Sygn. akt XVI C 767/20

Uzasadnienie wyroku z dnia 30 listopada 2022 roku

W pozwie z dnia 25 marca 2020 roku I. R. oraz T. K. (1) wniosły o ustalenie, że wstąpiły z dniem 5 grudnia 2007 roku w stosunek najmu lokalu nr (...) położonego w W. przy ul. (...) na czas nieoznaczony po zmarłym ojcu H. K. (1) oraz o zasądzenie na ich rzecz od Telewizji (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (dalej zwanej też: (...)) kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że H. K. (1), będący ojcem I. R. i T. K. (1) w 1966 roku otrzymał od TVP przydział lokalu służbowego nr (...) położonego w W. przy ul. (...), który został mu wynajęty na czas trwania stosunku pracy. W lokalu tym zamieszkiwał on z żoną H. K. (2) i dziećmi A. K. (1), T. K. (1) i I. R. (z domu K.). Na podstawie Ustawy prawo lokalowe z 10 kwietnia 1974 roku umowa najmu zawarta przez H. K. (1) z TVP przekształciła się w umowę najmu na czas nieoznaczony. W momencie śmierci H. K. (1) zamieszkiwały z nim stale T. K. (1) i I. R., w związku z czym na podstawie art. 691 § 1 k.c. wstąpiły w ten stosunek najmu lokalu mieszkalnego. Wobec braku wiedzy o powyższym, I. R. i T. K. (1) zawarły z TVP szereg umów najmu lokalu służbowego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) na czas oznaczony. W związku z wykryciem, że pozostawały one w błędzie, 3 marca 2020 roku złożyły one TVP oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych składanych oświadczeń woli.

(pozew- k. 1-5)

W odpowiedzi na pozew z dnia 25 listopada 2020 roku TVP wniosła o odrzucenie pozwu w całości, a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku, o jego oddalenie w całości. Ponadto, wniosła ona o zasądzenie do I. R. i T. K. (1) na rzecz TVP kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jak wskazano w uzasadnieniu, powództwo skierowane zostało przeciwko (...) S.A., a więc podmiotowi nieistniejącemu. Ponadto, T. K. (1) i I. R. nie wykazały, że stale zamieszkiwały z najemcą w chwili jego śmierci ani że w lokalu tym mieszkał w tym momencie sam najemca. Nie udowodniły one również, że są dziećmi H. K. (1). Bezpodstawne jest powoływanie się przez I. R. i T. K. (1) na zawieranie umów najmu na czas oznaczony pod wpływem błędu. Nieprawdą jest, że nie wiedziały one o wstąpieniu w stosunek najmu na czas nieoznaczony. Nie wykazały one, że miał miejsce błąd, że był on istotny ani również, iż w błąd zostały wprowadzone przez TVP.

(odpowiedź na pozew- k. 54-62)

Pismem z dnia 22 marca 2021 roku I. R. oraz T. K. (1) zmieniły żądanie pozwu w ten sposób, że w miejsce pierwotnego roszczenia w postaci żądania ustalenia, że wstąpiły z dniem 5 grudnia 2007 roku w stosunek najmu lokalu nr (...) położonego w W. przy ul. (...) na czas nieoznaczony po zmarłym ojcu H. K. (1), zażądały ustalenia istnienia pomiędzy TVP a I. R. oraz T. K. (1) stosunku najmu lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. na czas nieoznaczony.

(pismo z dnia 22 marca 2021 roku- k. 86-87)

W piśmie z dnia 10 czerwca 2022 roku TVP wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie do I. R. i T. K. (1) na rzecz TVP kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(pismo z dnia 10 czerwca 2022- k. 131)

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. K. (1) był pracownikiem Komitetu do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja”, poprzednika prawnego Telewizji (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. i w związku z tym w dniu 19 lutego 1966 roku podmiot ten przydzielił mu mieszkanie służbowe oraz zawarł z nim umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. na czas trwania stosunku pracy.

(dowód: pismo o przydziale mieszkania- k. 10, umowa najmu z dnia 19 lutego 1966 roku- k. 11-13, zeznania świadka T. K. (2)- k. 142, zeznania A. K. (2)- k. 159v., zeznania G. W.- k. 142v., zeznania powódki I. R.- k. 160, zeznania powódki T. K. (1)- k. 160v-161)

W lokalu mieszkalnym nr (...) przy ul. (...) w W. H. K. (1) od 1966 roku nieprzerwanie zamieszkiwał z żoną H. K. (2) (do 1989 roku), synem A. K. (1) (do 1994 roku) oraz córkami- I. R. i T. K. (1) do 5 grudnia 2007 roku, kiedy zmarł.

(dowód: oświadczenie dotyczące osób zamieszkujących lokal mieszkalny- k. 14, odpis skrócony aktu zgonu- k. 15, odpisy skrócone urodzenia- k. 82-83, odpis skrócony aktu małżeństwa- k. 84, zeznania świadka T. K. (2)- k. 142, zeznania M. M.- k. 142v., zeznania A. K. (2)- k. 159v., zeznania G. W.- k. 142v., zeznania A. B.- k. 142 v., zeznania powódki I. R.- k. 160, zeznania powódki T. K. (1)- k. 160v-161)

Po śmierci H. K. (1) w mieszkaniu tym nadal nieprzerwanie zamieszkiwały I. R. oraz T. K. (1).

(dowód: umowy najmu- 16-27, 35-37, zeznania świadka T. K. (2)- k. 142, zeznania M. M.- k. 142v., zeznania G. W.- k. 142v., zeznania powódki I. R.- k. 160, zeznania powódki T. K. (1)- k. 160v-161)

I. R. oraz T. K. (1) poinformowały o śmierci ojca przedstawicieli TVP, którzy wskazali im, że muszą one, celem dalszego najmu tego lokalu, zawrzeć kolejną umowę najmu na czas oznaczony. W związku z tym, zawarły one w dniu 16 kwietnia 2008 roku umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. na czas oznaczony do dnia 31 grudnia 2008 roku, a następnie kolejne umowy najmu tego lokalu w dniu 16 listopada 2008 roku na czas oznaczony do dnia 31 grudnia 2009 roku, w dniu 15 stycznia 2010 roku na czas oznaczony do dnia 31 marca 2012 roku, w dniu 1 czerwca 2013 roku na czas oznaczony do dnia 31 maja 2015 roku, w dniu 1 czerwca 2015 roku na czas oznaczony do dnia 31 maja 2018 roku. Podpisały one również aneks do umowy z dnia 1 czerwca 2015 roku z dnia 30 maja 2018 roku, zmieniający datę końcową stosunku najmu na dzień 31 maja 2019 roku. Ponadto, I. R. oraz T. K. (1) w dniu 29 maja 2019 roku zawarły z TVP umowę najmu instytucjonalnego tego lokalu na czas oznaczony do dnia 31 maja 2020 roku.

(dowód: umowy najmu- 16-27, 35-37, zeznania powódki I. R.- k. 160, zeznania powódki T. K. (1)- k. 160v-161)

W związku z niepewnością I. R. oraz T. K. (1) co możliwości dalszego zamieszkiwania w lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. po zakończeniu umowy najmu instytucjonalnego wywołaną informacjami o zamiarach sprzedaży przez TVP tego mieszkania, zwróciły się one w grudniu 2019 roku do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o pomoc w sprawie. W styczniu 2020 roku uzyskały one odpowiedź, iż w dniu śmierci H. K. (1) wstąpiły one w stosunek najmu tego lokalu na czas nieoznaczony i nie miały obowiązku zawierania żadnych dodatkowych umów najmu z TVP.

(dowód: zeznania powódki I. R. - k. 160, zeznania powódki T. K. (1)- k. 160v-161)

I. R. oraz T. K. (1) 3 marca 2020 roku wezwały TVP do zawarcia w terminie do 16 marca 2020 roku aneksu do umowy z dnia 19 lutego 1966 roku, w którym jako strony umowy w miejsce H. K. (1) wskazane zostaną I. R. oraz T. K. (1). Ponadto, złożyły one na piśmie oświadczenie woli o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczeń woli prowadzących do zawierania z TVP umów najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. z dnia 16 kwietnia 2008 roku, 16 listopada 2008 roku, 15 stycznia 2010 roku, 1 czerwca 2013 roku, 1 czerwca 2015 roku oraz aneksu do umowy z dnia 1 czerwca 2015 roku z dnia 30 maja 2018 roku i umowy najmu instytucjonalnego tego lokalu z dnia 29 maja 2019 roku złożonych pod wpływem błędu.

(dowód: pismo z dnia 3 marca 2020 roku - k. 28-30, zeznania powódki I. R. - k. 160, zeznania powódki T. K. (1)- k. 160v-161)

Do dnia wyrokowania I. R. oraz T. K. (1) nieprzerwanie zamieszkują w lokalu nr (...) przy ul. (...) w W..

(dowód: zeznania świadka T. K. (2)- k. 142, zeznania M. M.- k. 142v., zeznania G. W.- k. 142v., zeznania A. B.- k. 142 v., zeznania powódki I. R.- k. 160, zeznania powódki T. K. (1)- k. 160v-161)

Powyższy stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie przywołanych wyżej dowodów. W ocenie Sądu w zakresie, w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą spójny i niebudzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy.

Zgromadzone w aktach dokumenty i ich kserokopie nie były poddawane przez strony w wątpliwość co do ich autentyczności, wiarygodności i mocy dowodowej, a również i Sąd nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby ich kwestionowanie w tym zakresie z urzędu.

Sąd uznał w całości za wiarygodne zeznania świadków T. K. (2), M. M., A. K. (2), A. W. i A. B.. Były one spójne i logiczne oraz korespondowały z dowodami z dokumentów. Zeznania te nie były kwestionowane przez strony, a Sąd nie powziął wątpliwości co do ich prawdziwości.

Również zeznania powódek I. R. i T. K. (1) złożone w charakterze strony Sąd uznał za godne przyznania im waloru wiarygodności. Ich treść korespondowała z pozostałym materiałem dowodowym.

Podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie i oceny – w ich świetle – zasadności zgłoszonego pod osąd roszczenia powoda stanowiły również same twierdzenia stron o okolicznościach faktycznych sprawy, albowiem – wobec niezaprzeczenia im przez strony, bądź ich przyznania – Sąd uznał je na podstawie art. 229-230 k.p.c. za bezsporne.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo było w całości zasadne i zasługiwało na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie powódki wnosiły ostatecznie o ustalenie, iż pomiędzy nimi a pozwaną istnieje stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., w który wstąpiły z mocy prawa w związku ze śmiercią ich ojca, będącego najemcą tego mieszkania na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynikało, że ojcu powódek w 1966 roku przydzielono w/w lokal mieszkalny jako mieszkanie służbowe na podstawie § 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 marca 1959 roku w sprawie warunków przydziału i opróżniania mieszkań służbowych, właściwości organów w tych sprawach i trybu postepowania (Dz. U. Nr 24 poz. 152) i poprzednik prawny pozwanej Komitet do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja” zawał z nim umowę najmu na czas trwania stosunku pracy.

Jak stanowi art. 4 ust. 1 Ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. o zmianie ustawy - Prawo lokalowe (Dz. U. Nr 21, poz. 124 z późn. zm.) dotychczasowe mieszkania funkcyjne stały się mieszkaniami zakładowymi, jeżeli odpowiadały warunkom określonym w art. 50 ust. 2 Ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe (t.j. Dz. U. z 1983 r. Nr 11, poz. 55), a więc jeśli przydzielane zostały na czas wykonywania funkcji uzasadniającej zajmowanie takiego mieszkania. Dotychczasowe przydziały tych mieszkań, zachowały swoją ważność i stały się równoznaczne z umową najmu mieszkania zakładowego zawartą na czas nieoznaczony (art. 4 ust. 2 Ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. o zmianie ustawy - Prawo lokalowe). Wobec powyższego, pomimo zawarcia przez ojca powódek umowy najmu lokalu mieszkalnego na czas oznaczony, jego umowa najmu zgodnie z w/w przepisami przekształciła się w umowę zawartą na czas nieoznaczony. Poza tym wskazać należy, że skoro od dnia przejścia H. K. (1) na emeryturę – jak piszą powódki w pozwie, od listopada 1990r. do jego śmierci był on traktowany przez stronę pozwaną jako najemca przedmiotowego lokalu mieszkalnego, a on sam traktował TVP jako wynajmującą owy lokal, to pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy najmu na czas nieoznaczony w sposób dorozumiany – konkludenty.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w sposób jednoznaczny wskazywał, iż od momentu zawarcia umowy najmu z 1966 roku wraz z H. K. (1) zamieszkiwały, aż do momentu jego śmierci w dniu 5 grudnia 2007 roku, jego córki, będące w przedmiotowej sprawie powódkami, które tworzyły z nim wspólne gospodarstwo domowe.

Jak stanowi art. 691 § 1 i 2 k.c. obowiązujący w dacie śmierci H. K. (1), w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują dzieci, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. Wobec tego, z chwilą zgonu ojca powódek, wstąpiły one w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. w miejsce H. K. (1) na czas nieoznaczony.

Biorąc pod uwagę powyższe, nie budziło wątpliwości, zdaniem Sądu, iż w dniu 5 grudnia 2007 roku powódki były najemcami tego mieszkania na czas nieoznaczony. Szczegółowej analizy prawnej wymagało jednak ustalenie, czy w dniu wyrokowania, pozostawały one nadal w tym stosunku najmu.

Rozstrzygając przedmiotową sprawę należało mieć na uwadze, iż pomimo, że powódki pozostawały z pozwaną w stosunku najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. na czas nieoznaczony, to w dniu 16 kwietnia 2008 roku zawarły one z pozwaną umowę najmu tego lokalu na czas oznaczony, co uznać należało za złożenie przez powódki oświadczeń woli modyfikujących treść dotychczasowego stosunku prawnego. Od tego momentu, w przypadku uznania, iż zawarta umowa była prawnie skuteczna, unicestwieniu uległa umowa najmu na czas nieoznaczony, zaś wolą stron było zawieranie kolejnych umów najmu na czas oznaczony, które powódki zawierały z pozwaną.

Zdaniem powódek, choć rzeczywiście zawierały one umowy najmu na czas oznaczony, umowy te jako zawarte pod wpływem błędu były bezskuteczne, a więc nie wywarły skutków prawnych powodujących zakończenie obowiązywania ich umowy najmu lokalu mieszkalnego na czas nieoznaczony. Kluczowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy znaczenie miało zatem dokonanie oceny, czy oświadczenie woli powódek o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczeń woli w postaci zawierania kolejnych umów najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. na czas oznaczony złożonych pod wpływem błędu było prawnie skuteczne.

Zgodnie z art. 84 § 1 k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny) (art. 84 § 2 k.c.). Jak stanowi art. 88 § 1 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia (art. 88 § 2 k.c.)

Stosownie do tradycyjnego, nadal dominującego stanowiska, błąd oznacza mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie spraw (błąd sensu stricto) albo o treści złożonego oświadczenia (pomyłka), a więc niezgodność między rzeczywistością a jej odbiciem w świadomości podmiotu (A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne..., s. 391; Z. Radwański [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, 2008, s. 397; s. 85, 111; wyroki SN: z 15.01.1970 r., I CR 400/69, OSNCP 1970/12, poz. 225; NP 1971/4, s. 595, z omówieniem B. Dobrzańskiego, Przegląd orzecznictwa; NP 1971/6, s. 898, z omówieniem A. Szpunara i W. Wanatowskiej, Przegląd orzecznictwa; z 6.03.2015 r., III CSK 195/14, LEX nr 1682209, i z 9.08.2018 r., V CSK 435/17, LEX nr 2531715).

Błąd w znaczeniu art. 84 k.c. musi zawsze dotyczyć treści czynności prawnej oraz być istotny. Obie te cechy muszą występować łącznie. Wypełnienie wskazanych w art. 84 przesłanek prawnej doniosłości błędu skutkuje wzruszalnością dokonanej pod jego wpływem czynności prawnej. Błądzący może zatem uchylić się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli (art. 88), doprowadzając w ten sposób do unieważnienia ex tunc czynności prawnej.

Kwalifikowany normatywnie może być tylko błąd co do treści czynności prawnej. Jest to mylne wyobrażenie o którymkolwiek składniku treści konkretnej czynności prawnej, niezależnie od tego, czy element ten został wyrażony bezpośrednio w oświadczeniu woli podmiotu składającego to oświadczenie, czy też chodzi o składnik uzupełniający treść czynności prawnej na podstawie art. 56, wynikający wprost z ustawy, z zasad współżycia społecznego oraz z ustalonych zwyczajów. Błąd może dotyczyć w szczególności: przedmiotu czynności prawnej (lub jego cech), rodzaju czynności prawnej, osoby kontrahenta, jego sytuacji prawnej. (P. Nazaruk [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, LEX/el. 2022, art. 84.)

Nie budzi wątpliwości, że błędem co do treści czynności prawnej może być także błąd co do prawa (wyroki SN: z 24.01.1974 r., II CR 761/73, OSPiKA 1975/11, poz. 238, z glosą A. Kleina; NP 1976/9, s. 1274, z omówieniem A. Szpunara i W. Wanatowskiej, Przegląd orzecznictwa; z 12.10.2000 r., IV CKN 144/00, OSNC 2001/4, poz. 60; z 5.12.2000 r., IV CKN 179/00, LEX nr 52505; z 6.06.2003 r., IV CK 274/02, IC 2004/5, s. 42; z 14.01.2009 r., IV CSK 358/08, IC 2009/10, s. 44; z 8.03.2012 r., III CSK 221/11, OSNC-ZD 2013/C, poz. 55; Forum Prawnicze 2012/6, s. 101, Przegląd orzecznictwa, pod red. J. Pisulińskiego, M. Kućki i K. Pałki; z 17.06.2014 r., I CSK 401/13, OSNC-ZD 2015/3, poz. 49; M.Pr.Bank. 2015/2, s. 60, z omówieniem M. Bączyka, Przegląd orzecznictwa; z 9.02.2017 r., III CSK 60/16, LEX nr 2294378; z 27.06.2017 r., II CSK 575/16, OSNC-ZD 2018/C, poz. 46; z 9.08.2018 r., V CSK 435/17, LEX nr 2531715; postanowienia SN: z 29.11.2012 r., II CSK 171/12, IC 2013/12, s. 35; M.Pr.Bank. 2013/10, s. 52, z omówieniem M. Bączyka, Przegląd orzecznictwa; z 7.04.2016 r., III CSK 210/15, LEX nr 2030466). Przeważnie przyjmuje się, że ta kategoria obejmuje przede wszystkim błąd co do skutków prawnych czynności prawnej, w tym co do jej natury (typu) oraz skutków wynikających z przepisów dyspozytywnych, zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów (wyroki SN: z 19.10.2000 r., III CKN 963/98, OSNC 2002/5, poz. 63; PS 2005/11–12, s. 205, z omówieniem W. Robaczyńskiego, Przegląd orzecznictwa; z 3.06.2009 r., IV CNP 16/09, LEX nr 1391300; z 29.10.2010 r., I CSK 595/09, Glosa 2013/1, s. 20, z glosą T. Czecha, i z 8.03.2012 r., III CSK 221/11, OSNC-ZD 2013/C, poz. 55; Forum Prawnicze 2012/6, s. 101).

Jak wynika z materiału dowodowego, wolą powódek w chwili śmierci ich ojca było kontynuowanie umowy najmu zajmowanego lokalu mieszkalnego na dotychczasowych warunkach. Chcąc dopełnić wszelkich formalności, poinformowały one o zgonie H. K. (1) pracowników pozwanej, licząc na uzyskanie potwierdzenia, że w tej sytuacji one będą najemcami tego mieszkania. Przedstawiciele pozwanej dalsze wynajmowanie lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. uzależnili od podpisania przez powódki umowy najmu tego mieszkania na czas oznaczony, wprowadzając powódki w błąd. Powódki chcąc dalej zamieszkiwać w tym mieszkaniu, nie mając wiedzy, iż wstąpiły w stosunek najmu lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. na czas nieoznaczony w momencie śmierci ojca i wierząc, że zmuszone są postąpić w sposób wskazany przez pozwaną, zgodziły się podpisać najpierw pierwszą umowę najmu na czas oznaczony, a następnie kolejne takie umowy, które pozwalały im na dalsze zajmowanie tego mieszkania.

Powódki tak długo były przekonane o konieczności zawierania z pozwaną kolejnych umów najmu lokalu nr (...) przy ul. (...) w W., jak długo pozwana podtrzymywała, iż będą mogły zamieszkiwać w tym lokalu. Kiedy dowiedziały się, że to mieszkanie zostanie sprzedane, udały się w grudniu 2019 roku po pomoc do Rzecznika Praw Obywatelskich. Dopiero z informacji uzyskanej od tego organu w styczniu 2020 roku dowiedziały się, że w dniu śmierci ojca wstąpiły z mocy prawa w stosunek najmu tego lokalu na czas nieoznaczony i nie musiały zawierać ze stroną pozwaną jakichkolwiek umów najmu.

Zdaniem Sądu, uznać należało, że oświadczenia woli powódek składane przy zawieraniu umów najmu na czas oznaczony były składane pod wpływem błędu co do prawa, a więc błędu co do ich sytuacji prawnej, w który to błąd wprowadziła je strona pozwana. Błąd ten miał charakter istotny, gdyż niewątpliwie, gdyby powódki wiedziały, że są najemcami lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. na czas nieoznaczony, nie zawierałyby niekorzystnych dla nich umów najmu na czas nieoznaczony, obarczonych niepewnością, czy po ich zakończeniu strona pozwana zawrze z nimi kolejną umowę najmu.

W związku z tym, że powódki dowiedziały się, iż pozostawały pod wpływem błędu w styczniu 2020 roku, zaś oświadczenie na piśmie o uchyleniu się od skutków oświadczeń woli złożonych pod jego wpływem doręczyły pozwanej 3 marca 2020 roku, oświadczenie to złożone zostało w ustawowym terminie i odpowiedniej formie.

Wszystkie zawarte przez powódki umowy najmu na czas oznaczony, będące wynikiem złożenia przez nie oświadczeń woli pod wpływem błędu były zatem bezskuteczne. Prawnie skuteczna w takim przypadku, jako niezmodyfikowana i niewypowiedziana pozostaje w tym przypadku więc umowa najmu lokalu mieszkalnego zajmowanego przez powódki na czas nieoznaczony, której powódki stały się stroną z mocy prawa w dniu śmierci ich ojca.

Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

W przedmiotowej sprawie powódki niewątpliwie posiadały interes prawny w ustaleniu istnienia stosunku najmu lokalu mieszkalnego na czas nieoznaczony, gdyż od takiego ustalenia zależy możliwość ich dalszego zamieszkiwania w tym mieszkaniu. W związku z uznaniem przez Sąd, iż powódki rzeczywiście są najemcami lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. na czas nieoznaczony, Sąd orzekł jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.c. i w związku z faktem, że pozwana przegrała proces w całości, w pkt 2 wyroku zasądził od niej na rzecz powódek koszty procesu.

Kwota 387 zł stanowi sumę opłaty od pozwu w wysokości 100 zł (art. 13 ust. 1 pkt pkt 2 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1125)) , opłaty skarbowej w wysokości 17 zł oraz wynagrodzenia pełnomocnika powódek będącego radcą prawnym w wysokości (§2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 z późn. zm.)).

W związku z uiszczeniem przez powódki tytułem opłaty od pozwu kwoty 300 zł zamiast kwoty 100 zł, w pkt 3 wyroku Sąd na podstawie art. 80 ust. 1 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, z urzędu nakazał Skarbowi Państwa- Sądowi Rejonowemu W. M. w Warszawie zwrócić powódkom kwotę 200 zł, która stanowi różnicę pomiędzy rzeczywiście wpłaconą a należną opłatą od pozwu.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie: (...)