Decyzją z dnia 10 sierpnia 2022 roku, znak: ENP/20/053241727, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., po rozpatrzeniu wniosku z dna 26 lipca 2022 roku, odmówił R. S. prawa do emerytury z rekompensatą.
Według organu rentowego, R. S. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podnosił, iż nie uwzględnił okresu zatrudnienia od dnia 21 maja 1987 do dnia 10 sierpnia 2001 roku w (...) S.A. w Ł., jako pracy w szczególnych warunkach, ponieważ na świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach podano zajmowane przez R. S. stanowisko wytapiacz – operator urządzeń odlewniczych, które nie jest zgodne z podstawowym świadectwem pracy, na którym widnieje stanowisko wytapiacz – brygadzista – operator urządzeń odlewniczych. Organ rentowy podał, iż zapisy dotyczące stanowiska nie są zgodne z wykazem, stanowiącym załącznik do powołanego na świadectwie zarządzenia resortowego.
/decyzja z dnia 10 sierpnia 2022 roku – k. 13-13v załączonych akt rentowych/
W dniu 29 sierpnia 2022 roku odwołanie od powyższej decyzji złożył R. S..
/odwołanie – k. 3-4/
W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 8 września 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wskazał, iż zaliczył wnioskodawcy do prac w szczególnych warunkach jedynie okres od 5 IX 1977 roku do 6 VIII 1979 roku zatrudnienia w Zakładach (...) w K. (1 roku, 11 miesięcy i 2 dni).
/odpowiedź na odwołanie – k. 5-6/
Na rozprawie w dniu 21 marca 2023 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.
/oświadczenie pełnomocnika wnioskodawcy – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku - 01:05:19 i dalej, oświadczenie pełnomocnika organu rentowego – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 01:06:46 i dalej/
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Wnioskodawca R. S. urodził się w dniu (...).
/bezsporne/
W okresie od dnia 5 września 1977 roku do dnia 6 sierpnia 1979 roku R. S. był zatrudniony w Zakładach (...) w K..
/bezsporne/
W dniu 9 czerwca 1997 roku pracodawca Zakłady (...) w K. wystawił R. S. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w którym wskazał, iż wnioskodawca w okresie od dnia 5 września 1977 roku do dnia 6 sierpnia 1979 roku stale (1 roku, 11 miesięcy i 2 dni) i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku wytapiacza wymienionym w wykazie A dziale III poz. 22 pkt 20 stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (DZ. Urz. (...) Nr 1-3, poz. 1).
/świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 9 czerwca 1997 roku – k. 6 załączonych akt rentowych/
W okresie od dnia 21 maja 1987 roku do dnia 10 sierpnia 2001 roku wnioskodawca R. S. był zatrudniony w (...) S.A. w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku wytapiacz – brygadzista – operator urządzeń odlewniczych (14 lat, 2 miesiące i 21 dni).
/świadectwo pracy z dnia 10 sierpnia 2001 roku znajdujące się w uwierzytelnionej kserokopii akt osobowych wnioskodawcy R. S. – k. 33/
W okresach od dnia 24 marca 1994 roku do dnia 28 marca 1994 roku oraz od dnia 23 listopada 1996 roku do dnia 22 grudnia 1996 roku wnioskodawca R. S. był niezdolny do pracy.
/świadectwo pracy z dnia 10 sierpnia 2001 roku znajdujące się w uwierzytelnionej kserokopii akt osobowych wnioskodawcy R. S. – k. 33/
W dniu 10 sierpnia 2001 roku zakład pracy (...) S.A. w Ł. wystawił R. S. świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazał, iż w okresie od dnia 21 maja 1987 roku do dnia 10 sierpnia 2001 roku wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku wytapiacza – operatora urządzeń odlewniczych wymienionym w wykazie A dziale III poz. 22 pkt 20 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. nr 1-3, poz. 1). W dokumencie podano, iż na stanowisku tym wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace – obsługa żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych.
/świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 10 sierpnia 2001 roku – k. 8 załączonych akt rentowych/
W spornym okresie wnioskodawca pracował na Oddziale P., gdzie znajdowały się piece indukcyjne do wytopów żeliwa. W zakładzie pracy były 4 piece do topienia metalu i 4 piece kanałowe. Piece były 15 – tonowe, a ich wysokość sięgała około 2,5 m.
Zakład pracy nie pracował w ruchu ciągłym.
Wnioskodawca zajmował się obsługą pieca indukcyjnego, rozlewaniem ciepłego żeliwa.
Do zadań wnioskodawcy należało załadowanie wsadu do pieca, uruchomienie pieca, w którym dochodziło do roztopienia. R. S. ściągał żużel, który powstał ze wsadu, pobierał próbkę metalu i wysyłał za pomocą specjalnego urządzenia do laboratorium. Z laboratorium wnioskodawca otrzymywał tą samą drogą wyniki. W zależności od tych wyników, R. S. dokładał dodatki wsadowe, aby uzyskać odpowiedni skład żeliwa. Dodatkami były: krzem, mangan i węgiel. W przypadku, kiedy metal był gotowy tj. wygrzany do temperatury 1480 stopni C., wylewało się go do kadzi, z kolei z kadzi kierowany był na produkcję lub do pieca kanałowego, gdzie był przetrzymywany i wydawany na produkcję w miarę potrzeby.
Wnioskodawca pracował na drewerze – podajniku stali, taśmociągu, który transportował wsad z innej nawy hali do kosza, z tego kosza wsad zamieszczano w piecu.
Skarżący ładował swój piec, jak i piece innych pracowników.
Skarżący miał za zadanie dbać również o narzędzia. W przypadku wylania kadzi, pozostawał żużel i należało go obić, żeby był na następny wsad.
/zeznania wnioskodawcy R. S. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:59:17 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 21 marca 2023 roku – 00:02:02 i dalej, zeznania świadka J. P. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:23:25 i dalej, zeznania świadka W. K. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:30:33 i dalej, zeznania świadka J. K. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:36:36 i dalej, zeznania świadka J. Ś. - e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:48:12 i dalej/
Każdy wytapiacz posiadał kartę wytopu.
/zeznania świadka J. K. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:36:36 i dalej/
Przez okres około 10 lat R. S. pełnił funkcję brygadzisty. Pracownicy przynosili wnioskodawcy wyniki z innych analiz metalu, z kolei skarżący podpowiadał zatrudnionym, jakich dodatków wsadowych użyć. Jako brygadzista zarządzał kolejnością topienia, decydował np. która suwnica ma obsługiwać piec.
R. S. był brygadzistą pracującym, przebywał stale przy piecu. Odwołujący nie wykonywał czynności administracyjnych, którymi zajmował się mistrz lub kierownik produkcji. W sytuacji, kiedy mistrz zachorował, brygadzista w ramach dodatkowych obowiązków prowadził zmianę i rozdzielał pracę.
/zeznania wnioskodawcy R. S. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:59:17 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 21 marca 2023 roku – 00:02:02 i dalej, zeznania świadka J. P. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:23:25 i dalej, zeznania świadka W. K. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:30:33 i dalej, zeznania świadka J. Ś. - e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:48:12 i dalej/
Brygada składała się z 4 wytapiaczy i 2 suwnicowych.
/zeznania wnioskodawcy R. S. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:59:17 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 21 marca 2023 roku – 00:13:07 i dalej/
Praca była 3 – zmianowa. Każda zmiana posiadał swojego mistrza.
/zeznania świadka J. P. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:23:25 i dalej/
Produkcja kończyła się w soboty, czasem soboty były dniami wolnymi od pracy. W niedzielę w zakładzie pracy przebywało dwóch elektryków, wytapiaczy i hydraulików, gdyż należało nadzorować temperaturę.
/zeznania świadka J. K. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:36:36 i dalej/
Skarżący pracował przez 8 godzin dziennie, także w godzinach nadliczbowych. R. S., dodatkowo, w ramach dyżurów pracował 30 godzin miesięcznie. Piece bowiem nie były wygaszane, zostawał w nich metal, należało więc pilnować, by temperatura w piecach nie spadła.
/zeznania wnioskodawcy R. S. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:59:17 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 21 marca 2023 roku – 00:13:07 i dalej, zeznania świadka J. P. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:28:34 i dalej, zeznania świadka J. K. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:36:36 i dalej/
Wnioskodawca w spornym okresie czasu nie był oddelegowany do innej pracy, nie korzystał z urlopów bezpłatnych, nie było przestoju w jego pracy.
/zeznania wnioskodawcy R. S. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:59:17 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 21 marca 2023 roku – 00:02:02 i dalej/
Wnioskodawca otrzymywał dodatki za pracę w szczególnych warunkach, zakład pracy takowe wypłacał pracownikom.
/karty wynagrodzeń znajdujące się w uwierzytelnionej kserokopii akt osobowych wnioskodawcy R. S. – k. 70-84, nadto: zeznania wnioskodawcy R. S. – e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:59:17 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 21 marca 2023 roku – 00:13:07 i dalej, zeznania świadka J. Ś. - e – protokół z dnia 21 marca 2023 roku – 00:48:12 i dalej/
W dniu 26 lipca 2022 roku R. S. złożył wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą za pracę w szczególnych warunkach.
/wniosek – k. 1-3 załączonych akt rentowych/
Decyzją z dnia 10 sierpnia 2022 roku, znak: ENP/20/05324241727, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 26 lipca 2022 roku, przyznał R. S. emeryturę od dnia 11 lipca 2022 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.
/decyzja z dnia 10 sierpnia 2022 roku o przyznaniu emerytury – k. 10-12 załączonych akt rentowych/
W konsekwencji, organ rentowy wydał również zaskarżoną decyzję odmowną z dnia 10 sierpnia 2022 roku.
/decyzja z dnia 10 sierpnia 2022 roku – k. 13-13v załączonych akt rentowych/
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składała się dokumentacja załączona do akt przedmiotowej sprawy (w tym uwierzytelniona kserokopia akt osobowo-płacowych wnioskodawcy R. S. z zakładu pracy (...) S.A. w Ł.) oraz znajdująca się w aktach organu rentowego, a nadto zeznania skarżącego R. S. i świadków J. P., W. K., J. K. oraz J. Ś..
Spójne zeznania odwołującego oraz wskazanych wyżej świadków pozwoliły Sądowi na jednoznaczne konkluzje sprowadzające się do uznania, iż w spornym okresie czasu R. S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A dziale III pkt 22 stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze tj. prace polegające na obsłudze żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Kwestią do rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu okazało się ustalenie prawa wnioskodawcy R. S. do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.
Według art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych /w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania spornej decyzji - t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1340 ze zm./, ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.).
Stosownie do treści art. 2 pkt 5 w/w ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.
W myśl art. 21 ust. 1 w/w ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.
Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Treść art. 21 ust. 2 w/w ustawy może budzić wątpliwości i jego interpretacji należy dokonywać przy uwzględnieniu uregulowania zawartego w art. 2 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej /analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 listopada 2010 roku, K 27/09, OTK-A 2010, Nr 9, poz. 109/.
Skoro, jak wynika z powyższego, celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to przesłanka negatywna, o której mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, na co wskazuje wykładnia funkcjonalna tego przepisu, zachodzi w przypadku pobierania emerytury przyznanej w obniżonym wieku emerytalnym np. na podstawie art. 46 w zw. z art. 32 lub 39, czy też art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2015 roku, III AUa 1070/15, Lex nr 1979477/.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.
Ponadto zgodnie z art. 3 ust. 7 ww. ustawy, za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się osoby wykonujące przed dniem wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Wskazane odwołanie do art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozwala na stosowanie omawianych przepisów łącznie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.) (vide: art. 32 ust. 4).
W świetle § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 r., II UKN 39/00, Prok. i Prawo (...)/.
Stosownie do treści § 2 ust. 2 w/w rozporządzenia, okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.
Regulacja § 2 rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed Sądem. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków /por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, LEX 14635; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, LEX 14625/.
Art. 23 ust. 1 w/w ustawy o emeryturach pomostowych, stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.
Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o których mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 23 ust. 2 w/w ustawy). Jako dodatek do kapitału początkowego, razem z kapitałem początkowym podlega waloryzacjom.
W rozpoznawanej sprawie bezspornym jest, iż wnioskodawca R. S. nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych natomiast zakwestionował świadectwo pracy wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione przez pracodawcę (...) S.A. w Ł. w dniu 10 sierpnia 2001 roku. Jak podnosił organ rentowy, w ww. świadectwie podano, jako zajmowane w spornym okresie czasu przez wnioskodawcę stanowisko: wytapiacz – operator urządzeń odlewniczych, które nie okazało się zgodne ze stanowiskiem pracy wskazanym w świadectwie pracy, w treści którego zamieszczono stanowisko: wytapiacz – brygadzista – operator urządzeń odlewniczych.
Wskazać należy, że samo posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo to w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku, III AUa 3113/08, LEX nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 listopada 2006 roku, III AUa 466/06, OSA w K. 2007 roku, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 września 2008 roku, III AUa 795/08, OSA B. rok 2008, Nr 4, str. 60/.
Jednocześnie należy też podkreślić, że przy ustalaniu pracy w szczególnych warunkach, nie ma znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, lecz rodzaj pracy powierzony i faktycznie wykonywany przez ubezpieczonego. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (obowiązującym w danym systemie czasu pracy i na danym stanowisku) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Ustalenie zatem, jakie prace faktycznie wykonywał wnioskodawca, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek do przyznania dochodzonego świadczenia /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 roku, II UK 337/03, OSNP 2004/22/392/.
Ponadto, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 9 kwietnia 2009 roku, I UK 316/08 /LEX nr 707858/, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że pracownik albo ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia - także wówczas, gdy z dokumentu (np. zaświadczenia o zatrudnieniu) wynika co innego (art. 473 k.p.c.).
Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zeznań skarżącego oraz świadków, w spornym okresie czasu wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach określone w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /Dz. U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm./ oraz w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego /Dz. U. z 1985 r. nr 1 poz. 1/.
W toku postępowania dowodowego Sąd powziął wiedzę, iż w okresie zatrudnienia w (...) S.A. w Ł. R. S. pracował na Oddziale P., gdzie znajdowały się piece indukcyjne do wytopów żeliwa. Pracodawca zapewniał 4 piece do topienia metalu i 4 piece kanałowe. Piece były 15 – tonowe, a ich wysokość sięgała około 2,5 m. Zakład pracy nie funkcjonował w ruchu ciągłym.
Skarżący zajmował się obsługą pieca indukcyjnego, rozlewaniem ciepłego żeliwa. Do zadań odwołującego należało załadowanie wsadu do pieca i uruchomienie pieca, w którym dochodziło do roztopienia. R. S. ściągał żużel, który powstał ze wsadu, pobierał próbkę metalu i wysyłał za pomocą specjalnego urządzenia do laboratorium. Z laboratorium wnioskodawca otrzymywał tą samą drogą wyniki. W zależności od tych wyników, R. S. dokładał dodatki wsadowe, aby uzyskać odpowiedni skład żeliwa. Dodatkami były: krzem, mangan i węgiel. W przypadku, kiedy metal był gotowy tj. wygrzany do temperatury 1480 stopni C., wylewano go do kadzi, z kolei z kadzi kierowany był na produkcję lub do pieca kanałowego, gdzie był przetrzymywany i wydawany na produkcję w miarę potrzeby. Wnioskodawca pracował na drewerze – podajniku stali, taśmociągu, który transportował wsad z innej nawy hali do kosza, z tego kosza wsad zamieszczano w piecu. Skarżący ładował swój piec, jak i piece innych pracowników. Skarżący miał za zadanie dbać również o narzędzia, w przypadku wylania kadzi i pozostawania żużlu – obicie go, żeby mógł być przeznaczony na następny wsad.
Przez okres około 10 lat R. S. pełnił funkcję brygadzisty. Zgodnie z poczynionymi ustaleniami, pracownicy dostarczali wnioskodawcy wyniki z innych analiz metalu, z kolei skarżący podpowiadał zatrudnionym, jakich dodatków wsadowych użyć. Jako brygadzista, R. S. zarządzał kolejnością topienia, decydował np. która suwnica ma obsługiwać piec. R. S. był jednak brygadzistą pracującym, przebywał stale przy piecu. Odwołujący nie wykonywał czynności administracyjnych, którymi zajmował się mistrz lub kierownik produkcji. W sytuacji natomiast, kiedy mistrz zachorował, brygadzista w ramach dodatkowych obowiązków prowadził zmianę i rozdzielał pracę.
Skarżący pracował przez 8 godzin dziennie, także w godzinach nadliczbowych. R. S. dodatkowo w ramach dyżurów wykonywał swoje obowiązki służbowe przez 30 godzin miesięcznie. Piece nie były bowiem wygaszane, zostawał w nich metal, należało więc pilnować, by temperatura nie spadła. Wnioskodawca w spornym okresie czasu nie był oddelegowany do innej pracy, nie korzystał z urlopów bezpłatnych i nie było przestoju w jego pracy. W toku postępowania Sąd powziął wiedzę, iż w kwestionowanym okresie zatrudnienia wnioskodawca otrzymywał dodatki za pracę w szczególnych warunkach, bowiem zakład pracy zapewniał takowe swoim pracownikom.
Ustalenia poczynione w toku postępowania dowodowego w zakresie powierzonych R. S. i faktycznie wykonywanych obowiązków, jak również okoliczność, iż wnioskodawca, wykonując czynności służbowe, otrzymywał dodatek za pracę w szczególnych warunkach, przemawiały za koniecznością przyjęcia, iż okres pracy u ww. pracodawcy, a wymieniony w skarżonej decyzji, z całą pewnością winien zostać uwzględniony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu uprawnień R. S. do rekompensaty.
W ocenie Sądu Okręgowego, praca świadczona przez odwołującego w okresie od dnia 21 maja 1987 roku do dnia 10 sierpnia 2001 roku stanowiła pracę wskazaną w wykazie A dziale III pkt 22 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /Dz. U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm./.
Pomocniczo i uzupełniająco należy zwrócić uwagę, iż załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego /Dz. U. z 1985 r. nr 1 poz. 1/ w formie wykazu, w dziale III poz. 22 punkcie 20 tego wykazu wymienia stanowisko pracy: wytapiacz zamieszczone przez pracodawcę zarówno w świadectwie pracy wystawionym za okres zatrudnienia R. S. w (...) S.A. w Ł. oraz w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Nie mniej jednak, podkreślenia wymaga, iż nazwa stanowiska pracy, na którym został zatrudniony dany pracownik nie przesądza o tym, iż osoba ta wykonywała pracę w szczególnych warunkach. Istotne znaczenie ma tutaj faktyczne realizowanie określonych obowiązków, które stanowią pracę podlegającą ww. kwalifikacji. Zarządzenia resortowe mają na celu jedynie uszeregowanie stanowisk pracy, na których wykonywana jest praca w szczególnych warunkach. Nadto, trzeba zaznaczyć, iż zadania powierzone odwołującemu można by przypisać do stanowisk pracy wymienionych w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 z dnia 30 marca 1985 roku, które nie zostały zamieszczone przez pracodawcę w przedłożonej do akt sprawy dokumentacji.
Kierując się poczynionymi rozważaniami i przytoczonymi przepisami prawa, Sąd Okręgowy uznał, że na podstawie niebudzących wątpliwości dowodów, stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, iż wnioskodawca nie legitymuje się wymaganym co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, było niesłuszne. Uwzględnienie spornego okresu pozwala bowiem na przyjęcie, iż R. S. spełnia wszystkie ustawowe przesłanki do przyznania mu spornego świadczenia w formie rekompensaty.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c., w punkcie 1 sentencji wyroku zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał R. S. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.
W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie /t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm./ zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. na rzecz R. S. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.