Sygn. akt VI U 2390/22
Dnia 15 marca 2023 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik
Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska
po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2023 r. w Bydgoszczy
na rozprawie
odwołania: M. K.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
z dnia 22 września 2022 r., znak: (...)-(...)
w sprawie: M. K.
przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
o ustalenie kapitału początkowego
zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 22 września 2022 roku, w ten sposób, że kapitał początkowy ubezpieczonego wynosi na dzień 1 stycznia 1999 roku - 64 288,40 ( sześćdziesiąt cztery tysiące dwieście osiemdziesiąt osiem 40/100) złotych.
Sędzia Maciej Flinik
Sygn. akt VI U 2390/22 UZASADNIENIE
Ubezpieczony M. K. wniósł odwołanie od decyzji ZUS z dnia 22 września 2022r. , którą odmówiono mu ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. W uzasadnieniu podnosił, iż przedłożył wszystkie dokumenty jaki uzyskał z Archiwum Wojskowego w T..
W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie wskazując , że brak jest podstaw do przeliczenia kapitału początkowego ubezpieczonego z uwagi na fakt, iż w przedłożonej dokumentacji za okres od 18 sierpnia 1986 r. do 16 października 1989 r. wykazano stawkę godzinową , a brak dokumentów o przepracowanej ilości godzin.
Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :
Ubezpieczony M. K. w okresie od 18 sierpnia 1986 r. do 16 października 1989 r. pozostawał zatrudniony w Jednostce Wojskowej nr (...) na stanowisku kierowcy ciągnika. Przeciętnie w miesiącu przepracowywał minimum 160 godzin. W karcie ewidencyjnej pracownika cywilnego dotyczącej ubezpieczonego pracodawca wykazał za wskazany okres z podziałem na poszczególne okresy wszystkie składniki wynagrodzenia ubezpieczonego - wysokość wynagrodzenia zasadniczego ( stawkę za godzinę ) , dodatek za wysługę, dodatek za szczególne warunki pracy , dodatek za szczególne właściwości i premię.
/ dowód : zeznania ubezpieczonego - zapis AV k. 22 akt sprawy , świadectwo pracy k. 10 , karta ewidencyjna k. 30 v akt ZUS /
Powyższy stan faktyczny ( w zakresie objętym sporem ) sąd ustalił na podstawie wskazanej wyżej , jedynej dostępnej dokumentacji płacowej i osobowej oraz na podstawie zeznań ubezpieczonego, które były szczere , logiczne i konsekwentne.
W tak ustalonym stanie faktycznym odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie. Art. 173 ust.1 ustawy z dnia o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:
1)okresy składkowe, o których mowa w art. 6;
2)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;
3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.
Ust. 2a stanowi, iż przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. ( ust. 3 ) . W myśl ust. 3a. przepis art. 17 ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru kapitału początkowego w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego urodzonego przed dniem 31 grudnia 1968 r. z powodu nauki w szkole wyższej, o której mowa w art. 7 pkt 9. Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu ( ust. 3b ) .
Stosownie do treści § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe / Dz.U.2011.237.1412 / środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Zgodnie z utrwalonymi poglądami orzecznictwa i doktryny w tym zakresie w toku postępowania sądowego strona może jednak dowodzić wysokości wynagrodzenia na potrzeby ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego ( patrz przykładowo wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie III AUa 509/0 LEX nr 253495 ).
W niniejszej sprawie spór ogniskował się wokół ustalenia ilości godzin pracy ubezpieczonego w latach 1986 -1989 , kiedy pozostawał zatrudniony w jednostce wojskowej jako kierowca ciągnika. Organ rentowy zaniechał dokonania jakichkolwiek ustaleń w przedmiotowym zakresie pomimo dysponowania szczegółowym wykazem poszczególnych składników wynagrodzenia ubezpieczonego ( w tym stawką godzinową wynagrodzenia zasadniczego i wszystkim elementami dodatkowymi w postaci dodatków i premii ). W ocenie sądu pozwany z powodzeniem już na etapie postepowania administracyjnego bez naruszenia wspomnianego § 21 ust. 1 rozporządzenia ( który stanowi o dokumentach „ … na podstawie których można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu …” mógł pokusić się o miarodajną rekonstrukcję wynagrodzenia powoda ( uzupełniając materiał o jego zeznania co do ilości przepracowanych godzin ) .
Rekonstrukcja wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w tym okresie wymagała bowiem jedynie ustalenia ilości godzin jego pracy, co pozwoliłoby na ustalenie ( poprzez zwyczajnie przemnożenie stawki razy godziny pracy ) wysokości wynagrodzenia zasadniczego . Pozostałe składniki wynagrodzenia i ich wysokość zostały szczegółowo wskazane w będącym w posiadaniu ZUS dokumencie źródłowym na k. 30 v akt ZUS . Wobec braku ewidencji czasu pracy ubezpieczonego z tego okresu, weryfikacja dokładnej ilości przepracowywanych przezeń godzin jest niemożliwa. W takiej sytuacji w ocenie sądu w pełni racjonalnym jest przyjęcie podanej przez ubezpieczonego , z pewnością znacząco zaniżonej w stosunku do rzeczywistej, średniej ilości godzin jego pracy w skali miesiąca tj 160 godzin. Nie ulega wątpliwości, iż w/w- ny nie przepracowywał mniej, a zdecydowanie więcej godzin w tym okresie , co wynika choćby z określonej ilości godzin pracy przypisanej do pełnego etatu w tamtym czasie . Nie istnieje tym samym ryzyko ( obawa , która paraliżuje zapewne organ rentowy przed samodzielnym podjęciem próby ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego ) , że przemnożenie wspomnianych 160 godzin miesięcznie przez stawkę godzinową ( wskazaną wprost w dokumencie „ karta ewidencyjna pracownika cywilnego” ), skutkować będzie zawyżeniem wysokości tegoż wynagrodzenia w stosunku do rzeczywistego. W konsekwencji sąd zobowiązał organ rentowy do hipotetycznego wyliczenia wysokości kapitału początkowego ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999r. przy założeniu, iż w/w- ny pracował przeciętnie 160 godzin miesięcznie i otrzymywał wynagrodzenie stanowiące iloczyn takiej ilości godzin i stawki wynikającej z dokumentu źródłowego plus precyzyjnie określone w tymże dokumencie źródłowym co do wysokości dodatki do wynagrodzenia uzyskane przez niego w poszczególnych przedziałach analizowanego okresu. Z przedłożonego przez organ rentowy symulacyjnego wyliczenia , zaakceptowanego przez ubezpieczonego wynika, iż wysokość kapitału początkowego ubezpieczonego winna wynosić na dzień 1 stycznia 1999r. kwotę 68 288, 40 zł . I taką też wysokość kapitału początkowego ubezpieczonego na wskazaną datę przyjął sąd orzekający .
W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
Sędzia Maciej Flinik