UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie z wniosku J. O. z udziałem I. O. o podział majątku wspólnego, ustalił iż w skład majątku wspólnego J. O. i I. O. wchodzi: prawo własności lokalu nr (...) stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w S. w budynku
przy ul. (...), o powierzchni 68,2 m², dla którego Sąd Rejonowy
w S. prowadzi księgę wieczystą o nr (...) wraz z udziałem wynoszącym (...) w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli wydzielonych lokali, dla którego
Sąd Rejonowy w Sieradzu prowadzi księgę wieczystą o nr (...) – o wartości 412500 zł (pkt 1a), równowartość samochodu osobowego marki R. (...)
1.9 dti o nr rej. (...) w kwocie 2000 zł (pkt 1b), równowartość samochodu osobowego marki R. (...) dti o nr rej. (...) w kwocie 1300 zł (pkt 1c), 16 udziałów w Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Przedsiębiorstwie (...)
z siedzibą w S. o wartości 12000 zł (pkt 1d), środki zgormadzone na rachunku bankowym w (...) SA o nr (...) w wysokości 6335 zł (pkt 1e), środki pobrane przez uczestnika postępowania I. O.
z rachunku bankowego w (...) SA o nr (...)
w łącznej kwocie 9600 zł 9pkt 1f), środki pobrane przez uczestnika postępowania I. O. z rachunku bankowego o nr (...) w kwocie
8200 zł (pkt 1g). Ponadto sąd ustalił, że udziały w majątku wspólnym zainteresowanych
są równe (pkt 2), ustalił, że wnioskodawczyni poczyniła nakłady z jej majątku osobistego
na lokal opisany w pkt 1a postanowienia - o wartości 332186,25 zł (pkt 3) i dokonał podziału majątku wspólnego J. O. i I. O., w ten sposób, że wymieniony
w punkcie 1a składnik przyznał na wyłączną własność na rzecz wnioskodawczyni, a składniki wymienione w pkt 1b do g przyznał na wyłączną własność na rzecz uczestnika postępowania (pkt 4), zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 20440 zł tytułem dopłaty, płatną w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia
wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie razie uchybienia terminowi płatności (pkt 5), nakazał uczestnikowi postępowania, aby opuścił i wydał wnioskodawczyni lokal mieszkalny opisany w punkcie 1a postanowienia, w terminie 1 miesiąca od otrzymania pełnej kwoty dopłaty, o jakiej mowa w punkcie 5 postanowienia (pkt 6), nie obciążył zainteresowanych wydatkami w sprawie (pkt 7) oraz ustalił, iż pozostałe koszty postępowania ponoszą zainteresowani w zakresie dotychczas przez nich wydatkowanym (pkt 8).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

Związek małżeński zainteresowanych został rozwiązany przez rozwód z winy I. O. wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z 24 marca 2020 roku w sprawie
I 1 C 77/18. Wyrok ten uprawomocnił się 7 czerwca 2020 roku. Uczestnicy nie zawierali umów majątkowych małżeńskich, a w trakcie związku małżeńskiego panował między nimi ustrój ustawowej wspólności majątkowej.

Małżonkowie kilka miesięcy mieszkali u rodziców uczestnika. Po narodzinach pierwszego dziecka zamieszali w mieszkaniu należącym do rodziców wnioskodawczyni
na ul. (...). Po narodzinach drugiego dziecka lokum okazało się za małe, stąd zdecydowali się na wynajem większego mieszkania.

Rodzice wnioskodawczyni sprzedali mieszkanie na ul. (...) za ok. 70000 zł
i kwotę tę rozdysponowali na kilku lokatach. 14 grudnia 2011 roku małżonkowie O. wpłacili na konto rodziców wnioskodawczyni 29100 zł jako pożyczkę, aby zoptymalizować zysk z rozlokowanych pieniędzy. Następnie przekazali córce 120000 zł na zakup mieszkania na przy ul. (...) (aktualnie ul. (...). W. A.). Kwota ta została przekazana na rachunek córki i zięcia, zaś intencją A. i M. P. (1) było przekazanie pieniędzy córce. 29100 zł zwracana była J. i I. O. przez rodziców wnioskodawczyni częściowo w różnych kwotach. Małżonkowie O.
24 stycznia 2013 roku zakupili mieszkanie za kwotę ok. 150000 zł. Pozostała kwota na zakup mieszkania pochodziła ze zgromadzonych przez nich oszczędności. Rodzice wnioskodawczyni wspierali ją także finansowo przekazując na jej rzecz różne kwoty pieniędzy oraz dokładając m.in. do zakupu samochodu F..

W oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości
sąd ustalił wartość mieszkania na 412500 zł.

W czasie trwania małżeństwa 2 kwietnia 2004 roku oraz 28 sierpnia 2013 roku, małżonkowie nabyli łącznie 16 udziałów w kapitale zakładowym Przedsiębiorstwa (...) sp. z o. o., których wartość sąd ustalił na 12000 zł.

Małżonkowie O. posiadali dwa samochody marki R. (...). Jeden
z nich - o nr rej. (...), I. O. sprzedał 18.12.2021 r. za 1300 zł, drugi -
o nr rej. (...), sprzedał 29.01.2021 roku za 2000 zł.

Małżonkowie O. byli posiadaczami wspólnego konta o nr (...), z którego środki w wysokości 8200 zł pobrał uczestnik postępowania. Ponadto, posiadali konto o nr (...) z którego I. O. pobrał 9600 zł, a na którym pozostała kwota 6335 zł. Na saldo konta składa się także kwota 14100 zł stanowiąca sumę kwot otrzymanych przez dzieci małżonków O. jako prezenty komunijne, która pozostaje w dyspozycji I. O.,

Stan faktyczny sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie znajdujących się
w aktach sprawy dowodów z dokumentów, które nie budziły wątpliwości,
co do prawidłowości i rzetelności ich sporządzenia, nie były także kwestionowane
przez uczestników postępowania. Za podstawę ustaleń faktycznych sąd przyjął ponadto dowód z przesłuchania uczestników i powołanych przez nich świadków.

Za bezsporne sąd uznał istnienie oraz wartość składników majątku wymienionych
w pkt 1b - d wyroku. Zostały one ustalone w toku postępowania i nie były kwestionowane przez zainteresowanych.

Niezgodności stanowisk uczestnika oraz wnioskodawczyni sprowadzały się
- w zakresie najistotniejszym dla sprawy - do kwestii pochodzenia środków przeznaczonych na zakup mieszkania i w istocie do podziału tego składnika majątku. W dalszej kolejności spór dotyczył szczegółowego rozliczenia oszczędności zgromadzonych na kontach bankowych małżonków O..

Ustalając wartość głównego składnika majątku wspólnego, tj. lokalu przy
ul. (...). W. A. sąd oparł się na opinii biegłego sądowego ds. szacunku nieruchomości. Opinia ta była jasna, spójna i logiczna, o czym świadczy także fakt iż nie kwestionowała jej wnioskodawczyni jak i uczestnik. W konsekwencji sąd uznał
ją za pełnowartościowe źródło wiedzy specjalnej w sprawie.

W kwestii pochodzenia środków na zakup mieszkania sąd oparł się w całości
na twierdzeniach wnioskodawczyni i jej rodziców, które korespondują z materiałem dowodowym w postaci historii rachunku bankowego o nr (...). Wynika z niego przede wszystkim informacja o dokonaniu 19 grudnia 2011 roku dyspozycji 120000 zł pod tytułem: darowizna od M. i A. P. dla J. O..

Sąd jedynie w niewielkim zakresie uwzględnił zeznania uczestnika oraz świadków - I. B. i K. Z., w zakresie okoliczności (ustalonej dodatkowo
w oparciu o inne dowody) darowania przez rodziców wnioskodawczyni na zakup mieszkania poniżej 120000 zł, a także okoliczności iż darowizna przekazana była na rzecz małżonków O. wspólnie. Wskazano, że ww. osoby łączą więzi rodzinne, są oni dla siebie osobami bliskimi, ponadto powołani świadkowie wiedzę dotyczącą środków pochodzących na zakup mieszkania powzięły "ze słyszenia" m.in. podczas spotkań rodzinnych - nie potrafiły wskazać szczegółowych kwot i konkretnych dokumentów, podając jedynie osoby zaangażowane w pomoc finansową w zakupie mieszkania i kwoty z uogólnieniem "około".

Według sądu wniosek o podział majątku wspólnego był zasadny i zasługiwał
na uwzględnienie.

Kolejno wskazano na art. 31 § 1 kro, art. 33 kro, art. 46 kro, art. 1035 i następne k.c.., art. 211 i 212 k.c., art. 43 § 1 i 2 kro oraz art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c.
i stwierdzono, że na podstawie uznanych za wiarygodne dowodów sąd ustalił, iż w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzą: prawo do odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku wielorodzinnym w S. przy ul. (...). W. A. nr 4, o powierzchni 68,2 m² dla którego w Sądzie Rejonowym
w S. w VI Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta
nr (...) wraz z udziałem wynoszącym (...) części we współwłasności części wspólnych budynku i urządzeń, nie służących do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali oraz taki sam udział we współwłasności działek pod budynkiem oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...) objętych księgą wieczystą prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Sieradzu VI Wydział Ksiąg Wieczystych numer (...) – o wartości szacunkowej 300000 zł z tym, że w skład majątku wspólnego wchodzi jedynie 58410 zł – reszta to nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni
na majątek objęty wspólnością ustawową majątkowa małżeńską, równowartość samochodu osobowego R. (...) dTi o numerze rejestracyjnym (...) 2000 zł, równowartość samochodu osobowego marki R. (...) dTi o numerze rejestracyjnym (...) 1300 zł, 16 udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w S. o wartości 12000 zł, środki zgromadzone na rachunku bankowym w (...) S.A. o numerze
(...) w wysokości 6335 zł, środki pobrane przez uczestnika postępowania z rachunku bankowego w (...) SA o nr (...) w łącznej kwocie 9600 zł; środki pobrane przez uczestnika postępowania
z rachunku bankowego w (...) SA o nr (...)
w kwocie 8200 zł.

Sąd zwrócił uwagę, że w sprawie nie było sporu co do faktu, iż opisane wyżej składników małżonkowie nabyli wspólnie w czasie trwania wspólności ustawowej. Wartość tychże składników sąd ustalił w oparciu o przedstawione dokumenty w szczególności umowy sprzedaży samochodów, opinię biegłego, akty notarialne potwierdzające zakup mieszkania
i udziałów w spółce (...) oraz historię rachunków bankowych.

W poczet majątku wspólnego małżonków sąd nie zaliczył środków zgromadzonych
na koncie należącym do J. O. na rachunku nr (...), z uwagi na to iż analiza jego historii prowadzi do wniosku, że jest to rachunek bieżący – służący do regulowania opłat, rachunków, płacenia za zakupy, na którym na dzień 26 maja 2020 roku pozostawała kwota 1,31 zł.

Sąd nie zaliczył również w poczet majątku wspólnego ½ udziału we własności pojazdu marki C. (...) oraz pojazdu F. (...). W zakresie pierwszego
z pojazdów, gdyż J. O. jest jedynie jego współwłaścicielką i zgodnie
z zeznaniami świadka S. F. wnioskodawczyni została „dopisana” aby móc skorzystać ze zniżek u ubezpieczyciela, co jest zabiegiem powszechnie stosowanym.

W kwestii drugiego z pojazdów dla sądu, J. O. przedłożyła potwierdzenie przelewu na 5000 zł z dnia 15 kwietnia 2019 roku pochodzącego od jej matki
i zatytułowanego: „darowizna dla J. O. na zakup samochodu”. 27 kwietnia
2019 roku wnioskodawczyni zakupiła natomiast rzeczony pojazd. Powyższe świadczy dla sądu o tym, że ww. składnik należy do jej majątku osobistego.

Dokonując podziału majątku wspólnego, sąd uwzględnił stanowisko obojga zainteresowanych, mając na uwadze interes każdego z nich i uzasadnione potrzeby. Częściowo, tj. w zakresie przynależności i wartości składników określonych w pkt 1b-d wyroku, pozostali oni zgodni.

W zakresie rozliczenia oszczędności zgromadzonych przez małżonków O.
na rachunkach bankowych, wskazano na ugruntowane stanowisko Sądu Najwyższego,
że co prawda skład majątku wspólnego ustala się w zasadzie według stanu w dacie ustania wspólności, ale w wypadkach wyjątkowych, gdy przed ustaniem wspólności jedno
z małżonków celowo wyzbywa się przedmiotów należących do majątku wspólnego, przedmioty te lub ich równowartość podlegają rozliczeniu przy podziale

Podzielając stanowisko Sądu Najwyższego i przekładając rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazano, iż do majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w okresie trwania wspólności majątkowej należała kwota około 30000 zł znajdująca się wcześniej na rachunkach bankowych zainteresowanych, pochodząca
z oszczędności i prezentów komunijnych dzieci małżonków O..

W związku z tym, iż sąd nie dał wiary uczestnikowi postępowania w zakresie, w jakim twierdził, że wypłacone przez niego kwoty spożytkowane zostały na spłatę pożyczki zaciągniętej w trakcie trwania małżeństwa, naprawę pojazdu, nadpłatę alimentów i na bieżące utrzymanie należy uznać, iż rozliczeniu powinny podlegać pobrane przez niego środki
w datach: 16 listopada 2018 roku, 8 lutego 2019 roku, 13 marca 2019 roku, 10 kwietnia
2019 roku, 10 maja 2019 roku, na łączną kwotę 17800 zł (z obu rachunków).

Kolejno stwierdzono, że w sprawie o podział majątku wspólnego, zgodnie
z dyspozycją art. 567 § 1 k.p.c. w zw. z art. 45 § 1 i 2 kro poza ustaleniami odnośnie składu tego majątku, sąd rozstrzyga także jakie nakłady z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi, przy czym o zwrocie wydatków i nakładów
z majątku osobistego na majątek wspólny sąd orzeka wyłącznie na wniosek, zaś kwestię jakie elementy należą do majątku osobistego każdego z małżonków rozstrzyga art. 33 kro.

Sąd zauważył, że na gruncie przedmiotowej sprawy dokonujący darowizny
A. i M. P. wyraźnie wskazali już w tytule przelewu, iż darowizny 120000 zł dokonują (wyłącznie) na rzecz córki J.. W ten sposób darczyńcy zaakcentowali swoją wolę, która przesądziła o wejściu ww. przedmiotu majątkowego do jej majątku osobistego.

Sąd wskazał następnie na metodykę rozliczenia nakładów z majątku osobistego
na majątek wspólny (wyrok SN z 15 lutego 2012 roku, I CNP 25/11) i uwzględnił wniosek J. O. odnośnie rozliczenia nakładu ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny w postaci pokrycia przez wnioskodawczynię ceny nabycia mieszkania w 80,53 %,
tj. w zakresie kwoty 120000 zł - przy całkowitej do zapłaty 149000 zł.

Odnosząc powyższe do określonej przez biegłego wartość nieruchomości na kwotę 412500 zł, po odpowiednim przeliczeniu stwierdzono, że nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni na ww. mieszkanie stanowi wartość 332186,25 zł.

Odnosząc się do kwestii oszczędności gromadzonych przez małżonków na rachunkach bankowych, to poza wątpliwością pozostała dla sądu kwota 14100 zł, którą zainteresowani określili jako należącą do ich dzieci i pozostającą w dyspozycji I. O..

Ustalając kwotę zgromadzonych oszczędności sąd kierował się zeznaniami wnioskodawczyni, które znajdowały potwierdzenie w załączonych do akt sprawy historiach rachunków bankowych. W świetle tych okoliczności nie budziła wątpliwości sądu prawidłowość wskazywanej przez wnioskodawczynię kwoty oszczędności, którą dysponowali byli małżonkowie.

Sąd dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków O. uwzględniając ich stanowiska. Zainteresowani byli zgodni, że prawo do lokalu należy przyznać wnioskodawczyni, natomiast pozostałe składniki na rzecz uczestnika.

W przedmiotowej sprawie dla sądu wartość majątku wspólnego po odjęciu wartości nakładów wyniosła 119748,75 zł (412500 zł - 332186,25 zł = 80313,75 zł; 80313,75 zł
+ 2000 zł + 1300 zł + 12000 zł + 6335 zł + 9600 zł + 8200 zł = 119748,75 zł). Po podziale
na dwie części - 59874 zł, która to kwota odpowiada udziałom małżonków w majątku wspólnym.

Porównując wartość uzyskanych w rzeczywistości składników - pkt 4 wyroku - stwierdzono, że składnik majątku przyznany J. O. wyniósł 80313,75 zł,
w sytuacji gdy małżonkom przypada po 59874 zł (80313,75 zł - 59874 zł = 20439,75 zł), stąd postanowiono jak w pkt 5 wyroku.

Sąd, o nakazie w pkt 6, orzekał na podstawie art. 624 zd. 2 k.p.c. w zw.
z art. 567 § 3 k.p.c. i art. 688 k.p.c. Uznał przy tym za wystarczający miesięczny termin
na opuszczenie i wydanie wnioskodawczyni mieszkania, od otrzymania pełnej kwoty dopłaty, przede wszystkim z uwagi na to, że od samego początku i bez późniejszych modyfikacji
w tym zakresie, składnik ten miał zostać przyznany na rzecz wnioskodawczyni, co zgodne było zarówno z wolą jej jak i uczestnika. Z uwagi na to, że sprawa o podział majątku zainicjowana została w dniu 24 września 2022 roku, I. O. dysponował wystarczającym czasem aby przygotować się na zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych poza ww. lokalem.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. ustalając,
że zainteresowani ponoszą koszty procesu w zakresie dotychczas przez nich wydatkowanym, uznając że na gruncie niniejszej sprawy brak było podstaw do odstąpienia od zasady wyrażonej w powyższym przepisie.

Apelację od postanowienia wniósł uczestnik postępowania zaskarżając postanowienie w części:

- w pkt l e, tj. w zakresie dotyczącym ustalenia iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą środki zgromadzone na rachunku bankowym w (...) S.A. o numerze (...) - w wysokości ponad kwotę 3.907,45 zł,

- w pkt 1 1, tj. w zakresie dotyczącym ustalenia, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą środki pobrane przez uczestnika z rachunku bankowego w (...) S.A.
o numerze (...) - w łącznej kwocie 9.600 zł,

- w pkt l g, tj. w zakresie dotyczącym ustalenia, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą środki pobrane przez uczestnika z rachunku bankowego o numerze (...) - w łącznej kwocie 8.200 zł,

- w pkt 1, tj. w zakresie zaniechania ustalenia przez Sąd Rejonowy, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą dodatkowo następujące składniki, będące w posiadaniu wnioskodawczym: równowartość środków pieniężnych, przechowywanych na rachunku bankowym wnioskodawczym w (...) Bank (...) S.A. o numerze (...), samochód osobowy marki F. (...) o nr rej. (...) oraz udział wynoszący 1/2 w prawie własności samochodu osobowego marki C. (...)
nr rej. (...),

- w pkt 3, tj. w zakresie dotyczącym ustalenia, iż wnioskodawczym poczyniła nakłady z jej majątku osobistego na lokal opisany w pkt 1 a postanowienia - o wartości 332.186,25 zł,

- w pkt 4 i 5, tj. w zakresie dotyczącym dokonania podziału majątku wspólnego stron, a zwłaszcza w zakresie dotyczącym wysokości i sposobu wyrównania udziałów w majątku wspólnym stron,

- w pkt 6. tj. w zakresie dotyczącym nakazania uczestnikowi opuszczenia i wydania wnioskodawczym lokalu.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono:

1/ naruszenie przepisów postępowania cywilnego, a to art. 233 § 1 k.p.c. w zw.
z art. 13 § 2 k.p.c., prowadzące do błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę postanowienia, mającego istotny wpływ na jego treść, a polegającego na dokonaniu dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, co skutkowało wadliwym przyjęciem, że:

a/ przekazana wnioskodawczyni przez jej rodziców kwota w łącznej wysokości 120.000 zł stanowiła darowiznę, która weszła do majątku osobistego wnioskodawczym,
w sytuacji gdy umowa darowizny została zawarta dla pozom w celu ukrycia źródła pochodzenia środków pieniężnych w kwocie 29.100 zł, które strony zgromadziły w trakcie trwania małżeństwa w sposób nieewidencjonowany, natomiast pozostała część kwoty
tj. 90.900 zł pochodziła z pożyczek udzielonych stronom przez osoby lub podmioty trzecie
(w tym przez zakład pracy uczestnika) w kwocie 20.900 zł, a częściowo z darowizny udzielonej obojgu stronom przez rodziców wnioskodawczyni w kwocie 70.000 zł,

b/ kwota 29.100 zł, wpłacona przez strony na rachunek bankowy rodziców wnioskodawczyni w dniu 14 grudnia 2011 r., była zwracana małżonkom przez A.
i M. P. (1) w późniejszym czasie, w sytuacji gdy kwota ta została dołączona
do przekazanej wnioskodawczym przez jej rodziców sumy pieniędzy 120.000 zł, co miało miejsce zaledwie kilka dni później (19 grudnia 2011 r.),

c/ w skład majątku wspólnego stron wchodzi kwota 6.335 zł, zgromadzona
na rachunku bankowym o numerze (...) w (...)
(...) S.A., o której mowa w piet l e postanowienia, w sytuacji gdy w okresie poprzedzającym uprawomocnienie się wyroku rozwodowego, na rachunek uczestnika wpłynęła kwota 2.427,55 zł tytułem wynagrodzenia za pracę /data księgowania:
29 maja 2020 r./, która pozornie powiększyła wysokość salda, a kwota ta w całości została zużyta na bieżące potrzeby uczestnika i osób pozostających na jego utrzymaniu,
tj. małoletnich dzieci stron,

d/ w skład majątku wspólnego wchodzą następujące środki pobrane przez uczestnika:

- z rachunku bankowego o numerze (...) w kwocie 8.200 zł, o których mowa w pkt 1 g postanowienia, podczas gdy jak wynika z zebranego
w sprawie materiału dowodowego, środki te nie zostały zużyte w sposób bezprawny,
a uczestnik rozdysponował nimi w dobrej wierze na spłatę pożyczki zaciągniętej w trakcie trwania małżeństwa, naprawę pojazdu, nadpłatę alimentów i na bieżące utrzymanie,

- z rachunku bankowego o numerze (...) w kwocie 9.600 zł, o których mowa w pkt 1 i postanowienia, podczas gdy wydatki poniesione
w związku z realizacją obowiązku alimentacyjnego na rzecz dzieci nie stanowią nakładów
lub bezprawnego zużycia środków pieniężnych i nie podlegają zwrotowi, a nadto realizowanie obowiązku alimentacyjnego nie mieści się w pojęciu „długu", o którym mowa
w art. 45 § 2 kro, zwłaszcza że w czasie małżeństwa obie strony przekazywały systematycznie różne świadczenia swoim dzieciom, będąc do tego zobowiązanym z mocy ustawy (a następnie z mocy orzeczenia sądu) i taki model był bowiem przyjęty w rodzinie,
iż z majątku wspólnego zaspokajane były potrzeby rodziny, w tym zobowiązania alimentacyjne.

2/ naruszenie przepisów prawa cywilnego procesowego, mające wpływ na treść orzeczenia, a to art. 325 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., polegające na nierozstrzygnięciu
o całości żądania, tj. o żądaniu uczestnika w przedmiocie dokonania podziału i ustalenia.
iż w skład majątku wspólnego wchodzą składniki, o których mowa w pkt 1.6 - 1.8. pisma uczestnika z dnia 10 sierpnia 2022 r., pomimo tego, iż uczestnik wykazał, iż składniki
te wchodziły w skład majątku w dacie ustania wspólności majątkowej

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia: w pkt l e poprzez ustalenie w miejsce wartości „6.335 zł", iż wartość opisanych środków wynosi 3.907,45 zł; w pkt l i, l g poprzez ich uchylenie; w pkt 1 poprzez ustalenie, ponad opisane składniki majątku wspólnego, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą także następujące składniki: równowartość środków pieniężnych zgromadzonych
na rachunku bankowym wnioskodawczyni w (...) Bank (...) S.A. o numerze
(...); samochód osobowy marki F. (...) o nr rej.
E. (...), o nieustalonej wartości, udział wynoszący 1/2 w prawie własności samochodu osobowego marki C. (...) nr rej. (...), o nieustalonej wartości;
w pkt 3 poprzez oddalenie wniosku wnioskodawczyni w przedmiocie ustalenia i rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny - w całości;
w pkt 4 poprzez przyznanie na rzecz wnioskodawczym składników majątku wspólnego stron, o których mowa w pkt 1 a zaskarżonego postanowienia i w pkt I 3 a – I 3 c. niniejszej apelacji, o łącznej wartości 412.500 zł, a na rzecz uczestnika składników majątku wspólnego, o których mowa w pkt l b – l e zaskarżonego postanowienia, o łącznej wartości 19.207,45 zł; w pkt 5 poprzez zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwoty 196.646,27 zł tytułem spłaty i wyrównania udziałów w majątku wspólnym; w pkt 6 poprzez oddalenie żądania wnioskodawczyni w przedmiocie nakazania uczestnikowi opuszczenie
i wydanie lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...). W. A. 4/5; zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm prawem przepisanych; ewentualnie uchylenie postanowienia w zaskarżonej części
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Sieradzu
oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na apelację uczestnika postępowania, wnioskodawczyni wniosła
o oddalenie apelacji i obciążenie kosztami postępowania odwoławczego uczestnika postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego wnioskodawczyni.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika postępowania zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Na wstępnie należy stwierdzić, że zasadniczo Sąd Okręgowy akceptuje ustalenia faktyczne poczynione przez sąd pierwszej instancji, za wyjątkiem, faktu, że kwota 29.100 zł stanowiła darowiznę od rodziców wnioskodawczyni na jej rzecz, zatem nie zachodzi konieczność ich powtarzania (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia
2004 r., IV CK 227/03, LEX nr 585855; z dnia 20 maja 2004 r., II CK 353/03, LEX
nr (...); z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 110/09, LEX nr 518138; z dnia 27 kwietnia
2010 r., II PK 312/09, LEX nr 602700).

Uczestnik postępowania w apelacji zarzucił sądowi pierwszej instancji przede wszystkim naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c.

Odnosząc się do tego zarzutu, trzeba przypomnieć, że stosownie do art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zgodnie z utrwalonym w judykaturze poglądem dopiero wykazanie i uzasadnienie, że wnioski wyprowadzone przez sąd
z określonego materiału dowodowego nie są logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym pozwala na skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia tego przepisu. Wykazanie, że Sąd pierwszej instancji naruszył przepis art. 233 § 1 k.p.c., co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być ograniczone do odmiennej interpretacji dowodów zebranych w sprawie. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 15 kwietnia 2004 r.
IV CK 274/03, LEX nr 164852, wskazał, że postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c.
nie może polegać na zaprezentowaniu ustalonego przez siebie, na podstawie własnej oceny dowodów, stanu faktycznego; skarżący może tylko wykazywać posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd rażąco naruszył zasady logicznego rozumowania
oraz doświadczenia życiowego i że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy.
Do naruszenia tego przepisu może dojść tylko wówczas, gdy apelujący wykaże uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów
tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r. ...)

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, należy zauważyć, że zasadniczo same fakty stanowiące podstawę do poczynienia ustaleń sądu nie są sporne,
a tylko ich ocena dokonana przez Sąd Rejonowy, w zakresie zaliczenia danego składnika
do majątku wspólnego, czy też nie. Powyższe prowadzi do wniosku, że faktycznie apelujący zarzuca też sądowi pierwszej instancji dokonanie błędnej wykładni prawa materialnego,
to jest art. 33 pkt. 2 kro oraz art. 42 kro.

Wskazać trzeba, że w rozpoznawanej sprawie nie jest sporne, że na darowizna dokonana na rzecz J. O. przez jej rodziców w wysokości 120.000 zł miała miejsce oraz że w jej skład wchodziła także kwota 29.100 zł przekazana przez zainteresowanych. Przedmiotem sporu była tylko ocena czy była to darowizna na rzecz obojga małżonków, czy też tylko na rzecz córki.

Odnosząc się zatem do zarzutu błędnego ustalenia, że rodzice wnioskodawczyni darowali jej 120.000 zł jest on tyle trafny, że rzeczywiście brak jest dowodów na to, że kwota 29.100 zł, która stanowiła majątek wspólny byłych małżonków O., została pożyczona jej rodzicom, aby następnie podarować ją tylko córce. Brak jest też racjonalnych powodów, które uzasadniałyby, aby kwotę tę w dniu 14 grudnia 2011 r. na 5 dni przed dokonaniem darowizny przelewać na konto rodziców, żeby następnie darować ją tylko wnioskodawczyni. Ani przyjęta przez sąd wersja lepszej lokacji kapitału,
ani przedstawiona przez apelującego chęć ukrycia środków nieopodatkowanych,
nie przekonuje tut. Sądu Okręgowego, ponieważ pieniądze te pochodziły z ich rachunku bankowego. Ponadto sąd nie będzie uczestniczył w przestępstwie karnoskarbowym, czy też pomagał ukrywać nieopodatkowane dochody.

Wbrew jednak twierdzeniom apelującego wnioskodawczyni wykazała, nie tylko swoimi zeznaniami i świadków - małżonków P., ale też dokumentami w postaci wykazu konta lokat rodziców - przelewu z ich konta kwoty 120.000 zł, że posiadali oni środków
w wysokości 90.900 zł. Dlatego też twierdzenia skarżącego, że pozostała kwota przekazanych przez rodziców pochodziła z pożyczek od znajomych a tylko 70.000 zł od rodziców, wnioskodawczyni nie zasługują na uwzględnienie.

Podsumowując Sąd Okręgowy podziela zarzuty apelującego odnośnie kwoty 29.100 zł i przyjmuje, że w tym zakresie darowizna była pozorna. Twierdzenia wnioskodawczyni jakoby rodzice pożyczyli od małżonków 29.100 zł, żeby później darować je tylko wnioskodawczyni są nielogiczne i niezgodne z doświadczeniem życiowym.

Oceny tej nie zmienia fakt, że w późniejszym okresie, w latach 2012 – 2015, rodzice wnioskodawczyni przekazali lub przelali na rzecz małżonków mniejsze kwoty w łącznej wysokości 24.200 zł.

Na istnienie umowy pożyczki brak jest jakichkolwiek dowodów, poza twierdzeniami wnioskodawczyni. Sam fakt świadczenia pomocy przez rodziców wnioskodawczyni na rzecz jej rodziny jest bezsporny, ale nie oznacza to aby taką pomoc potraktować jako spłatę pożyczki.

Uwzględnienie tego zarzutu nie oznacza jednak zmiany pozostałych ustaleń Sądu Rejonowego, mianowicie, że darowizna w wysokości 90.900 zł została uczyniona na rzecz obojga małżonków O.. W zakresie Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko sądu pierwszej instancji, że stanowi ona darowiznę tylko na rzecz córki, co zostało wykazane
nie tylko przelewem z wyraźną dyspozycją, ale potwierdzone zostało zeznaniami świadków
- darczyńców.

Sam natomiast fakt, że uczestnik postępowania zakładał lokaty z pieniędzy powierzonych przez rodziców wnioskodawczyni, czy też ze sprzedaży mieszkania przy ulicy (...) oraz pomnażał te pieniądze, nie oznacza, że była to darowizna, już na etapie sprzedaży tego mieszkania.

W ocenie tut. Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy dokonał trafnej wykładni
art. 33 pkt 2 kro, a Sąd Okręgowy w całości podziela argumentacje prawną zwartą
w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia i przyjmuje jako własną, co powoduje zbędnym jej przytaczanie (vide: analogicznie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2006 roku,
IV CK 380/05, LEX nr 179977).

Rację ma także skarżący, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił, że do majątku wspólnego wchodzą środki pobrane przez uczestnika postępowania ze wspólnego rachunku bankowego stron o numerze (...) w łącznej kwocie 8.200 zł oraz z jego rachunku o numerze (...) w łącznej kwocie 6.900 zł.

Sąd Rejonowy prawidłowo przy tym ustalił, że apelujący zużył je na własne potrzeby
(naprawa samochodu, spłata pożyczki) i płacenie alimentów, ale błędnie uznał, że takie zużycie nie jest zgodne z prawem, czym naruszył prawo materialne w postaci
art. 36 – 40 kro. Przytoczył przy tym prawidłowe orzecznictwo Sądu Najwyższego
i powszechną wykładnię, ale do tych konkretnych kwot dokonał błędnej wykładni wyżej wskazanych przepisów.

Przypomnieć bowiem trzeba, że w postępowaniu o podział majątku sąd ustala skład
i wartość majątku podlegającego podziałowi. Podziałem majątku wspólnego objęte
są przedmioty majątkowe, które wchodziły w skład tego majątku w chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej i które istnieją w chwili dokonywania podziału. Uwzględnia się również te przedmioty majątkowe, które w wyniku działań jednego z małżonków zostały przez niego bezprawnie zbyte, zużyte, zniszczone lub roztrwonione. Pomimo nieistnienia tych przedmiotów w chwili dokonywania podziału ich wartość podlega zaliczeniu na poczet udziału tego małżonka, który doprowadził do takiego stanu. Nie uwzględnia się natomiast tych przedmiotów, które w czasie trwania wspólności majątkowej lub po jej ustaniu zostały zbyte zgodnie z przepisami (art. 36 - 40 kro, art. 1035 - 1036 k.c.) bądź zużyte w toku normalnego użytkowania (J. I., Komentarz do art. 567 k.p.c., L.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r., II CSK 583/12, Lex
nr (...)).

Odnosząc powyższe do rozpoznawane sprawy, należy stwierdzić, że sam fakt pozostawania małżonkow w faktycznej separacji nie zmienił ich ustroju majątkowego i do czasu jego ustania, każdy z nich miał prawo dysponować oszczędnościami, które zgromadzili nie tylko w połowie, ale w całości, pod warunkiem, że zużywają je na własne potrzeby lub rodziny, co w rozpoznawanej sprawie miało miejsce.

Uznanie ww. zarzutu za trafny nie oznacza jednak, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił,
że do majątku wspólnego wchodzi kwota zgromadzona na koncie uczestnika nr (...) w wysokości 6335 zł.

Jak słuszne zauważyła wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację, w dacie wpływu wynagrodzenia uczestnika na jego konto obowiązywała jeszcze wspólnota majątkowa,
a zgodnie z treścią art. 32 § 2 pkt 1 kro - wynagrodzenie które zostanie wypłacone staje się majątkiem wspólnym.

Pozostałe zarzuty dotyczące błędnych ustaleń sądu, poprzez pominiecie składników majątku wspólnego w postaci rozliczenia konta wnioskodawczyni, udziału
½ w samochodzie C. (...) oraz samochodu F. (...), co stanowi naruszenie art. 325 k.p.c., nie są uzasadnione.

W tym zakresie tut. Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia sądu pierwszej instancji i ocenę prawną, uznając ją za własną.

Jeżeli chodzi o oszczędności wnioskodawczyni na jej koncie osobistym, to Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że skoro stan konta wynosi 1,31 zł, to zbędne jest dokonywanie jego podziału. Przy czym z analizy operacji dokonywanych na tym koncie (wydruk z konta
k 228) wynika, że ze środków wpływających na ten rachunek, były zaspakajane potrzeby wnioskodawczyni i dzieci stron.

Odnośnie samochodu X. P. o nr rej. (...), to Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił na podstawie dowodu rejestracyjnego, właściciela pojazdu w osobie ojca wnioskodawczyni, a ona sama została „dopisana”, co można potraktować jako umowę darowizny. Sam skarżący nie przedstawił żadnego dowodu aby małżonkowie zapłacili
za nabycie udziału w tym pojeździe. Nie zakwestionowano też zeznań świadków, który wyjaśnili okoliczności nabycia samochodu.

Co się zaś tyczy samochodu F. (...) nr rej. (...), to zostało wykazane dokumentami w postaci kserokopii dowodu rejestracyjnego, historii rachunku, czy umowy nabycia, że wnioskodawczyni zakupiła ten samochód za środki otrzymane do swej mamy, która przekazała jej pieniądze właśnie na ten cel i jako darowizna nie wchodzi na majątku wspólnego, o czym już rozważano wyżej.

Uwzględnienie części zarzutów skutkowało koniecznością zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Uznając, że na skutek pozorności darowizny w zakresie kwoty 29.100 zł, faktycznie wnioskodawczyni otrzymała darowiznę w wysokości 90.900 zł, spowodowało, że jej nakład z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci mieszkania zmniejszył się do 61 %,
co przy aktualnej wartości mieszkania skutkuje ustaleniem jej nakładu na kwotę 251.625 zł. Po odjęciu tej kwoty od wartości mieszkania 412.500 zł do podziału z mieszkania pozostaje różnica 160.875 zł.

Z podziału majtku wspólnego zostają wyłączne kwoty, które uczestnik pobrał
ze swojego i wspólnego konta.

Ostatecznie, w skład majątku wspólnego podlegającego podziałowi wchodzą: kwota
z mieszkania w wysokości 160.875 zł, równowartość dwóch samochodów o łącznej wartości 3.300 zł, akcje o wartości 12.000 zł oraz oszczędności na rachunku uczestnika w wysokości 6.335 zł, co łącznie stanowi sumę 182.510 zł. Udział każdego z zainteresowanych w majątku wspólnym stanowi wartość 91.255 zł. Skoro uczestnik postępowania otrzymał wszystkie składniki o wartości 21.635 zł, poza mieszkaniem, to do dopłaty od wnioskodawczyni
na rzecz uczestnika postępowania pozostaje kwota 69.620 zł.

Powyższe wyliczenia powodowały konieczność sprostowania orzeczenia Sądu Okręgowego, jako oczywiste omyłki rachunkowe, w oparciu o art. 350 § 1 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c., art. 391 § 1 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c., gdyż w tym orzeczeniu jako podstawę wyliczeń wzięto przez pomyłkę błędnie, że nakład wnioskodawczyni z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci mieszkania zmniejszył się do 60 %, a nie do prawidłowej wartości 61 % (90.900 zł z 149.000 zł stanowi 61%), co spowodowało, że nakład ten stanowił kwotę 251.625 zł, a nie wskazaną 247.500 zł, co również dorowadziło do ostatecznego stwierdzenia, iż dopłata od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika stanowi kwotę 69.620 zł, a nie 71.683 zł.

Odnośnie zaś wskazanej o orzeczeniu cyfrowo kwoty „332.189,25 zł”, doszło
do omyłki w postaci wpisania cyfry „9”, zamiast „6”, konsekwencją czego należało wpisać prawidłową wartość „332.186,25 zł”.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w sposób opisany
w punkcie I a - d sentencji, w brzmieniu uwzględniającym postanowienie o sprostowaniu
z dnia 29 marca 2023 roku.

Dalej idąca apelacja uczestnika postępowania jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., o czym orzeczono
w punkcie II sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.
w punkcie III sentencji

Sąd Okręgowy miał na uwadze, że zasadą jest, że w postępowaniu nieprocesowym każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie (art. 520 § 1 k.p.c.). Wyjątki od niej przewidziane są w art. 520 § 2 k.p.c. - zgodnie z którym, jeżeli uczestnicy
są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego
z uczestników w całości oraz w art. 520 § 3 k.p.c. - w myśl którego jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika, przy czym przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie. W tzw. sprawach działowych, do jakich należą sprawy o podział majątku wspólnego, nie zachodzi sprzeczność interesów, niezależnie
od tego jaki dana strona zgłasza wniosek co do sposobu podziału i jakie stanowisko zajmuje w sprawie. W takich postępowaniach strony są również w równym stopniu zainteresowane wynikiem postępowania, a ich interesy w zasadzie są wspólne, gdyż polegają na wyjściu
ze stanu wspólności (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 19 listopada 2011 r.,
III CZ 46/10, OSNC 2011, nr 7-8, poz. 88, z 19 listopada 2011 r., III CZ 47/11, nie publ.,
z 16 września 2011 r., IV CZ 40/11, nie publ. i in.).

Dlatego też Sąd Okręgowy ustalił, że każdy zainteresowany ponosi koszty związane ze swoim udziałem w postępowaniu apelacyjnym w granicach przez siebie dotychczas wydatkowanych.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE