UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy złożył skargę o wznowienie postępowania w sprawie WA XII Ns Rej KRS (...)w przedmiocie ustanowienia kuratora dla (...) Spółki Akcyjnej (...)podnosząc, wykrycie takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych – w postaci podejrzenia podrobienia pieczęci wicekonsula na akcjach (...) Spółki Akcyjnej (...)w W., które mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których nie mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu (art.403 par.2 kpc) i wniósł o wznowienie tego postępowania i w uwzględnieniu skargi o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez odmówienie ustanowienia kuratora i nałożenie na uczestników kosztów postępowania.

Uczestnik postępowania (...) Spółka Akcyjna (...) w W.działający przez kuratora wniósł odpowiedź na skargę, w której domagał się odrzucenia skargi jako wniesionej po terminie ewentualnie o oddalenie skargi jako merytorycznie bezzasadnej z uwagi na brak zaistnienia przesłanki ustawowej w postaci nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych.

Sąd Rejonowy (...)Krajowego Rejestru Sądowego postanowieniem z dnia 9 listopada 2012 r. oddalił wniosek.

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wskazał, że Prokurator oparł się w skardze na podstawie wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. podnosząc, że wnioskodawca legitymował się w postępowaniu akcjami, których „rejestracja w konsulacie w B.była nieskuteczna" , jako że akcje zarejestrował wicekonsul S. L., który w owym czasie (31 marca 1949 r.) nie był jeszcze zatrudniony w konsulacie w (...). Akcje uprawniające wnioskodawcę do wystąpienia o wyznaczenie kuratora utraciły ważność, jako że nie zostały ostemplowane przez osobę mogącą składać podpisy pod dokumentami konsulatu w dacie 31 marca 1949r., a więc nie zostały zarejestrowane w myśl art. 1 i art. 4 dekretu z dnia 3 lutego 1947 r. o rejestracji i umarzaniu niektórych dokumentów na okaziciela emitowanych przed dniem 1 września 1939r., zatem utraciły moc prawną na zasadzie art. 6 dekretu, wobec czego wnioskodawca nie miał legitymacji aby wystąpić o ustanowienie kuratora dla spółki.

Sąd Rejonowy zważył, że ze złożonych do skargi dokumentów wynika, iż wątpliwości co do tego, czy S. L.miał prawo podpisywać dokumenty jako wicekonsul w dacie 31 marca 1949r. istniały w prokuraturze co najmniej w połowie roku 2011 r., a już z pisma Ministerstwa Spraw Zagranicznych złożonego do Prokuratury Okręgowej (...)w dniu 8 sierpnia 2011 r. w odpowiedzi na wcześniejsze zapytanie Prokuratury, wynikało, że S. L.nie był pracownikiem konsulatu w marcu 1949 r. Sąd Rejonowy przyjął, że urząd prokuratorski dowiedział się o tym fakcie z oficjalnego pisma Ministerstwa(...)już w dniu 8 sierpnia 2008r. Potem zaś w dniu 7 listopada 2011 r. Prokuratura Okręgowa otrzymała wykaz personelu pracującego w tej dacie w konsulacie, zatem urząd prokuratora wiedział o podstawie do wznowienia juz w sierpniu 2011r. (w listopadzie 2011 r. miał w posiadaniu dokument stwierdzający podstawę do wznowienia — czyli wykaz personelu). Zdaniem Sądu pierwszej instancji nie ma znaczenia, jaka jednostka organizacyjna Prokuratury zapoznała się z podstawą do wznowienia, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami w przypadku zaistnienia okoliczności uzasadniających przekazanie sprawy według właściwości innej jednostce organizacyjnej, prokurator, który sprawę przekazuje, przeprowadza czynności niecierpiące zwłoki. W ocenie Sądu Rejonowego z chwilą otrzymania informacji o podstawie wznowienia został otwarty termin do podejmowania czynności w sprawie wznowienia, do którego należy zastosować termin z art. 407 § 1 kpc, wynoszący 3 miesiące od daty dowiedzenia się przez prokuraturę (urząd prokuratorski, a nie konkretną jednostkę organizacyjną prokuratury) o postanowieniu kończącym postępowanie. Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, iż o postanowieniu tym Prokurator dowiedział się w dniu 14 marca 2012r (w dniu 7 marca 2012r zostało wydane postanowienie i w dacie 14 marca nie było jeszcze prawomocne), zatem termin do złożenia skargi został zachowany. Sąd Rejonowy odnośnie zarzutu uczestnika wskazującego na brak przesłanki ustawowej w postaci nowych okoliczności, które uzasadniają wznowienie postępowania wskazał, że kurator nie reprezentuje spółki, ale zakres jego uprawnień świadczy o tym, ze ma prawo podejmować wszelkie działania, aby osoba prawna mogła działać przez swoje organy. Z tych zadań wynika uprawnienie do uczestniczenia kuratora w sprawie o wznowienie postępowania, w którym został on ustanowiony. Zdaniem Sądu Rejonowego podstawą wznowienia jest wykrycie przez prokuratora nowych okoliczności w postaci podejrzenia podrobienia pieczęci Wicekonsula na akcjach spółki, którymi to akcjami wnioskodawca wykazywał swój interes prawny w postępowaniu, w którym wnioskował o ustanowienie kuratora. W ocenie Sądu pierwszej instancji nie można uznać, że samo podejrzenie, iż podrobiono ostemplowanie akcji (dokonane w myśl dekretu z dnia 3 lutego 1947 r. o rejestracji i umarzaniu niektórych dokumentów na okaziciela emitowanych przed dniem 1 września 1939 r.), stanowi nową okoliczność uzasadniającą wznowienie. Sąd I instancji uznał ponadto, że wskazywane przez prokuraturę okoliczności uzasadniające wznowienie w zasadzie powinny dotyczyć podstawy wznowienia z art. 403 par. 1 pkt 1 kpc - czyli oparcia orzeczenia na podrobionym dokumencie, natomiast twierdzenie prokuratora, że przywołane przez niego okoliczności są nowymi okolicznościami lub środkami dowodowymi, które mogły mieć wpływ na wynik postępowania o ustanowienie kuratora, nie stanowiły w ocenie Sądu Rejonowego środków dowodowych. Sąd Rejonowy wskazał, że twierdzenia prokuratora, że są nowymi okolicznościami mającymi wpływ na rozstrzygniecie sprawy, to takie stanowisko jest błędne Sąd Rejonowy przyjął, że jeśli nawet sąd rozpatrujący wniosek o ustanowienie kuratora powziąłby w toku postępowania informację, którą dostarczył mu prokurator w skardze o wznowienie postępowania, to miałby jedynie wątpliwości co do tego czy akcje, którymi posługuje się wnioskodawca, są ważne, lecz nie zmieniałoby to jednak statusu wnioskodawcy jako zainteresowanego w sprawie ustanowienia kuratora, gdyż posiadając akcje, co do których jest wątpliwość co do ich ważności, wnioskodawca nadal jest zainteresowany w złożeniu wniosku o kuratora, a jego interes prawny opiera się na posiadanych przez siebie dokumentach akcji, które mają cechy ważnych akcji. Sąd I instancji dodał, że można byłoby wnioskodawcy odmówić interesu prawnego tylko wówczas, gdyby uprawnienia z posiadanych przez wnioskodawcę akcji okazały się bezwzględnie nieistniejące, do czego niezbędne byłoby ustalenie nieistnienia praw z akcji, co może się dokonać w odrębnym postępowaniu sądowym. Sąd Rejonowy zauważył ponadto, że wznowienie postępowania jest możliwe jedynie w przypadku, jeśli zaskarżone postanowienie nie może być zmienione albo uchylone (art. 524 par. 1 kpc), natomiast postanowienie o ustanowieniu kuratora z art. 42 kc nie spełnia tego warunku, gdyż ze swojej istoty może ulec zmianie w razie zmiany okoliczności sprawy (zmiana osoby kuratora, uchylenie kurateli, zwolnienie z kurateli).

W apelacji Prokurator Rejonowy (...)w W.zaskarżył w całości postanowienie Sądu Rejonowego i wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez wznowienie postępowania i zmianę postanowienia z dnia 07.03.2012r. poprzez oddalenie wniosku o ustanowienie kuratora dla (...) Spółki Akcyjnej (...)w W.ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia z dnia 09.11.2012 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji, zarzucając:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 6 dekretu z dnia 03.02.1947r. o rejestracji i umarzaniu niektórych dokumentów na okaziciela emitowanych przed dniem 1 września 1939 r. (Dz. U. z 1948 r., Nr 28, poz. 190-tekst jednolity) poprzez jego błędną wykładnię i niesłuszne uznanie, że osoba posiadająca akcje na okaziciela z podrobionym ostemplowaniem lub na których poświadczono nieprawdę posiada interes prawny do skutecznego złożenia wniosku o ustanowienia kuratora, podczas gdy zgodnie z art. 6 ww. Dekretu z dnia 03.02.1947 r. dokumenty na okaziciela podlegające rejestracji nie ostemplowane przez właściwy organ, w ramach przyznanych mu kompetencji, przed upływem terminu rejestracji tracą moc,

2) naruszenie przepisów prawa procesowego:

- art. 403 § 2 kpc poprzez uznanie, że dokumenty akcji podpisane przez osobę podającą się za S. L. jest dokumentem podrobionym lub przerobionym bez należytego rozważenia, że dokumenty akcji mogą być dokumentem poświadczającym nieprawdę,

- art. 403 §1 pkt 1 kpc poprzez błędne uznanie, że w ramach przytoczonej przez prokuratora podstawy wznowienia w zakresie podrobienia pieczęci, okoliczność ta nie jest wystarczająca do wznowienia postępowania, podczas gdy przytoczone przez Prokuratora okoliczności powinny skutkować wznowieniem postępowania i oddaleniem wniosku o ustalenie kuratora,

- art. 524 § 1 kpc poprzez błędne uznanie, że postanowienie o ustanowieniu kuratora z dnia 7.03.2012r. nie może być uchylone w trybie art. 524 § 1 kpc podczas gdy prawidłowa wykładnia przepisu art. 524 § l kpc umożliwia wznowienie postępowania od postanowienia o ustanowieniu kuratora,

- art. 189 § 1 kpc poprzez błędne uznanie, że ustalenie nieistnienia praw z akcji może nastąpić w ramach odrębnego postępowania sądowego w sytuacji gdy Prokuratorowi w tej konkretnej sprawie przysługuje środek dalej idący.

W odpowiedzi na apelację T. G. wniósł o odrzucenie apelacji jako wniesionej po upływie terminu oraz oddalenie skargi jako merytorycznie bezzasadnej.

(...) Spółka Akcyjna (...) reprezentowany przez kuratora w osobie adw. R. N.w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od skarżącego na rzecz uczestnika zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd II instancji podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjął je za własne. Dotyczy to w szczególności ustaleń w zakresie: dokonania rejestracji 10 akcji (...) Spółki Akcyjnej (...)przez wicekonsula w konsulacie w B.w dniu 31.03.1949 r. oraz ich posiadania przez uczestnika T. G., ustanowienia kuratora dla (...) Spółki Akcyjnej (...)Parowozów na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego (...)w Warszawie, (...)Krajowego Rejestru Sądowego na podstawie wniosku złożonego przez uczestnika T. G..

Sąd Okręgowy podzielił rozważania prawne Sądu I instancji, szczególnie w zakresie: zachowania przez skarżącego terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania, braku przesłanek do wznowienia postępowania rejestrowego o wyznaczenie kuratora dla wskazanej powyżej spółki na podstawie wykrycia nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których skarżący nie mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji w sposób poprawny ocenił dokumenty zgromadzone w sprawie i wydał właściwe orzeczenie, które należało jedynie sprostować z uwagi na oczywistą omyłkę pisarską polegającą na wpisaniu w sentencji orzeczenia, że Sąd Rejonowy oddalił wniosek podczas, gdy z treści uzasadnienia postanowienia wynikało, iż Sąd Rejonowy oddalił skargę o wznowienie postępowania. Sąd II instancji dokonał w powyższym zakresie sprostowania postanowienia Sądu Rejonowego na podstawie art.350 par.1 i 3 kpc.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w apelacji stwierdzić należy, iż są one w przeważającej większości bezzasadne.

Przede wszystkim skarżący podniósł zarzut naruszenia art.6 dekretu o rejestracji i umarzaniu niektórych dokumentów na okaziciela emitowanych na okaziciela przed 1 września 1939 r. ( Dz. U. z 1948r., Nr 28, poz. 190) . Przepis ten stanowi, że dokumenty na okaziciela podlegające rejestracji, nie ostemplowane przed upływem terminu rejestracji (tj. do 31.03.1949r. - art.1 ust.1 dekretu), tracą moc prawną. Jednakże w oparciu o przedstawione przez skarżącego materiały nie sposób uznać, aby zostało dowiedzione, że wnioskodawca przedłożył akcje z podrobionym ostemplowaniem lub na których poświadczono nieprawdę i ze w związku z tym wnioskodawca nie posiadał interesu prawnego do skutecznego złożenia wniosku o ustanowienie kuratora.

Należy przyznać rację Sądowi Rejonowemu, że skarżący nie wykazał powoływanych przez siebie podstaw do wznowienia postępowania, a to okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których nie mógł skorzystać wcześniej w postępowaniu z wniosku o ustanowienie kuratora. Dokumenty przedstawione przez skarżącego załączone do skargi o wznowienie postępowania to głównie informacje uzyskane z Ministerstwa (...)odnośnie zatrudnienia wicekonsula dopiero od sierpnia 1949 r. i wykaz pracowników konsulatu w B.na koniec marca 1949 r., który zresztą jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, nie jest podpisany. Wymienione dokumenty nie zostały przedstawione w oryginale lub poświadczonej za zgodność z oryginałem kserokopii, tym samym nie stanowią środka dowodowego w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c., albowiem nie są ani dokumentami prywatnymi ani urzędowymi. Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własny pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z dnia 27 lutego 1997 r. sygn. akt III CKU 7/97, że kserokopie niepotwierdzone "za zgodność z oryginałem" nie mają mocy dowodowej. Niepoświadczona kserokopia jest tylko środkiem uprawdopodobnienia za pomocą pisma, pozwalającym na dopuszczenie dowodu z zeznań świadków i dowodu z przesłuchania stron - art. 74 § 2 k.c., przy czym skarżący nie złożył takiego wniosku o przesłuchania w charakterze świadka osoby, która podpisała dokument w imieniu Ministerstwa (...). Jeśli nawet powyższe dokumenty zostałyby przedstawione przez skarżącego w oryginale lub też w formie kserokopii poświadczonej za zgodność z oryginałem, to w ocenie Sądu Okręgowego również nie stanowiłyby wystarczającego dowodu na to, że osoba, która akcje rejestrowała, nie była w dniu 31 marca 1949 r. wicekonsulem i w związku z tym nie mogła tych akcji ostemplować. Ponadto należy zauważyć, że obowiązkiem strony powołującej się na nowe dowody, jako na przesłankę skargi o wznowienie postępowania, jest oznaczenie okoliczności faktycznych, które za pomocą środka dowodowego zamierza wykazać. W przedmiotowej sprawie skarżący nie przedstawił takich okoliczności. W związku z powyższym nie można było dokonać nowych ustaleń faktycznych, że na akcjach rzeczywiście podrobiono ostemplowanie lub poświadczono nieprawdę, a co za tym idzie, aby akcje straciły ważność, a wnioskodawca nie posiadał interesu prawnego w złożeniu wniosku o ustanowienie kuratora dla spółki. Wszelkie twierdzenia skarżącego w tym zakresie stanowią jedynie jego przypuszczenia, które nie mają mocy wiążącej, bowiem nie zostały nawet uprawdopodobnione. W ocenie Sądu Okręgowego nie sporządzenie protokołu z rejestracji akcji nie spowodowało, że akcje utraciły swoją mocy, a wnioskodawca nie miał interesu prawnego w złożeniu wniosku o wyznaczenie kuratora dla spółki. W związku z powyższym nie ma racji skarżący, że Sąd I instancji oddalając skargę o wznowienie postępowania naruszył art. 6 Dekretu o rejestracji i umarzaniu niektórych dokumentów na okaziciela emitowanych na okaziciela przed 1 września 1939 r.

Zarzuty naruszenia art. 403 § 2 k.p.c. i art. 403 § 1 pkt. 1 k.p.c. również należy uznać za chybione. Na wstępie należy zauważyć, że skarżący w apelacji sam sobie przeczy. Z jednej bowiem strony zarzuca, że Sąd Rejonowy błędnie uznał, że przedstawione przez wnioskodawcę dokumenty mogłyby ewentualnie zostać podrobione lub przerobione, z drugiej jednak strony w uzasadnieniu apelacji skarżący wskazuje, że takiej okoliczności nie można wykluczyć. Nie ma racji skarżący, że Sąd Rejonowy stwierdził, że przedstawione przez wnioskodawcę dokumenty uznał za podrobione lub przerobione. Sąd I instancji w uzasadnieniu swojego postanowienia wskazał jedynie, która podstawa do wznowienia postępowania byłaby jego zdaniem bardziej właściwa, niż ta powołana przez skarżącego. Sąd Rejonowy rozpoznając skargę o wznowienie postępowania związany był wskazaną przez skarżącego podstawą tej skargi (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1998 r., I CKN 475/98, niepubl.). W związku z powyższym nie mógł uwzględnić skargi, nawet jeśli w jego ocenie bardziej uzasadniona byłaby inna podstawa do wznowienia postępowania. Tym samym wszelkie próby zmiany podstawy skargi o wznowienie postępowania w zakresie wyznaczenia kuratora dla spółki już na etapie postępowania apelacyjnego były niedopuszczalne. Ponadto twierdzenia skarżącego, że przy rejestracji akcji doszło do poświadczenia nieprawdy na dokumencie akcji nie zasługują na uwzględnienie, albowiem jak już powyżej wskazano, okoliczność ta nie została nawet przez skarżącego uprawdopodobniona.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji wydając zaskarżone rozstrzygnięcie nie naruszył także art. 189 k.p.c. Udowodnienie bowiem okoliczności, że akcje (...) Spółki Akcyjnej (...)nie zostały w rzeczywistości zarejestrowane i w związku z powyższym na podstawie powołanego dekretu z dniem 1.04.1949 r. utraciły moc prawną, powinno być przedmiotem postępowania o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, a nie postępowania rejestrowego. Udowodnienie takich okoliczności wymagałoby bowiem przeprowadzenia bardzo szczegółowego postępowania dowodowego, co nie wchodzi w zakres kompetencji sądu rejestrowego, który uprawniony jest przede wszystkim do tego, aby prowadzić rejestr podmiotów gospodarczych. W postępowaniu rejestrowym nie można dochodzić ustalenia nieistnienia praw z akcji. Tym samym nie ma również racji skarżący, że w niniejszej sprawie przysługuje mu środek dalej idący niż powództwo o ustalenie, ponieważ niniejsze postępowanie, choć wszczęte na podstawie skargi o wznowienie postępowania, jest w rzeczywistości postępowaniem rejestrowym, które dotyczyło kwestii ustanowienia kuratora dla spółki w celu powołania organów. Kurator ten zresztą, jak wynika z akt sprawy, skutecznie powołał już likwidatora spółki.

Jedynie zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 524 § 1 k.p.c. okazał się zasadny. Zgodnie bowiem z art. 605 k.p.c. w postępowaniu o wyznaczenie kuratora dla osoby fizycznej lub osoby prawnej odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy dotyczące postępowania w sprawach z zakresu opieki. Odpowiednie stosowanie przepisów postępowania w sprawach z zakresu opieki oznacza tylko tyle, że wskazane regulacje należy stosować z uwzględnieniem specyfiki postępowania z zakresu kurateli dla osoby fizycznej lub osoby prawnej. Z treści art. 577 k.p.c. wynika natomiast, że sąd opiekuńczy może zmienić swe postanowienie nawet prawomocne, jeżeli wymaga tego dobro osoby, której postępowanie dotyczy. W ocenie Sądu Okręgowego wskazana regulacja dotyczy odpowiednio postępowania z zakresu kurateli dla osób fizycznych, natomiast wymaga indywidualnego rozważenia, czy i kiedy klauzula „dobro osoby” będzie odnosiła się do osoby prawnej. Tym samym, wbrew ustaleniom Sądu I instancji, w przedmiotowym postępowaniu dopuszczalne było wniesienie skargi o wznowienie postępowania. Naruszenie wskazanego przepisu nie miało jednak wpływu na poprawność rozstrzygnięcia jakie zapadło w przedmiotowej sprawie, ponieważ z uwagi na nie wykazanie przez skarżącego, że zachodzą wskazane przez niego podstawy do wznowienia postępowania, skarga jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Reasumując, wobec prawidłowego orzeczenia Sądu Rejonowego i bezzasadności większości zarzutów apelacji, apelacja skarżącego podlegała oddaleniu. Wobec powyższego i na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 520 par 1 k.p.c.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE