Sygn. akt VIII U 1682/22
Decyzją z dnia 12.07.2022 roku po rozpoznaniu wniosku z dnia 30.06.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział Ł. odmówił H. B. (1) prawa do przeliczenia świadczenia z uwagi na to, iż do wniosku nie zostały załączone żadne nowe dowody oni ujawnione nowe okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Decyzją z dnia 6.12.1995 r. odmówiono H. B. (1) prawa do świadczenia, ponieważ ww nie spełniała wymaganych warunków. Organ zaznaczył, iż powoływane przez wnioskodawczynię orzeczenie nie ma wpływu na prawo do świadczenia ani jego wysokość.
/decyzja k. 184 w aktach ZUS/
Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 29.07.2022 r. wniosła H. B. (1), domagając się jej zmiany i przeliczenia przysługującego jej świadczenia zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i zasądzenie od organu na rzecz ubezpieczonej kosztów postepowania wg norm przepisanych. W uzasadnieniu swego stanowiska odwołująca podniosła, iż ze złożonych przez nią do odwołania dokumentów wynika, że w okresie od 22.03.1994 r. do 12.05.1994 r. przebywała w szpitalu i w tym czasie trwała jej niezdolność do pracy co ma wpływ na ustalenie należnych jej świadczeń.
/odwołanie k. 3-4/
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, że wniosek H. B. (1) z 30.06.2022 r., w oparciu o który wydano zaskarżoną decyzję z dnia 12.07.2022 r. dotyczył ściśle wypłacenia zaległych rent z tytułu niezdolności do pracy za okres 1.10.1994 do 1.03.2007 wraz z odsetkami za opóźnienie. Organ wskazał, iż w okresie tym wnioskodawczyni nie pobierała z organu świadczenia rentowego ani też innych świadczeń. Ponadto załączona do odwołania i wniosku karta informacyjna z 12.05.1994 r. z leczenia szpitalnego była wcześniej znana organowi rentowemu.
Organ podniósł też, że w okresie od 5.09.1994 do 31.10.2004 r. wnioskodawczyni pobierała rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i świadczenie to nie pozostawało w zbiegu z jakimkolwiek świadczeniem z ZUS.
W wykonaniu postanowienia Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21.09.2021 r. sygn. akt VIII U 1917/21 prawomocną decyzją z dnia 14.01.2022 r. ZUS odmówił wnioskodawczyni prawa do wypłaty świadczeń za okres od 1.10.1994r. do 1.03.2007r., ponieważ w okresie tym ww nie była uprawniona do świadczeń wypłacanych przez Zakład. Poza tym w części wskazanego okresu, tj. od 5.09.1994r do 31.10. 2004r H. B. (1) pobierała z KRUS rentę rolniczą. Żądanie odwołania nie jest zatem uprawnione.
/odpowiedź na odwołanie k. 13-15/
Pismem procesowym z dnia 6.12.2022 r. ustanowiony w toku procesu pełnomocnik z urzędu wnioskodawczyni poparł odwołanie. W uzasadnieniu wskazanego stanowiska pełnomocnik wnioskodawczyni wskazał, iż odwołująca nie zgadza się z decyzjami organu w zakresie, w jakim odmówiono jej prawa do przeliczenia emerytury oraz odmówił wypłaty zaległej renty za okres 1.10.1994 r. do 1.03.2007 r. wraz z odsetkami za zwłokę. Pełnomocnik wnioskodawczyni wskazał, iż ww odmawiano prawa do renty za ww. okres z uwagi na niespełnienie warunków do jej przyznania. Tymczasem zdaniem odwołującej organy przy wydawaniu swoich orzeczeń nie uwzględniały okoliczności związanej z pobytem
H. B. w Szpitalu (...) w B. Oddział Psychiatryczny od 12.02.1994r. do 12.05.1994 r. zespół paranoidalny. W ocenie odwołującej pominięcie tej okoliczności miało wpływ na treść decyzji (...).12.1995 r.
/pismo k. 49-50/
Na rozprawie z dnia 9.01.2023 r. pełnomocnik z urzędu wnioskodawczyni poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte ani w całości ani w części. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.
/stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 9.01. (...):01:26-00:03:47 oraz 00:06:05 -00:06:21/
Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje.
H. B. (1) urodziła się w dniu (...).
/okoliczność bezsporna/
W okresie od 22.03 do 12.05.1994 r. wnioskodawczyni była hospitalizowana w Szpitalu (...) w B. -Oddział Psychiatryczny.
/historia choroby k. 56-57, karta informacyjna leczenia szpitalnego z 12.05.1994 r. k. 10, k. 44 nadto karta informacyjna z datą wpływu do oddziału w dokumentacji medycznej ZUS k. nienumerowane/
Decyzją z dnia 6.12.1995 r. znak (...)-7/20/I Zakład Ubezpieczeń Społecznych oddział w T. odmówił H. B. (1) prawa do renty inwalidzkiej, opierając się na orzeczeniu komisji lekarskiej ZUS z 14.11.1995 r.
/bezsporne, decyzja k. 17 akt ZUS w przedmiocie prawa do renty, orzeczenie komisji lekarskiej ZUS następnie prostowana k. 42/
H. B. pobierała rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym w okresie od 5.09.1994 r. do 31.10.2004 r., a po dniu 31.10.2004 r. nie zgłosiła wniosku o ustalenie uprawnień do dalszej wypłaty świadczenia. Zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ww nie przysługiwało prawo do zbiegu świadczeń.
/bezsporne, pismo KRUS z 28.11.2007 r. k. 27 akt ZUS/
Decyzją z dnia 3.09.2007 r. znak (...) po rozpoznaniu wniosku z 21.03.2007r. ZUS przyznał H. B. (1) prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy okresowo do 30.06.2009 r. Przy tym kartę informacyjną z leczenia szpitalnego z 12.05.1994 r. za okres od 22.03 do 12.05.1994 r. w Szpitalu (...) w B. Oddział Psychiatryczny wnioskodawczyni złożyła w organie rentowym w dniu 12.07.2007 r. Jednocześnie na fakt wskazanej hospitalizacji powoływała się już w odwołaniu od orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z 14.11.1995 r. złożonym w organie w dniu 9.02.1996 r.
/decyzja k. 21-22 akt ZUS, karta informacyjna z datą wpływu do oddziału w dokumentacji medycznej ZUS k. nienumerowane, k. 10 akt sprawy, odwołanie z 9.02.1996 r. k. 16 akt ZUS w przedmiocie prawa do renty, k. 45/
Decyzją z dnia 20.07.2008 r. znak (...)/20 ZUS przyznał ubezpieczonej emeryturę z urzędu od 28.07.2008 r. tj. od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat i w związku z tym prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustało z dniem 28.07.2008r. – art. 27 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
/decyzja k. 54 akt ZUS/
Decyzją z dnia 7.08.2009 r. znak (...)-7/20/I po rozpoznaniu wniosku z 5.05.2009 r. w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej z 3.08.2009r. , ZUS odmówił H. B. (1) prawa do dodatku pielęgnacyjnego z powodu braku uznania jej za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji.
/decyzja k. 58 akt ZUS, orzeczenie komisji lekarskiej z 3.08.2009 k. 11, k. 43 w dokumentacji medycznej ZUS k. nienumerowane/
Decyzją z 19.11.2019 r. znak SU (...) po rozpoznaniu wniosku z
20.09.2019 r. ZUS odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia uzupełniającego z powodu nie uznana ww za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji. W dokumentacji medycznej doręczonej do ZUS w postępowaniu dotyczącym wskazanego świadczenia, wnioskodawczyni również powoływała kartę informacyjną z leczenia szpitalnego za okres od 22.03.do 12.05.1994 r. w Szpitalu (...) w B. Oddział Psychiatryczny.
/decyzja k. 6 akt ZUS dot świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji/
Prawomocnym postanowieniem z dnia 21.09.2021 r. sygn. akt VIII U 1917/21 Sąd Okręgowy w Łodzi umorzył postepowanie w sprawie z odwołania ubezpieczonej od decyzji z 9.03.2021 r. znak (...) waloryzującej rentę z tytułu niezdolności do pracy wnioskodawczyni poprzez podwyższenie przysługującej emerytury od 1.03.2021 r. do nowej kwoty najniższej emerytury tj do kwoty 1250,88 zł (po czym emerytura wyniosła 1250,88 zł brutto) jednocześnie przekazując sprawę o wypłatę świadczeń do rozpoznania:
- przez ZUS II odział w Ł. za okres od 1.10.1994 do 01.03.2007 r.
- przez KRUS Oddział (...) w T., za okres od 1.11.2004 r.
/decyzja k. 144-145 akt ZUS, postanowienie k. 162 akt ZUS/
W wykonaniu ww. postanowienia, prawomocną decyzją z dnia 14.01.2022 r. znak (...) (decyzję przesłano na adres wnioskodawczyni w dniu 17.01.2022 r) ZUS odmówił H. B. (1) prawa do wypłaty świadczeń za okres od 1.10.1994r. do 1.03.2007r. wskazując, iż podtrzymuje się stanowisko zawarte w decyzji z 6.12.1995 r., którą odmówiono ubezpieczonej prawo do renty, gdyż ww. nie spełniała warunków wymaganych do przyznania świadczenia. Podniesiono, iż decyzją z dnia 3.09.2007 r. przyznano wnioskodawczyni rentę z tytułu niezdolności do pracy od 1.03.2007r., tj od miesiąca, w którym złożono wniosek o świadczenie (art. 129 pkt 1 ustawy emerytalnej). W konsekwencji organ uznał, iż brak jest podstaw prawnych do wypłaty rent za okres od 1.10.1994 r. do 1.03.2007 r., gdyż w tym okresie wnioskodawczyni nie była uprawniona do świadczeń wypłacanych przez ZUS. (W okresie od 5.09.1994r. do 31.10.2004r. H. B. (1) pobierała z KRUS rentę rolniczą).
/decyzja k. 167 akt ZUS/
Wnioskodawczyni nie odwołała się od powyższej decyzji.
/bezsporne/
We wniosku z dnia 30.06.2022 r. wnioskodawczyni wskazała, iż domaga się od ZUS wypłacenia jej zaległych rent od 1.10.1994 do 1.03.2007 w kwocie 1338,44 zł miesięcznie w całości z odsetkami 8 % za zwłokę.
/wniosek k. 182 akt ZUS/
W rozpoznaniu wskazanego wniosku wydano zaskarżoną decyzję.
/decyzja k. 184 w aktach ZUS/
Powyższy stan faktyczny sprawy jest bezsporny między stronami. Czyniąc ustalenia Sąd na podstawie art. 235 2 § 1 pkt 2 pominął wniosek pełnomocnika wnioskodawczyni o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry na okoliczność, jaki był stan psychiczny odwołującej się z 1994 r., od kiedy ww stan trwał, czy mógł mieć wpływ na stwierdzenie, że u odwołującej się występowała częściowa lub całkowita niezdolność do wykonywania zatrudnienia (inwalidztwo). a jeśli tak to, od kiedy lub mogło mieć wpływ na „pogłębienie” stanu inwalidztwa i przyznania odwołującej się grupy III a jeśli tak od kiedy jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Podkreślić należy, iż zasadność odmowy prawa do renty za sporny okres 1994 -2007 r. została rozstrzygnięta prawomocną decyzją z dnia 14.01.2022 r., której wnioskodawczyni nie kwestionowała. W przedmiotowym postepowaniu, o czym będzie jeszcze mowa w rozważaniach prawnych nie ujawniono żadnych nowych okoliczności dowodów nieznanych organowi przed dniem wydania ww. decyzji. Czynienie, zatem ustaleń, co do okoliczności czy z uwagi na stan zdrowia wnioskodawczyni mogła być wówczas uznana za osobę uprawnioną do renty nie jest obecnie dopuszczalne.
Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje.
W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie H. B. (1) nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 114 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 53) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.
Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.
Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).
Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że skoro przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w oparciu o wniosek z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to obowiązkiem organu rentowego, a następnie Sądu orzekającego, była w pierwszej kolejności ocena, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku. Należało, zatem ustalić i ocenić, czy wnioskodawczyni przedłożyła nowe dowody mogące mieć wpływ na zmianę poprzednich prawomocnych decyzji z dnia
6.12.1995 r. i z dnia 14.01.2022 r., ewentualnie, czy ujawniły się takie okoliczności istniejące przed wydaniem tych decyzji, które mogły rzutować na przyznanie ubezpieczonej prawa do renty za okres 1.10.1994 r. do 1.03.2007 r. i do jak podaje przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu prawa do tego świadczenia za sporny okres. Ocena, że przesłanki te nie były spełnione (wnioskodawczyni po uprawomocnieniu się decyzji z dnia 6.12.1995 r. i z dnia 14.01.2022 r., nie przedłożyła nowych dowodów ani nie ujawniła okoliczności istniejących przed wydaniem tych decyzji, które miały wpływ na prawo do świadczeń) powinna prowadzić do odmowy ponownego ustalenia świadczenia przez organ rentowy oraz oddalenia odwołania przez Sąd, bez potrzeby merytorycznego zbadania zasadności żądania. Bez spełnienia przesłanek formalnych wniosku z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prowadzenie postępowania dotyczącego merytorycznej oceny żądania prawa do renty i wyrównania wysokości świadczenia, jest bezcelowe i bezprzedmiotowe.
Dokonując analizy zgromadzonego w sprawie materiału procesowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że skarżąca w toku postępowania przed organem rentowym wywołanym złożeniem wniosku z dnia 30.06.2022 r., w którym domagała się od ZUS wypłacenia jej zaległych rent od 1.10.1994r. do 1.03.2007r., co miało także rzutować na wysokość jej emerytury, nie spełniła przesłanki wniosku o ponowne ustalenie prawa do emerytury na zasadach określonych w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Skarżąca nie przedłożyła nowych dowodów na potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed uprawomocnieniem się decyzji z dnia 14.01.2022 r., a mających wpływ na powstanie prawa do wskazywanego przez nią świadczenia. Wnioskodawczyni co prawda powoływała się na kartę informacyjną leczenia szpitalnego z 12.05.1994 r., potwierdzającą fakt jej hospitalizacji w Szpitalu (...) w B. -Oddział Psychiatryczny –w okresie od 22.03 do 12.05.1994 r., której nie przedłożyła w toku postępowania prowadzącego do wydania decyzji z dnia 6.12.1995 r. , niemniej jednak nie należy tracić z pola widzenia, iż na fakt leczenia w tym okresie powoływała się już w odwołaniu od orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z 14.11.1995 r. złożonym w organie 9.02.1996 r., a kartę informacyjną z leczenia szpitalnego wnioskodawczyni złożyła w organie rentowym w dniu 12.07.2007 r. - w toku postępowania o prawo do renty zakończonego decyzja z dnia 3.09.2007 r. Wskazany dokument znajdował się też w dokumentacji medycznej doręczonej do ZUS w postępowaniu dotyczącym świadczenia uzupełniającego zakończonym decyzją odmowna z dnia z 19.11.2019 r. Był to, zatem dokument niewątpliwie znany organowi rentowemu w chwili wydania decyzji z dnia 14.01.2022 r. w przedmiocie prawa do wypłaty świadczeń za okres od 1.10.1994 r. do 1.03.2007 r. Skarżąca w toku niniejszego postępowania nie ujawniła również żadnych okoliczności, które istniały przed wydaniem tej decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mających wpływ na prawo do emerytury czy innych świadczeń – świadczeń rentowych. Istotne jest również, że H. B. (1) nie zaskarżyła ani decyzji z dnia 6.12.1995 r. ani decyzji z dnia 14.01.2022 r., którą weryfikowano prawidłowość braku wypłaty świadczeń renty za okres od 1.10.1994 r. do 1.03.2007 r.
Co zaś znamienne w przedmiotowej sprawie, Sąd Okręgowy nie ma obecnie żadnej możliwości dokonania kontroli uprzednio wydanych decyzji z dnia 6.12.1995 r. i z dnia 14.01.2022r., ponieważ był zobowiązany ocenić tylko i wyłącznie zaskarżoną decyzję z dnia 12.07.2022 roku. Zauważyć należy, że kontrola sądowa decyzji organu rentowego dokonywana jest w granicach wyznaczonych przedmiotem i zakresem kontrolowanej decyzji. Sąd Okręgowy w Łodzi podziela w tej mierze pogląd Sądu Najwyższego, przyjęty w postanowieniu z dnia 14 grudnia 2010 roku w sprawie I UK 289/10 (opubI: L.), zgodnie z którym dochodzenie przed sądem prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego, które nie było przedmiotem decyzji organu rentowego jest niedopuszczalne, z wyjątkiem przewidzianym w art. 477 9 § 4 k.p.c., a treść decyzji, od której wniesiono odwołanie, wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu. W związku z tym nie jest możliwe - jak chciałby tego odwołująca się – aby przy "okazji" rozpoznawania niniejszej sprawy rozstrzygnąć także kwestie będące przedmiotem innych, wcześniej wydanych decyzji.
Sąd Okręgowy był uprawniony jedynie do oceny decyzji z dnia 12.07.2022 roku, co też uczynił. Przy czym brak było jakiejkolwiek możliwości zweryfikowania decyzji wcześniej wydanych, ponieważ H. B. (3) nie złożyła żadnych nowych dokumentów pozwalających organowi rentowemu na poczynienie takich ustaleń.
Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, w toku postępowania przed organem rentowym, wywołanym wnioskiem z dnia 30.06.2022 r., nie zostało ujawnione nic nowego, co dawałoby Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych podstawę do ponownego przeanalizowania sytuacji prawnej wnioskodawczyni. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma podstaw do ponownego ustalenia emerytury, wyrównania świadczeń, jeśli zainteresowany nie przedstawi dokumentów lub okoliczności zmieniających jego sytuację (por. wyrok. Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 r., III UK 150/13, LEX nr 1458793).
W konsekwencji decyzję organu rentowego z dnia 12.07.2022 roku uznać należy za prawidłową, bowiem w chwili jej wydawania nie zachodziły przesłanki z art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej.
Mając powyższe na uwadze odwołanie, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy w Łodzi orzekł w sentencji wyroku.
O zwrocie kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu orzeczono, na podstawie z § 15 ust. 2 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu uwzględniając zwrot stawki podatku VAT (Dz. U. z 2016 r., poz.1714).
J.L.
z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. wniosk. przez PI