UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 1 września 2022 r. wydanym w sprawie I C 46/19 z powództwa (...) Sp. z. o.o. z siedzibą w O. przeciwko J. N. zwolniono spod egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu B. R. w sprawie sygn. akt BR Km 975/18 – biały piasek kwarcowy w ilości 80.000 ton (pkt 1. wyroku) oraz umorzono postępowanie w pozostałym zakresie (pkt 2. wyroku). Ponadto zasądzono od pozwanego na rzecz powódki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O. kwotę 4.830,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 3. wyroku) oraz przyznano adwokatowi P. J. wynagrodzenie w kwocie 2.952,00 zł obejmującej podatek VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu J. N. z urzędu i kwotę tę nakazano wypłacić z funduszy Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Sieradzu (pkt 4. wyroku).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

Ł. P. jest właścicielem działek o numerach ewidencyjnych: 380/1, 380/3, 378/3 (powstałej z podziału działki o numerze ewidencyjnym (...)), 379/3 (powstałej z podziału działki o numerze ewidencyjnym (...)), położonych w miejscowości S. R., gmina B..

W dniu 1 stycznia 2016 r. doszło do zawarcia umowy dzierżawy pomiędzy Ł. P. (wydzierżawiającym) a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. (dzierżawcą), na mocy której Ł. P. oddał w dzierżawę wspominanej spółce część działki gruntu o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 1,74 ha. Strony umówiły się, iż dzierżawiony grunt zostanie przeznaczony na składowisko wydobytego piasku. Wydzierżawiający wyraził również zgodę, aby dzierżawca wykonał utwardzenie drogi i place, postawił wagę i kontenery socjalne oraz ogrodzenie. Umowa miała obowiązywać do dnia 31 grudnia 2016 r., a po okresie dzierżawy grunt miał stać się

W dniu 26 kwietnia 2018 r. została zawarta kolejna umowa dzierżawy pomiędzy Ł. i M. małżonkami P. (wydzierżawiającymi) a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. (dzierżawcą), na mocy której małżonkowie P. oddali przedmiotowej spółce w dzierżawę nieruchomość położoną w miejscowości S. R., gmina B., stanowiącą działki o numerach ewidencyjnych: 378/3, 279/3, 380/1 i 380/3. Dzierżawca oświadczył, iż będzie użytkował nieruchomość w zakresie eksploatacji kopaliny, zatwierdzonej decyzją z dnia 24 października 2017 r. w sprawie zatwierdzenia dokumentacji geologicznej złoża kopaliny (...). (...).2.32.2017.MK w postaci złoża piasków kwarcowych (...) w kat. C 1, położonego w miejscowości S. R., gmina B.. Strony umówiły się, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. będzie miała prawo do posadowienia na nieruchomości urządzeń i maszyn w celu eksploatacji oraz przeróbki kopaliny w postaci złoża piasków kwarcowych, a także będzie miała prawo postawić budynki biurowe, socjalne oraz techniczne i inne związane z wykonywaniem wskazanej wyżej działalności oraz korzystać z nich w niezbędnym dla prowadzonej działalności zakresie.

Nieruchomość została oddana w dzierżawę na czas określony 30 lat, liczony od dnia zawarcia umowy, a dzierżawca zobowiązał się płacić wydzierżawiającym czynsz dzierżawny w określonej w umowie wysokości. Przedmiotowa spółka wywiązywała się z powyższego obowiązku.

W dniu 18 lipca 2014 r. została zawarta umowa konsorcjum pomiędzy: (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D., B. G. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą B. R. B. G. i (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości S.. Na mocy tej umowy, wyżej wymienieni zawiązali Konsorcjum w celu wykonania zadania pod nazwą (...), polegającego na: przygotowaniu złóż do eksploatacji (badania, dokumentacja, zezwolenia, umowy), przygotowaniu ofert sprzedaży kruszywa, zawieraniu kontraktów sprzedaży kruszywa, eksploatacji/ wydobyciu kruszywa i jego sprzedaży w formie prostej, jak i wzbogaconej, udziału w przetargach, w tym w przetargach na zamówienia publiczne w zakresie objętym klasyfikacją działalności uczestników. Uczestnicy Konsorcjum mieli przy tym korzystać ze złóż kruszywa kopalni: (...), położonej w miejscowości S. R.. Oprócz tego uczestnicy mieli także prowadzić działalność polegającą na poszukiwaniu nowych złóż kruszywa na potrzeby Konsorcjum, jak i na zlecenie innych podmiotów.

Uczestnicy ustanowili (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D..

W dniu 30 grudnia 2015 r. został zawarty Aneks nr (...) do umowy konsorcjum z dnia 18 lipca 2014 r., na mocy którego uczestnicy Konsorcjum zgodnie potwierdzili, że na dzień 30 grudnia 2015 r. koszty związane z realizacją celów Konsorcjum w zakresie wydobycia piasków z kopalni (...), poniesione przez Lidera Konsorcjum - (...) 2 spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. w wysokości 869.130,00 zł zostaną pokryte wydobytym piaskiem kwarcowym w ilości 333.000 ton.

Piasek ten był wydobywany przed końcem 2015 r. przez B. G. na terenie kopalni (...) w ramach posiadanej przez niego koncesji i został zmagazynowany przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. na działkach należących do Ł. P., na mocy zawartej umowy dzierżawy z dnia 1 stycznia 2016 r., a następnie umowy dzierżawy z dnia 26 kwietnia 2018 r.

Piasek był spryzmowany na placu składowym, do którego prowadziły specjalnie wykonane drogi betonowe.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. wykonał wszystkie zobowiązania finansowe w całości zgodnie z przedłożonymi dokumentami opłat kosztów wydobycia 333.000 ton piasku i opłat podatkowych.

W dniu 27 września 2017 r. została zawarta umowa leasingu operacyjnego nr (...), na mocy której (...) S.A. z siedzibą w Ł. (finansujący) zobowiązał się do nabycia koparki gąsiennicowej marki H. (...) (numer fabryczny SN (...)) oraz oddania jej do używania (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. (korzystającemu), w zamian za co (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. zobowiązała się zapłacić (...) S.A. z siedzibą w Ł. w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne. Strony uzgodniły, iż umowa zostaje zawarta na okres do dnia 31 sierpnia 2021 r., a po jej terminowym zakończeniu i uiszczeniu wszystkich opłat z niej wynikających, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. nabędzie przedmiot leasingu na warunkach określonych w odrębnej umowie zobowiązującej do sprzedaży. W dniu 27 września 2017 r. została zawarta pomiędzy stronami umowa zobowiązująca do sprzedaży.

W dniu 12 października 2017 r. została zawarta umowa leasingu operacyjnego nr (...), na mocy której (...) S.A. z siedzibą w Ł. (finansujący) zobowiązał się do nabycia koparki gąsiennicowej marki H. (...) (numer fabryczny SN (...)) oraz oddania jej do używania (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. (korzystającemu), w zamian za co (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. zobowiązała się zapłacić (...) S.A. z siedzibą w Ł. w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne. Strony uzgodniły, iż umowa zostaje zawarta na okres do dnia 31 sierpnia 2021 r., a po jej terminowym zakończeniu i uiszczeniu wszystkich opłat z niej wynikających, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. nabędzie przedmiot leasingu na warunkach określonych w odrębnej umowie zobowiązującej do sprzedaży. W dniu 12 października 2017 r. została zawarta pomiędzy stronami umowa zobowiązująca do sprzedaży.

W dniu 3 kwietnia 2018 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. nabyła od (...) Wykonawstwo W..-K.. C.O. i Gaz J. Z. w Ż. pompę do igłofiltrów V..

Na jednej z nieruchomości dzierżawionych od Ł. P. znajdowała się szopa, w której powodowa spółka przechowywała sprzęt, w tym pompę do igłofiltrów V.. Zapasowym kompletem kluczy do szopy dysponował Ł. P..

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu B. R. prowadzi z wniosku J. N. w sprawie sygn. akt Km 975/18 postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi B. G..

W dniu 5 grudnia 2018 r., w toku postępowania egzekucyjnego o sygn. akt Km 975/18 – B. R. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu przeprowadzał czynności na terenie nieruchomości położonych w S. R., stanowiących własność Ł. P.. W trakcie tych czynności komornik dokonał zajęcia ruchomości wskazanych przez obecnego na miejscu J. N., według którego mogły stanowić własność dłużnika B. G.. Sądowy organ egzekucyjny dokonał wówczas między innymi zajęcia: dwóch koparek gąsiennicowych (...) R. 480LC-9, pompy wodnej oraz 80.000 ton białego piasku kwarcowego.

Na obu zajętych koparkach znajdowały się tabliczki z napisem: Konsorcjum (...).

Ilość zajętego piasku kwarcowego określił na potrzeby sporządzanego przez komornika protokołu zajęcia J. N., nie były w tym celu sporządzane żadne pomiary.

Poza komornikiem sądowym B. R., J. N. i Ł. P., nikt inny nie był obecny podczas czynności.

Ł. P. poinformował komornika, iż nieruchomość, na której znajdują się koparki jest oddana w dzierżawę (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O..

W trakcie przeprowadzanych przez komornika czynności Ł. P. zadzwonił do H. G. i poinformował go o dokonywanym zajęciu. Ł. P. oddał słuchawkę komornikowi, a H. G. powiadomił B. R., iż zajmowane przez niego ruchomości nie stanowią własności dłużnika B. G.. Następnie H. G. rozmawiał przez telefon z J. N., którego poinformował, iż nieruchomość jest dzierżawiona przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.. Zajęte ruchomości komornik sądowy oddał pod dozór Ł. P..

W dniu 5 czerwca 2018 r., członek zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. – M. Ż. – udzielił pełnomocnictwa H. G. do występowania przed organami administracji rządowej i samorządowej wszelkich szczebli, w tym do podejmowania wszelkich czynności prawnych i faktycznych, w tym do odbioru wszelkiej korespondencji w sprawie w związku z przedsięwzięciem pod nazwą Kopalnia (...).

H. G. nie kontaktował się odnośnie dokonanego przez komornika zajęcia z kimkolwiek z (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O..

W dniu 6 grudnia 2018 r. z komornikiem sądowym B. R. skontaktował się pracownik Kancelarii radcy prawnego M. G. i poinformował, iż (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. zgłasza swoje prawa do zajętych ruchomości.

W tym samym dniu radca prawny M. G. wystosowała do pozwanego J. N., jak i do komornika sądowego B. R. pisma w sprawie zwolnienia spod egzekucji zajętych ruchomości.

W piśmie z dnia 20 grudnia 2018 r. skierowanym do Kancelarii radcy prawnego M. G. J. N. zasygnalizował jedynie, iż rozważa zwolnienie spod egzekucji pompy wodnej – co do pozostałych zajętych ruchomości nie wyraził na to zgody.

Na rozprawie w dniu 15 listopada 2019 r. pozwany J. N. poinformował pełnomocnika powódki, iż wniósł o zwolnienie pompy wodnej spod egzekucji. Komornik sądowy B. R. potwierdził, iż J. N. złożył wniosek o umorzenie egzekucji z ruchomości w postaci pompy wodnej w dniu 18 grudnia 2018 r.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2020 r. komornik sądowy B. R., na wniosek J. N., umorzył postępowanie egzekucyjne w zakresie zajętych w dniu 5 grudnia 2018 r. ruchomości w postaci: koparki gąsiennicowej marki H. (...) o nr fabrycznym SN (...) oraz koparki gąsiennicowej marki H. (...) o nr fabrycznym SN (...).

Sąd Rejonowy oceniając tak ustalony stan faktyczny doszedł w pierwszej kolejności do przekonania, iż wobec ograniczonego zakresu pełnomocnictwa udzielonego przez (...) Sp. z o. o.o H. G., nie można uznać, iż (...) Sp. z o. o. już w dniu 5 grudnia 2018 r. została skutecznie powiadomiona o zajęciu ruchomości. Skutkiem tego, pozew w niniejszej sprawie został złożony z dochowaniem terminu określonego w art. 841 § 3 k.p.c.

Sąd I instancji stwierdził, że powództwo zasługuje na uwzględnienie, albowiem ruchomość w postaci 80.000 ton piasku kwartowego nie stanowiła na dzień 5 grudnia 2018 r. własności dłużnika B. G.. Przekonanie to Sąd Rejonowy oparł na złożonym do akt sprawy przez stronę powodową aneksie nr (...) do umowy konsorcjum z 18 lipca 2014 r. Zgodnie z tym dokumentem, uczestnicy konsorcjum potwierdzili, iż na dzień 20 grudnia 2015 r. koszty związane z realizacją celów Konsorcjum w zakresie wydobycia piasków z kopalni (...), poniesione przez lidera Konsorcjum ( (...) Sp. z o. o.) w wysokości 869.130,00 zł zostaną pokryte wydobytym piaskiem kwarcowym w wysokości 333.000 ton. W ocenie Sądu Rejonowego aneks ten stanowił formę rozliczenia Konsorcjum, a tym samym strona powodowa wykazała, iż zajęty przez komornika piasek był własnością powódki, w następstwie czego dokonane przez Komornika w dniu 5 grudnia 2018 r. czynności stanowiły naruszenie praw przysługujących stronie powodowej.

Apelację od tego wyroku wywiódł pełnomocnik strony pozwanej, zaskarżając go w części, tj. co do punktów 1. i 3. wyroku. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1) naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, to jest art. 233 § 1 k.p.c. polegające na błędnej, bo nie wszechstronnej i częściowo sprzecznej z doświadczeniem życiowym ocenie materiału dowodowego w postaci: umowy konsorcjum opatrzonej datą 18.07.2014 r. (k. 210-212v) wraz z aneksem nr (...) opatrzonym datą 30.12.2015 r. (k. 208). zeznań świadków Ł. P., H. G., B. R. i S. K., a także zeznań stron, a to przez:

a) nie wzięcie pod uwagę tego, że aneks nr (...) do umowy konsorcjum nie ma daty pewnej, a poza tym został zawarty w zwykłej formie pisemnej, wobec czego, przy uwzględnieniu reszty zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zasadne jest przyjęcie, że dokument aneksu nr (...) powstał na potrzeby niniejszego postępowania,

b) nie wzięcie pod uwagę faktu, że umowę konsorcjum datowaną na 18.07.2014 r. oraz aneks nr (...) do tej umowy datowany na 30.12.2015 r. powódka złożyła dopiero przy piśmie procesowym z dnia 12.07.2021 r. (po 30 miesiącach trwania postępowania!), co budzi uzasadnione wątpliwości, albowiem po pierwsze skoro miałby to być zdaniem powódki jedyny dokument wskazujący bezpośrednio na przejście własności piasku kwarcowego na powódkę, to powinien być złożony przy pozwie, a po drugie został złożony do akt sprawy dopiero po przesłuchaniu H. G. i w związku z treścią jego zeznań, a zatem nie sposób logicznie wyjaśnić, dlaczego powódka wcześniej dokumentu tego nie złożyła będąc przecież rzekomo stroną aneksu nr (...),

c) pominięcie okoliczności, że notarialne poświadczenie przez notariusza A. U. podpisów osób, które miały podpisać umowę konsorcjum datowaną na 18.07.2014 r., jest zawarte na osobnej stronie, w oderwaniu od tekstu umowy konsorcjum, a zatem nie ma podstaw do przyjęcia, że notarialne poświadczenie własnoręczności podpisów dotyczy umowy konsorcjum i stwierdza, czas ich złożenia., wobec czego nie ma dowodu na to, że umowa ta została zawarta w dniu 18.07.2014 r., wręcz przeciwnie, istnieją podstawy do przyjęcia, że dokument umowy został sporządzony później, na potrzeby niniejszego postępowania,

d) nie uwzględnienie tego, że powódka nie przedstawiła żadnego wiarygodnego dowodu uiszczenia danin publicznych (podatków i opłat) związanych z rzekomym „przekazaniem" na jej rzecz przez B. G. piasku kwarcowego, żadnych decyzji administracyjnych, z tym związanych, ani żadnych dowodów na pokrycie przez (...) sp. z o. o. jakichkolwiek kosztów związanych z wydobyciem piasku, a przedstawione zostało jedynie (...) datowane na 26.04.2018 r. podpisane jedynie przez B. G., który przecież nie był nawet upoważniony do reprezentowania (...) sp. z o. o.,

e) pominięcie okoliczności wynikającej z zeznań świadka Ł. P., że osobą, do której Ł. P., zatelefonował w dniu zajęcia, był wyłącznie H. G., a zatem osoba, reprezentująca B. G. a nie powódkę, przy czym. Ł. P. nie podejmował nawet próby kontaktu z jakimkolwiek przedstawicielem (...) sp. z o. o., co świadczy o tym, że powódka nie była przez Ł. P. traktowana jak podmiot mający jakikolwiek związek z zajętym piaskiem kwarcowym,

f) nie wzięcie pod uwagę faktu wynikającego z zeznań świadków Ł. P. i B. R., że w połowie 2020 r. B. G. zabiegał o zgodę komornika na wywóz części zajętego piasku kwarcowego, co świadczy o tym. że jeszcze w 2020 r. to B. G. wykazywał zainteresowanie tym majątkiem, a nie powódka,

g) bezzasadne pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego zeznań świadka S. K. jako dotyczących okoliczności bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy S. K. zeznał, że B. G. w 2018 r. zapewniał go, że wierzytelność S. K. będzie zaspokojona po sprzedaży przez B. G. piasku magazynowanego w S. R. (o którego wywóz B. G. zabiegał w 2020 r.), która to okoliczność oczywiście ma znaczenie dla ustalenia, komu w 2018 r. przysługiwało prawo własności tego piasku,

h) nie wzięcie pod uwagę przy ocenie wiarygodności zeznań przesłuchanego za powódkę M. Ż. faktu, że zamiast swobodnego przekazania Sądowi swojej wiedzy M. Ż. odczytał oświadczenie sformułowane wspólnie z pełnomocnikiem procesowym, a poza tym nie przekazał w sposób swobodny żadnej własnej wiedzy co do własności zajętych ruchomości co świadczy o tym, że M. Ż. nie miał żadnej wiedzy w przedmiocie własności zajętego piasku kwarcowego i rzekomego przejścia własności tego piasku na powódkę,

i) pominięcie przy ocenie materiału dowodowego okoliczności wynikającej z wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu wydanego w dniu 05.06,2021 r. w sprawie II K 125/21, że B. G. został prawomocnie skazany za przestępstwo z art. 300 § 2 k.k. popełnione na szkodę J. N. (usuwanie majątku spod zajęcia), która to okoliczność powinna być wzięta pod uwagę przy ocenie wiarygodności twierdzeń powódki i przedstawionego przez nią materiału dowodowego;

2) naruszenie przepisu prawa materialnego, to jest art. 83 § 1 k.c. polegające na jego nie zastosowaniu wobec nie przyjęcia przez Sąd Rejonowy, że czynność prawna w postaci zawarcia aneksu nr (...) do umowy konsorcjum została zawarta za zgodą wszystkich stron dla pozoru na potrzeby niniejszego postępowania i jako taka jest nieważna.

W odpowiedzi na apelację, pełnomocnik strony powodowej wniósł o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Dogłębna i wszechstronna analiza wniesionej apelacji oraz zgromadzonego materiału dowodowego pozwala dojść do niebudzącego wątpliwości przekonania, że podnoszone przez stronę skarżącą zarzuty mają charakter wyłącznie polemiczny i są jedynie wyrazem niezadowolenia z rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Wobec postawienia w apelacji zarzutów naruszenia zarówno prawa procesowego jak i materialnego, trzeba podnieść, że prawidłowość zastosowania lub wykładnia prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie na gruncie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej wyroku. Skuteczne zatem zgłoszenie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa materialnego wchodzi zasadniczo w rachubę tylko wówczas gdy ustalony przez sąd pierwszej instancji stan faktyczny, będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń (por. wyrok SN z 26 marca 1997 r. , II CKN 60/97, OSNC 1997/9/128). Dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne dotyczące okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy znajdują odzwierciedlenie w przytoczonych na ich poparcie dowodach. Stąd ustalenia te oraz wyprowadzone na ich podstawie wnioski prawne Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne w myśl art. 387 § 2¹ pkt 1 i 2 k.p.c.

Jest to o tyle istotne, że to właśnie zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów był zarzutem dominującym. Całość apelacji sprowadzała się bowiem właśnie do niewłaściwej oceny dowodu w postaci aneksu nr (...) do umowy konsorcjum i znaczenia tej oceny dla rozstrzygnięcia sprawy.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c, sąd ma obowiązek ocenić wszystkie przeprowadzone dowody oraz uwzględnić wszystkie towarzyszące im okoliczności, które mogą mieć znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Musi też przeprowadzić selekcję dowodów, a więc dokonać wyboru tych, na których się oparł, i ewentualnie odrzucić inne, którym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, przy czym selekcja ta powinna być poparta argumentacją zgodną z regułami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów opiera się na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1980 r., II URN 175/79, OSNC 1980/10/200, LEX nr 2510). Strona kwestionująca prawidłowość zastosowania art. 233 § 1 k.p.c., powinna przedstawić argumenty świadczące o niezachowaniu przez sąd tych reguł. Zarzut ten przy tym nie może polegać wyłącznie na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego, ustalonego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, z dnia 12 lutego 2010 r., VI ACa 356/10, Lex nr 821059, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 kwietnia 2010 r., I ACa 240/10, Lex nr 628186).

Wyrażona w treści art. 233 § 1 k.p.c. zasada swobodnej oceny dowodów w postępowaniu cywilnym pozwala sądowi orzekającemu na podstawie całego materiału zgromadzonego w sprawie wysnuć wnioski o prawdziwości faktów, spośród kilku równorzędnych dowodów tylko niektóre uznać za przekonujące, przyznać dowodom pośrednim taką moc dowodową jak dowodom bezpośrednim oraz wysnuć z zebranego materiału procesowego i wyników postępowania dowodowego wnioski, jakich żadna ze stron nie wysnuła. Nie oznacza to jednak, że sąd w sposób dowolny może uznać dany dowód za prawdziwy.

W realiach niniejszej sprawy zastrzeżenia strony pozwanej koncentrowały się na prawdziwości aneksu nr (...) do umowy konsorcjum, której treść świadczyła o przejściu wydobytej przez dłużnika kopaliny na rzecz Spółki (...) jako lidera konsorcjum. Pozwany już na etapie postepowania pierwszoinstancyjnego podnosił, że dokument ten został stworzony dla pozoru, jedynie na potrzeby niniejszego postępowania. Pozwany forsując tę tezę wskazywał również, że został on złożony dopiero po dłuższym czasie od momentu wniesienia pozwu, przy którym załączono jedynie arkusz spisu z natury z dnia 31.12.2017 r. wskazującego na przynależność do majątku powodowej spółki. Warto jednak zauważyć, że strona powodowa nie musiała dołączyć tego dokumentu na etapie wniesienia pozwu, albowiem okoliczność ta początkowo wynikała z arkusza spisu z natury. Dopiero w toku postępowania przed Sądem Rejonowym pozwany wywiódł zastrzeżenia do twierdzeń powoda o przysługującym mu prawie własności piasku. Zrozumiałym jest zatem, że strona powodowa dopiero w odpowiedzi na pojawiające się zarzuty przedstawiła aneks numer (...) do umowy. W następstwie powyższego, pozwany zaczął podważać prawdziwość dokumentu. Symptomatyczne jednak, że mimo przysługującej mu inicjatywy dowodowej, pozwany nie wniósł o przeprowadzenie jakiegokolwiek dowodu mającego potwierdzić jego argumentację. W szczególności, nie wniósł na żadnym etapie postępowania o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z badania pisma ręcznego, który byłby władny do zbadania chociażby, czy widniejące na dokumencie podpisy zostały nakreślone w dacie wskazanej jako data sporządzona dokumentu. Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Przy braku inicjatywy dowodowej strony, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne (tutaj: pozwanego) ani Sąd Rejonowy ani Sąd Okręgowy w postepowaniu apelacyjnym nie ma obowiązku działania z urzędu i „nadrabiania” za stronę pozwaną. Stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie jest zatem pochodną materiału dowodowego, który dostarczyły strony, będące „gospodarzami procesu”. Odnośnie tak zgromadzonego materiału dowodowego Sąd Okręgowy nie dostrzegł zatem w postępowaniu Sądu Rejonowego naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, wynikającej z art. 233 § 1 k.p.c. Wobec braku jakichkolwiek dowodów wskazujących na nieautentyczność „aneksu nr (...)” argumenty podnoszone przez stronę pozwaną nie są na tyle doniosłe, aby mogłyby stać się podstawą do modyfikacji zaskarżonego wyroku. Niekwestionowany fakt, że dłużnik jest osobą skazaną za przestępstwo udaremniania lub uszczuplania zaspokojenia wierzyciela, nie implikuje jeszcze prawdziwości twierdzeń pozwanego – tj. tego, że tym razem również czynił starania mające na celu usunięcie spod zajęcia, a to poprzez spreparowanie dokumentu na użytek niniejszego postępowania.

Nie można wyprowadzać przy tym zbyt daleko idącego wniosku z faktu, iż obecny podczas komorniczego zajęcia właściciel gruntu, na którym składowano przedmiotowy piasek, powiadomił o tej czynności jedynie ojca dłużnika – H. G. ( reprezentującego także jednego z członków konsorcjum). Z zeznań bowiem świadka Ł. P. wynika, że zadzwonił w tej kwestii do H. G. bo widział jak to właśnie on przywoził maszyny należące do konsorcjum.

Sąd Okręgowy pragnie podkreślić, że nie można czynić skutecznych zarzutów dokonanej przez Sąd I instancji ocenie dowodów z tych tylko przyczyn, iż jest ona niekorzystna dla strony. Niedopuszczalna jest również praktyka, podług której np. dopuszcza się kolejne opinie biegłych z nadzieją, że któraś z nich wreszcie może okazać się korzystniejsza dla strony. Co więcej, dokonywana przez sąd ocena dowodów nie może opierać się na ilościowym porównaniu przedstawionych przez świadków i biegłych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym (wyrok SN z 20.03.1980 r., II URN 175/79, OSNCP 1980/10, poz. 200). Innymi słowy, można wyobrazić sobie sytuację, w której Sąd dysponujący kilkoma jednakowo ukierunkowanymi dowodami ustala swój stan faktyczny na tylko jednym, zgoła odmiennym od kilku wcześniejszych. Warunkiem takiego zabiegu będzie jednak zachowanie kryteriów z art. 233 § 1 k.p.c., które w ocenie Sądu Okręgowego zostały przez Sad I instancji dochowane.

W niniejszej sprawie ocena dokonana przez Sąd Rejonowy jest niewadliwa w tym sensie, że nie narusza zasad logiki, wskazań wiedzy ani doświadczenia życiowego. W takiej sytuacji, winna się ona ostać choćby równolegle dało się na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego wyprowadzić odmienne wnioski. Taka jest bowiem właśnie rola niezależnego sądu, który nie orzeka w sposób algorytmiczny, lecz w oparciu o swobodę wyznaczoną przez przywołane wyżej kryteria. Tak długo, jak sąd I instancji nie naruszy tych kryteriów, tak długo sąd II instancji nie powinien wzruszać zaskarżonego wyroku.

Jedynie na marginesie można wskazać, że zgodnie z art. 845 § 2 in principio k.p.c. zająć można ruchomości dłużnika będące w jego władaniu albo we władaniu samego wierzyciela, który do nich skierował egzekucję. W kontekście tego przepisu widoczna jest zatem pewna wadliwość czynności komornika, albowiem sporny piasek nie pozostawał ani we władaniu J. N., ani B. G., lecz Spółki (...) będącego dzierżawcą gruntów, na których znajdował się piasek. Argument ten mógłby jednak stanowić raczej podstawę do wniesienia skargi na czynności komornika.

Biorąc powyższe pod uwagę, apelacja strony pozwanej nie dostarczyła Sądowi Okręgowemu takich argumentów, które skłaniałyby Sąd do modyfikacji wyroku Sądu Rejonowego. Dlatego też, apelację należało oddalić na podstawie art. 385 k.p.c, o czym orzeczono w punkcie 1. wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego, należnych od strony powodowej stronie pozwanej, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który w postępowaniu odwoławczym skarżący pozwany przegrał w całości. Na należne stronie powodowej koszty składa się wyłącznie zwrot kosztów zastępstwa prawnego. Wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika powoda zostało ustalone w oparciu o § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, o czym orzeczono w punkcie 2. wyroku.

Ponieważ pozwany był zastępowany w postępowaniu apelacyjnym przez pełnomocnika w osobie adwokata ustanowionego z urzędu, w punkcie 3. wyroku przyznano adwokatowi P. J. wynagrodzenie w wysokości 1.476,00 zł brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu apelacyjnym, które to wynagrodzenie nakazano wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Sieradzu. Wysokość wynagrodzenia adwokata z urzędu ustalono w oparciu o § 8 pkt 5 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, podwyższając należne pełnomocnikowi wynagrodzenie o równowartość podatku od towarów i usług – w myśl § 4 ust. 3 tegoż rozporządzenia.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE