) i art. 90 ust. 1 ustawy OZE, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej orzekł, że:

1) T. G. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) (dalej powód) nie wywiązał się z obowiązku wynikającego z art. 70 pkt 2 ustawy OZE, tj. obowiązku przedstawienia dokumentów lub informacji mających znaczenie dla oceny wykonania obowiązków, o których mowa w art. 52–55 ustawy OZE, poprzez nieudzielenie żądanej odpowiedzi na pismo Prezesa URE z 5 marca 2018 r. znak: (...). (...).(...) (...), które zawierało żądanie przedstawienia informacji o dokonanej w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. sprzedaży energii elektrycznej oraz realizacji obowiązków, o których mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE w zakresie uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, względnie uiszczenia stosownych opłat zastępczych.

2) za niewywiązanie się z obowiązku opisanego w punkcie pierwszym wymierzył ww. karę pieniężną w kwocie 10 000 zł (dziesięciu tysięcy złotych).

Od powyższej Decyzji powód złożył Odwołanie, w którym wniósł o:

1) uchylenie Decyzji w całości,

2) udstąpienie od wymierzenia kary w wysokości 10 000,00 zł,

3) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych; ewentualnie

4) o zmianę zaskrzonej Decyzji, poprzez obniżenie kary pieniężnej do kwoty 1 000,00 zł.

W uzasadnieniu odwołania powód podniósł, iż pozwany niezasadnie nie skorzystał z art. 174 ust. 2 ustawy OZE, na mocy którego organ może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, zanim organ powziął o tym wiadomość. Powód wyjaśnił, że wykonał obowiązek po 21 dniach, ale nie wynikało to ze złej woli, ale z problemów z odbiorem korespondencji, albowiem powód ma siedzibę w Ś. a główną działalność gospodarczą wykonuje we W.. Ponadto sprzedaż i wystawianie faktur była wykonywana przez pracownika, który nie przekazał swoich obowiązków powodowi. Zaś informacja, której powód udzielił po terminie, dotyczy sprzedaży na rzecz (...) S.A. energii elektrycznej o wartości ok. 2 400 zł. Zatem stopień naruszenia był znikomy. Dodał również, że obowiązek udzielenia informacji wykonał niezwłocznie po powzięciu o tym informacji.

Dodatkowo powód podniósł, że wezwanie powoda do udzielenia informacji nastąpiło pismem z 5 marca 2018 roku, wówczas obowiązywała ustawa w brzmieniu nie zawierającym art. 168 pkt 11a. Ponadto wezwanie dotyczyło wykonania obowiązku za rok 2016. Dopiero 14 lipca 2018 roku weszły w życie przepisy ustawy z 7 czerwca 2018 roku o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych ustaw. W art. 1 pkt 56a tej ustawy zmieniono treść art. 170 ust. 4 pkt 2 ustawy OZE, w ten sposób, że karę pieniężną obniżono z 10 000,00 zł do 1 000,00 zł. Omawiana nowelizacja, zdaniem powoda, nie zawierała przepisów intertemporalnych, a zatem Sąd winien zastosować zasady intertemporalne prawa represyjnego (karnego) do administracyjnych kar pieniężnych, a więc przepisów względniejszych dla sprawcy w dacie orzekania i działając na podstawie art. 479⁵³ § 2 k.p.c. zmienić zaskarżoną decyzję w zakresie wysokości nałożonych kar pieniężnych obniżając je do kwoty 1 000,00 zł.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód w piśmie z 16 listopada 2020 r. podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, jak też wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wymienionych w treści pisma na okoliczności tam przywołane.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Pismem z 5 marca 2018 r. znak: (...). (...).(...) (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, działając na podstawie art. 70 ustawy OZE, zwrócił się do powoda o przesłanie w ciągu 21 dni od dnia otrzymania pisma, informacji dotyczącej dokonanej w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. sprzedaży energii elektrycznej oraz realizacji obowiązków w zakresie uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, względnie uiszczenia opłat zastępczych (pismo z 5 marca 2018 r. k. 1- 3 akt adm.). Pismo to powód odebrał 6 czerwca 2018 r. (z.p.o. k. 4 akt adm.), ale nie udzielił na nie odpowiedzi.

Prezes URE ponownie skierował do powoda tożsame pismo, które zostało przez niego odebrane 28 grudnia 2018 r. (z.p.o. k. 4 akt adm.), na nie również nie udzielił odpowiedzi.

W związku z powyższym, Prezes URE uznał za celowe wszczęcie z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia powodowi kary pieniężnej w związku z niewywiązaniem się przez niego z obowiązku wynikającego z art. 70 pkt 2 ustawy OZE. Pismem z 28 maja 2019 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej oraz wezwał do przedłożenia – w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, szczegółowych wyjaśnień w powyższej kwestii oraz przesłania dokumentów mogących mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu (zawiadomienie k. 5-6 akt adm., z.p.o. k. 7 akt adm.).

W odpowiedzi powód wniósł o umorzenie postępowania, wyjaśniając, iż w okresie, o którym mowa w piśmie od 2017 roku do dziś nie była prowadzona sprzedaż oraz nie wystawiono żadnej faktury na wyprodukowany prąd z elektrowni zainstalowanej w jego firmie (pismo z 25/07/ 2019 r. k. 8 akt adm.).

Pismem z 6 listopada 2019 r., znak: (...). (...).(...), Prezes URE zawiadomił powoda o zakończeniu postępowania dowodowego i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego i ewentualnie przedstawienia zajmowanego stanowiska (zawiadomienie k. 10 akt adm., z.p.o. k. 11 akt adm.).

W odpowiedzi, powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w zakresie umorzenia postępowania i dodatkowo wyjaśnił, że „były pracownik dokonał sprzedaży i wystawił faktury, a Ja poprzez swoje niedopilnowanie nie dokonałem realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1”. Do pisma dołączył faktury potwierdzające sprzedaż energii elektrycznej do (...) S.A. w okresie od 13 maja 2016 roku do 9 stycznia 2017 roku (pismo k.12 akt adm., faktury k.13-16 akt adm.).

Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję 27 stycznia 2020 r.

Wiadomością elektroniczną z 4 czerwca 2020 roku powód przekazał Prezesowi URE Załącznik nr 1 dotyczący sprzedaży energii elektrycznej w 2015 roku, oświadczenie, że panele fotowoltaiczne zainstalowano w 2015 roku, a energia wytworzona to 0,317 MWh, na którą nie była wystawiana faktura oraz że obecnie powód nie sprzedaje energii elektrycznej żadnemu podmiotowi (mail wraz z załącznikami k. 53-56 akt sąd.).

Z kolei w wiadomości mailowej z 22 lutego 2021 roku powód poinformował URE, że w roku 2020-2021 wyprodukował 48,644 MWh i sprzedano tą energię dla (...) S.A. na łączną kwotę 12 517,91 zł brutto. Do wiadomości dołączył skany faktur (mail k. 52 akt sąd.). W odpowiedzi pracownik URE poprosił o wykazanie w związku z jakim przepisem powód przekazał załączone dokumenty (mail k.52 akt sąd.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego i sądowego, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa a podnoszone przez powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować uchyleniem, czy też jej zmianą.

Zgodnie z przepisem art. 70 ustawy OZE Prezes URE ma prawo:

1) wglądu do dokumentów,

2) żądania przedstawienia dokumentów lub informacji mających znaczenie dla oceny wykonania obowiązków, o których mowa w art. 41 ust. 1, w art. 42 ust. 1, w art. 44, w art. 45, w art. 48, w art. 49 oraz w art. 52-55, lub

3) badania zgodności ze stanem faktycznym deklaracji, o której mowa w art. 57 ust. 1

- z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych i innych informacji prawnie chronionych.

W oparciu o powyższy przepis, Prezes URE pismem z 5 marca 2018 roku wezwał powoda do udzielenia informacji dotyczących dokonanej w okresie od 1 stycznia 2016 roku do 31 grudnia 2016 roku sprzedaży energii elektrycznej oraz realizacji obowiązków w zakresie uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, względnie uiszczenia stosowanych opłat zastępczych. Powyższe pismo doręczono powodowi po raz pierwszy 6 czerwca 2018 r. i po raz drugi 28 grudnia 2018 roku.

W oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, Sąd uznał, że na żadne z powyższych wezwań powód nie udzielił odpowiedzi w zakreślonym terminie. Uczynił to prawidłowo dopiero 16 grudnia 2019 roku, czyli po wszczęciu przez pozwanego postępowania w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej co miało miejsce 28 maja 2019 r.

Okolicznością istotną w rozpoznawanej sprawie był fakt, iż pomiędzy pierwszym a drugim doręczeniem wezwania doszło do zmiany ustawy OZE. Otóż 14 lipca 2018 roku weszła w życie nowelizacja ustawy OZE, mocą której dodano przepis art. 168 pkt 11a nakładający karę pieniężną na podmiot, który odmawia wglądu lub nie przedstawia Prezesowi URE dokumentów lub informacji, o których mowa w art. 70 pkt 1 lub 2. Wcześniej nieudzielenie odpowiedzi na zapytanie Prezesa URE nie było sankcjonowane.

W tej sytuacji powód podniósł, że do naruszenia doszło w marcu 2018 roku, tym samym na powoda nie powinna zostać nałożona kara pieniężna.

Z powyższym stanowiskiem nie można się zgodzić, ponieważ do zaniechania wykonania wezwania z 5 marca 2018 roku doszło 18 stycznia 2019 roku a zatem po wejściu w życie przepisu art. 168 pkt 11a ustawy OZE. Otóż wezwanie zostało doręczone powodowi po raz drugi 28 grudnia 2018 roku. Zgodnie z treścią ww. pisma informacji należało udzielić w terminie 21 dni od dnia jego otrzymania, a zatem do popełnienia czynu w postaci nie udzielenia informacji na podstawie art. 70 pkt 2 ustawy OZE doszło po upływie tego terminu czyli 18 stycznia 2019 roku, a zatem w dacie gdy przepis art. 168 pkt 11a ustawy OZE już obowiązywał.

Nie było również podstaw, wbrew twierdzeniom powoda, do zastosowania w sprawie zasad intertemporalnych prawa represyjnego tj. prawa karnego w zakresie stosowania art. 168 ustawy O.Z.E. Kwestię stosowania ustawy względniejszej dla sprawcy regulują bowiem w sposób kompleksowy przepisy k.p.a. Stosownie do przepisu art. 189c k.p.a. „Jeżeli w czasie wydawania decyzji w sprawie administracyjnej kary pieniężnej obowiązuje ustawa inna niż w czasie naruszenia prawa, w następstwie którego ma być nałożona kara, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest ona względniejsza dla strony.”.

Trzeba jednak podkreślić, że z sytuacją opisaną w tym przepisie Sąd nie miał do czynienia w rozpoznawanej sprawie, bowiem w czasie wydawania zaskarżonej Decyzji obowiązywała ta sama ustawa, co w czasie naruszenia prawa. Zmiana ustawy O.Z.E. miała bowiem miejsce 14 lipca 2018 roku, do naruszenia prawa doszło w styczniu 2019 roku, a decyzja została wydana 27 stycznia 2020 roku.

Do zmiany przepisów pomiędzy naruszeniem prawa a wydaniem decyzji nie doszło również w zakresie wysokości kary, bowiem przepis art. 170 ust 4 ustawy OZE o treści „Wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadkach określonych w art. 168 ust. 11a i 17, wynosi 10 000 zł” nie zmienił się od czasu jego uchwalenia do chwili obecnej. Fakt, iż wysokość kary została określona przez ustawodawcę sztywno sprawił że ani Prezes URE ani SOKiK nie mógł miarkować jej wysokości, co oznacza że nie mógł jej zmniejszyć do wnioskowanej w odwołaniu kwoty 1 000,00 zł.

Nie było również podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary, ponieważ zgodnie z przepisem art. 174 ust 2 ustawy OZE, Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, zanim Prezes URE powziął o tym wiadomość. Z brzmienia przepisu wynika, że aby Prezes URE mógł z niego skorzystać muszą być łącznie spełnione obie ww. przesłanki. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie nie została spełniona druga z nich, a mianowicie powód zrealizował obowiązek 16 grudnia 2019 roku, a Prezes URE wszczął postępowanie w maju 2019 r. a zatem organ powziął wiadomość o naruszeniu prawa przez powoda, przed tym jak powód zrealizował swój obowiązek.

Dla rozstrzygnięcia sprawy nie miały znaczenia okoliczności podnoszone przez powoda w odwołaniu, a zatem bliżej nieokreślone problemy z odbiorem korespondencji oraz nieprawidłową komunikacja pomiędzy powodem a pracownikiem (który nie przekazał informacji o sprzedaży energii elektrycznej i wystawieniu faktur). Obowiązkiem powoda jako przedsiębiorcy jest bowiem takie zorganizowanie swojego przedsiębiorstwa, aby nie dochodziło do naruszania prawa.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 ze zm.). Tym samym Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku powoda o zastosowanie w sprawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Wbrew postulatom powoda brak winy i dotkliwość nałożonej kary nie są przesłankami uzasadniającymi zastosowanie omawianego przepisu. Mogą one mieć jedynie znaczenie dla oceny wysokości nałożonej kary pieniężnej, ale tylko wtedy gdy nie jest ona ustalona sztywno przez ustawodawcę. Ponadto należy zaznaczyć, że do naruszenia prawa w sprawie doszło z powodu zaniedbań po stronie powoda, który nienależycie dba o swoje interesy. Gdyby bowiem udzielił odpowiedzi na pismo z 5 marca 2018 roku za pierwszym albo drugim razem, to nie było by podstaw do wszczynania postępowania przez pozwanego i konieczności składania odwołania do Sądu.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

(...)

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	Starszy sekretarz sądowy Joanna Preizner - Offman

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE